^f^C
w
^
■JiT^'
0^.
u
2
3<
m^\
1^
1
ri
'm
.*»
r<î
#■
[*
T^^.v^
.' TPMJB^'^'s'I^ ' aid
i^OJI
»f?4?^WMEM
^P
1^^
E*-.inflll^H^^^^ •'
Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Ottawa
http://www.archive.org/details/recueildeshist05acad
RECUEIL
HISTORIENS DE LA FRANCE
FOUILLES
RECUEIL
DES
HISTORIENS DE LA FRANCE
PUBLIÉ
PAR L'ACADÉMIE DES INSCRIPTIONS ET RELLES-LETTRES
FOUILLÉS
TOME V
t. 5
PARIS
IMPRIMERIE NATIONALE
LIBRAIRIE C. KLINCKSIECK, RUE DE LILLE. M
MDCCCC.W
FOUILLES
DE
LA PROVINCE DE TRÊVES
PUBLIÉS
PAR M. AUGUSTE LONGNON
MEMBRE DE L'INSTITUT
ET M. L'ABBÉ VICTOR CARRIÈRE
Di: CI.ERf;É DE PARIS
PARIS
IMPRIMERIE NATIONALE
LIBRAIRIE C. KLIÎVCKSIEGK, RUE DE LILLE, li
^J/'
MDCCCCXV . i) /-- I
AVERTISSEMENT.
A la mort de M. Auguste Longnon, le 1 1 juin 1 9 1 1 , le cinquième
volume du Recueil des Fouillés des anciens diocèses de France,
comprenant les Fouillés de la province de Trêves, était presque
achevé. Les 65 premières feuilles étaient tirées. Il restait à revoir les
feuilles 66 à 7^, à dresser la liste des corrections et additions, et à
rédiger l'Introduction. L'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres
nous ayant confié la direction de la publication des Fouillés, nous
ne pouvions mieux faire que de nous en remettre à M. l'abbé Victor
Carrière du soin d'achever un volume auquel il collaborait depuis
son commencement.
Dès f année 1904 , M. Longnon avait associé M. l'abbé Carrière à la
formation de ce recueil. La même année, au mois de juin, l'Aca-
démie lui donna mission de rechercher et de copier dans les archives
de fEtat prussien à Coblenz et dans les archives des arrondissements
de Strasbourg et de Metz les documents utiles à la composition du
volume. Fendant le séjour que M. l'abbé Carrière fit à Coblenz
en 1904, les archivistes de l'Etat ne surent pas lui communiquer un
compte de décimes du xiv" siècle, celui qui occupe plus loin les
pages 16 à 53, et que le D'' Becker, précédemment directeur des-
dites archives de Coblenz, avait signalé à M. Longnon. Cependant,
dès fannée suivante, ce manuscrit était publié par M. W. Fabricius.
M. l'abbé Carrière retourna donc à Coblenz pour collalionner sur le
manuscrit le texte nouvellement imprimé. Les ('-rudits qui auront
mSTOR. DE FRAJVCE. — POCILLES, V.
II AVERTISSE M K NI'.
recours à notre édilion jugeronl si elle a apporté quelques amélio-
rations à l'édition allemande.
Le Fouillé de Trêves, formé par la réunion des documents
imprimés ci-dessous de la page i à la page 19^, est l'œuvre de
M. l'abbé Carrière, à l'exception de l'extrait des registres de visite
de 1670 (p. 89 à i34)i dont le texte a été établi par M. Longnou
d'après l'édition du chanoine Heydinger.
C'est aussi à notre regretté confrère qu'appartient l'établissement
du lexte des Fouillés de Metz, de Toul et de Verdun.
En ce qui concerne le diocèse de Metz, un pouillé datant de 1670,
et signalé au wiii*^ siècle par les auteurs de l'Histoire de Metz, avait
échappé jusqu'ici aux recherches les plus minutieuses, à celles de
M. l'abbé Dorvaux, comme à celles de MM. Longnon et Carrière.
Toutefois M. l'abbé Dorvaux présumait que ce volume avait appar-
tenu au comte Emmery et que, lors de la vente de sa bibliothèque,
il avait été adjugé à M. l'abbé Clouët. Cette indication a permis à
M. l'abbé Carrière de retrouver ce manuscrit dans la collection
Buvignier-Clouct. Cette collection, qui a été pendant plusieurs années
l'objet d'un litige, aujourd'hui terminé, est encore en partie déposée
aux Archives départementales de la Meuse. Nous devons adresser
de particuliers remerciements à M. Paul d'Arbois de Jubainville,
archiviste de la Meuse, pour avoir poussé l'obligeance jusqu'à faire
une copie intégrale de ce pouillé, de façon que M. l'abbé Carrière pût
le décrire dans l'Introduction.
M. Longnon n'ayant pas laissé de notes pour cette Introduction,
celle-ci a été rédigée par son collaborateur, qui s'est conformé aux
modèles donnés par le regretté maiire eu lête des Fouillés des pro-
vinces de Lyon, de Rouen, de Tours, de Sens et de Reims. Il n'a
rien négligé pour dresser des pouillés et documents similaires de la
AVERTISSEMENT. m
province de Trêves une liste aussi complète que possible. Une nou-
velle mission lui fut confiée par l'Académie en 1 9 1 3 , grâce à quoi il
a pu se rendre dans les bihliothèques et archives de la région rhé-
nane; il y a complété et vérifié les notes prises antérieurement lors de
son voyage de 1904 ; ainsi ont été comblées les lacunes que M. Lon-
gnon et lui avaient constatées au cours de la rédaction de leur ouvrage.
Enfin la table des noms propres de lieu et de personne a été
dressée par M. f abbé Carrière.
Maurice Prou.
Paris, le i5 avril 191 5.
INTRODUCTION.
L'ancienne province ecclésiastique de Trêves répond, en principe, à celle
des provinces de l'Empire romain que la « liste de Vérone » , dressée à
l'époque de Dioclétien vers 29-7, désigne sous le nom de Première Belgique'''.
Les quatre cités qui composaient cette province romaine portent, un siècle
plus lard, comme en témoigne la Notifia Galliarum rédigée après 3 76, les
noms qu'on emploiera vers le milieu du viii* siècle pour désigner les quatre
diocèses dont Trêves était la métropole. C'est ce qu'indique le tableau
suivant, où figure en première colonne le texte le plus ancien de la Notice
des provinces et des cités de la Gaule '^':
PlîOVINCIA BELGICA PRIMA,
NUMERO un.
Metropoiis civitas Treverorum.
Civitas Mediomatricorum, Mettis.
Gvitas Leucorum, Tullo.
Civitas Veroduncnsium.
PROVINCK ECCLESIASTIQUE DE TREVES
COMPRENANT QUATRE DIOCESES.
Diocèse métropolitain de Trêves.
Diocèse de Metz.
Diocèse de Toui.
Diocèse de Verdun.
Les quatre diocèses de la province ecclésiastique de Trêves eurent , à l'origine ,
les mêmes limites que les quatre cités de la Première Belgique. Mais les pro-
grès du christianisme chez les populations germaines voisines du confluent de
la Moselle et du Rhin amena l'annexion au diocèse de Trêves d'une étendue
de pays assez considérable de la rive droite du Rhin, et la province ecclé-
siastique se prolongea ainsi jusqu'à près d'une vingtaine de lieues au delà de
Coblenz et du fleuve. Cet état de choses subsista plus de mille ans.
'"' Belgica prima. Laterculus Veronensis ,
publié à la suite de la Xotitia diguilatuiii ,
éd. Otto Seeck, p. 249.
''' Longnon, Atlas liùlorique de la l'iaiice.
texte, p. li. — Noiitia Galliarum, publiée à
la suite de la Notitia dignilalnm, éd. Oito
Seeck, p. 2G5.
INTKODl CTION.
I. DIOCESE AIETROPOEITAIN DE TREVES.
Hormis lu Index » des paroisses du diocèse de 'IVéves que Honllieima publié
en l'ySoC) et que dom Calniel a reproduit en tète de sa Notice sur la Lor-
raine^'\ il n'existe à |)roprenienl parler aueuii pouilié de cette ancienne circon-
scription ecclésiaslique ^J. lue revue locale, le Tricrisches Arcliiv, s'est proposé
de remédier à celle lacune, et des érudits ont déjà publié dans ses cabiers des
rôles de taxes et maints « protocoles de visitation ». Ces estimables travaux sont
toutefois en nombre insulTisant pour reconstituer dans son entier l'état des
bénéfices du diocèse au moyen âge, et l'on trouvera ici, réunis pour la pre-
mière fois, les éléments constitutifs d'un tel travail.
A défaut d'un pouilié officiel et complet, nous avons dû utiliser les rôles
de taxes ecclésiasiicpies, recberclier les registres de visite depuis le xn"*^ siècle,
en dresser l'inventaire, puis choisir parmi ceux-ci, pour en faire des extraits,
les textes les plus anciens et les moins incomplets; à quoi nous avons ajouté
plusieurs listes de bénéfices de date récente. Voici d'ailleurs quelques indica-
tions sur cliacun des documents reproduits dans notre recueil (^'.
I. RÔLES DE TWES ECCLÉSIASTIQUES.
Les rôles de taxes sont au nombre de cinq.
EXTRAIT DU «LIBER ANNALIUM JURIUM ARCIIIEPISGOPI
ET ECCLESIE TREVIRENSIS»
(1220 EWIKON).
Cl' documenl (p. 1-2) fixe les droits de « calliédratujue » et le cens pavés
à l'arcbevè(pie de Trêves par les églises et les chapelles du doyenné de Kaimt,
''' Nicolas Honllieiiii, Ilisloria Trceirciisis -'* Cf.U.Ucyer, l'rknndenhiich znrGfschichte
diiAomalira et priKjinatica tnde n Iraii.ilala Trc- der jcl^l die Prenssischen Regicrantfshezirke Co-
vcri pnvferlnra privlorio Gnllinrum ad lave nsque hlenz nnd Trier hildenden millelrheinischen Ter-
lempurn. . . (Augusta' \indolicoruin et Herbi- ritorien (Coblenz, i865), t. tl, p. r.xLV.
poli, 1760, 3 vol. in fol.), 1. 111, p. 1-5. '*' Je dois avertir le lecteur que j"ai donné
''' T. I, p. ix-xi. Nancy, lySô, 2 vol. inlol. partout à la double s allemande la Ibrnïe sous
DIOCESK METUOl'ULITVIX l)i-: TUEVKS. vu
plus lard doyenné de Zell. Ce lexle a été publié par Beyer en i 805 ''. Je l'ai
coUalionné sur un manuscrit de la première moitié du xiv'' siècle, conservé
dans les archives de la paroisse d'Elirenljreitstein -) (Prusse rhénane).
COMPTE DE DÉCIMES DU XIV= SIÈCLE.
Les impositions du clergé de Trêves comprenaient les décimes ordinaires,
sabsidiam consueliim , et les décimes extraordinaires, sahsidiuin invonsaelum '^). Les
décimes ordinaires étaient levées sur le haut et le bas clergé ''' sans exception,
tandis que les décimes extraordinaires alTectaient en plus le clergé du bas
diocèse. On s'en rendra compte en parcourant le texte que nous publions
(p. i6-53). Celui-ci comprend trois parties. Les deux premières regardent,
l'une, le haut archevêché (p. i6-36j, l'autre, le bas archevêché (p. 36-46);
elles présentent ainsi par doyennés la liste des cures et des établissements reli-
gieux du diocèse, accompagnés de leur taxe ^). La troisième [)artie (p. 46-53),
laquelle elle se présente dans les chartes,
c'est-à-dire sz. Ce procédé de transcription
avait d'ailleurs été employé par M. le chanoine
Ileydinger, dans son édition des procès-ver-
haux de la visite épiscopale de 1570, dont un
extrait figure dans le présent volume.
'"' H. Beyer, ouvrage cité , t. II, p. 4a--428.
'*' Pages 38-39. ^^ registre a pour titre :
«Liber annolium jurium episcoporum Trevi-
rensiuni ». — Un second exemplaire du Liber
annaliiim , contemporain du précédent, existe
aux Archives de l'Etat prussien, à Coblenz ,
sous la cote AI', n° 92. Le texte que nous
publions y figure au folio i4 v". Plusieurs
noms de paroisse alFectent dans ce manuscrit
(les formes différentes. C'est ainsi que Alllen ,
Fîeltheim et Mastershausen y sont écrits Aljlo ,
lielleme et Malstersluisen.
''' Le mot inconsueliun se rencontre pour la
première fois dans un compte de 1/181 (Arch.
de l'État prussien, à Coblenz, .-lr(e/i Trierer
Landslnende , n° 10, fol. 64 v"); mais la taxe
désignée sous ce nom me paraît avoir une ori-
gine plus lointaine. Un texte des iin[)osili()ni
dvi doyenné de Dictkirchen coulinit cette men-
tion, où l'on verrait difficilement autre chose
qu'une décime supplémentaire levée sur le bas
clergé : «In regislro Jordani. ollicialis Con-
lluentini. De receplis subsidiis sub anno i354
impositis sub rubrica Capitultjm DiEKincHEX :
A dominis decano et capitulo in Uiekirchen
XLVilb. XV sol., sub rubrica distrilnita extraordi-
nariii.» (Arch. l'Etat pr. , à Coblenz, Relirjioitf-
and KirchenSuclien , Generalia, n° 98 A, fol. 3.)
'*' Le clergé du diocèse de Trêves était
appelé haut clergé [clerns superior, Ober Cle-
risey) ou bas clergé [clerus inferior , Nicder
Clerisey) , selon qu'il appartenait au haut arche-
vêché [arcliidiœcesis superior, Ober Erz.ilift) ou
au bas archevêché [arcliidiœresis iiifcrior, Nieder
Erzstift). Voir ci-dessous, p. xxxi et 98. D'après
,1. Desnoyers, cette division était usitée dès le
xi' siècle. ( Topographie ecclésinstiijiie de lu l'iuiice
[extrait de VAiintuiirc de la Socictc de l'Histoire
de France, t. II, 2° partie, p. 7].)
'"' Les décimes étaient évaluées, dans l'olli-
cialité de Trêves, en livres, sous et deniers; dans
l'olVicialité de Coblenz, en livres, sous et lioller.
vm INTRODUCTION.
réservée aux décimes exliaonlinaires, fail connaître les djapelles, les autels
et autres bénéfues nioinilres du bas archevêché.
Nous coiniaissons trois exemplaires du compte de décimes. Ceux qui pré-
sentent un texte complet le désignent anisi : n Extract Bûches der Anschlege
seisllicher und weltlicher Slende des Erzstiilts Trier, ueber die Steweren
Pallii, Reichs- und Landsteuren, lempore archiepiscoporum Bahlewini, Boe-
mundi, Cunonis, Ottonis, Johannis Badcnsis, Jacobi JJadensis, Richard! ,
Johannis a Mezenhausen, Johannis Ludovici, Johannis ab ^senburg, Johannis
aPetra'^). »0n sailpar là qiie l'original était un recueil de documents financiers,
rassemblésà l'intention de la curie épiscopale depuis Baudouin ( i Soy-i 35^) -)
jusqu'àJean IV delà Pierre (i 556-1 567) (^). A une date assez rapprochée, on
fit de cet original un « extrait »^'^ dont trois copies nous restent. La plus ancienne
est un fi-agnient de douze feuillets, d'une écriture du xvi* siècle, conservé
actuellement aux Archives de l'Etat prussien, àCoblenz, sous la cote Religions-
und Kirchen-Sachen , Gencralia, n" 98 '^ . Par malheur, le premier et le dernier
feuillet ayant disparu, les doyennés de Trêves, de Piesport et de Zell n'y
figurent plus, et celui de Wadrill s'y trouve représenté seulement par vingt-
trois paroisses. Nous désignons ce manuscrit sous la lettre A ''''. Les deux autres
copies, qui datent du xviii'' siècle, ont servi à combler les lacunes du
'"' Arcllives de TEtat. piussien, à Coblenz,
Allen Trierer Lunthlacnde , n° lo et Ad. ii" lO,
fol. 2.
'■^ I^es l'IiMiicnts (In compte de décimes re-
luonlcnt à l'époque de Baudouin de Trêves, le
piemier des évèques mentionnés; mais on ne
saurait atlirmer que le texte original appartint
à son épiscopat ( Taxa gcncrnlis sulisitlinruni
cleri Trcinrenxis , dans le Trierisvhes Archiv ,
cahier VIII [Trêves, i()o5], p. 3). Les copies
modernes de ce document ont en cITet con
-serve dans les marges la pagination des an-
ciens registres, et l'on sait par là que l'original
<lu xvi° siècle faisait commencer le conqite
de décimes a la page i i. Sur les pages pré-
cédentes, lies diicumonts ont donc pu être
transcrits, qui légitimaient alors, mais seuls et
pour ce recueil uniquement, le litre île l'ex-
trait.
''' A la suite de l'exemplaire que je dési-
gnerai plus loin sous la lettre C, un cahier
supplémentaire reproduit des extraits de rôles
ilnanciers qui vont chronologiquement de i358
à 1567.
'*' Cet « extrait » du x\ T siècle représente un
intermédiaire perdu; il ne comprenait pas
moins de 1 55 pages.
''' Sur le bristol qui recouvre ce cahier, on
a écrit , au \ix' siècle : • Status ecclesiae superioris
archiepiscopatus Trevirensis, saeculo \vi"»; et,
au-dessous, les noms des circonscriptions divi-
sionnaires du haut archevêché.
'*' Un assez grand nombre d'annotations
marginales appartiennent à la seconde moitié
du wT siècle. Les unes indiquent les paroisses
de l'archidiaconé de Tholey qui embrassèrent
le luthéranisme; d'autres font connaître .soit le
eoUateur, soit la région où se trouve le bené-
DIOCESE METROPOLITAIN DE TREVES. it
texte précédent!". L'un de ces exemplaires est relié, l'autre non. L'exemplaire
relié, que désigne dans les variantes la lettre B, est lui registre in-folio de
g 3 feuiUcLs intitulé : « Extract Bûches der Anschlege geistlicher und wellliciier
Staende des Erzstifïts Trier. 1567 '-) «(Ai'chives de l'Etat prussien , à Coblenz,
Acten Triercr iMiidslacndc , n° lo). L'exemplaire non relié (Archives de l'Etal
prussien, à Coblenz, Aclen Trierer Landslaende, Ad. n° 10), désigné par la
lettre C, comprend huit caliiers cousus mais séparés (^\ où l'on retrouve, page
pour page, la disposition du texte de BW.
Bien cjue complet, cet important document ne fait pas connaître la division
par paroisses de tous les doyennés. On remarque aussi qu'il ne mentionne
aucune église des chapitres ruraux de Haig-er et de Kirberol'''. Nous avons
essayé de remédier à cette lacune en publiant divers autres textes, dont je
donnerai plus loin la description.
Notre compte de décimes laisse également de côté les paroisses de Hoehn,
Humbach (plus tard Montabaur), et Eslen (aujourd'hui Holzappel), sur la rive
droite du Rhin. Ces trois paroisses, exemples de la juridiction archidiaconale,
constituaient un district territorial distinct et soumis au doyen de la collégiale
de Saint-Florin de Coblenz (").
Je signalerai enfm la liste complémentaire des églises de l'archiprétré de
W etzlar au xv'' siècle, que nous avons reproduite en note, page 1^2 , d'après les
IVetzlarsclie Bcilraccjc de Paul Wiegand.
fice. Nous avons repioiliiil ces annotations en '■''' Le compte de décimes que nouspuljlions
italique (p. 3o-34). occupe les 60 premiers feuillets de B et de C.
'"' Le manuscrit B affectionne les finales M. W. l'abricius en a donné une édition dans le
feld, rail, tnijf, tandis que son contemporain C Trierisches Archiv, cahier VIII (Trêves, igoô),
préfère écrire felt, railt, dorff. L'un et l'autre p. i-52, sous ce titre : Taj-a ijcncralis siihsi-
renferment de nombreuses altérations do diornm clcri Trevireiisis.
noms. ' Page 44 F. Cette lacune s'explique par le
•^' Le millésime est écrit au crayon. fait que les doyens de ces deux chapitres étaient
''' Le dernier docuujent analysé dans B et C taxés ciiacun pour leur circonscription,
appartient à Tannée i544. C est accompagne '"■ Au xvi' siècle, les paroisses de Hoehn et
d'un cahier supplémentaire spécial aux taxes du d'Esten embrassèrent par ordre la Réforme,
haut archevêché. A la fin de ce cahier, on lit : Quant à Montabaur, restée fidèle à sa foi, elle
«Extractus librorum subsidioinini cleri supe- fut incorporée parla suite au doyenné d'Engers.
rioris, propria manu domini Grcfrat, registra- (\V. Fabricius, ErUiciilcrunrjeii ziiin geschichtli-
torii. Exhibituni in Caméra aulica 18 junii clicn Allas der Rlieitiprovin:, t.V [Bonn, içiio],
1787, manu sccrelarii Syré, consiliarii au- p. 2 12 et a8G. Cf. ci-dessous, p. 186 ef.)
lici. «
IIISTOR. DE PRANCE. POCILLÉS, V. U
INTriODLCTION.
TAXE DE L.VRCIIIDUGONE DE SAINT-PIEUIIE-LE-MAJELK (1389).
Assez seml)lablc au manuscrit précédent, mais restreint au grand archi-
diaconé, le document (p. 3-8) reproduit les taxes auxquelles étaient assujettb
les bcnéficiers de cette circonscription. L'original est un rouleau de plusieurs
feuilles de parchemin attachées ensemlDlc et mesurant o m. i3 sm- i m. 29
de longueur. A cause de la disparition de la feuille qui, primitivement, ter-
minait le rouleau, les paroisses de Wolf et de Niedcr-Emmel ne sont pas
mentionnées, non plus que le montant total du « cathédiatique » du doyenné
de Piesport.
Nous avons cru utile d'accompagner ce texte d'un extrait des Opnscula de
Neller, où figure, sous le nom de «secours chai'italjle » , la contribution des
paroisses du doyeinié urbain de Trêves (') au début du xvi* siècle.
RÔLE DUNE ANCIENNE TAXE DU DOYENNÉ DE klRBERG
(FIN DL XIV SIÈCLE).
Grâce à ce document, nous connaissons les droits de calliédialicpie que
l'archevécpie de Trêves prélevait sur les paroisses du chapiUe rural de Kirberg
au moyen âge. Le texte que nous reproduisons d'après M. W. Fabrlcius
(p. 9-1 I )(-) comble les lacunes du complc; de décimes relatives à cette circon-
scription d'oulre-Rliin. J'eusse voulu collalionncr l'imprimé sur l'original dont
l'éditeur a pris copie, paraît-il, aux archives de l'olTicialilé de Limbourg-sur-
la-Lahn. Mais, àl'évèché de Linibourg, il n'existe pas d'ollicialité et les archives
diocésaines ne possèdent pas le manuscrit P'.
'■' Ce doyenné était ainsi appelé parce '"' Lettre de M"' nilpiscii, iloven de l'éi^^lise
qu'il embrassait la ville, ses faubourgs et ses cathédrale de Linibourg, datée du 3 juillet
annexes. •9"'»- De son côté, M. \V. Fabricius soutient
'■' Trievisches Avclnv, caiiier VIII (ii)o5), l'exactitude de sa référence. (Lettre du 8 juillet
p. 48-5 1. ■;)i'i-)
DIOCESE METROPOLITAIN DE TREVES. m
TAXE DES BÉNÉFICES DU DOYENNÉ DE DIETKIRCIIEN
( \\\Xr 1550 '"i.
La Iranscriplion de ce document'-' (p. 76-77), antérieure à i55o, appar-
tient vTaisemJîlablement au deuxième cjuart du xvi" siècle. C'est du moins ce
que j'infère de récriture du registre, où l'on a recueilli à la suite des extraits
de i355 à 10^9. On remarquera que la taxe du clei'gé et celle des églises de
<ampagne v sont exprimées non plus en monnaie de compte, comme dans le
passage correspondant du compte de décimes du xiv* siècle (p. 4/l-A6), mais
en monnaies réelles, c'est-à-dire en florins, blancs et hellerl''. Le manuscrit
existe aux Archives de l'Etat prussien , à Coblenz, sous la cote Knrfacrsteninm
Trier, Religions- nnd Kirchcn-Sachen , Generalia, n° 98 a(*J.
II. REGISTRES DE \ISITE.
Plus détaillés sont les registres de visite : ils constituent deux groupes très
distincts : A. les protocoles ''', et B. les procès-verbaux.
A. Les protocoles de visite méritent une attention particulière. Nous n'avons
rien en France de pareil. Tous les documents relatifs à la visite des paroisses
après l'an mil accusent de ce côté des Vosges une décadence complète du
synode rural, tel que l'avaient établi les Capitulaires en vue de la réformation
des mœurs dans les campagnes. En Allemagne, au contraire, la correction des
fautes dénoncées au visiteur pai* des témoins jurés demeura toujours l'objet
<'' Et non «avant iSAg». 'i Petit iii-quarto de il\ feuillets de papier.
■'' Publié par M. W. Fabiicius, dans le Le document reproduil occupe les deux cotés
Trierisches Arcliio, cahier VII I (igo5), p. 4i. du premier feuillet.
'■^' Ce rôle, comme la plupart des textes '■■' Les coulumiers et les procès -verbaux
trévirois d'origine ecclésiastique, exprime la de visite sont désignés, indistinctement, dans
moitié (1/3), en chiffres romains, par un trait les documents d'origine germanique, sous le
barrant la lettre numérale lorsqu'il n'y en a nom de «protocole». J'emploierai ici ce mot,
qu'une, et la dernière lorsqu'il y en a plu- exclusivement dans son sens français, pour
sieurs. Celte particularité a parfois été mal spécifier les textes qui concernent les céré-
Iraduite, et le lecteur voudra bien rectifier les monies et les obligations de la visite.
chilTres inexacts en se reportant aux correc-
tions indiquées à la fin du volume.
xn I.NTIIODI CTION.
principal de la visite; el c'est pourquoi les textes désignent celle-ci par le mot
xynodus de préférence à celui de visilalio. Si l'on veut connaître les nom-
breuses complications de la visite synodale, les deux textes suivants se recom-
niaiuleiil par leur ancienneté à l'attention des érudits.
RÔLE DE REDEVANCES DU DOYENNÉ DE PIESPORT
(XIV SlÈCLKi.
Au diocèse de ïrèves, la visite des paroisses était obligatone une fois lan.
A tour de rôle, révè([ue, l'archidiacre, le doAcn el parfois lahhé ou le curé
primitif''^ s'en ac([uittaient, suivant un roulement prévu, dans les églises sou-
mises à leur juridiction. Le tour de l'archidiacre revenait cluKpie année bis-
sextile, et c'était l'usage au doyenné dePiesport de commencer cette inspection
le premier dimanche de janvier. Le rôle que nous reproduisons ip. 12-10 -■)
expose, sous une forme schématique, les divers prélèvements auxquels don-
nait lieu le synode de l'archidiacre : cathédratique, cens des églises'^', droit de
cire et tout ce qui tient à la procuration, l'escorte que le visiteur peut amener
et faire héberger, fixée pour les églises-mères à treize chevaux et autant
d'hommes, et pour les filiales à la moitié seulement, soit 6 et 1/2 (*••
L'originîd de ce document est un rouleau de parchemin, écrit au xiv* siècle î^'
et mesurant 1 mètre 17 de long sur 1 1 centimètres tie large. (Archives de
l'Ltat prussien, àCoblenz, Kurtrier, Religions- und Kirclicn-Sachen , Gene-
ralia, n" i 02 A.)
''' Ci-dessous, p. 65 D. A. Kœniger, Qucllcn et reprcscntc ici une porlion de vivres réduite
cm- Gc.uincitic dcr Sendiicriclile in Dctilschlanl de moitié. Demi - homme, demi-cheval, ces
(Munich, ic)ioJ, p. 189, 275. deu\ appellalions correspondaient, et partant
'"' La publication de M. \\ . t'abriciiis ne res- équivalaient, chacune pour sou espèce, à une
pecte pas l'ordonnance du manuscrit. ( Trier- dcniiralion alimentaire.
isrlies Archiv, cahier VIII [ igoS], p. 7-12.) ''' Un accident ayant rendu illisibles le litre
''' L'expression ceusiis eccicsinriiin [larail dé- et les premiers articles du rôle, jo ne puis eu
siguer ici le syuodatique. fixer la date avec plus de précision.
'*' Le mol « demi • a une valeur numérique
DIOCESE METIlOl'Ol.n.UN DE TP.EVES.
IM'.OTOCOLK DE VISITATION DE L•ARCHIDI\CO^E DE CARDEN (1175).
De même genre, mais plus riche en détails que le précédent, le protocole
de l'archidiaconé de Carden (p. bfi-'jb) relate les formalités à observer
pour l'archidiacre au cours de ses chevauchées officielles. On n'y men-
tionne pas seidement les droits et les obligations soit du visiteur envers
les justiciables du synode, ou réciproquement, soit des seigneurs ecclésias-
tiques, des pasteurs ou des communautés paroissiales; on y trouve aussi la
descrqjtion, par paroisses, du tram rpie l'archidiacre peut mener à sa suite et
1 indication des mets qui seront servis sur la table des voyageurs. La Aisite
comporte-t-elle un séjour, on lait connaître la niaison où le juge synodal
descend, qui de lui ou du curé supporte la dépense, et les convives admis à
la table. Ces coutumes synodales, différentes selon les localités, sont réunies
ici, par doyennés''', suivant 1 itinéraire de la visite (■'.
Une copie de ce protocole (p. 54-7 >">) ^^^^ exécutée par un même scribe.
en 147Ô, à 1 intention de Jean de Fénétrange, archidiacre de Carden. Des
traditions déjà périmées à cette époque se réfèrent à un registre plus ancien,
probablement du xiv*^ siècle. L'emploi de termes différents, suivant les
doyennés, pour désigner des choses identiques W, fait supposer qu'un texte
''' Il est évident que les rôles de Zoll et aux environs de la Puriricalioii. (Victor Car-
d'Ochtendung ont eu un rédacleur différent. riére, Das Itinernr der Visitation im Archi-
Nou seulement les articles du doyenné d'Och- diakonat von Carden [i5H-1512), dans le
tendung présentent une redaclion plus laco- Trierisclies Archiv, cahier \I\-\\ [ujia],
nique, — on note seulement les dominantes p. i64-i83.)
des charges synodales, — mais les mêmes Au point de vue grammatical, la carac-
choses sont désignées par des termes difl'crents: léristique du protocole de Carden, c'est l'el-
où l'un emploie le mot custos , l'autre écrit lipse, le raccourci. Chaque mot vise une idée
canipanalor. précise sans souci de syntaxe. Le scribe rend
'*' L'archidiacre commençait son inspection son idée, la chose, plutôt qu'il n'écrit sa pen-
non dans l'année bissextile, mais l'année pré- sée; son verbe est schématique. Ecrit au sur-
rédente, aux calendes de novembre. Elle com- plus avec des termes de vieil haut allemand,
jircnait deux visites ou synodes destinés à se le texte se hérisse parfois de réelles difficultés
compléter l'un l'autre et qui se succédaient à d'interprétation. Nous avons ailleurs essayé
quelques semaines d'intervalle. La première de les résoudre en partie. (Victor Carrière,
visite commençait la veille de la Saint-Luc Une visite synodale dans l'ancien archidiaconé de
(17 octobre) pour se terminer à l'Avent; la Carden au moyen âtje , dans la Revue des Ques-
seconde allait des premiers jours de décembre tions historiques, juill. iqi a , p. 117-141-)
Mv INTRODUCTION.
pnmilif a^ail clé spécialemonl n'-digé pour chacune des circonscriptions
décanalcs de Zell, Oclilendung cl Boppard"'. Celle manière devoir explique
le niillésiine de i/jCy (jui figuic en lèle du doyenné d'Ochtendung (p. 67 :
Iranscril servilement par le copiste, il indique non pas la date de son
travail, mais l'année du livret qu'il avait sous les yeux*-'.
Le manuscrit est un registre in-quarto de 55 feuillets de papier, conservé
aux Archives de l'Etat prussien, à Coblenz, sous la rubrique : Kirtrier, Reli-
gions- und Kirchen-Sachen, Generalia, n" io3. In second exemplaire, calqué
sur le précédent, au début du xvi"^ siècle (n" io3AW),s'en dislingue par des
corrections en surcharge et des additions de quelques années seulement pos-
térieures à la transcription ■''. Nous les avons utilisées, pour rétablissement
du texle, en désignant les manuscrits, suivant leur ancicimeté, par les
lettres A et B^).
B. Tout ddTérents sont les autres registres de visite, les procès-verbau\.
Les plus anciens remontent à l'année iSôg, date à laquelle Jacques d'Ellz
entreprit la visite générale de son diocèse, selon les prescriptions du concile
de Trente. Celle visite demanda deux années. Aux xvii* et wiu" siècles, le
diocèse eut encore (jualre visiles générales ('"'', en 1G09. en 1618''', en i65()
cl 111 178/1''*, sans parici- d'autres visites parliculières, celles de doyennés
iiolainmenl.
'"' Le registre du doyenné de Boppaid >"in-
lorron)|)t sans faire connaître, comme pour les
(lovonnés de Zell et d'Ochtendung, la somme
du cathédratiqne.
'-' Ce texte de 1^67 n'était pas l'original,
comme il appert de références à un registre
plus ancien.
1'' Le manuscrit est intitulé, au verso du
feuillet de garde : « Registrum visifalionis
synodi sancte archidiaconalus Cardonensis ». 11
comprend i35 feuillets in-quarto clcomporle,
reliés en appendice, les comptes do synode
des années i.'iia, iSiG et if)'!-. Kn tète
manque un feuillet, où se trouvaient inscrites,
au recto, la paroisse de Bausendorf et, nx\
verso, celle de Bombogen. Ce manuscrit ivpro-
duit également, en tète du do\enné d'Ochten-
dung, le millésime 1 'iG-.
''' Plusieurs rectifications ont passé plus tard
dan» le manuscrit précédent , où la même main
a fait des additions indépendantes.
''' J'avais pris co]>ie des textes depuis 190/1 ,
lorsque M. W. Fabricius a publié le pro-
tocole sous ce litre : l i^itationsrcriister drs
Arcliidialioiis Johann fon Vinslinrjcn. [Trierischcs
Archit', cahier 1\ [ 11106], p. i-35.)
'"' La visite de 1 677 fut générale pour le
haut archevêché seulement.
'" I^e registre de visitalion de l'archidiaconé
de Tholey en 1618a pour litre : «Liber visita-
tionis generalis». Cf. ci-dessous, p. i42.
'*' Les .icles de cette visite sont tous perdus.
DIOCKSH METROPOi.iïAlN DK TREVES. xv
La visite donnait lieu pour clia([ue paroisse à un piocès-verbal consignant
les constatations du \isilcur et reproduit sur un l'egistre à l'intention de l'arclie-
véque. D'un siècle à l'autre, l'ordonnance des procès-verbaux ne diffère guère :
sous le nom de la paroisse, on indique le nombre de communiants, le saint
à qui l'église est consacrée, le collateur '') ou le patron '-' du bénéfice et les
ecclésiastiques préposés au ministère des âmes. Cette mention précède immé-
diatement le nombre des autels et leurs fondations, s'il en est; à la suite
sont inscrits la répartition des dîmes, f inventaire des vases et des ornements
du culte, le détail des revenus et des cbarges des décimateurs, du curé et de
lu fabrique. Puis viennent la désignation des liliales, cbapelles ou sanctuaires
essaimes par la pai'oisse, findicalion des confréries, des fraternités, etc. Enfin
l'acte mentionne le nom des synodaux en exercice, les ordonnances du visi-
teur et, s'il y a lieu, les fautes ([ui ont retenu rallention du tribunal ecclé-
siastique.
Ces préliminaires étaient indispensables pour faire connaître les documents
auxquels nous avons dû recourir. Malheureusement, la série des registres
de visite générale est loin d'être complète, et les registres de visite parti-
culière, restreints à un seul doyenné, reproduisent l'arement sans lacunes la
lopograpbie des territoires à un moment donné. En conséquence, fàge des
manuscrits devenait |)0ur nous chose secondaire. Ne pouvant utiliser le texte
le plus vénérable par la date, mais soucieux avant tout cfaboulir à une
reconstitution aussi exacte (pie possible de f ancien pouillé trévirois, nous
avons analysé d'un bout à l'autre, et quitte à nous répéter en plus d'un cas,
deux registres de visite choisis à la fois parmi les plus anciens et les moins
incomplets. En ces extraits, il va sans dire que nous avons constamment
respecté l'orthographe des noms propres et, autant qu'il était convenable,
l'ordonnance de la phrase et la disposition des actes analysés.
Voici maintenant findicalion des manuscrits utilisés:
''' Le collateur conférait rinstilution caiio- '" Le patron présentait au coHatcur un
nique et nommait seul de plein droit. candidat.
INTRODUCTION.
KXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DE 1569.
La première visite générale du diocèse, immédiatement après la réforme
du concile de Trente, dura trois années, de i5G() à 1071 "'. Les documents
originaux relatifs à celte inspection ont depuis longtemps disparu; les copies
qui nous en restent paraissent avoir été écrites à la même époque et concernent
uniquement le haut archevêché. En cette partie du diocèse, les commissaires
de lôôg visitèrent svnodaleni'înt les paroisses et les établissements religieux
de la ville et du doyenné de Trêves, puis les doyennés ruraux de Merzijr, Perl,
Wadrill, Remich, Kilhourg [alias liitbourg), Piesport et Zell.
De cette visite, le fragment que nous reproduisons (p. 78-88) comprend
huit feuillets in-(juarlo. (Archives de l'Etat prussien à Coblenz , Religions- und
Kirchcn-Saclten, Generaha, n° ici'-'.) Unique en son genre, ce manuscrit
fournit sous une forme abrégée les éléments essentiels à la connaissance des
bénéfices : l'indication delà paroisse , celle du collateur et des fdiales. Seuls,
les archidiaconés de Trêves et de Tboley v sont mtéressés, car le doyenné
de Zell '^^ fait défaut entièrement. Ajoutons que le doyenné de Piesport n'est
représenté que parla moitié de ses paroisses (''; celui de Rilbourg n'en compte
pas plus de six'"*), et Remich trois seulement "l
'"' La visite du liaut archevêché se fit par '*' Cf. F. iluellen, ] isUalioitsprotokolle ans
deux fois, en 1 56i) et 1 870; celle du bas arche- ilcin Dekanaie Piesport i569 , dans le Trierisches
vèché commença par le doyenné de Dielkir- Archiv, cahier IX (1906), p. 6086.
chen, le 22 octobre 1 071. (Archives d'Etal de '"' Ce sont Meckel, Welschbillig, Ulel,
WhUade, Slift Dielkirclwii ,\l', •].) Dahlem, Speicher et Gransdorf (ci-dessous,
'■' Ce manuscrit a élé utilisé en partie par p. SOn-r, p. 87 \ u).
M. F. Iluellen. (Cf. Die crsie trideiilinisclie \ i/i- '*' Wasserliesch , Temmels et Nillel , qui ap-
talioniniErzslifle Trier 1569 .damlcTrierisches partiennent à la province rlirnane (ci-dessous,
Arcliiv, cahier IX [ ujoGJ.p. 5i-6o). p. 86 A b). Le texte des paroisses visitées dans
'^' M. F. Iluellen est arrivé à reconstituer la los doyennés de Kilbouri; et de Remich a été
iopoirraphie ecclésiastique de ce doyenné dans publie d'après le manuscrit 14^5 dos archives
un article intitulé : Das Dckamil Zell naeh dcr municipales de Trêves, par M. le chanoine
Visiliilion iin Jahre 1560, dans le Trierisches llc\d\nger : Arcliitliaeonalaf , titnli S. Agalhes,
Arcliic, cahier X (1907), p. 50-85. 1/1 Longaiono.. . (Trêves, i88i), p. 4o8-il5.
DIOCESE METROPOLITAIN DE TREVES. xvii
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DE L'ARCHIDIACRE DE LOINGUYOïN
EN 1570
OU PLUS EWCTE.MENT EXTRAIT DES REGISTRES DE VISITE DE 1 57o(').
Les procès-verbaux de celte visite, recopiés ou analysés souvent, existent
encore en trois exemplan-es, actuellement conservés aux Archives du Vicariat
général de l'évèché de Trêves ('-). L'un de ces manuscrits, le plus complet,
était jadis dans les arcliives de l'arcliidiaconé de Longuyon. Comment devint-il
la propriété de M. le D"' Holzer, prévôt de la cathédrale de Trêves? C'est
de lui, du moins, cpie M. le chanoine Heydinger l'ohlint en prêt, ainsi qu'il
l'affirme dans la préface de l'édition rpi'il a donnée de ce texte en i88ii'^^.
Suivant cette indication, l'Institut de France voulut bien, à la demande de
M. Longnon, solliciter pour nous la communication du manuscrit à Paris.
Cela se passait en 1907, au mois de juillet. Mais alors M. Holzer était mort
et l'obligeant M. Lager, doyen par intérim du Chapitre, ignorant ce qu'était
devenue la bibliothèque du défunt, ne sut que nous renvoyer à la publication
de Heydinger ('). C'est seulement quelques années plus tard — trop lard —
que je trouvai aux ai'chives de l'évèché trévirois l'exemplaire cju'on croyait
égaré (^h J'ai depuis coUationné le texte avec l'édition allemande, et je dois
reconnaître que les fautes de lecture y sont fort rares. A défaut du manuscrit,
c'est donc sur un bon texte que l'un de nous travaillait quand il fit le présent
extrait. Les références à cet ouvrage sont désignées au bas des pages par la
lettre H.
Des trois manuscrits subsistants, le meilleur est, à coup sur, le n gros codex »
'*' Cette visite de 1 fiyo commença le 26 avril inli xyi , piimiis eriiit, animadvcrsionibas illu-
pour finir le 1 2 août suivant. stravit et indicibut: tiii.rit Joannes W. Heydinner.
'*' Série Visilalions-Bciichle , iovnes\-\\\. Trêves, éd. Groppe, i88/i, in-S" de xvill-
''' Sous ce titre : Archidiaconnlns , titali S. '\b(i pages.
Agalhes , inLomjniono , urchidiœcesis Treviremis, '*' Réponse de M. le chanoine Lager, datée
in novem decanatas, nimirum in Arlitnensem, de Trêves le 26 juillet kjot.
Basellensem, Ivodieiisem, Javigniensem , Kyll- '*' C'est un registre in-Iblio de m- 168 feuil-
burjensem aut Bitbarijensem , Lomjuionensem , lets de papier. (Archives du Vicariat général
Latzembargenseni , Merschensem cl Rem'ujenfcm de Trêves, \ isltnlioiislSerichfc, tome I.j
divisi, descriptio, quant ex codicibus mss. sw-
HISTOR. DE FRA.NCE. — FOUILLES, V. G
xvin INTUODICÏION.
publié en i88/|. Les lacunes du texte ont d ailleurs été comblées par Hevdin-
ger à l'aide d'un « petit codc\ » des archives de la cathédrale ''. Le texte
imprimé ne respectant pas l'itinéraire de la visite, nous l'avons rétabli (p. 89-
i34), conformément à l'ordre indiqué par l'éditeur au commencement de
chaque doyenné, et nous avons distingué au moyen de l'italique les passages
extraits d'autres registres ('^'. La seule faute qu'il sied de relever, car elle est
«l'importance, c'est l'inexactitude du titre placé en tète de notre analyse. A
\rai dire, on ne l'eût pas commise si le titre de l'ouvrage allemand ne s'y fût
prèle f^'. En fait, il n'est pas exact que l'archidiaconé de Longuyon ail eu neuf
tloyennés. On n'en compta jamais que sept, et pas plus. Mais le territoire que
les visiteurs avaient mission d'inspecter, au lieu d'être circonscrit à la région
arcliidiaconale de Longuyon, comme le croyait le chanoine lieydinger, s'éten-
ilait en outre à toute la partie occidentale du diocèse comprenant les doyennés
de Remich, Luxembourg, Bazailles, Longuyon, Juvigny, Ivoy (auj. Carignan),
Arlon, Mersch et Kilbourg, lous doyennés des duchés do Lorraine et de
Luxembourg. Ces neuf circonscriptions décanales constituaient, du reste, une
région à part, les territoires étrangers, comme Ion disait, die aaslaendischen
Icrrilnvicn (''.
'■' Kn voici le litre : « Noniina ecclesiariini
roUegialamai el parochialiuiu cum appendici-
hussuis saccUis, ilcin nionasterioruiii et hospita-
lium, nconon et personamm in eisdcm regcn-
tium, decanaluiini niraliuni superioris partis
dia-cesis Trevirensis ordine et loco, ijiio per
comiiilssarios a reverendissinio el iilustrissimo
dimiino domino Jarobo Treveronini archiepi-
scopo... niissos tain anno i.ïlig ipiam 1570
visitata sunt. » (Arch. de la catliédrale de Trê-
ves, n° 307.) Ce manuscrit a été publié depuis
par M. F. Ihielien. (Cf. Die cifte tridentinisclic
\ isilation im Ensliflc Trier i.'idO. dans le
Trierisches Arcinv, cahier IX [1906], p. 5i-
60.)
'■'' Deux des registres mis à contribution
parle chanoine lieydinger se trouvent actuel-
lement aux Arcliivos du Vicariat général do
Trêves. L'un [ViùUilioiis-liericlile , tome 11) esl
un recueil in-octavo de aiio feuillets reliés.
dont les 136 premiers concernent la visite
de 1070. Le scribe du procès-verbal semble
s'être désigné par ces mots : • Finis coronat
opus. Marcus Bertinus. » La suite du registre
renferme les procès-verbaux des visites du
doyenné d' Arlon (1611), de celui d'Ochten-
dung (iG5fi) et des districts de Montabaur, Lim-
bourg et Camberg ( iGgS). L'autre registre, de
moindre format [V'isitatioitsBerichle , tome III),
réunit les procès-verbaux de visite : 1° des
quatre doyennés français de Longuyon. Juvi-
gny, Ivoy et Ba/ailles (1620); a° des neuf
doyennés inspectes en 1670 (celui-ci compte
I '17 feuillets); o" des doyennés de Trêves el
de Piesport (1609); /t' du dovenno de Kil»
bourg (161 3).
'■'■ Voir ce litre, cide,<sus, p. wil , n. 3.
'*' J.-J. Blaltau, Slaliila synodalia, ordi-
iialioiics el mandata arcliidia'ccfis Trevirensis
(Trêves, i8.'i'»-i8'ii)). I. I\', p. 35.
DIOCESE MÉTROPOLITAIN DE TREVES. xi\
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DU DOYENNÉ DE ZELL
EN 1592.
Cet extrait (p. i35-i38) a été tiré du registre original de la visite faite an
doyenné de Zell en i ôga , du 19 janvier au 6 septembre. Le manuscrit com-
prend 4 fi feuillets in-quarto (Archives de l'État prussien, à Colîlenz, Reli-
gions- nnd Kirclicn-Sachcn , Generalia, n° io3b).
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DU DOYENNÉ DOCHTENDUNG
(5 OCTOBRE" 1616 -2'i JANVIER 1617).
Le resistre de la visite archidiaconale de Carden en 1616 est intitulé :
« Acta visitationis sinodalis nomine admodum reverendi et prenol)ilis domini
Joannis Willielmi Huszman a Namedi, metropolitanœ ecclesiœ Trevirensis,
tituli Sancti Castoris in Cardona, archidiaconi et prepositi Limpurgensis ,
factae per capitula Ochtendungense, Zellense et Bopardiense, per Eberhardum
Escher, scholasticum Cardonensem, anno bisextili 161 G in anno 1617.»
Commencée le 5 octobre 1 6 1 6, la tournée du visiteur dura jusqu'au 1 7 mars
de l'année suivante. Les circonscriptions d'Ochtendung et de Zell furent seules
inspectées intégralement'"-'. Le manuscrit de cette visite est un petit in-quarlo
<le 56 feuillets numérotés (Archives de l'Etat prussien, à Coblenz, HcUijions-
und kirchen-Sachen , Generalia, n" io3 d). L'extrait que nous publions
(p. iSg-i^i) regarde uniquement le doyenné d'Ochtendung •*' et comprend
les feuillets 2 à 28.
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DE LARCHIDIACONÉ DE THOLEY
DE l(iI8.
La visite générale de 1618 serait inconnue sans le texte que nous résumons
ici (p. 1 /i2-i 46). Wadrill, Merzig et Perl sont les seuls doyennés de larchi-
''' Et non 8 octobre. note (page 173] l'aiticlc du registre qui ]cs
'^' Au doyenné de Boppard, les paroisses concerne.
de Hirschwiesen , Halsenbarli et Bickenbaoh ''' La visite du doyenné d"Oi blendung eut
furent seules h recevoir la visite, autrement lieu du 5 octobre au 18 novemlire i.)i6, puis
dite le saint synode. Nous avons résumé en du - au a/i janvier suivant.
XX INTliODlCTION.
diaconé de Tholey dont il y soit question '"'. Ils furent inspectés du 1 8 octobre
au 3 novembre 1618 ■^'. L'original de cette visite est un registre in-f[uart(>
de 66 feuillets de papier (Archives de l'Etat prussien, à Coblenz, Hclùjions-
iind Kirchen-Saclicri, dcneralia, n" ioôa) .
EXTRAIT Dl REGISTRE DE VISITATION DL GRAND ARCHIDIACONÉ
E\ lf)5().
La visite générale de i656 fut faite par exception en l'année l)issextile,
latuielle, comme l'on sait, était réservée au synode de farchidiacre. L'arche
vèque avait obtenu à cet elTet plein pouvoir du Saint-Siège. Les protocoles
témoignent du soin avec lequel les commissaires remplirent leur mission.
François d'Kltz, archidiacre de Trêves, avait été désigné pour inspecter son
propre archidiaconé. Il s'abstint toutefois de paraître en Luxembourg « propter
certas causas » '^^, dit le texte; en réalité, parce que le gouverneur des Pays-
lias espagnols se fût alors prêté difficilement à faire escorter le représentant
de l'archevêque dont la politi(jue nettement française était hostile aux vues de
son maître Philippe II. C^'est pourquoi le protocole déclare : « Sub archidia-
conalu tituli Sancti Pétri sunt très decanatus, Trevirensis scilicet, Pispordien-
sis et Kylburgensis. Ili duo ultinii habent sub se varias parochiales ecclesias
in (liicalu Luxemburgensi, qua» cum nondum sint visitata\ ideo etiam non
specilicatic, nec prothocoUo hulc inserta fuerunt nomina ' . "
Le manuscrit que nous avons utilisé (p. 1/17-1 ôy) est la copie officielle
rédigée par le notaire Marc Zufinger, ([ui avait assisté l'archidiacre dans sa
tournée d'inspection (Archives de l'Etat prussien, à Coblenz, Rclifiions- iimt
hiirlicn-Sachcn, Generalia, n" 102 d) '■''.
'"' li.i circonscription décanale de Uemicli d'un recueil d'actes concernant l'arcliidiaconé
l'ut |)robal)lenient visitée en inônie temps que de Tholey, de iS-i à i65a. (Arch. de l'Etat
les autres doyennés wallons. prussien, à Coblenz, Ticligioiis- und kircheii-
'^' Trois paroisses lurent omises, notam- Sdc/icn, Generalia, n° io5.)
ment Pellingen , Schoendorf et Fron/.enlieim. '*' Folio 7'>.
Nous avons porté en note (p. i/i6) les élé- '*' Folio H.
nienls qui les intéressent, d'après les visites '*' Registre infolio de lai feuillets, dont
de la fm du xvi' siècle. Ces visites lont partie trois sont restés blancs.
DIOCESE METROPOLITAIN DE TREVES. xxi
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DE LARCIIIDIACO.VÉ DE CARDEN
EN 1656 (".
Ce registre appartient à la visite dont il vient dètre parlé. Nous en avons
analysé tout le texte (p. i 58 -173], qui comprend 2C0 feuillets in-folio,
dont un tiers sont restés en blanc. 1 Archives de l'Etat prussien, à Cobleuz,
Reliijions- and Kirchen-Sacheii , Generaiia, n° io3 H.)
EXTRAIT DES PROCÈS-VERBAUX DE VISITE EN L'ARCHIDIACONÉ
DE DIETKIRCHEN, DE 1767 À 1768 (*>.
En choisissant le plus moderne des recueils de procès-verbaux relatifs à
l'archidiaconé d'outre-Rhin, notre analvse a porté sur le registre le moins
incomplet. Celui-ci fait connaître la topographie ecclésiastique des doyennés
de Dietkirchen et d'Engers (p. 1 8o-i 86' , les seuls chapitres de la rive droite
du Rhin qui aient échappé à la réforme luthérienne.
Le registre est intitulé : « Protocolla vlsilationis decanalis de annis 1767-
I 770 » '-^K Les actes de visite du doyenné de Dietkirchen occupent les feuil-
lets 100 à i4o'''', et ceux d'Engers •■'), les feuillets 07 à 7.").
m. LISTES DE BÉNÉFICES.
Elles sont au nombre de trois, et toutes du xviii'' siècle :
POIILLÉ DU BAS ARCHEVÊCHÉ DE TRÊVES, VERS 1700.
Les collateurs des paroisses du bas archevêché de Trêves*") figurent en
un catalogue transcrit dans les années qui précédèrent ou suivirent de près
''> Et non en 1656-1657. '*' La visite eut lieu du 7 juillet au a8 oc-
'"' Cette analyse est intitulée par erreur tobre 1 767.
(p. 180) : « Extrait du registre de Visitation du '"' La visite eut lieu en 1 767 et 1 768. Nous
doyenné de Dietkirchen en 1767.» avons indiqué la date de la visite en tête de
''' Recueil in-lolio de 2o5 feuillets. L'extrait chaque article et entre parenthèses,
relatif au doyenné d'Ochtendung, qui figure ''' Ce pouillé m'a été signalé et il a été obli-
en note, p. 170 et 171. est tiré de ce registre. geaniment transcrit, à ma demande, par M. ie
.XXII INTUODICTION.
le rommenremont dti xvm" siècle. On en trouve la liste à la suite d"un exem-
plaire, sur panier, du coulumier de l'ancienne collégiale de Muensler-Maifeld,
où elle occupe i o feuillets non paginés. Le manuscrit est aujourd'hui conservé
au\ Arcliives de l'Etat prussien, à Coblenz, Ilandschrifl. Abt. A vu, n" 106 '".
JATRAIT i)L>E NOTICE SLR L'AIICHIDIAGOM: DE DIETkIRCIIEN,
l'AR L. CORDEN (1776)'".
Essai liislorique, reconstitution précieuse de la topographie ecclésiastique
de l'anhidiaconé de Dielkirchen avant la Réforme du xvi'' siècle, cette notice,
aujourd'hui rarissime, a rim|)orlance d'un document. L'auteur, archidiacre
de Dielkirchen, en puisa les éléments dans les archives de sa collégiale, dis-
parues depuis. Nous en donnons un extrait (p. 1 87-192).
L'on ne connaît que trois exemplaires de cette plaquette, conservés l'un
aux archives de l'Etat prussien, à Cohlenz, les deux autres aux archives
d'Étal, à Wishade. Aussi, malgré sa longueur, n'hésitons-nous pas à repro-
duire intégralement le titre de cet opuscule (' :
Lluovici Cordkn 1 commissarii archidiaconalis 1 DICTIOXES GEMIN.E I
in II novissimis electionibus II decanorum capituli ruralis I DIKIRCHE.NSIS 'I
publiée propositœ I! cum II Deductione hislorico-diplomatica originis, ordinis,
olïicii et pnerogalivarum I ARCHIDIACONORL M T REVIREX SIC. M il
in specie 11 ARCIIIDIACOXATUS DIKIRCIIEXSIS î ex inserta pra?tacli
archidiaconatus in sex capitula ruralia dikirchense, wezlariense, cinostein-
ENGARIENSE II KIRBKRGENSE, MARIENFELSENSE , HEYGERENSE !' olim dlvisi histOfia I
adjuncta eliam série tam archidiaconorum : cpiam decanorum ruralium '
ex ordine succedentium II wezlari^e 11 ïypis Wincklerianis I 1776
D' Paul Richter, alors premier archiviste aux ''' Plusieurs noms de lieu reproduits par
Archives de l'Etat prussien , à Coblenz. Corden sont tellement défigun-s que non-;
''' ln-dou7.e relié, non paginé. La feuille de avons hésité à les identifier tous. D'après une
garde porte l'intitulé : « Ordlnaliones et statula obligeante communication de M. le LV Schaus,
ccclesicE collegiataR SS. Martini et Severi in de Wisbadc, il faut voir dans llabichenboy
monaslerio Meinfeldia-, anno \'irginei partus (189 a) une forme ancienne de Hochelheim,
M.D.xciii.» et Hucheluclieini (189 n) serait aujourd'hui
''' In-folio de ao pages. représente par Ileuchelheim. près de Giesseii.
DIOCESE METROPOLITAIN DE TREVES.
FOUILLE DU DOYENNE DE BOPPARD
(XVIIl' SIÈCLE).
Le pouillé que nous publions (p. igS-ig^) appartient probablement au
dernier quart du xviii'= siècle. C'est du moins ce que j'induis du nom de Cliris-
tian Sturm, doyen de Boppard, dont le prédécesseur, Jean Oster, mort en
1770 '"', n'était pas encore remplacé trois ans plus tard^"-). L'original du docu-
ment est conservé aux archives d'Etat de Wisbade, Tabelleii der Pjarreien-
Kuenfte der Landcapilel WcUmich iind Boppard, \, Generalia,X 2.
IV. AUTRES FOUILLÉS ET LISTES DE BÉNÉFICES.
Nous donnons ici i'énumération des pouillés et autres documents simi-
laires dont nous avons eu connaissance et que nous n'avons pas cm devoir
insérer dans notre recueil.
\. « Register von Bezalonge dero zu A\ ittlicli anno etc. [i5]57 bewilligten
Reichssteur. ><
Archives de l'Etat prussien, à Coblenz, KcRTBiEii, Reliijions- und Kirchcn-Suclicn, Generalia, g8 B.
— Registre de recettes inutilisé , mais destiné primitivement à recevoir l'indication des sommes
versées à l'olEcialité de Cobienz par les bénéficiers de la partie inférieure du diocèse. Simple
nomenclature des cures et autres bénéfices moindres du bas arche\écbé de Trêves. Cette liste
reproduit la deuxième juirtie du comj)te de décimes du xiv' siècle, moins les taxes.
2. 0 Liber seu Protocollum decanalus ruralis in Cunonis Engers sub arclii-
diaconatu tituli Sancti Lubenlii in Dietkirchen, Trevirensis archidiœcesis,
liiceptum anno MDCLX. >
Registre puldié par M. l'abbé Volk, sous ce titre : PvotohoUe des Landhnpilcls Jinr/crj inn Uitill-
i8'i6 [Triei-ischcs Archiv. cabier XVI [1910], p. 20-53). — Les premières ])ages contiennent la
liste des paroisses du doyenné d'Engers, sui\ies de l'indication des collateurs et des saints à qui
les églises sont dédiées.
'''' P, de Loren/.i, Ueitraege :ur Gcschkhlc Pfarreien des ÎSicdercizslifts Trier aus deii Juh-
saeiiilUcher Pfarreien der Dioezese Trier [Trêves , icu 1772-1773, dans le Trierisches Archir ,
1S87, 2 in-8°), t. Il, p. aoi. cahier XII (1908), p. 68.
'■' H. Voik, Visilatioiisprotol.olle von il
wiv INTRODUCTION.
.'5. Divisions terrilorlales de l'archevêché de Trêves.
Liste publiée en i655 par le])cre Gilles lioucliier (.Ejj;idius Buclierius), dans son Bclijiam Romanum
ecclesiaslicum et civile... (Lléj-e, i655, in-fol.), p. Sgo-Sgi. — Certains vocables géographi-
ques alToctent des formes qui les rendent méconnaissables, mais la statistique par doyennés des
paroisses du diocèse donne de l'intérêt à celte liste. C'est la plus ancienne, que je sache.
«Episcopatus Trcvirensis arcbidiaconalus quinque complectitur, quorum primus, litulo
Saiu li Pciri , très sub se decanalus liabet , Trevireiisem , Presjiordiensem [ Piesporty , Rvlburirensem.
Trevirensis omnium primus decoralur parocbiis in universum a'i. Secundus dccanatus Pre>por-
diensis liabet parocliias 42. Tertius Kylburgcnsis habet parocbias 8'i.
Secundus arcbidiaconatus, litulo Sanclx Ai;athes in Lon^'uiomo. Septeni illi decanalus snb-
sunt : LusembiMïensis, Arlunensis, Mircbscensis (Merscb), omnes germanicT lingua»; quatuor alii
gallicc, Bazaillc, Longuionensis, Juvijiniensis et Ivodiensis. Sub Ivodiensi, parochia; il; sub
Jiiviniacensi , jiarochia; 3?; sub Loni;uionensi, parochix .'la; sub Bazalliensi, parochia; 17.
Va lii decanalus sunt jjallici quatuor, tolius diœcescos ab ea parte maxime méridionales. Très
alii sunt septentrionales et linguœ germauicœ. Luxemburgensis babel parocbias io; sub Arlu-
nensi dccanalu, parocbi;e 3'i; sub Mircbsensi [le nombre des paroisses n'est pas indiqué].
Tertius (aliis quintus) arcbidiaconalus est Sancli Maurilii in Tboleia. Habet sub se quatuor
decanalus, Wadrclensem, Marcetensem, l'erlensem et Hemichensem. Sub Wadrelensi, paro-
chia; /il; sub Marcetensi , parochia; ^i; sub Perletensi, parochia' .'1 '1 ; sub Remichensi, paro-
chix' 26.
Quarlus arcbidiaconalus (aliis tertius) est lituli Sancli Castoris in Cardona et in urhe Con-
lluenlina. Très contini'l decanalus Cellensem, Vechlendungensem (Ochtendung" , et Bnppardien-
scni. Celiensis babel |)arocliias Ce; Vccblendungcnsi snhjacent jiarochia; 20; Boppardiensis
habet parocbias 10.
Quintus (aliis secundus) arcbidiaconalus , lituli Sancli Lubenlii,in Dicckirg ( Dietkirchen 1 ,
dioccesis inferinris, habet suh se decanalus sex. Primus est Engers, secundus Marenfeit, tertius
Wetziar, Ileiger, Kirchdorfi" sive Kirchburg et DiecLirrh. Sub Engers sunt parochia- 1 3 cum
multis aliis altaristis; suh dccanalu Marenssell?. jMarienfelsl, parochia? interna* a (inlra Rhenura
credo), extcrnae a5; sub decanalu Wetziar, qui lotus exlraneus est et diœcesis inl'erioris, paro-
chia; 62; decanalus Heiger, lotus extraneus, sine ulla specilicalione parochiarum; quod etiam
(il in decanalu Kircbdorff, credo, quia jam inler ha-relicos; decanalus Dickirchensis habel
parocbias 1 1, lotus esl diœcesis inferioris, e\tranei terrilorii.>
4. « Descriplio archiepiscopalus Trevirensis secundum archidiaconalu.s,
decanalus rurales, monasleria et ecclcsias, anno iGgS.»
Archives de l'Etat ])russien ù Cobleni, llelifjioiis- iimt A'irc/icn-i'uc/uvi , Generalia , n" 97. Manuscrit
de G pages in-fulio. — Ce texte a élé publié, en 1908, par M. .\ndrf Schueller, sous le litre :
Eine liiltilio status ecclisia- tics Tricrcr Ei:bischt<l'is Johann liuyo aus dem Jahre 169'i ^ Trieiischrs
Aichiv, cahier XIII [1908], p. 64-io5) '■'. L'ordre des circonscriptions diocésaines cl le nombre
des paroisses |>ar doyennés sont dill'ércnls dans ce texte des renseignements similaires é«lilcs
par le P. Boucbier eu iC55. En voici des exlrails :
Tola di(ei-esis pro commodiori jurisdirlionis evercilio in su|>criorem et inferiorcra divisa esl
''' Cf., p. (")() ili- la Dublicntion tlt; M. Schuel- «lu rapport cpiscopal à dater ce document
Icr, îes raisons (jui ont détermine l'éditeur de iliij.i.
DIOCESE METROPOLITAIN DE TREVES. xxv
secundum'duo tribiinalia contenliosa, qiioiuni altcrum Confluenlloe per Ji\crso< officiales scii
vicarios exercetur et administralur.
I. Supcrior durcpsis in quindecim decanatus seu arcliipresbYleratiis di\tril)Uta est, quorum
capila sunt tolidem arcliipresbyteri seu decani rurales.
DoYF.XNÉ DE Trêves or de Siint-Pierre-le-Mixeir. — Inler liosrc docanos, primus
appellatur decanus Sancti Pétri, qui curam habet parocbialium iirbis et aliquol \icinaruin
ecclesiarum intra uiium tVie niilliare germaniciiin ab eadein urbe distanliuni.
Remicd. — Decanalus Kbemi^iensis conlinet sub se 20 parocbias, fere omnes quoad
temporale dominium in duratu Lusemburaico silas.
LixEMnoiRG. — Decanatus Lnxemburgensis constituilur e ào |)arocliiis, quarum aliqii.v
germanico, alia- vero gallico idioinate utuntur.
Arlon. — Decanatus Arlunensis 32 parocbias complectitur, [larlini germanicas. partim
gallicas.
Bazailles. — Decanalus Basellensis numéral 27 ecclesias parocbiales.
Lo.xGCïoN. — Decanalus Longuionensis recensât parocbias '1 1 .
JuviGM-siR-Loisox. — Decanatus Juveniacensis babet parocbias 32.
Ivoï, auj. Carignan. — Sub decanatu Ivodiensi sunt parocbiae 3i , in quibus, prout in
tribus superioribus decanatlbus, nulkis est usus lingua; gerraanica; sed gallica- tanlum.
Mersch. — Decanatus Merscbensis, prout reliqui sequenles, germanico utitur idiomate.
Complectitur 67 parocbias.
BlTBOiRG. — Decanatus Bidtburgensis reliquis aniplior est. utpole conipreliendens ultia
80 parocbias.
PiESPORT. — Decanatus Piesportensis io parocbias numéral, quarum tamen paucœ in
comitatu Veldensi sita- ad lutberanismum defecerunt.
Zell. — Cellensis decanatus 5o parocbias bine inde ad nlrumque bilus Moselli' silas
habet, quarum tamen aliqux sub comitatu Spanbeimensi ab baereticis occupatœ fuerunt.
Wadrill. — Decanatus Waderelensis, io circiter parocbias complectens, nonnuUas
etiam lulberana baresi infectas.
MeR7.ig. — Sub decanatu Marretano paroclii;c sunt ferme fio, quarum qua>dam, in
extremis finibussita;, sub temporali ditione comitum Nasso\icorum linejE Sara?pontanîE ad
ha;resim dellexerunt; a paucis tamen annis catbolicœ religionis cxercitium in eisdem reduc-
tum est opéra canonicorum Praîmonstratensium abbalia; Wadegoliensis.
Perl. — Decanalus Perlensis /j6 jiarocbias complectitur.
H. Inferior dioccesis, juxta catalogos antiques seu registra, in oclo decanatus divisa fuisse
reperitur, quorum unus sjjeciali nominc arcbipresbyteratus dicebatur. Nunc vero, sicut ])lurim.i:
bis decanalibus subjecta- parocbia; una rum dominis eorum lerritorialibus catliolicam religionem
abjecerunt, ita nonnuHi quoque ex diclis decanalibus prorsus exlincti, alii vero numéro subjec-
tarum parocbiarum imminuti sunt.
OcHTEXDiiXG. — Primus inler bos est decanatus Ocbtendunckanus, qui decanatus Cellen-
sis simul ac superioris diœcesis terminum , inferioris vero ])rincipium constituit. 60 fere
parocbias babet. Pra'cipuum vero, tum dignilale tum incolarum frequentia, locum sibi
vindicat civitas Conlluenlia (Coblenz), qua; post urbem metropolilanam caput est totius
diœcesis inferioris.
Engers. — Decanatus Engaricensis. Olim idtra io parocbias complertebatur, quarum
pluribos in ba-resim prolapsis, nunc triginla et aliquot supersunt calboiira', inler qnas
iionnulhr cliam ecclesi.T catbolicis cum barelicis communes sunt.
DiETKjRCHEN. — Dccanatus Dictkircbensis, in quo nunc liaresis <lominalur. Mansit
HISTOH. DE FRAXCF. — POIILLF.S, V. D
IXTRODICTIOX.
catliulica reli^io in i() parnchiis, partiin teroporali ardiicpiscopatD'^ TroirensU domiaio,
partim calholiro princijii lladaiiiarien^i Nasso>ico siihjertis.
Wetzlah. — Arclilpresl)\tcratus \\ etilaria'. Modo vi\ 2 aul '■> Mi{)ersunt calholicx
ecclesia?.
MiniEM-Ei-s, KiRDERG, Haiger. — Très reliqiii Irans Rlienuin sili decanatiis, viddicet
de Mursfcls, de Kyrljurg et Heygcr nil prêter iiumioa retinueruDt ac inlegri ferme al>
acatliolicis iiiliabitali , j>aucis ecclesiis parorliia]il)u>, qua: callioliram li<leni servarunt, ad
alios decanatus translati'^.
BoPPAUD. — Decanatus Boppardiensis. 20 rirriter parochicc ab lior dépendent, ab
utraque lUieiii jiartc bine inde sita-.
III. Etat générai, du diocèse. — Keperiuntui' in uni>ersa diœcesi, post ccclesiam metro-
polilanam et ci junclam ecdesiam Bcalie Maria' Virgiiiis, collegiatac saecuiares 16;
Parocbia' plus niinus\e 83o;
Abbalia^ nionacborum sancli Benedicti ii; — Cisterciensinm 2; — canonicorum sancti
Augustini abbatia 1, ejusdem ordinis prioratus 1; — prioralus Sanrli Benedicti...'"; —
abbatix Prœmonslralensiiini /i ; — doraus ordinis Carthusicnsis 3; — Societalis Jesu coUegia 3.
residentia; 2, domus probationis 1; — conventiis fralriim Prœdiratoruni 3; — Minornnn
Conventualiiiin 3; — Eremitariini sancti Augustini 3; — Cariiielitarum 6, ejusdem ordinis
Discalcealorinn 1; — Franriscanorum de Obser>ancia l'i; — Capucinoruni y; — SS.Trinitatis
Redemptionis caplivorum /i; — Minluiorum 1;
Monasteria nionialiuui sancli Benedicti 6; — Cistereiensium ii; — samti Augustini (3; —
l'ra-monstratensiuui '1; — sancti Douiinici 3; ■ sanrla; Clar.i- niitigalarum 2, reformalarum 1;
— Congregationis Bnatx- Maria; Virginis 3; — Tertii ordinis sancti Francise! 10; — Annun-
ciatarum ?; — Ser\itarum 2.
Calalogus paroclliaruin ad sedem christianitatis in Diekirchen spectan-
liiim, ex alia .spocificalione descriplus. » xvu'' siècle.
Le docunioni dont il s'agit, si j'en crois M. W . Fabricius [ErhwuUi uiujen :iiiii ycschichllichen Allas
der liheinprorinz , t. V, p. ao'j-îoS), appartient à l'officialité de Limbourg-sur-la-Labn. J'en ai
déjà fait la remarque : comme ce diocèse d'outre-Rbin est dépourvu d'oBicialité, on a \oulu
probablement désigner par là les arcbives mêmes de l'évêché. Le teite contient en outre une
description de l'église collégiale de Dielkircben et la liste des décimaleurs de l'ancien Chapitre.
0. " Cliorograpliia Trevirensis ecclesiastlca et civilis. »
Publiée par Hontbcim dans VHisloria TieiirensU diiiloimitica cl praiiimHica (Augsbourget W'urtbourg.
1750, 3 in-fol.), l. m, p. 1-12. — Cette cborograpbie tré\ii-oise reproduit dans ses premières
pages (p. 1-5) la division ecclésiastique de l'arcbevèclié en arcbidiaconés, ckapitres ruraux et
paroisses '". Les circonscriptions divisionnaires de premier et de second rang y figurent dans
l'ordre que voici :
*'' Le maniiscril est troue en cet endroit. iocoruin ad ecclesiaslicaiu aivliicpiscopafus
f Celle liste a élo reproduite par Doni Trevirensis jui-isdiclioneiii pcrlinonlium» (éd.
Calniet, en lélo de sa i\olice de la Lorraine, i-bCi), p. I\-Xi.
où elle ligure sous ce tilrc : «Index omnium
a.
DIOCESK METROPOLITAIN 1)K TREVKS. xxvii
(".rand aicliidiaronr. — Doyennes de Trêves, de Bitbouri;, de Kilhourj; et de Piesporl.
Arcliidiaconé de Dielkirchen. — Dovennés de Dielkirclien et d'Engers.
Archidiaconé de Carden. — Doyennés de Zell, d'Ochtendiini; et de Boppard.
Archidiaconé de Longuyon. Doyennés de Luxembourg;, de I^onguyon , d'Ivoy, de
Batailles, de Juvigny, d'Arlon et de Mersrh.
Archidiaconé de Tholev. — Doyennés de Perl, de Remicli, di' Mer/ij; cl de Wadrill.
Viennent ensuite (p. 5-i3) les divisions politiques de l'électorat de Trêves, désignées sous le
nom de « satrapies ».
7. « Visilationsprotokulle von Ai Pfan-eien des Niedereizstiits Trier aus
den Jahren 1772-1773, veroefFentlichl von H. Volk, Plarrer. »
Le texte original forme un volume in-quarto conservé aus archives paroissiales d Ehrenbreitstcin.
Son éditeur, M. l'abbé Volk, a reproduit, sous forme de tableau, les principaux renseignements
recueillis par le visiteur ecclésiastique au cours de son inspection des paroisses du bas arclie-
vèché de Trêves en 1772 et 1773. On y trouve, disposés par colonnes, le nom des paroisses, le
nom des curés et la date de leur installation, quels sont les seigneurs temporels, les collateurs
ou patrons, les décimateurs, le nombre des lilialcs et des autels, le nombre des commu-
niants, etc. Cette publication a jiai'u dans le Tiicrisches Arcltiv , cahier Xll ;iyo8), p. 65-70.
8. n Aufnahme der Pfarreien, der unvfrsorgteii Priester und der mit einfa-
clier Pfruende versehenen GeisUiclien im Obererzstift Trier i 788, — gesaïu-
melt von Joli. Jos. Birk, Paslor in Landkern. »
Anhives de l'Etat prussien, à Coblcnz, Kurtrieb, GcislUchen Sachcit, Gcneralia, n° 116 A. — Ix's
renseignements qui s'v trouvent groupés par colonne font de ce tableau une manière d'ordo dio-
césain du haut archevêché. On v Indique en effet, pour chaque paroisse, la situation topogra-
phique, le collatcur, le nom et l'âge du curé, depuis quand 11 exerce, quelle est sa valeur
morale, les revenus de la cure, enfin les ecclésiastiques résidants qui n'ont aucun bénéfice. Cette
liste intéresse exclusivement la partie du diocèse située en ])ro\luce rhénane, c'est-à-dire les
doyennés ruraux de Zell, Piesport, Perl, Wadrill, Kilbourg, le chapitre de Saiut-Pierre-le
Mineur et Merzig. Elle a été publiée dans le Bulletin oITiciel du diocèse de Trêves [Kircldiclu-
Ainlsanzc'ujcr fucr die Diœzcse Trier), en i858. Un tirage à part , de format In-quarto, existe aux
Archives de l'Etat prussien, à Coblen/. , sous la cote i'' B l'r.
9. «Aufnahme der Pfarreien, Kaplaiieien und unversorgten Geisdiclien im
Nieder-Erzstifte Trier, 1788. ■>
Archives de l'Etat prussien, à Coblcnz, KonTRiEB, Geisllichcn Saclicn, Generalla, n° 1 16 A. — Celle
seconde liste, du même auteur que la piécédente, est particulière au bas archevêché de Trêves.
Elle fait connaître par leur nom quels étaient, à l'époque de sa rédaction, les paroisses et leurs
filiales, les collateurs et les ecclésiastiques non pourvus de bénéfices. Cette publication comprend
Coblenz et les quatre doyennés de Dielkirchen, Cunostein-Engers, Ochtendung et Boppard.
Editée en 1 858 par le Bulletin officiel du diocèse de Trêves, elle a fait l'objet d'un tirage à part .
distinct du précédent, doiil un evemplaire |ioile, aux Archives de l'Etat prussien, à Coblcnz. la
cote I '' B l 'i .
INTRODUCTION.
LK DIOr.ESE ET SES CmCONSCKIPTFONS DIVISIONNAIRES.
Le diocèse, métropolitain de Trêves, au iv*^ et au v' siècle, avait les mêmes
limites que la rivitas Trevcrorum, située sur la rive gauche du Rhin'''. L'exlen-
.sioii ultra-rhénane qu'il prit sous les Carolingiens agrandit son territoire de
toute la partie comprise entre le Taunus et le Westerwald et qui s'étendait
jusqu'à Schifl'enherg, au delà de Giessen -'.
La création des archidiaconés Irévirois remonte au temps de l'archevêque
Radhod (88,'^-g i 5)(' . Elle coïncide avec la suppression des chorévéques'^',
auxquels succédèrent par voie d'extinction les archidiacres ^^). Ceux-ci toute-
fois conservèrent longtemps à Trêves le titre de chorévèques, et les chartes
les désignent encore sous ce nom au xiv*^ siècle '''). Les archidiaconés du diocèse
figurent pour la première fois au nomhre de cinq en l'année io3o'"). Ce sont
''' Le diocèse de Trêves , restreint au terri-
toire de iafii'i/«i' Trevcrorum , comprenait à peu
près 28 lieues du nord au sud sur 09 maxi-
mum de l'ouest à l'est, englobant danscequ'on
appelle la Prusse rhénane la presque totalité de
la régence de Trêves elles 2/3 environ de celle
de Coblenz, à quoi il iaut joindre la moitié
méridionale de la principauté de Birkenleld
f|ui constitue, dans ladite Prusse, une enclave
du grand -duché d'Oldenbourg, ainsi que les
/i/5 environ du grand-duché de Luxembourg .
le tiers méridional du Luxembourg belge,
(|uelques parcelles de nos départements des
Ardenncs et de la Meuse où se trouvent la ville
de t'-arignan (Ardenncs) et celles de Stenay et
de Monlmédy (Meuse); enlin, quelques com-
munes de notre ancien déparlonient de la M(v
selle, communes dont la plus importante est la
petite ville de vSierck. Son territoire conlinait
ainsi vers le nord au diocèse de Cologne , au
nord à celui de Liège , à l'ouest au diocèse de
Reims, au sud aux diocèses de Verdun et de
Metz, à l'est au diocèse de Mayence et, au
nord-est cniin, il était limité par le Rhin.
''' Au point de vue politique, l'électoral de
Trêves était uni à l'archevêché et correspondait
à peu près au même territoire.
''' H. Bastgen, Die Entstehungs-Gescliiclile
der Trierer Archidiahonate, dans le Trierisclicf
Archiv, cahier X (1907), p. 3^-35.
'■'''' Celte suppression eut Radbod pour au-
teur au concile provincial de Metz, en 888.
'"■' Contrairement à ce que dit Desnoyers
{Toporjriiphie ccclésiastiqac de la France [ex-
trait de V Annuaire de la Société de l'Histoire
de l-'rance], Paris, 18(11-1863, t. II, 2' partie,
p. 8 et 1 1), la dignité d'archidiacre n'était jkis
unie au titre de prévôt des principales collé-
giales du diocèse. (Cf. \\ .Fabricius, Erlaeutc-
ramjen ~um ijeschichlliclien Allas der Rheinprct-
vinz [Bonn, 191 3], t. V, a* partie, p. i et i35.1
'"' Les archidiacres de Trêves étaient encore
appelés chorévèques à la lin du wiiT siècle :
0 In hune usque diem, metropolitanae nostnc
pr.elati, qui rêvera archidiaconi sunt, et ut
taies latino sermone audiunt, vulgari et ger-
manico idioinatc chorepiscopi nuncupantur. •
(Ilonlheim, Hisloria Trevirensis, Prodromus,
t. I, p. 3l3.)
''' Les noms des cinq chorévèques de Trêves
DIOCÈSE MÉTROPOLITAIN DE TRÊVES. x\i\
rarcliidiaconé de Trêves ou grand archidiaconé, dit aussi archidiaconé de
Saint-Pierre-le-Majeur, l'archidiaconé de Longuyon ou de Sainte-Agallie ,
l'archidiaconé de Tholey ou de Saint-Maurice , l'archidiaconé de Garden ou
de Saint-Castor, enfin Tarchidiaconé de Dietkirchen ou de Saint-Lubin('), situé
au delà du Rhin.
Les archidiaconés trévirois n'étaient pas identiques aux pcKji on circon-
scriptions administratives de l'époque francpie; mais les doyennés dont ils
étaient formés représentaient cliacun un pcKjus ou une fraction de pcujtLs. C'est
ainsi que le pcifjus Tri(/orias avait donné naissance au doyenné de Boppard, et
le pa<jus Carasco à celui de Kilbourg en partie. Plus étendus que les précé-
dents, le pagus Saroensis avait constitué le doyenné de Merzig et celui de Perl
en partie, le paç/us Ma(jinensis ou Mœjncnsis avait formé les doyennés de Zell
et d'Ochtendung, le pœjus Evodiensis les doyennés d'Ivoy et de Juvigny, le
pmjus Arrclcmis , le doyenné d'Arlon et celui de Longuyon pour une part,
le paijiis Matlcnsis ou Mcthiiij/owe , les doyennés de Mersch, de Luxembourg,
(le Remich et la presque totalité des paroisses de Perl et de Bazailles'-). Enfin
le pagus Bedensis, le plus vaste des pacji de l'ancienne cité métropolitaine,
avait fourni les doyennés de Trêves, de Piesport, de Wadrill et une notable
portion du doyenné rural de Kilbourg. — Sur la rive droite du Rhin, dans
l'archidiaconé de Dietkirchen, ï Eiujeriscjowe correspondait approximative-
ment au doyenné d'Engers, le pagas Einriclii au doyenné de Marienfels, et le
pagus Logancnsis Inferioris comprenait les doyennés de Dietkirchen , de Kir-
berg, de Haiger et l'archiprètré de Wetzlar (''.
Les doyennés, établis dès la fin du ix'= siècle, sont désignés au xm'^ sous
l'appellation de chrétientés. A.u siècle suivant, ils prennent en concurrence
ligurent au bas d'une charte de rarchevêque ''' On l'appelait aussi |l'arcliidiaconé doré,
Poppo, confirmant les possessions de l'abbaye «das goldene Archidiakonat » (W. Fabricius,
Sainte-Marie des Quatre-Martyrs, pi'cs de Erlaeuteranijen zum geschichllichen Atlas dcr
Trêves : «Facta est hujus scripti coulimialio lilieinprovinz , t. V, 3° partie, p. 207).
in generali synodo, presentibus. . . corepisro- >'' Les doyennés de Remich, Peil et Ba-
pis meis Adelberone, Hungero, Folmaro, item zailles, notamment les deux derniers, emprun-
Folmaro, Ramberto. » (Beyer, Urkundcnbucli tèrent une fraction de leur territoire au /)ai;u*'
zur Gescliiclile der jelzt die Preiissisclteii Régie- Recensis, sorte de subdivision du MelliiiKjoive,
rungsbezirke Cobleriz und Trier bitdenden mittel- dont il occupait la partie orientale.
rhcinisclicn Territorien [Coblenz, 1860], t. I, ''' Bœttger, Diœzesan- und Gau-Greiizen
n" 00a, p. 333-355.) yorddcatscblands, t. I,p. i5i.
XXX I\T1H)DI CTIO.N.
avec ce tleruier tilie' , laiilul le nom de chapitres ruraux, tantôt celui d'arcbi-
prètrés'-^ encore que celte dernière appellation semble avoir affecté plus par-
ticulièrement au début la circonscription décanale de Wetzlar. Le compte de
décimes du xiv" siècle nous montre le diocèse de Trêves partagé en vingt-troi»;
doyennés ainsi répartis :
AnrniDiAcoNK dk Tkkves. — Doyennés de Trèvi's. autrement dit de Saint-Pierre-le-
Mineiir, de Piesjjort et de kill)onr<:;.
Archidiaconé de I.onguyon. — Dovennés de Mersch, de I.iixeniljotirfç. d'Arlon, de
Bazailles, de I.onguyon, de Juvigny et d'Jvoy (auj. Carignan).
AncuiniAcoNÉ dk Tholey. — Doyennés de Reniicli, de Merzig, de Perl cl de Wadrill.
AhchidiaconÉ de Caiiden. — Doyennés de Zell, d'Oclitcndung et de Boj)[)ard.
AnciiiniACONÉ de Dietkiuchen. — Doycnni's de Dietkirclien, d'Engers, de Marienfels, de
Kirberg, de Haiger et rarcliiprétre de W'et/lar.
Tous ces noms de doyennés reproduisent la dénomination de leur cbel-
lieu; mais celui-ci n'est pas resté toujours le même, ou bien son nom a
changé. Le chapitre rural de Zell est désigné aux environs de i 220 sous l'ap-
pellation de Kaimt P' ; celui de Rilbourg s'appelle tantôt de ce nom seul ,
tantôt « doyenné de Rilbourg ou de Bitbourg », ou bien encore « doyenné de
Bitbourg » tout court'''': le siège décanal de Dietkirchen est un moment
déplacé au profit d'Ober-Brechen (^), paroisse de l'ex-doyenné de Kirberg;
enfin le doyenné d'ivoy quitte ce nom en 1 662 pour celui de Carignan '''''\
Au xyi*" siècle , les progrès de la religion protestante bouleversèrent les cadres
des circonscriptions ecclésiastiques d'outre-Rhin. Engers, le moins éprouvé
des doyennes de la rive droite, perdit à cette nouveauté les paroisses des
''' i.Deiaoycis,Topo(irapliie ecdésiasliqne (le "idocanalus Kylburgensis » , i(>55 (p. x\iv) et
la France (extrait de l'Annuaire de la Sociclc l656 (ji. i53); « decanalus Bidtburgensis*,
(le l'Histoire de France), tome II, a' partie, i^JQ^ (p- xxv).
p. i/j. ''' An. i5/»a. • Diekirchon . nunc Brechen •
''' H. (iotTuict, Carlulalrc de l'abbaYe d'Or- (^ Montlieim , Ilisloria Trcvircnsis , i. Il, p. 68,'),
un/ (C'o//. c/iroH. /ie/</« iHcV/.), Bruxelles, 1879, "° 97*')- ^^ ''*'* ^''^ dovennés trévirois de
in-/i°, p. (j3a , (>/|() et /inismi. I.^/|8 substitue aussi Brccben à Dietkirvben
. ''' Voir ci-dessous, p. 1. {Ibid., p. 71 G, n° ga'i). W. Fabricius, Frlacn-
''1 « Decanatus in Kylburg», i38() (p. 3), et tcrungcn :am gescliicluliclien Atlas des Rliein-
\n' siècle (p. 18); udecanatus kylburgensis /HOi'inr, t. V, p. a53.
alias IViilburgensis», lâtig (p. 8G); idecanalus ''^ A. Liongnon,.-! //ns /((.«/o/ii/Hf (/c /n France,
Killiurgli aiit Biedburgli», 1670 (p. in'i): (texte), p. ni.
DIOCESE METROPOLITAIN DE TREVES. x\u
régions de Wied, de Sayn et de Nassau''). Après la délectioii de la plus
grosse partie des paroisses du comté de Nassau, le doyenné de Dietkirciien
eût cessé d'exister si on ne l'avait réorganisé, vers la fin du siècle, en groupant
autour de sa collégiale les paroisses catholiques des environs de Limbourg et
ce qui subsistait encore des chapitres ruraux de Rirberg, Marienfels et \V etz-
larP'. Ces trois doyennés ainsi que celui de Haiger, passé tout entier au
luthéranisme, ne furent jamais rétablis.
Réduites de vingt-trois à dix-neuf, les circonscriptions divisionnaires de
second rang furent portées au nombre de vingt dans la première moitié du
xviii" siècle. La création de ce nouveau doyenné occasionna le démembre-
ment de l'ancienne région décanale de « kilbourg ou Bitbourg » '^J. Jus-
que-là, parait-il, ces villes avaient eu chacune un doyen '). On leur attribua
dès lors un doyenné territorial distinct : Rilbourg conserva sous sa juridiction
les paroisses du pays trévirois, et Bitbourg devint le centre administratif de
toutes les paroisses do l'ancien chapitre situées en Luxembourg.
L'archevêché de Trêves, qui constituait le temporel du prince électeur,
était uni à féleclorat : archevêché et électorat avaient à peu près la même
étendue territoriale. Diocèse et électoral étaient partagés en haut et bas
archevêché, ayant chacun une officialité distincte. Le haut archevêché
{(irchidiœccsis siipcnor, Obcrstift], situé sur la rive gauche du Rhin, était
administré par l'officialité de Trêves et comprenait les archidiaconés de
Trêves, de Longuyon, de Tholey et la partie occidentale de l'archidiaconé de
Carden représentant le doyenné de Zell en entier. Le bas archevêché [arclii-
(liœcesis iiifcrior, Nicdcrsiift) relevait de l'officialité de Colilonz et embrassait
tout l'archidiaconé d'outre-Rhin et, dans farchidiaconé de Carden, les
doyennés d'Ochtendung et de Boppard. Haut archevêché et bas archevêché,
''' W. Fabricius, Erlacidciawjcn znm ijc- de WeUlar ne reparut plus sur les lisles
scliichlUchen Atlas der Rheiit])roi'inz , l.\ , 2' pc\i- (Archives d'Etat de Wisbade, Slip Dietkir-
lie, p. 212. chen I).
'"' \V. l'^abricius, Ibidem, p. 309. — En '^' Ce démembrement est signalé pour la
l'arcliiprêtré de Wetzlar, toutes les paroisses, première fois par Hontheim , dans son //(i^ortu
sauf la collégiale et le monastère d'Allcnberg, Trevirensis , imprimée en 1730. (Voir ci-dessus,
passèrent au luthéranisme. Quelques paroisses p. xxvii.)
situées aux environs de Mengerskirchen revin- '" W . Faljricius, Erl/ictileriiiKicii siiin ijc-
rent plus tard au catholicisme et furent réu- M'Iiiclilliclien Atlas dcr Hlieiiijiroviii: , tome \i
nies à Hadamar en iG3(), mais rarchiprélre ■.>.'■ partie, p. 3i.
sîMi INTRODl C.TION.
ces deux territoires étaient séparés, approximativement, par la rivière dAlf,
qui traverse à l'ouest le doyenné de Zell ^').
Au terme de cette notice sur la chrorographie ecclésiastique de Trêves,
qu'il me soit permis de rappeler l'aide appréciable que j'ai trouvée, lorsque
je travaillai aux Archives de l'Etat prussien, à Coblenz, dans l'érudition et
l'infatigable complaisance de M. le D' P. Richter, actuellement archiviste
d'Étal à Welzlar. Je ne puis oublier aussi l'obligeance parfaite de son con-
frère, M. le D"" Rich. Knipping. Enfin je dois un remerciement tout spécial à
M. le D' E. Schaus, archiviste d'Etat à Wisbade, qui a bien voulu revoir et
coUationner la dernière épreuve sur les textes (jue j'ai extraits de son précieux
dépôt.
11. DIOCÈSE DE METZ.
COMPTE DE PROCURATIONS DE iSfil
OV PLUS EXACTEMENT COMPTE DE L.V COFXECTE DE l36o-l36l.
11 s'agit, en effet, du subside imposé par Innocent VI sur les biens que
l'Eglise possédait dans les terres du Saint-Empire, afin de reconcpiérir ses
Étals et de quitter Avignon (p. 195-21 4)- Ce subside fut calculé au double
de la procuration archidiaconale. Peu de paroisses acquittèrent intégralement
leur cotisation; d'autres, n'ayant rien payé, ne figurent pas sur la liste.
Le document a été publié pour la première fois en iSçili par M. Kirsch,
professeur à l'Université de Fribourg*-), et en i()0 2, par M. l'abbé Dorvaux,
professeur au Grand Séminaire de MetzW. Nous en avons revu le texte sur
la copie qui existe aux Archives vaticanes dans la série des Collecloriœ, vol. 9
(fol. 72-84), et que nous désignons dans les notes par la lettre R, initiale
du nom de la ville de Rome.
''1 \V. Faliricius, Ilndcm. p. 5, n. 3. ''' N. Dorvaux, Le.< ancieiif fioaiUés ilu ilio-
''' P. Kirscl\, Die pnepflliclicn kotUrtoiieit in cise de Metz [Mémoires de la Société d'arcliéo-
Dcutsclilund ivachrcnd des Ml Jtiliiliuiiderlf (Pa- /071V et d'Iiiiloire de la Moselle, t. X\ 111. Nancy,
(letlxirn, if^ij'i)- P- 3oo ,'ii8. '<)03. in-8°), p. 7-3 1.
DIOCKSE DE METZ.
FOUILLE DU XIV' SIECLE REVISE VERS lô/iO.
J'ignore sur quoi fondement s'appuyait M. Longnon pour dater ce pouillé
du XIV' siècle. La mention des Templiers, que j'y trouve consignée à deux
reprises W, jusliGerait-eUe cette assertion? Il ne le semble pas, puisqu'il
s'agit ici d'un texte revisé au wi*^, c'est-à-dire à ime époque où la mention
des Templiers témoigne seulement du souvenir que cet Ordre avait laissé
dans l'onomastique locale '-'. On ne peut nier toutefois que le « Pouillé de
l'évesché de Metz fait en ioSq»'^) n'ait mis à contribution un manuscrit
déjà ancien. Le cas se reproduisit au cours du même siècle. D'autres pouillés
furent alors rédigés à l'aide de textes antérieurs, dont une liste des églises
paroissiales et de leurs patrons, renouvelée en i5/iA par le chanoine Hugues
Nicolas de Tavars. f^es principaux de ces pouillés sont au nombre de deux.
L'un est une copie transcrite et attestée en ib-jo, par Lamy, secrétaire de
la chambre épiscopale de Metz. Ce manuscrit, encore inédit, appartient à la
collection BuAignier-Clouët, momentanément sous séquestre aux Archives
départementales de la Meuse '*'. On nous excusera de ne pas l'avoir connu
assez tôt pour le pulilier. L'autre, dont le texte figure ici, est un travail de
J. Humbert, archidiacre de Vie. Reconnu, du vivant de l'auteur, en 1072,
comme le pouillé oEBciel du diocèse, ce texte fut transcrit peu d'années après,
et peut-être « corrigé » '^) en 1076 par un notaire messin, nommé Jean Gilles.
Il convient de remarquer que cette seconde copie ne fait aucune allusion à
la revision de Hugues Nicolas, et cela nous explique pourquoi M. Longnon
en a placé la recension vers i5/io.
Ce pouillé du xvi'^ siècle constitue les feuillets 2 à ^7 d'un cahier consen'é
à l'évêché de Metz (''\ et que nous désignons par la lettre M. Il comprend
''' Ci-dessous, p. 2i6n el 287 b. collection Godefroy (Bibl. de l'InsUlut, n" 33 1,
''' Notons, en outre, que le texte donne fol. .357-4o4).
pour coUateur à la chapelle du Temple le '' \oir ci-dessus , p. ii , el ci-dessous , p. xxxv,
commandeur de Rhodes, à Metz (ci-dessous, n° 5.
p. 287 b). ° Le mot « corrigé » est écrit sur la couver-
'' Ce titre, de la main du chanoine Savary, ture du manuscrit et relié d'un trait de plume
a été ajouté dans la marge supérieure de au nom de Jean Gilles, Joa/iHcsA'^iV/ii, dans l'in-
plusieurs fragments du pouillé, recopiés au tention évidente de lui en attribuer la paternité.
XVii' siècle. Ces fragments appartiennent à la '- Une bulle de Clément \ II sur parchemin
IllSron. DK FRiNCl. — nilIl.LÊS, V. E
XXXIV INTRODUCTION.
Iiols parties, à savoir : i'énumération des collégiales et des établissements reli-
gieux du diocèse (p. 21 5-2 18); le tableau des collateurs et des bénéfices à
leur collation (p. 218-266); enfin, la liste des églises paroissiales et de leurs
patrons ou collateurs (p. 267-287). L'ordre des deux dernières parties est
diflérent de l'ordre suivi antérieurement dans le pouillé de Lamy, où la liste
des églises paroissiales, constituant la deuxième partie, est présentée comme
une copie de la revision du chanoine Nicolas. J'indiquerai plus loin les manu-
scrits qui se rattachent à l'une ou l'autre rédaction, en recourant à l'excellent
ouvrage de M. l'abbé Dorvaux sur Les anciens pouitlés du diocèse de Metz '').
C'est d'ailleurs à cette édition que M. Longnon a emprunté les variantes des
manuscrits dilïerents de celui de l'évèché messin, que l'on trouvera précé-
dées, dans les notes, du mot alias.
Deux autres copies que n'a pas connues notre savant devancier, la copie
de Bréquigny ('•') et celle de la collection Moreau'^', accusent, la première
surtout, une étroite parenté avec le pouillé transcrit par Lamy en 1070. La
seconde est incomplète. Moins servile aussi, elle répartit dans un ordre par-
fois tout autre les archiprêtrés et les églises, dont plusieurs apparaissent ici
pour la première fois'*) Ce sont ces additions au texte traditionnel que
M. Longnon a indiquées en note, mais à tort, sous le nom de liréquigny ^'.
forme la couverture de ce cahier. On y lit le '* Lclecteur voudra bien corriger lui-même.
litre suivant : o Poliones sive usitata répertoria Les additions attribuées à la copie de Bréqui-
ac nomina canonicatuum et prebendaruni ec- gny> mais de fait empruntées au pouillé de la
clesiarumquc parrochialium civitatis et tolius collection Moreau, figurent : p. 27^, n. 3;
diocesis Metensis ex ihesauro Sancti Pétri de- p. ayS, n. a; p. 377, n. i ; p. 278, n. 1 ;
prumpti anno i,'')76. » — Le surplus du manu- p. 279, n. 3; p. a8o, n. i ; p. aSî , n. a.
scrit est occupé par une copie incomplète du Notons aussi que l'omission, par l'un de
pouillé de Toul. Cf. ci-dessous, p. xlvii, n'a. nous, de l'article relatif à l'ecclesia de Hage-
'"' Tome XVIII des Mémoires de la Soclélc villa, lequel doit être restitué entre l'église
d'archéologie et d'Iiisloire de la Moselle. de Chamblcv et celle de Gorae, a déterminé en
('' Voir ci-dessous, p. xxxvi, n° 7. partie l'erreur de la note 1, p. aSo. Le texte de
''' Voir ci-dessous, p. xxxviu, n° 16. Moreau (fol. a63 v°) ajoute à l'archiprélré
''' Si j'avoue que je n'ai pu identifier la de Gorze, non pas trois, mais deux paroisses
moitié de ces paroisses, on se demandera peut- seulement : la paroisse de Jonvillc et celle de
être ce que valent au juste ces additions. Moyanville.
DIOCESE DE METZ. ixxv
AUTRES FOUILLÉS ET LLSTES DE BÉNÉFICES.
1. Compte de receltes pour l'année 1827.
Archives du Vatican, tome III <les Collectoriœ, fol. 73v°-75. — Publié par P. Kirsch, Die paepsdichen
Kollectorien in Dculscldand waclirend des XIV Jahrhundcrts , p. iia-iiy.
2. « Liber omnium beneficiorum civitatis et diocesis Metensis ad collatio-
nem quorumlibet patronorum, tam civitatis, diocesis, quam aliarum dioce-
seum .spectantium. » xvi'' siècle.
Bibliothèque tle l'Institut, fonds Godefroy, n° 33 1, fol. 357-388 v°. Fragment composé de Si feuillets
d'une éiriture du commencement du xvn* siècle, reliés sur onglets. — Cette copie, incomplète,
reproduit la deuxième partie du pouillé jusqu'au paragraphe xin inclusivement (ci-dessous,
p. 260 a). Le chanoine Savary, à qui appartenait le manuscrit, a écrit en tête, dans la marge
supérieure : «Pouillé de l'évesché de Metz fait en iSSgi. — Ms. I de l'édition Dorvaux.
3. « Liber omnium beneficiorum civitatis et diœcesis Metensis ad colla-
tionem quorumlibet patronorum, tam civitatis, diœcesis, quam aliarum
diœceseum spectantium. » xv!*" siècle.
Bibliothèque de l'Institut, fonds Godefroy, n° 33», fol. SSg-Ziio v°. Copie de 1667. — La deuxième
partie du pouillé est reproduite isolément sur deux colonnes (fol. 389-io4). suivie d'une
table alphabétique (fol. 4o5-4iov°), où sont rangés, d'après leur lettre initiale seulement, les
noms de lieu au nombre de 5 10. On lit en tète cette mention, de la main du chanoine Savary :
«Pouillé de l'évesché de Metz fait en iSSgt. — Ms. K. de l'édition Dorvaux.
4. Pouillé de Metz. xvi'= siècle.
Bibliothèque de la ville de Metz, portefeuille Sg, cahier L Copie par les Bénédictins, de la seconde
moitié du xviii" siècle. — Le texte reproduit isolément la deuxième partie du pouillé, datée
après coup de i5i6. On lit à la fin : «Finis collationum civitatis et diœcesis Metensis, in qua
olira reperiebantur 572 parochiœ. » — Ms. E de l'édition Dorvaux.
5. <i Antiquum diœcesis Metensis poleon. Nomina ecclesiarum canoni[ca]-
tuum et prœbendarum necnon monasteriorum et prioratuum civitatis et dio-
cesis Metensis. » 1570.
Collection Buvignier-Clouët, mise en dépôt aux Archives départementales de la Meuse, n° C(îLXXV-3
de l'inventaire dressé par le sé([ueslre. Manuscrit iu-quarto, comprenant 47 feuillets de papier
et recouvert de parchemin. Ecriture du xvi' siècle.
Voici le plus ancien pouillé du <liocèse de Metz, et cette particularité, jointe à ce qu'il est
xx.xvi INTRODUCTION.
inijdit, l'eût désigné à noire choix si nous avions su le (]écou»rir à temps. J'en dois la connais-
sance à M. Paul d'Arbois de Juhainville, archiviste du déparlement de la Meuse, qui, très obli-
geamment, s'est mis en peine d'en premlre copie à mon intention. Nous ne connaissons pas
le texte-original, mais c'est une copie aullienlique. Elle se termine par ces mots (fol. L-j \°) :
« Finis collalionum civitatis et diocesis Mctensis, quas ego pnblicus apostolica auctorilate nota-
rius curiarumque Melensium juratus necnon ejusdem episcopatus camere secretarius manu propria
transcripsi et signavi, anno Domini 1070. Sic signatum Lamï [avec paraphe].» Le texte se divise
en trois parties. La première (fol. i-.'i v") contient l'énumération des collégiales, des monastère!
et des prieurés, suivie du tableau des circonscriptions divisionnaires du diocèse. La deuxième
partie (fol. 5-17 v°), qui correspond à la troisième partie du texte que nous publions, donne la
liste des églises paroissiales et de leurs patrons; elle est intitulée : 0 Nomina ecdesiarum parro-
chialium civitatis et episcopatus Melensis et patronorum earundem renovala per me Hugonem
Nicolai, ecclesiœ Metensis canonicum, anno Domini i5^1.> La troisième et dernière partie
(fol. i8-il7 v°) présente le catalogue des coUateurs et des bénéfices à leur collation. Ce pouiilé
de Lamy l'emporte sur celui de l'archidiacre Ilumbert par la plus grande diffusion de son texte.
Les copies qui s'apparentent à lui sont reconnaissables à l'interversion des deux dernières parties
et à des omissions caractéristiques partoutles mèmes.En outre, si aucun des exemplaires connus ne
reproduit exactement les formes onomasliques du texte de 1570, de ceux-ci cependant le
nombre est tel que leurs variantes, indiquées par nous en note, laissent peu de formes anciennes
inédites.
6. '> Poulie de l'évesclié de Metz, recherché et amsi rédigé par maislre
Loui.s Machon, licenciez es droits, archidiacre de Port, chanoine de la cathé-
drale de Toul, chappelain épiscopale et greflier des Insinuations de l'évesché
et diocèse de Toul, i6/i2. » xvi'' siècle.
Bibliothèque nalionale, nis. lîSGô du fonds latin, fol. 1-57. — Copie du pouiilé de Lamy ordonné
au dél)ut selon le plan suivi par le pouiilé de l'archidiacre Hunibert. Des accidents de transcrip-
tion ont bouleversé, en les confondant, les deux dernières parties. — Ms. B de l'édition
Dorvaux.
7, « Nomina ecclesiarum, canonicatuiim et prœbendanini necnon mona-
sterioruin et prioratuum civitatis et diœcesis Metensis. » xyi*^ siècle.
Bibliothèque nationale. Collection Bréquigny, vol. ÔJ, fol. i43-i6o. Petit in^juarto dérelié. Ecri-
ture de la fin du xyii* siècle. — Ce manuscrit reproduit les deui; premières parties du
pouiilé transcrit par Laniv en 1670. Vient ensuite le catalogue des bénéfices à la collation
du clergé séculier de la ville. Ce fragment s'arrête à la page aiS A du présent volume.
Au dos du dernier feuillet (fol. 160 v°), on lit de la main de Bréquigny : «Je ne sais d'où
me vient ce ms.».
8. « nOAlION sive matricnla omnium ecclesiarum parochialiuiii necnon
dignilatum, pra^bendarum , monastcriorum, prioratuum et aliorum heneficio-
riim in diœcesibus Molanim, Tulli ol Verduni conlfulorum, collecta e\ variis
DIOCESE DE METZ. wwu
et antiquis exemplaribus ac codicibus, pncsertim Hugonis Nicolai, ecclesiae
Metensis canonlci anno i5/t/i, Gerardi GerblUon, vicarii generalis ecclesiœ
Virduncnsis anno i536, et Henrici Waluerii, clerici et notarii apostolicl ac
imperialis TuHensis anno i/io2, aliorumque plurimorum aulhoriim, et in
meliorem ordinem redacta. » xvi*^ siècle.
Archives départenienlales à Melz, G 16. Polùon des Trois-Evèchés. Manuscrit de 5/i feuillets in-folio.
Écriture du xviu" siècle. — A part quelques remaniements et de fréquentes altérations de noms
propres, la partie du registre relative au pouillé messin (fol. 1-2 5) présente le même texte que
la copie de Lamy (ci-dessus n° 5). — Ms. G de Tédition Dorvaux.
g. « Antiquum ecclesia; Metensis Poleon ab Hugone Nicolai, catbedralis
ecclesise canonico , compositum , anno i54/i- »
Collection Buvignier-Glouët, mise en dépôt aux Archives départementales de la Meuse, n°CCLXX\-i
de l'inventaire dressé par le séquestre. Manuscrit in-folio de i2 feuillets non numérotés, papier.
Écriture du XT1° siècle. — Le tilre ferait croire que le manuscrit reproduit seulement la liste
des églises paroissiales révisée par le chanoine Hugues Nicolas en i544. Mais il s'agit d'une
copie informe du pouillé de Lamy. «Copia extractum authenticà eo, qui in fine legitur (en-
tendez Lamy), modo transcriptâ signatâque, anno 1570.» Communication de M. Paul d'Arhois
de Jubainviile, archiviste du département de la Meuse.
10. Pouillé de Metz, xvi*' siècle.
Bibliothèque de la ville de Melz, portefeuille 5g, cahier H. Copie par les Bénédictins, de la .seconde
moitié du xviii" siècle. — On y trouve le texte, légèrement rajeuni, des deux premières par-
ties du pouillé de Lamy. — Ms. D de l'édition Dorvaux.
1 1 . Fouillé de Metz. \\f siècle.
Bibliothèque nationale, ms. i2863 du fonds latin, fol. 96-ng. — Deuxième partie du pouillé de
l'archidiacre Humbert, transcrite en 1678 sur une copie n authentique» de 1587. — Ms. H de
l'édition Dorvaux.
12. n Polium diocesis Metensis. »
Archives départementales à Metz, G 17. Cahier de 3i feuillets; écriture de la fin du xvil" siècle.
— Le manuscrit comprend deux parties : la première (fol. i-i8) reproduit la deuxième partie
du pouillé de l'archidiacre Humbert; la seconde (fol. ig-ig) présente le pouillé incomplet des
autels ou chapelles des églises de Metz et de quelques paroisses voisines. — La première partie
du texte est désignée par la lettre F dans l'édition Dorvaux.
13. Pouillé du diocèse de Metz.
Bibliothèque de la ville de Melz, ms. Sg, fol. 6-7. Cahier in-folio dérelié; écriture du xvn" siècle,
— Ces deux feuillets, privés de leur commencement et sans suite, témoignent de la revision
XXXVIII INTRODUCTION.
faile en i6is, et resiée incompli-lfi, de la première et de la deinième partie du pouiUé du
xvi' siècle, celle-ci prenant fin, exactement, avec l'article \n, pa;e 22a du présent \olume. Le
texte, repris et mis à jour par l'archidiacre Martigny, vers i65o, a servi de modèle aux deux
copies suivantes. — Ms. L de l'édition Dorvaux.
Ik. Il Noiiiina ecclesiarum, canonicatuum et praebendarum necnon mona-
sleriorum et prioratuum civitatis et diocesis Metensis. »
Bibliothèque de l'Institut, fonds Godcfroy, n° 33i. Fragment de 1 feuillets, écrits sur deux colonnes
et foliotés /iii-'ii2- (À)pié en 1667. — Le texte rftjiroduit servilement une partie des rectiGca-
tinns du piécédent manuscrit. — Ms. M de l'édition Dorvaux.
15. Pouillé du diocèse de Metz.
Uibliothèque nationale, Collection de Lorraine, vol. 7^4, fol. 190-198. Transcrit vers le milieu du
xvu* siècle. — Texte remanié de la deuxième partie du pouillé du .xvi' sièle et s'arrétant avec
l'article xil de la page 222 du présent volume. — Ms. N de l'édition Dorvaux.
] G. « Poullier des bénéfices du diocèze de Saint-Estienne de Metz. »
xvi'= siècle.
Bibliothèque nationale. Collection Morcau, vol. 787, fol. j55-268. Copie de la fin du xvi* siècle ou
du commencement du xvii". — Le manuscrit donne la liste des établissements religieux
(fol. 255-256), suivie de la troisième partie du pouillé, relative à la collation des églises
rurales (fol. 258-268). Les arcbipi'ètrés et les paroisses en leur dépendance sont répartis dans
un ordre différent de celui des autres manuscrits. On y signale en marge les villages gagnés au
protestantisme. Un tableau récapitulatif (fol. 257) fait connaître les divisions territoriales elle
nombre des paroisses du diocèse. Le voici :
«L'archidiaroné de Metz comprend trois archiprestrés : Metz, 26 églises parroissialles; \ aux,
i5 parroisses; Nosseville, 17 parroisses.
« L'arcbidiaconè de Marsal [a] six archiprestrés : Marsal, 3g parroisses; Morhange, 60 par-
roisses; Varise, 55 parroisses; Bombay, 26; Kclingue, 27; Thionvillc, 20.
• L'arcbidiaconè de Vie a 5 archiprestrés : Desme, 29 parroisses; Nomény, 20; Monthon, 16;
Gorze, 22; Ilattrizc, 19.
«L'arcbidiaconè de Sarbourg a six archiprestrés : Sarbourg, 17 parroisses; \augaville, 39;
Hornhach, /i 1 ; Neufmoustier, 46; Saint-Arnual , 40; Bochrenhein, 64.
«Nombre audict diocèse de Metz : ôïS parroisses dont y en a quelques unes soubz princes et
seigneurs protcstans. »
17. « Le livre de tous les bénéfices de la cité de Metz ot diocèse dicelle. »
Archives dèparlcmentales à Metz, G 18. Cahier de 26 pages in-quarto rédigé vers 1700. — Tra-
duction française prise «sur une ancienne copie faite le 7 septembre 1668, appartenant à
M. Uusice, banquier en cour de Rome». Y Ggurent la troisième partie du pouillé et le commen-
cement delà deuxième, jusqu'à la page 2 23 exclusivement. — Ms. G de l'édition Donaux.
DIOCESE DE METZ. xxxix
18. Poiiillé de 1607. « Totius diœcesis Metensis omnium parochialium
ecclesiarum et annexaium , earumquc patronorum et patronarum nomina fide-
liter recognita in ultima visitatione de annis Domini 1606 et 1G07 '^ Pi- D-
Joanne de Bclcliamps, j[uris] u[tnusque] d[oclore], prolhonotario apostolico
necnon in ccclesia Metensi archidiacono de Sarburgo et canonico, de man-
dato et ex. commissione speciali illustrissimi et reverendissimi principis et
domini D. Caroli a Lolharingia, S[anctae] R[omanae] E[cclesiae] cardinalis
legati a lalerc, ejusdem episcopalis Metensis necnon Argenlinensis episcopi
merilissiuii facta. «
Bibliothèque de la ville de Metz, ms. 5g , fol. 8-29. — Rédigé par Jean de Belchanips, à la suite d'un
essai de rénovation religieuse et concurremment avec le souci d'une réorganisation administra-
tive, ce pouillé redèle dans ses pages les changements apportés par le protestantisme à la vie des
paroisses et à la topographie ecclésiastique du diocèse. Sa rédaction «est expressément restreinte
à la liste des cures et de leurs patrons o, qui compose la troisième partie du plus grand nombre
des pouillés messins du xvi° siècle; mais «les mentions d'annexés rattachées à leur chef-lieu
paroissial» constituent un élément nouveau du plus haut intérêt. A défaut du texte original de
1607, la copie dont il s'agit ici, transcrite par l'archidiacre Martigny vers i63o, a été enrichie
par lui de précieuses notes relatives à l'administration des paroisses. M. l'abbé Dorvaux en a
donné une édition dans Les anciens pouillcs du diocèse de Metz, p. i53-i8i.
19. Pouillé de 1 607.
Bibliothèque nationale, (Collection de Lorraine, vol. 724, fol. 199 v°-aai. Manuscrit du milieu du
xvu' siècle. — • Même texte que le pouillé précédent. — Cf. N. Dorvaux, Les anciens pouillés du
diocèse de Metz, p. i5o-i5i.
20. Pouillé de 1607.
Bibliothèque de l'Institut, fonds Godefroy, n° 33i, fol. 4i3-4jo. Copie datée de 1667. — Même
texte que précédemment. — Cf. J. Desnoyers, Topmjmphic ecclésiasti/ue de la France (extrait de
l'Annuaire de il Société de l'Histoire de France), tome II, 2' partie, p. 45, et N. Dorvaux, Les
anciens pouillés du diocèse de Metz, p. i5i.
21. Pouillé de 1607.
Bibliothèque nationale, fonds latin, ms. 12865, fol. i48-i65. Copie de 1G73. — Ce texte diffère peu
des précédents. — Cf. N. Dorvaux, Les anciens pouillés du diocèse de Metz, p. i5i.
22. Pouillé de 1607.
Bibliothèque du Grand Séminaire de Meti, Cahier de i5 feuillets in-folio, dont 4 sont restés blancs.
Copie du xvu" siècle. — Cf. N. Dorvaux, Les anciens pouillés du diocèse de Metz, p. i5i-i52.
XI. INTRODUCTION.
23. Fouillé de i C07.
Bibliothèque de la ville de Metz, ms. Sg c. Manuscrit de 33 pages in-folio, wiii' siècle. —
Cf. N. Dorvaux, /-cj anciens pouillcs du diocèse de Metz, p. iSj.
24. « Calalogus parochiarum capiluli Vargavillani , sub quorum sanctorum
palrocinlo sint dedicatae, et qui sint earum coilalores. » 1627.
Archives paroissiales de Dieuze (Alsace-Lorraine). Cahier de i3G pages in-ocla\o. — Ce catalogue,
qui occupe les premiers feuillets écrits du registre, lest disposé sur deui colonnes, intitulées
l'une Parochiœ, l'autre Collatoresu. — Publié par M. l'abbé Dorvaux, dans I^s anciens pouillét
du diocèse de Metz, p. 185-187.
25. K Ecclesia; dependentes ex archidiaconatu de .Sarhurgo. » i()43.
Collection Buvigiiicr-Clouét mise en dépôt aux Archives départementales de la Meuse, n°CCLXXV-4
de l'inventaire dressé par le séquestre. Cahier in-douze, de 12 feuillets non numérotés, papier.
Ecriture du xvn° siècle. — A la fin : « Ha; ecclesia; et annexa; illarum suprascripta; archidiaco-
natus de Sarburgo sunt et faerunt extracta? ex poleone episcopatus Metensis per me infrascrip-
lum puhlicum apostolica aucloritale notarium. In fidem me suscripsi Métis, die ao febr. i643.
PoERSON [avec paraphe], notarios. — Communication de M. Paul d'Arbois de Jubainville,
archiviste du département de la Meuse.
26. Fouillé de Metz.
Bibliothèque do la Société des lettres, sciences et arts de Bar-le-Duc, ms. n° i , p. 685-7ii. — Cet
état des bénéfices messins fait partie du Pouillé des Trois-Evcchés , transcrit au xvii* siècle dans
le Polcum de /.onni'ne. «Autant que j'ai pu en juger, m'écrit M. le chanoine .\imond, l'auteur
doit être un oiruior de i'adminislraliun du duché de Bar.»
27. «Estât et dénombrement f^énéral des ég-lises catbédralle, coUégialles,
abbayes, priorés, commenderles, paroisses, chapelles, couvents et commu-
naultés de mendians, liospitaux et maladeries dudit diocèse de Metz. »
XVI i*" siècle
Bibliothèque d'Aix-en-Provcnce, ms. 3i2, fonds Méjanes, n° 187. Registre grand in-quarto, 77 feuil-
lets, reliure veau brun. — Ce pouillé, de la fin du xvii* siècle, occupe les ij premiers feuil-
lets du manuscrit. En voici l'analyse, obligeamment rédigée, à ma demantle, par M. Etienne
Clouzot :
Fol. 1. «Ce diocèse est compris sous quatre arcbidiaconats, Si;avoir : sous l'archidiaconat de
Metz, où est le siège épiscopal et église ratludrale; sous l'archidiaconat de Marsal, sous l'archi-
diaconat de \ ic; cl sous l'archidiaconat de Sarbourg. »
«L'èvesque estoit autres fois prince régalin. ■ Suivent les indications des revenus de l'évéque :
3o.ooo livres et âoo muids de sel, et l'énumération de ses collations.
Fol. 2. « Estât du Chapitre. Le chapitre de ladite église calhédralle a pour chef un princier. »
DIOCESE DE METZ. xi.i
Suit rintlicatioii des revenus cl collations des difFérenIs dignitaires Ju (lliapilre.
Fol. 3. » Abbayes de Metz. >
Fol. 3 v°. « Monastères de Metz, t
Fol. i. «Religieux de Metz.»
Fol. i v°. «Abbayes du diocèse.»
Foi. 5 v°. « Abbayes et priorez. >
« Les cures du diocèse et les noms des collaleurs d'icelles. »
Arciiidiaconat de Metz. — • « Arcbiprestrise de Metz. » 1 5 articles.
Fol. 6. «Arcbiprestrise de Vaulx.» i5 articles. «Dans l'estendue de ladite arcbiprestrise sont
trois chappelles au milieu des cbamps. n 3 articles.
Fol. 6 v°. « Arcbiprestrise de iNoiseville. » i5 articles.
Fol. 7. « Archidiaconat de Marsal. — Arcbiprestrise de Marsal.» 34 articles.
Fol. 8 v°. «Arcbiprestrise de Morbange. » 33 articles.
Fol. 10. «Arcbiprestrise de Haboudange. » 2 5 articles.
Fol. 10 \°. «Arcbiprestrise de Tbionville.B 22 articles.
Fol. 11 v°. «Arcbiprestrise de Rombas.» 27 articles.
Fol. i3. «Arcbiprestrise de Kédange. » 25 articles.
Fol. i3 v°. Il Arcbiprestrise de Varise. a 53 articles.
Fol. i5 \°. 0 Archidiaconat DE Vie. — Arcbiprestrise de Delnies. » 28 articles.
Fol. 1 6 v°. « Arcbiprestrise de Nommini. » 2 1 articles.
Fol, 17. «Arcbiprestrise de Mousson.» 1 3 articles.
Fol. 17 \°. « Arcbiprestrise de Gorze. » 21 articles.
Fol. 18 \°. «Arcbiprestrise de Hatrise.» 19 articles.
Fol. 19. « Arcuidiaconat de SARiiOURG. — Arcbiprestrise de Sarbourg. » 3i articles.
Fol. 20. «Arcbiprestrise de Saint-Arnual.» 2 5 articles. A la suite : «Les cures de Ormersbeim ,
lîliscastcl, Selbacb, Lutzkircben, Rubenlieim, Reinem : elles sont toutes occupées par les héré-
ticques depuis plus de cent ans. »
Fol. 2 1 \°. « Arcbiprestrise de Vargaville. » 25 articles.
Fol. 22 v°. «Arcbiprestrise de llornebacb.» i3 articles. A la suite : «Les autres cures en
nombre de seize, cy après spécifiées, sont occupées par les béréticques.» 16 noms.
Fol. 23 v°. «Arcbiprestrise de Neufmoustier et Boucknem.» 65 noms. On lit en marge, d'une
autre encre que le corps du manuscrit : «Cures du diocèse occupées par les béréticques. »
L'origine messine du recucd est prouvée par la présence de quatre autres documents, tous
intéressants au point de vue de ia géograpbie ecclésiastique :
Fol. 27. « Roolle des villes, bourgs, vilages, bameaux et feux qui despendent particulièrement
de l'évesché de Metz tant en fief qu'en jurisdiclion , à prendre drès les environs de ladicle ville de
Metz tournant à Strasbourg.»
Fol. 33. «Estât des parroisses du pays mesein.»
Fol. 53. «Répartition toute récente sur le pays messin. Regallement faict par Messieurs des
Trois ordres sur les villages censés du pays messin et franc alœuf en despendants. . . conformé-
ment aux résultats de mesdits sieurs des Trois ordres du 20 janvier i6G3. »
Fol. Sg. «Ancienne répartition sur l'évescbé de Metz» pour le don gratuit. 1600.
28. « Melense Poliiim genetalis (i/V) nominum ecclesiariiin annis 1606 et
1607, renoiivell('' en 17/16, par nioy .S. Roger, résidant à Sponville, 17/16. »
Collection Buvignier-Clouct mise en dépôt aux Arcbivcs départementales de la Meuse, n° <X',L\XV-3
de l'inventaire dressé par le séquestre. Cahier in-folio de 20 feuillets, papier. Ecriture du
IlISTOR. DE FRVNCE. — rOlII.Llis V. !■'
jLii INTRODUCTION.
xMir siècle. — Le copiste parait ignorer le latin et sa transcription est défectueuse. — Commu-
nication (le iM. Paul d'Aihois de Jiibaintilln, arrliivisti; de la Meuse.
29. Pouillé général et laisoniié du diocèse de Melz. Vers 1770.
Bibliothèque de la ville de Metz, ms. Sg L. Manuscrit de a.'i feuillets in-folio. — Premier travail de
doni Tabouillot. — (^f. N. Dorv.nuv, />j rmr.irns pnuillés du dinnse ilf ^fel: , p. 233-235.
30. « Pouillé général et raisonné du diocèse de Metz, dans lequel on trou-
vera : i" une notice de l'évèché, des chapitres, abbaves, prieurés et couvents
du diocèse; 2" celle des cures et annexes, avec la preuve des droits de leurs
collaleurs; .3" un dénombrement des chapelles bénéficiales, avec le nom des
patrons. Le tout appuyé sur des preuves justificatives. » Vers 1783.
l5ibliolbè(|ue de la ville de Metz, ms. 5(S. Inlolio de 663 pages, relié en veau. Ecritures de plusieurs
mains. — L'éditeur de ce j)Ouillé, M. l'abbé Dorvaux [Les anciens pouilUs du diocèse de 3Icl: .
p. 228-682 ], indique quel en est le plan et ce qui constitue le principal intérêt du travail de doni
Tabouillot (p. 235). L'auteur olraite d'abord des bénéfices supérieurs, auxquels il joint ce qui
concerne les couvents et les communautés; puis il parcourt, selon l'ordre des archidiaconés et
des arcbiprêtrés, la liste des paroisses; et enfin il indique les simples cbapelles bénéGciale>>.
La supériorité de ce l'ecueil sur les précédents consiste en ceci : <iAu lieu d'une liste composée
des plus simples mentions, nous avons une petite description de chaque institution, indiquant
au moins sa valeur relative et sa place dans l'bistoire du diocèse'"'.»
LE DIOCliSE 1<:T ses CIRCONSCRIPTIONS DIVISIONNAIRES.
Le diocèse de Metz répondait à la civilas Mcdiomalricorum '-' des derniers
.siècles de l'Empire romain. Il était partagé en (piatre archidiaconés, le grand
''' Au couis du xvin" siècle, les pouillés plus dont le Rhin arrosait le territoire. De son eofë,
anciens furent copiés ou refondus, parfois en Ploléuiée constate la contiguïté des Lingoncs et
tenant compte des changements survenus dans des Jl/cfiioma/rici, ce qu'on ne peut expliquer
la série des bénéliciers. Ces textes ne signa- qu'en attribuant à l'ancienne cité des lÀngoncs
lent que des détails d'intérêt purement local. le territoire de Chiliens, et aus Mediomatrici
M. Dorvaux en a publié la liste dans L« «nrie».5 celui de Verdun. Ainsi, au tenips de César,
pouillés du diocèse de Melz, p. aaS, note 1. le pays des Mediomatrici s'étendait depuis les
<■' La civilas Mediomatricorum représentait hauteurs boisées de l'Argonno jusqu'au Rhin
la nation des ^[ediol»atnri, dont les frontières, (cf. Acudémie des Inscriptions et Bclles-Letlrcf ,
lors de la conquête par les Romains, s'eten- Comptes rendus des séances, a 7 mars igid. Coni-
daient, ù l'orient et à l'occident, au delà des munication de M. .Tullian), et leur territoire,
limites qu'elle avait à l'époque du bas Empire. enti-e ces deux points extrêmes, n'aurait pa>
Strabon et César en témoignent, lorstpi'ils mesuré moins de aôo kilomèti-es. On en déta-
classent les ^fcdiomatrici parmi les peuple» ciia dabonl. peu do temps apr^s la conquête ,^
niOCRSE DE MKT7. xr.iii
arcliidiaconé, dit encore l'arcliidiaconé de Metz, et ceux de Marsal , de Vir,
et de Sarrel)ourg, déjà constitués en 885, date à laquelle leurs titulaires sou-
scrivirent un acte en faveur de ra])l)aye Sainl-Arnoul (''. Les archidiaconés
messins étaient subdivisés en archiprélrés, formés la plupart ou d'an-
ciennes chrétientés, ou de chapitres remontant peut-être à l'époque caro-
lingienne ("-).
Ces diverses circonscriptions avaient emprunté dès le début les limites des
pagi de l'époque franque. Les bouleversements politiques, en modifiant la
physionomie des territoires ecclésiastiques, ont rendu pai'fois impossible toute
corrélation entre eu\ et les divisions administratives rjui les avaient précédés.
Il n'est pas douteux néanmoins qu'au pacjas Meltensis répondaient les arclii-
prêtrés de Metz , du Yal-de-Metz , de ïlatrize , de Rombas et de Thionville , ainsi
qu'une portion de l'archi[)rétré de Varize. Au pofjas Nilensis appartenaient les
la partie comprise entre les Vosges et le Rhin ,
où s'étaient établis les Nemètes et les Tribogaes ,
peuplades qui formèrent ultérieurement les
cités de Spire et de Strasbourg. Plus tard , mais
à une époque et pour des causes moins faciles à
déterminer, on forma de l'extrémité occiden-
tale du territoire médiomatriipie la cité de Ver-
dun, civUas Viroduueiisinm.
En suite de ces deux démembrements suc-
cessifs, la civilas Mediomatricoram de la fm du
ni° siècle, époque à laquelle fut érigé le siège
de Metz, ne s'étendait plus que sur une lon-
gueur d'cviviron i3o kilomètres de l'ouest à
l'est, tandis que, du nord au sud, elle mesu-
rait 100 kilomètres au maximum et 60 au mi-
nimum. Le diocèse, dont les limites étaient
identiques à la cité messine, confinait ainsi
vers le nord au diocèse de Trêves, son métro-
politain; au nord-est, à celui de Mayence; à
l'est, aux diocèses de Spire et de Strasbourg;
au sud, au diocèse de Tout, et, à l'ouest, à
■celui de ^'erdun. Son territoire renfermait,
à quelques communes près, la partie de la
Lorraine que nous a enlevée, en 1871, le traité
de Francfort; il englobait en outre, vers le
nord-est, la partie dite de la Prusse rhénane
où s'élèvent aujourd'hui les petites villes de
Sarrebruck, de Blieskastel, de Ilombourg, de
Deux-Ponts ou Zweibruecken et de Pirmasens;
enfin, vers le sud et vers l'est, il comprenait
quelques parcelles des départements français
de la Meuse et de Meurthe-et-Moselle.
''' Voici leurs noms: «Guntbertus, prlmi-
cerius et archidiaconus ; Ilerveus, abba etarchi-
diaconus; Lantfridus, al)ba et archidiaconus;
Adalwala, abba et archidiaconus (Mal)illon,
Annales ordinis S. Denedicti, l. 111, an. 883,
n''95,p. 25 1).
'"^ Le doute est ici de rigueur. Le di-
plôme, au nom de Louis le Germanique, on
faveur de l'abbaye de Sainte-Glossinde (aS no-
vembre 876), sur lequel s'appuie l'aDirmation
de M. Desnoyers, Topnqraphic ecclésiastKjiw de
la France (extrait de Y Annuaire de la Société
de l'Histoire de France), t. Il, 2° partie, p. 4o,
est un acte faux, sauf la partie empruntée
à un formulaire (Bœhmer- Mueldbaclier, Die
Bcgesten des KaiseiTeichs unter den Karulingern
[Innsbruck, 1908], p. 6/i3, n° i5i6). 11 est
possible néanmoins que l'expression « christia-
nitasi), employée dans le texte pour désigner
une des régions sur lesr[uelles l'abljaye, depuis
longtemps, avait des droits (D. Boucjiiet, Re-
ctieil des liistoriens de la France , I. \ ill , p. 'i^'i-
xLiv INTRODUCTION.
arcliiprètrés de Kédange et de \ arizc réunis, sauf nalurolleuient la partie de
rarchiprèlréde Varize dont il vient d'être (\\iesl\on. Le parjiis Jilcsensis , région mal
définie, comprenait au moins les archiprétrés de Neunioiitier et de Ilornbach.
Au pagas Hosalinsis répondait la plus grande partie de rarchiprèlré de Saint-
Arnual. Le pagus Alheiisis correspondait au pays qui forma plus lard l'archi-
prêtré de Sarrebourg, celui de Bouquenom et une partie de celui de Saint-
Arnual. Du pacius Salinensis ou Salnensis avaient été formés les archiprétrés de
Nomeny, de Delme, de Morhange et Haboudange, de Marsal et de Vergaville.
Enfin le peKjns Scai'ponensis , qui s'étendait à la fois sur le diocèse de ïoul et
sur celui de Metz, avait fourni à ce dernier les archiprétrés de Gorze et de
Mousson (').
Plusieurs noms d'archipré 1res se rencontrent dès le xii*^^ siècle '•'', mais leur
appellation ne présente de fixité que vers le milieu du w". Ainsi l'arcliiprétré
de Noisseville est appelé, en iSoy'^), archiprèlré de Magny et, en 1327(^1
cl 1 338'^), archiprétré de Vantoux; celui de kédangc est désigné, en 1 827 (*',
archiprétré de Kemplich ; celui du Val-de-Metz est qualifié, en i3o7 '""^ et
1327''', archiprétré de Jouv, en i36i '"■, archiprétré de Sillegnv, et, en
i/lKiC"), archiprétré du Val-de-Metz ou de Jussv, appellations synonymes
qui, en l'espèce, marquaient à son temps le passage du titre de l'arcliiprétré
de Jussy au Val-de-Metz.
/i25), reproduise une appellalion oinprunlée à '■''' N. Donaux, Les anciens ponillés du dit-
un document plus ancien. (>e diplôme fut ron- cèsp de Metz , p. 5.
firme dans les mêmes termes parle pape Inno- '' Histoire générale de Metz, t. III, Preuves
cent II, le 28 avril iioS. (-^ jn'" i3o7), p. a86.
''^ A. Longnon, Atlas historique de la France '*' N. Dor>aux, Les anciens poaillés dn diu-
(lexte),p. ii5-ii6. cèsede Metz, p. 5.
''' Voir J. Desnoyers, Topographie erclésias- *'' Ci-dessous, p. 199 k.
tique de la France (extrait de V Annuaire delà '"' 0 Johannes,diclus Harans, archipresbyter
Société de l'Histoire de France) , t. II , a" partie, capituli niralis de \'aUe Metensi et de Juxeyo •
p. /il. (lojanv. i4i3-3) [Histoire générale de ^fet: ,
''' Histoire générale de ^[ctz , i. ]U, ï'vcu\cf: t. IV, p. Cgi]. M. Desnoyers a confondu
(3 juin 1007), p. a86. Jn.rcyum avec le thème original de Jouy, dont
'*' N. Dorvaux, Les anciens ponillés da dio- il fait à tort un archipri^tré diflercnt |>our le
rèse de Metz, p. 5. réunir à celui du Valde-Met/. ( Topographie
'*' P. Kirsch, Die parpsilichcn KoUchtoricn ecclésiastique de la France [c\WaU de l'AnnaaiiT
in Deutschland leaehrcud des .v/r Jidirhanderls , de la Société de l'Histoire de France], t. Il,
p. i/h). i' partie , p. ,'|i).
DIOCESE DE TOIL. ii.v
Le pouillé revisé au xYi"^ siècle nous montre le diocèse parlaj^é en vingt
arcbiprètrés , répartis de la façon suivante :
Ar.cHiDUCOMî DE Metz. — Archiprètrés de Metz, du \al-de-Metz et de Noisseville.
AncHiDiACO>É DE Mars.vl. — Archiprètrés de Marsal, de Morhange, de Yarize, de
Kédange, de Rombas et de Thionville.
ARCHiDr\cONÉ DE Vic. — Archiprètrés de Deime, de Xomeny, de Mousson, de Gorze
et de Hatrize.
Archidiaconé de Sarrebourg. — Archiprètrés de Sarrebourg, de Vergaville, de Boii-
quenom, de Saint-Arnual, de Ilornbach et de Xeumoutier.
Cette division subit quelques changements à la fin du \\T siècle et au cours
du xvii^. L'établissement du luthéranisme dans les terres du comté de Nassau
amputa l'archidiaconé de Sarrebourg des deux archiprètrés de N'eumoutierO
et de Bouquenom("^'. Un peu plus tard, les archiprètrés de Morhange et de
Varize furent dédoublés : c'est alors que le premier donna naissance à l'ar-
chiprètré de Haboudange, avant 1607 >'', et le second à celui de Saint- Avold ,
vers 1627(^1 Enfin, après une première tentative sous le règne de François
de Lorraine, l'archiprètré de Bouquenom fut réorganisé définitivement le
10 juillet 1682 (^).
in. DIOCÈSE DE TOUL.
POUILLE DE 1402.
0 Un vieux Polion d'évesché, qui est un grand rouleau de parchemin escril
de vieille lettre gotique, sans datte » '''), mais antérieur à l'an 1 3o3, tel est le
type le plus ancien des pouillés du diocèse de Toul. Henri Vautrain , notaire
'' La réorganisation de cet archiprêtré en '*' N. Donaus, Les anciens pouillés (la dio-
I 770 n'a pas laissé de traces dans le pouillé de cèse de Metz, p. 187 , note 1 , p. 181 , note 2 ,
la lin du xviii' siècle. (N. Dorvaux, Les anciens et p. 446, note 3.
poaiUés da diocèse de Metz ,^. 23ret665.n. 1.) ''' N. Dorvaux, ibidem, p. 620, note4.
'*' Seize paroisses de l'archiprètré de Horn- '*' Description donnée par Louis Machon,
hach embrassèrent la Réforme. dans son pouillé manuscrit de i635. (Biblio-
''' N. Do^^•aux, Les cuiciens poaillés dn dio- thèque nationale, ms. français iSgiS, p. 94-j
eèse de Metz, p. i49 et 157, note i.
\i.vi INTUODl CTION.
apostolique, en lit une adaplalion à Télal du diocèse en i/ioa. Les deux
copies que nous en possédons ont été exécutées l'une par un clerc du diocèse,
nommé Henri ''^ Garnier, vers le milieu du xV^ siècle, l'autre dans les pre-
mières années du xvi'^. La première est conservée à la Bibliothèque de Bar-
le-Duc, sous le n" i i du fonds des manuscrits ('-) : nous la désignons, dan>
les notes placées au bas des pages, par la lettre B; la seconde, publiée par
M. Henri Lepage'^), forme à la Bibliothèque nationale une partie du manu-
scrit latin 5 2 08 ('' : les leçons de cette copie sont désignées par la lettre P.
Le pouillé de 1/(02 comprend trois parties. C'est d'abord la liste des
paroisses classées suivant l'ordre des archidiaconés et des doyennés ruraux,
puis celle des abbayes, des prieurés et des coramanderies; vient ensuite le
catalogue des collations''''; enfin les bénéfices non taxés pour leur valeur.
Il faut remarquer en clfet que le document, dans la première partie, indique
la valeur [valor) des bénéfices suivant la taxe et le' chiffre même du décime,
tel qu'il existait en 1 3o3.
AUTRES FOUILLÉS ET LISTES DE BÉNÉFICES.
1 . « liegistium ecclesiariiin episcopatus Tullciisis factum anno Domini
niillcsiino quingentesimo(?) qiiadragesimo secundo. »
Bibliothèque de la ville de. Meli, ms. Sg, fol. Sy-ôG. — Je ne connais ce manuscrit que par la des-
cription qu'en donne M. l'ahbc' Dorvaus, dans Les anciens pouillcs du dioctsc de Metz, p. i5o.
Mais jp 110 puis admettre, devant l'hésitation de l'auteur''', qu'il faille lire le chiffre de la cen-
'"' Et non pas JOrônie, comme le veulent pris le folio i5 qui est en double. Le pouillé
la noie placée en télé du pouillé manuscrit et occupe les leuillets de i à 27 r° et se termine
le catalogue des manuscrits do la i)il)li(>théi|ue ainsi : « Explicit regislrum beneficioiiun et col-
de Bar-le-Duc. lationuni civilatis et diocesis Tullonsis, recol-
''' I\egisire grand in-A°, de 18 feuillets. Le leclum ul in principio ejusdeni regislri conti-
pouillé est disposé sur deux colonnes et com- notur. »
prend les folios là i3 r°. L'estampille de la ''' Le ms. P sépare nettement les deux prc-
bibliothéque de Dar-le-Duc, maladroitement mières parties du pouillé en laissant blanc le
imposé à chaque ieu'dlet, n rendu certains folio ib recto. La partie consacrée aux coUa-
noms propres illisibles. leurs part du verso.
''i l'uuillc du diocèse de Toul rcdiijé en l!l0'2, '"' « Hegislrum ecclesiarnm episcopatus Tul-
pubtic pour la première fois diaprés la copie lensis factum anno Domini millesinio sexcentc-
conservée à la Bibliothèque impériale. Nancy, simo quadragesimo secundo». Nous no garan-
L. Wiener, i8C3, in -8", cxLVi-a56 pages. tissons pas absolument la lecture • sexcenle-
'*' Petit in-i'olio de /|j feuillets, non com- simo », ajoute .M. l'abbé Dorvaux, p. IDO, n. l.
DIOCKSK DK TOUL. xi.vit
laine « sexcentesimo • , puisque, de son aveu même, la transcription du recueil est antérieure à
l'année i63i. Ce pouillé daterait plutôt de i54s. On y retrouve, du reste, les trois parties qui
caractérisent le lîegislrum de lioa. Peut-être n'en est-il qu'une copie? Sa transcription, à peine
commencée par ^'. Martigny, archidiacre du diocèse de Metz, fut terminée par son beau-frère,
André Marsal, avant iC^i.
2. « Nomlna ecclesiarum et beneficiorum tam cafhedraliiini quaiii coUe-
gialarum et parrochialium episcopatiis Tullensls, qui alias Polium mincu-
palur. 1) Fin du xvi^ siècle.
Archives de révèçhé de Metz, Pouillé du diocèse, fol. ig-ôS v°. — Cette liste, incomplète, donne
simplement le nom des églises. Elle a été transcrite à la suite du Pouillé messin et de la même
main. On lit, au milieu de la dernière page, mais d'une autre écriture : «Coppie du présent
polium a esté tirée et collationnée par nous, conseiller du roy, commissaire deputlé par Sa
Majesté pour (sic)».
3. « Polioii extrait et compilé du vieux [polion] de réve[s]ché [de Toul],
en roulau de parchemin, sans datte; de celuy du chapitre de la cathédrale de
Toul, de l'an i^ioa; du nouveau de l'évesché, fait en l'an 1699; ^'^"^ aultre
de l'an 1 556; et d'un auttre de l'an 1 58o; par Louys Machon, archidiacre de
Port, chanoine et chappelain épiscopal. i635. »
«Dénombrement de tous les bénéfices de févesché de Toul, avec les
noms des patrons et collateurs d'iceux, conformément au Polion général
dudit évesché, fait et escrit en Pan 1599, par le sieur Louis Machon, con-
seilher et secrétaire dudit évesché, etc. Extrait par le sieur Louis Machon,
archidiacre de Port, chanoine de la cathédrale et chappelain épiscopal, en
l'an i635. »
Bibliothèque nationale, manuscrit français i8gi3. Petit in-fol. du xvii' siècle, iv-i 86 pages. —
Ce manuscrit est rédigé en français et différent pour le détail des pouillés que nous venons
d'indiquer. Il comprend deux parties : le pouillé proprement dit (p. 1-91], et un appen-
dice (p. gi-iSG). Le dénombrement des bénéfices est ordonné de ia façon suivante :
Eglises collégiales, p. 1 ;
Abbayes, p. i-3 ;
Prieurés, p. 3-5 ;
Grand archidiaconé : doyenné de Toul , p. 6-7.
Arcbidiaconé de Saint-Nicolas-du-Port : doyennés de Saint-Nicolas-du-Port, Denouvie, Prénv,
Dieulouard, p. 7-1 3;
Archidiaconé de Vittel : doyennés de Neufchàleau, Châtenois, \ittel, Bourmont, Saintois,
p. l3-20;
Archidiaconé de Reynel : doyennés de Reynel, la Ri\ière de Biaise, Daminarie-sur-Saulx ,
Robert-Espagne, Bar-le-Duc , p. so-25;
Arcln'diaconé de Vosge : doyennés d'I'^pinal, Remiremont, Jorxev, Poussav, p. 35-29;
INTRODUCTION.
Archidiaconé (le Ligny : doyennés de Rivière de Meuse, Belrain, Ligny-en-Barrois, Gondrc-
courl, p. 3o-3/|.
Collaleurs st-culiers, p. 37-58.
Collaleurs ré£;uliers: monastères d'hommes, p. 59-65; monastères de femmes, p. 66-75;
Coilalciirs étrangers au diocèse de Toul, p. 76-91.
L'appendice, qui forme la seconde partie du manuscrit, a pour litre (p. 94) : • Additions et cor-
rections, remarques cl observations, tant sur le dénombrement des bénéfices cy devant rapportés
nue sur la jurisdiction, collation et patronage d'iceux, le tout diligemment recùeilly d'un vieux
polion de l'évesché, qui est un grand roulc.iu de parchemin, escrit en vieille lettre gotique, sans
<latte, et d'un aultre du chapitre de Toul, fait et compillé par Henry \aultrin, notaire aposto-
lique et impériale, en l'an idoj, au mois d'aoust; roiif'ormément à un plus ancien, qui fut fait
en l'an i3o3, lequel se voit dans le registre intitulé Mulla.t
4. Fouillé de Toul.
Bibliothèque de la Société des lettres, sciences et arts de Bar-lc-Duc, ms. n° 1 , p. 6i5-68'i. — Ce
|(0uillé appartient au Fouillé desTrois-Evéchés mentionné précédemment (ci-dessus, p. \L, n' 26).
5. « Fouiller de Toul. »
Bibliothèque de Carpenlras. Recueils de Peiresc, t. XlV.ms. 1782, fol. dsS-iig v°. — Fouillé rédige
sur le vieux polion de l'évêché de Toul (fol. 407 v°), vers le milieu du xvii' siècle. Les paroisses
et les établissements religieux sont mentionnés conformément au pouillé de i4o2, mais la
rafor <les bénéfices seule figure devant le nom (fol. 4a8-/i4.'i v°). Fuis vient la liste des collations
du diocèse (fol. 444 v°), rangées sur deu\ colonnes et dans un ordre différent de celui des pré-
cédents pouillés. La plupart des noms de lieu sont traduits en français et de façon souvent
<léfeclueu5e. — Cf. Calaloyue général des manuscrits des bibliotlii<jues publiijues de France,
I. XXXV, p. 279.
G. « Diœcesis TuUensis. Toul. »
Bibliothèque nationale, manuscrit latin 12865, fol. 120-147 v°. Petit in-folio. Vers 1600. — Ce
pouillé comprend deux parties. La première ajoute à notre texte (ci-dessous, p. 189) la com-
jiosition du clKi|)itrc catbédral et celle de la collégiale de Saint-Gengoul (fol. uo); la seconde
se termine avant la liste des collateurs étrangers au diocèse (ci-dessous, p. 34o). Ni la ta/or, ni
la taxe des bénéfices ne sont indiquées.
7. « Evesché de Toul. Déclaration de touUes les églises parochialles de
l'évesché de Toul , ensemble le nombre des monastères, prieurez, conimen-
deries, et autres bénéfices, i (58o. »
Bibliothèque nationale. Collection de Lorraine, vol. 724, fol. 107-142. — Simple dénombreaienl
des bénéfices diocésains.
DIOCKSE DE TOLL. xii^
8. « Poiiillé de révesché de Toiil. »
Bibliothèque nationale, CoUerlion de Lorraine, \ol. 72^, fol. i'i3-i77 v°. Copie de la fin du
wii* siècle. — Le manuscrit fournil la liste des paroisses et des èlaldissements religieux du <lio-
cèse I fol. i'i3v° — 167 \°), sui\ie du tableau des collateurs et des bénéfices à leur nomination
(fol. l68-l77^'■).
9. " Registrum ecclesiaruin parochialium episcopatus Tullensis secundum
orduiem alphabeticiiiii una ciiin archidiaconalu, decaiialii et palrnnn. »
Archives départementales à Metz, G iG, foi. 37-5o. — Ce 0 registrum p des églises du diocèse de
Toul appartient au nPoléon» des Trois-Evèchés, mentionné plus haut (p.xxxvi, n" S). Très
diffèrent des pouillés précédents, celui-ci énumère les bénéCces dans Tordre alphabétique. Ce
tableau comprend quatre colonnes où figurent sur une même ligne l'église (opiilnni) , l'archi-
diaconè [nrcliidiiicnnatus), le doyenné [dccimutas), le patron [patriinus],
10. «Abrégé et lable de tous les bëncllces du diocèse de Toul. " '707-
Archives du département de Meurthe-et-Moselle, Chambre des Comptes de Lorraine, B •29/1. Registre
in-folio de 6'i feuillets. • — Ce munuscrit forme le septième volume d'une série qui ne comprend
pas moins de onze registres in-folio (B 288-298) sur l'ciEtatdu temporel des paroisses et autres
bénéfices des duchés de Lorraine et de Bar». «Celte espèce de pouillé, dit M. Lepage, bien
autrement complet que celui <lu P. Benoit Picart, jHiisqu'il comprend toutes les paroisses de la
Lorraine et non pas seulement celles qui faisaient partie du diocèse de Toul, est extrêmement
précieux au double point de vue ecclésiastique et cixil; on v trouve, avec le chiffre de la popu-
lation des villages, a\ec le nom des seigneurs auxquels ils appartenaient, beaucoup de notes
historiques recueillies sur les lieux, et par cela même fort intéressantes, la date de l'érection
des cures, des cba])elles, des ermitages, enfin de tous les établissements religieux du paysi
[Les conwmnes de la JUeurtlie, t. I, p. xiv-xv ). L'auteur de cet ouvrage, l'abbé Antoine Ricé,
l'avait entrepris, à la demande du ducLéopold, en 1702; il y travailla plus de dix ans. Le
volume dont il s'agit ici contient : 0 j° la division générale du diocèse; 2° la liste des paroisses
par ordre alphabétique, avec l'indication des annexes, archidiaconés, doyennés, collateurs et
officialités; 3° le catalogue ou liste aljihabétique des annexes et succursales; .'1° le pouillé par
ordre des doyennés, avec les noms des collateurs ou patrons; 5° enfin le pouillé par ordre des
collations» (Henri Lepage, Fouille du diocèse de Tout, p. xix). Le onzième et dernier volume
de cette série comprend l'nElat des prieurés, chapelles et autres bénéfices simples dépendant
des diocèses de Metz, Toul et Verdun. . . r.
11. « PouiHlé ecclésiastique et civil du diocèse de Toul, impfimé par
ordre de Monseigneur. » — A Toul, chez Louis et Etienne Rnliii, imprimeurs
et marchands libraires, m.dccxi.
L'ouvrage comprend deux \()Iumes in- 12. Tome 1 : 3 feuillets non cbill'rés d'épilre \lédicntoire];
9 pages non chiffrées de préface; 472 pages et 16 pages non chiffrées de table. — Tomf H :
389 pages et i5 pages non chiffrées de table et d'approbation. L'apjirobation imprimée en la
iiisTOR. DE rnANcE. — rotii.i.Ks, v. c
L INTRODUCTION.
|)age finale constate que le pouillé a clc romposc par le Révérend Père Benoit Picard, lecteur
en théologie et gardien du convenl de 'i'onl. Bibliothèque nationale. Département des Imprimés,
Lit '063.
12. « Poleum imiversale diœcesis Tullcnsis. m.d.cc.xxxiii. »
Bibliothèque nationale, manuscrit latin, Nouv. acquis. îSîG. \ olume in-folio de 376 feuillets de
papier, plus 7 feuillets préliminaires cotés a-g.
Le manuscrit a été rédigé par N.-A. Lamant!'', secrétaire de l'évéché de Toul de 1783 à 1742.
C'est moins un pouillé qu'un recueil d'extraits des registres de la chambre épiscopale de iHij
a 1742. Les extraits postérieurs à 1711 , c'est-à-dire à l'année où parut le livre du P. Benoit
Picard, sont surtout intéressants, et ils servent comme de trait d'union entre cet ouvraae et
le pouillé rédigé à la fin du siècle dernier. Une description détaillée de ce volume a été publiée
par Henri Lepage dans son Pouillé du diocèse de Toul, p. xiv et xv.
13. « Pouillié des bénéfices de la Lorraine et du Barrois mouvant et non
mouvant, qui sont de patronage ou de collation royale, et des places dans
les maisons, collèges, hôpitaux et hermitages dont Sa Majesté a droit de
disposer. »
Public par M. Francois-Timothée Tliiljault dans son Histoire des loii et aïojes de la Lorraine et du
Barrois dans les matières bénéficiâtes (Nancy, 1763, in-fol.), p. 307-395. — Le titre de ce travail
en précise à la fois l'importance et l'étendue. Des neuf diocèses de la Lorraine et du Barrois,
les quatre principaux, spécialement visés ici, sont Trêves, Metz, Toul et Verdun. L'exposé com-
mence par l'église primaliale de Nancy, «comme la plus noble». Les bénéfices sont ensuite
répartis en collégiales, abbayes, prieurés, cures et chapelles, et, dans chaque division, rangés
suivant l'ordre alphabétique.
14. « Pouillé du diocèse de Toul avant et après son démembrement, par
l'abbé L. Ghatrian. » lyGSet 1782.
Bibliothèque de l'évéché de Nancy. Manuscrit de la fin du xvin' siècle, sur papier, de 6oS pages,
mesurant 255 sur 188 millimètres. — Ce pouillé manuscrit a été analyse par Henri Lepai;»- .
dans Les commîmes de la Meurllw (Nancy, 2 vol. in-8°, i853-i854), t. II, p. 583-5go. Il com-
prend deux parties, dont voici, d'après l'original, les intitulés et principales divisions :
PiUi.MiÈKE PARTIE. — <i Pouillié ecclésiastique et civil du diocèse de Toul, par le R. P. Benoit
Picard, capucin. Nouvelle édition corrigée et considérablement augmentée, par M. l'abbé Gha-
trian, vicaire il Saint-Clément. MDCCLW III», p. 1.
Table de ce qui est contenu dans ce volume, p. 3.
Mpitre dédicatoire à Monseigneur Claude Drouas de Boussey, évêque et comte de Toul.
prince du Saint Empire, signée L. C. , p. 5-6.
''' J. Dosnoyors [Topotjraphic cctUUitisliqne de la h-imce (eilrail de r.4ii«a(iiVe de la Soch'lé de
l'Histoire de France), f. II, 2* jjartie, p. Gij.
DIOCESE DE TOUL. u
Préface <le l'auteur. «J'ai cru que, les ordres du ciel m'ayant attarlié depuis quelques
années au diocèse de Toul, . . .», p. 7.
Dissertation historique sur l'état ancien et présent du diocèse, p. i3. (On y trouve notam-
ment (p. i1-i5) des vues sur l'étymologie des noms de lieu qui ne manquent pas toujours
de fantaisie).
Catalogue des évoques de Toul , p. 2 i .
Pouillié ecclésiastique et civil du diocèse de Toul. ProspecUis général, p. h-j.
Etablissement de l'évéclié, p. 4g. — Cathédrale de Toul, p. 5i. — Collégiale de Saint-
Gengoul, p. 61.
Grand archidiaconé. Doyenné de Toul , p. 63.
Archidiaconé de Port, p. 87. — Doyenné <le Port, p. 88. — Doyenné de Deneuvre,
p. li;). — Doyenné de Salmes, p. 169. — Territoires prétendus exempts : 1° district de
Saint-Diey, p. i85; 2° district de Senones, p. 192; 3° district de Moyenmoutier, p. 194 ;
'1° district d'Etival, p. 197; 5° district de Domèvre, p. 199. — Doyenné de Dieulouard,
p. 201. — Doyenné de Prény (écrit Perny), p. 211.
Archidiaconé de Vittel, p. 22g. — Doyenné de Vittel, p. 23 1. — Doyenné de Saintois,
p. 282. — Doyenné de Neufchâteau, p. 29/1. ■ — Doyenné de Châtenois, p. 3og. — Doyenné
de Bourmont, p. oih.
Archidiaconé de Reyncl , p. 33g. — Doyenné de Reynel, p. 3io. — Doyenné de la
Blèze, p. 357. — Doyenné de Dammarie, p. 366. — Doyenné de Bar-le-Duc, p. 378. —
Doyenné de Robert-Espagne , p. 397.
Archidiaconé de Vosges, p. 407. — Doyenné de Remiremont, p. 408. — Doyenné
d'Epinal, p. 423. — Doyenné de Jorcey, p. 445. — Doyenné de Poussay (appelé Porsas),
p. 4fio.
Archidiaconé de Ligny, p. 474- — Doyenné de Ligny, p. 474. — Doyenné de Gondri-
court,p. 484. — Doyenné de Vaucouleurs, p. 4g3. — Doyenné de Commcrcy, p. 5o3. —
Doyenné de Belrain , p. 5 1 'i.
Tableau abrégé du clergé régulier du diocèse, p. 526.
Table alphabétique des abbayes, prieurés, chapitres, commanderies, cures, vicariats,
résidents et annexes du diocèse, p. 535. (Cette table renvoie aux pages qui précèdent.)
Dedmkme partie. « Supplément au pouillié toulois ou notice de l'état actuel du diocèse de
Toul, depuis l'érection des nouveaux diocèses en 1778 et la nouvelle répartition du diocèse
ordonné par Monseigneur de Champorcin, le i5 avril 1780. A Saint-Clément. MDCCLXXXII».
p. 567.
Notice de l'état actuel du diocèse de Toul. Tableau général du diocèse, p. 56g.
Grand archidiaconé. Doyenné de Toul, p. 571.
Archidiaconé de Port, p. 673. — Doyenné de Dieulouard, p. 673. — Doyenné de
Prény (écrit Perny), p. 574. — Doyenné de Vaucouleurs, p. 575. — Doyenné de Com-
raercy, p. 677.
Archidiaconé de Vittel, p. 678. — Doyenné de Vittel, p. 078. — Doyenné de Bourmont,
p. 58o. — Doyenné de Neufchâteau, p. 58 1.
Archidiaconé de Reynel, p. 583. — Doyenné de Reynel, p. 583. — Dovenné de Bleze,
p. 584. — Doyenné de Dammarie, p. 585. — Doyenné de Gondrecourl, p. 586.
Archidiaconé de Vôge, p. 588. — Doyenné de Poussay (appelé Porsas), p. 588. —
Doyenné de Châtenois, p. 589. — Doyenné de Saintois, p. Sgi.
Archidiaconé de Ligny, p. 593. — Doyenné de Ligny, p. 5g3. — Doyenné de Bar, p. Sg'i.
— Doyenné de Robert-Espagne, p. 5g5. — Doyenné de Belrain, p. 5g6. — Détails du
diocèse, p. 698.
INTRODUCTION.
LE DIOCÈSE ET SES CIRCONSCRIPTIONS DIVISIONNAIRES.
Le diocèse de Toul correspondait assez exacleinent à la civilas Leucorum
des derniers temps de l'Empire romain; mais il engloba, vers la fin du
XI'' siècle , le petit territoire désigné sous le nom de doyenné de la Rivière
de Biaise ('), enclavé entre les diocèses de Chàlons, de Langres et de Troves,
et qui dépendait probablement à Tépoque romaine de la civilas Tricassium,
ou cité de Troyes; c'était le plus considérable des neuf diocèses de la Lorraine
et du Barrois réunis!-'. Ses limites se sont perpétuées jusqu'en 1778, date
à lacpielle on démembra cette antique circonscription ecclésiastique pour en
l'ornier les trois nouveaux diocèses de Toul , de Nancy et de Saint-Dié.
Le partage du diocèse en archidiaconés est antérieur à la seconde moitié du
\' siècle. En 9^1 effectivement, une cbarle de l'évéque Gaushn signale l'exis-
tence de huit archidiacres (^' : ce nombre réapparaîtra maintes fois au cours
des XI'' et xif siècles, multipliant ainsi la preuve que le diocèse, bien avant
la rédaction du pouillé de 1^02, comptait en plus les archidiaconés de Bar-
le-Duc(') et de Gondrecourt'-' . Ces liuit dignitaires ne composaient pas d'ad-
''' Maxe-Werlv, Liiniles de la province lingo-
naise dix côté du Barrois, dans la Revue archéo-
logique, t. XXX ( 1875) , p. 3o2-3o8.
''' Le diocèse de Toul mesurait donc, dans
les limites qui furent celles de la civitas Leuco-
rum, une longueur variant entre gS et 10.4 kilo-
mètres de l'ouest à l'est, sur une largeur de
45 à 70 kilomètres du nord au sud, compre-
nant presque toul le déparlement des \'osges ,
la grande mijo rite de celui de Meurthe-et-
Moselle, un peu moins de la moitié méridio-
nale du département de la Meuse et quelques
parcelles du département de la Haute-Marne.
Il confinait, au nord, au diocèse de \ erdiin et
à celui de Metz; à l'est, au diocèse de Stras-
bourg et à celui de Bàlc; au sud, il touchait au
diocèse de Besançon et à celui de Langres: à
l'ouest, euRn, il avoisinait le diocèse de Ciià-
lons-sur-Marne.
' ' Ce sont, outre le priniicicr 1 (jui .10 porte
pas le litre d'archidiacre) : • Marengerius.
archidiaconus: ^ arnerius, archidiaconus: Her-
lardus, archidiaconus; Everardus, archidia-
conus; Girardus, arcliidiacoous; Gifaitius,
archidiaconus; Grimaldus, archidiaconus; Hu-
hertus, archidiaconus» { Dom Calmet, Histoire
de Lorraine, i. 1 [1728] , col. 348 ).
''' Thierry, archidiacre de Bar, souscrit,
comme témoin, une confirmation faite par
Eudes de Vaudémont, évèque de Toul, en
1194 (A. Lesort, Chronique et chartes de l'ab-
baye de Saint-Mihiel, dans Mémoires et documents
publiés par la Société nationale des Antiquaires
de France [Pans, 1909-1912], p. 4^0, n. a).
'' L'archidiacre de Gondrecourt est men-
tionné jusqu'à six fois, de 1091 à ii4().
Cf. J. Desnoyers, Topographie ecclcfiasliqac
de la France (extrait de l'.4HnH(iire de la So-
ciété de l'Histoire de France], t. II, 2' partie,
p. G.')-G(].
DIOCESE DE TOLL. nu
leurs toul le collège des archidiacres diocésains. Deux chartes de io57(') et
io65('-' portent la souscription, celle-ci de neuf archidiacres, l'autre de dix.
En faut-il conclure que le diocèse comprenait dix régions arcliidiaconales.^ Ce
nombre paraîtrait excessif; mais je ne suis pas éloigné de croire qu'il en eut
un moment juscju'à neuf. Il suffit de rappeler le différend survenu au temps
du pape Pascal II entre les évéques de Toul et de Langres. Celui-ci prétendait
alors que l'archidiaconé du Blaisois, étranger de fait à la civilas Lcuconim ,
avait été distrait de son diocèse au commencement du xi" siècle. L'évèque de
Toul, Pihon ( 1070^1 107), sans nier le fait, fit valoir un argument singulier
en l'espèce, alléguant une prescription plus que quarantenaire, et l'aifaire en
resta là'-^). Il y a donclieu de penser cpie le titulaire de cet archidiaconé figu-
rait dans la liste de 1057, ce cpii porte dès lors à neuf le nombre des circon-
scriptions divisionnaires de premier rang. Quant au dixième archidiacre
toulois, si j'ajoute qu'il était en même temps primicier de Verdun ('', j'indi-
querais peut-être par là que son titre d'archidiacre équivalait à une dignité
capilulaire (^K
A cette époque, les circonscriptions diocésaines de second rang ont déjà
fait leur apparition (°). On les appelle archiprètrés. Le nom de « chrétienté »
paraît avoir eu plus de vogue au xii'^ siècle et au xiu*^ '"', mais il fut à la fin
<■' P.Benoist, Histoire ecclésiastique (la diocèse (1186) que l'on trouve parmi les archidiacres
de Toaï, Preuves, p. lxxiii. du diocèse, mais toujours probablement à titre
'^' Dom Calmet, //isioi'rerfe Lorrame, r'édi- lionorifique et sans juridiction territoriale,
tion (1728), t. I, Preuves, col. àb-]. «Hugo, primicerius Metensis et archidiaconus
''' P. Benoist, Histoire ecclésiastique du dio- TuUensis» [Gallia christiana, t. XIII, Instr. ,
cèse de Toul, Preuves (Bulle de Pascal 11), col. 522.)
p. cxxiv. '"' " Episcopus omnia sui eplscopatus mem-
'*' Année 1057. !i Milo,Virdunensis cleri pri- bra, videlicet archidiaconalus, archipresbyte-
micerius et Ijeuchorum archidiaconus » (P. Be- ralus, décimas vel aliquas praposituras ecclesia'
noist. Histoire ecclésiastique. ..dadiocèse deToul , su;e canonicas gratis... distribuât ». Lettre du
Preuves, p. lxxui). Le même est désigné en pape Urbain II à l'évèque Pibon (Schannat,
1065 : "Millo, archidiaconus hujus sedis (Tul- Concilia Gcrmaniae [Cologne, 17G0], t. III,
lensis) et primicerius \ irdunensis» (Dom Cal- p. 22^). En 1 163, le doyen de Toul est appelé
met. Histoire de Lorraine, i'°éd. [1728], t. l, encore « archipresbyter civitatis» (Gallia chris-
Preuves, col. 457). liann , t. Xlll, Instr., col. 517).
'*' L'existence de dignités capilulaires à cette ''' Le Cartulaire de l'abbaye de Sainte- Hoildc
époque est un fait curieux, qui mérile d'être (éd. A. Jacob 1882), en offre de nombreux
souligne. Peut-être l'initiative en revient-elle exemples. Voici qui montre par surcroît que
aux évoques de Toul. C'est encore au xu' siècle l'on ne confondait pas le titre du doyenne
iiv IN'J T. 0 DICTION.
su|)[)lanlé par celui de doyenné ''. La niiilalion eu doyennés des trois régions
arcliidiaconales dont je viens de parler se réalisa au profit des autres archi-
diaronés, dont le nondjre lut ainsi réduit à six. Cette opération fut pro-
hal)lemenl conteuiporalne de la suppression du doyenné du \ al-Sainl-Dié
(|U(! signale au commencement du xiu'- siècle la clironujue du monastère de
Senones'-J.
Les changements ainsi apportés à la topographie diocésaine furent accom-
pagnés de modifications d'oidre onomastique. Je suis porté à croire fjue
l'arcliidiaconé de Brixey ne se distinguait pas, en 11/17 *^ ' ^^ cf-'ui de^ ittel. De
même, la chrétienté de Mandres, que je rencontre en i2 7o(''',et celle de Flin
en i2 8o(^) désignaient-elles, la première le doyenné de Prénv, la seconde
celui de Deneuvre.
Au siècle suivant, le diocèse de Toul coni[)renait six archidiaconés et
vingt-trois doyennés répartis entre eux de la façon suivante :
AnciiiDiAcoNÉ DE Toci.. — Doyenné de Toul.
Aur.iiiniAcoNÉ DE Port. — Doyennés de Sainl-Nicolas-du-Port, de Deneuvre, de Dieu-
louard et de Prény.
AncniDiAcoMÎ DE VosGE. — Doyennés d'Epinal, de Remiremont, de Jorxey et de
Poussay.
AncriiDiAcoNÉ DE ViTTEi.. — Doycnnés de \ittcl, de Saintois, de Neufcliàteau, de Bour-
niont et de Chàtenois.
AncinniACONÉ de Reynel. — Doyennés de Reynpl, de la Rivière de Biaise, de Bar-le-
Duc, de Robert-Espagne et de Damraarie-sur-Saulx.
AuciiiDiAcoNÉ DE LiGNY. — Doycnnés de Ligny-en-Barrois, de Gondrccourt, de Belrain,
et de la Rivière de Meuse.
Quelques uns de ces doyennés rappelaient les limites d'anciens pagi.
Le doyenné de Toul, par exemple, calquait le Toulois ou payas Tullcnsis; le
avec la n'sidence du doyen: «Je Nicholes. l'an 1100 (Dom Calmet, //is/oiVe </<? Lorraine,
doyens de la creslientei de Bar et cure!/, de l. I [1728], Preuves, p. 5i4).
Condey 1 (an. ia8i, charte n" i.wi, p. 59). — "■ D'Acliery, Spirilegiam, Chion. Senon.,
Voir aussi A. Lesort, Chronique et chartes de l. III (éd. in-/i°), t. III, p. 33 1.
l'abbaye de Saint-MihicI . dans les Mémoires et ''' Gallia chiifliana, t. XIII, Instr., coi. 00^.
documents fiubliés par la Société nationale des -*' II. Lepage, Dictionnaire lopor/raphique du
Antiquaires de France (Paris, i()0()-ii)i 3), dcparlemcnt de la Meurllie, ari. '■\ianArei-aa\-
p. xxxvn. Quatre- Tours .
''' Ce ternie parait pour la première l'ois vers '^ II. Lcpaijc, ibidem, art. « Klln--.
DIOCESK DK VKRDIX. lv
doyenné de la Kivière de Meuse figurait le Blois ou parjus Bedensis; et celui
de la Rivière île Biaise, le Blaisois ou pmjm Blesensis. D'autres représentaient
seulement une fraction de patjus. Tels le dovenné de Saintois, plus petit que
le Saintois, pcnjus Sucntcnsis , dont il avait pris le nom; les doyennés de Xeuf-
cliàteau et de Bourmont, issus du Soulossois ou pacj lis Solecensis; les doyen-
nés de Dieulouard et de Prény, qui occupaient la moitié du Scarponais ou
piKjiis Scarponensis , tandis ([ue Tautre partie était identif[ue aux arcliiprètrés
messins de Gorze et de Mousson; les doyennés de Bar-le-Duc, de Belrain et
de Robert-Espagne , qui avaient primitivement le même territoire que leBarrois
ou parjus Bairensis^'^^; les doyennés de Ligny-en-Barrois, de Gondrecourt, de
Reynel et de Dammarie-sur-Saulx, formés de lOrnois ou parjus Odornensis ;
ceux encore de Saint-Nicolas-du-Port , deDeneuvre, d'Epinal, de Jorxey, de
Poussay et de Remiremont, qui se partageaient le Chaumontois ou parjus
Calmonlcnsis. Enfin, le doyenné de Cliàtenois comprenait une partie du Sou-
lossois combiné avec l'extrémité méridionale du Saintois.
A la fin du xvii'^ siècle, une des causes qui provoquèrent plus tard le
démembrement du diocèse, je veux dire la prétention des grands monastères
des Vosges à ne pas reconnaître la suprématie des évéques de Toul, amena
la création du doyenné de Salm dont les paroisses furent détachées de celui
de Deneuvre. Au siècle suivant, enfin, vers 170g, le partage du doyenné de
la Rivière de Meuse donna les doyennés de Meuse-Vaucouleurs et de Meuse-
Commercy.
IV. DIOCÈSE DE VERDUN.
DELIMITATION DU COMTE DE VERDUN AU XF SIECLE.
Ce texte célèbre nous est connu par une copie du xv'' siècle insérée dans
un manuscrit de l'al^baye de Saint-Vanne de Verdun, aujourd'hui à la biblio-
'*' Sous les comtes hérédilaircs de la période d'où le surnom «en Barrois» donné à la cir-
féodalc, le nom de Barrois s'étendit a plu- conscription décanale de Ligny, qui appartient
sieuTS pagi toulois environnants (A. Longnon, de lait à l'Ornois.
Atlas historique de la France, texte, p. 117);
Lvi INTRODUCTION.
thèque de celle ville , nis. 7, fol. 171. Publié une première fois par Mahillon ") ,
il a élé depuis souvent reproduit ou commenté, notamment par M. Félix
Liéiiard en 187 1 ('-' et par M. H. Labourasse en igoi^''.
FOUILLÉ RÉDIGÉ VERS 1600.
L'original de ce recueil, composé d'abord à l'aide de chartes et de poulllés
des XV* et xyi*" siècles, reçut des additions en 1607, en 1618 et en i638t'^.
Les transcriptions que nous en possédons ne sauraient donc être antérieures à
cette dernière date.
On n'en peut douter en ce qui concerne le pouillé de L. Machon, catalogué
sous le n" 1 286/1 du fonds latin (^) à la Bibliothèque nationale (fol. 73-1 10) •'"''.
Le litre sufllt à s'en convaincre : «Poulie de l'évesché de Verdun, recherché
et ainsi rédigé par maisire Louis Machon, licentiés es droicls, archidiacre de
Port, chanoine de la cathédrale de Toul, chappelain épiscopale, et greffier
des Insinuations ecclésiastiques des éveschés et diocèses de Metz et de Toul.
1642. » Nous avons désigné celte copie par la lettre P.
La seconde copie semble contemporaine de la précédente. C est un registre
in-octavo sur papier, provenant des chanoines réguliers de Saint-Paul de Ver-
dun, et conservé à la bibliothèque municipale de cette ville sous len^aa'"'.
Les vai'iantes empruntées à celte copie sont accompagnées ilc la lettre \.
AUTRES FOUILLÉS ET LISTES DE DÉNÉFiCES.
1. « Collationes ecdesiarum prœbendarum et aliorum beneficiorum urbis
el diœccsis Virdunensis. Per Gerardum Gerbillon, vicarium generalcm.
An. i536. »
Arrliivcs <l(-parlcmenlnles à Metz, C 16, foi. 26-36. — Ce pouillé, copié au xviii* siècle, appartient
'"' De 7îe (Uplomatica , Suppkmenlum , p. 100- ''' Ce manuscrit est le même que celui ilonl
101. nous avons parlé ci-dessus, p. xxxvi, n° G.
'"' Dictionnaire lopographiijue du dcparlemciU '' La table alphabétique des noms de lieu
de la Meuse, p. \u-\i\. occupe les feuillets 119 à 133 v°. Cet inde\
''' liechcrchcs sur l'clendae et les liinilis dit est sans renvoi , aux pages.
romlc de Verdun et des deeanals wallons, 1 150- • 1-e manuscrit a 76 pages numérotées; le
1510, dans les Mémoires de ia Société pliiloina- ])ouillé se termine au feuillet 70 verso; l'index
thiifue de \ rrduii , t. W (i()Oi), p. gS-i/ii. alphabétique (fol. 71-76) a été écrit sur deux
'''Cf. ci-dessous, p. 38vi, SI)."), 303. colonnes avec renvois aux pages.
DIOCESE DE VERDI N. ,.vn
au n Poléon » des Trois-Evécliés, dont j'ai rapporté ]>Ius haut le titre gém'-ral ( ci-dessus , p. x.vwi ,
n" 8). L'original, aujourd'hui perdu, était l'œuvre de Gérard Gcrhillon, vicaire général de
\ i^nlun en i536.
2. Pouillé de Verdun. 1088.
l'.p pouillé, désigné dans les factums du \viii° siicle sous le nom de Rnliilus, «fut rédigé eni 588, sur
l'ordre de l'évcque Boucher, par Nicolas Milet de Brimhardo, secrétaire et neveu de re prélat».
D'après l'ahhé Rohinet, à qui j'emprunte ces renseignements, une copie du manuscrit t faite en
if>8o se trouve dans la collection de M. A. de Lahaiit, à Verdun» I Pouillé du diocèse de Verdun
[Verdun, 1888-1.910, i vol. in-8°], t. 1, p. u\
3. Pouillé de \ ei'dun.
Ilibliothèque de la Société des lettres, sciences et arts de Bar-le-Duc, nis. n° 1, p. 727-738. — Ce
pouillé a été inséré dans le pouillé des Trois-Évécliés, déjà signalé (ci-dessus, p. XL, n" 26).
'1. n Pouillé de Verdun. Rolulus sive declaratio omnium et s[in]g[u]larium
eccl[es]iarum catedralis, coHegialarum, parro[chi]alium, monasteriorum,
prioraluuni, capellaniarum, et alioruni beneficiorum in civitale et diœcesi
Virdunensi consistentium, necnon patronorum et coHatorum eorumdeni tam
ex thesauro seu archivis episcopatus quam ex antiquis sparsim regislns col-
lecta. »
Bildiothèque nationale. Collection de Lon-aine, vol. 72^, fol. 178-189 v°. — Celle copie est un
abrégé du pouillé de Louis Machon '■', avec cette différence que les noms de patron précèdent,
au lieu de suivre , les noms de paroisse. L'écriture appartient à la seconde moitié du xvii* siècle.
5. " Rotulus ecclesiarum parrochialiuni civitalis et diocesis \ irdunensis nec
non patronorum et coHatorum earimidem. «
Bibliothèque nationale. Collection Moreau, n" 789, fol. 272-276. — Ces cinq feuillets, de format
in-i°, présentent la liste des paroisses classées suivant l'ordre du précédent manuscrit.
6. «Etat général des paroi.sses du diocèse de \erdun, dressé en consé-
quence de la vi.site faite de toutes les paroisses en i yaS et i 72/i par Mon.sei-
gneur Charles-François d'IIallencourt, évéque et comte de Verdun, prince du
Saint Empire, rédigé et dressé par N. François Pulchrone Sauvage, prêtre.
' C'est ainsi, par exemple, qu'il reproduit les additions de P, tandis (|ue celles de V n'y ont
laissé aucune trace.
UISTOn. DE FRVNCE. — rOlILLÉS, V. Il
Lvni INTRODUCTION.
licencié ez droits, chanoine de l'église cathédrale de Verdun et secrétaire de
la chambre épiscopale et de l'évèché, le 19 décembre 1726. "
Collection Buvignier-ClouCt, mise en dé]>ot aux archives départementales de la Meuse , n° ccLMV-35
de l'inventaire dressé par le séquestre. Cahier in-folio de 12 feuillets de papier non numérotés.
Écriture de la première moitié du xviii* siècle. — Cette copie informe a été prise sur le manu-
scrit de Sauvage, auteur d'une collection de statuts et d'ordonnances des évêques de Verdun.
La formule Gnale déclare en effet : 0 Les originaux ont été renvoyés par le messager La Croix
qui part de Nancy toutes les semaines et auquel je remis le paquet le jeudy soir en juillet de la
|)résente année lySo, à M. Sauvage, chanoine de Verdun 1. — Communication de M. Paul
d'Arhois de Juhainvillc, archivi'itc de la Meuse.
7. Fouillé du diocèse de Verdun.
Collection Buvignier-Clouèt, mise en dépôt aux grchives départementales de la Meuse, n° cccsviu de
l'inventaire dressé par le séquestre. Registre in!i° de 101 pages de papier, relié en veau. Ecri-
ture du xviii' siècle. — Ce pouillé est une copie informe du manuscrit de Sauvage, sans titre
ni formule finale. Sur un feuillet de garde, de la main de l'abhé C.louêt : «Pouillé alphabétique
rare et complet». Le registre se termine par une table alphabétique des paroisses écrite sur
trois feuillets non paginés. — Communication de M. Paul d'.\rbois de JuhainviUe, archiviste
de la Meuse.
8. « Codex parocbialium ecclesiaruni diœccsis A irdunensis, vuli/o le Pouillé
du diocèse de Verdun, cum suis annexis si quas babeant. insuper nomeii
patroni seu tilularis ecclesiée, necnon collatoris beneficli, cum nominibus
curalorum qui parocbialibus ilHs in ecclesiis sederunt ab anno i5oo, sedere
((ni |)riiis ignoranlur. »
CiC pouillé, imprimé à \erdun en un petit volume in-16, cher Didier Fanart, l'an 1738, est
l'œuvre de Nicolas-Benoît Bricart , curé de Dugny et chanoine de la cathédrale. Il contient les
noms des paroisses, de leurs patrons et rollateurs, comme aussi les noms des curés qui les ont
régies de i56o à 1738. L'auteur, dans l'archidiaconé de la Rivière, donne la préséance au
dovenné d'Ilattonchàlel sur celui de Saint-Mibicl.
9. Potiilli- (ht diocèse de ^ erduii.
Ce travail du chanoine Roussel, rédigé d'après des titres authentiques, constitue le second li\re
de son ouvrage intitulé : Histoire ccclésiastiiiue et civile de Fcrrfiin, avec le Pouillé, la carte du
dioci'se et le plan dr la ville (Paris, Pierre-Guillaume Simon, 17^6, in-i° de .wrv (préface et
dissertation préliminaire) -f 53g pages (livre premier) -f- clxtiii (livre second)-!- '"o pages
(preuves) ■{■ i pages (supplément) -\- 38 pages (table des matières). — Les églises parois-
siales, saut celles du dovenné urbain de la Priucerie, v sont disposées suivant l'ordre alpha-
bétique par archidiucoiiés et dovennés, dans l'ordre de préséance adopte par le [X)uillé de
Nicolas-Bricart.
DIOCESE DE VERDUN. ux
lue socontlc éclilioii, revue et aiigmenlée, du «pouillé des lieux réunis en iSaS à l'aïuiea
diocèsci a été «publiée avec l'approbation de Mgr lëvêque de Verdun» [par Thomas, vicaire
général, et Janin, chanoine delà cathédrale], à Bar-le-Diic, chez Contant-Laguerre, i863-i864,
en dru\ volumes in-/|°.
10. « Disserlalion sur l'époque de l'église de Verdun el l'élal général des
bénéfices, cures, annexes el hameaux du diocesse, [contenant] les collateurs
ec[l]ésiastiques et séculiers, les revenues des bénéfices, les noms des évêtjues
et des curés, avec une table à la fin. »
Biblidlbèque nationale, ms. français, nouvelles acquisitions 1 1333. Volume in-.'i° de Sog pages, dont
18 en blanc. Ce registre est une compilation des ouvrages précédents. Le pouillé (p. 3i-25o
est disposé en tableauv, par colonnes. Deux tables alphabétiques terminent le volume : l'une des
noms de lieu, l'autre indiquant, pour chaque localité. In nom français, la forme latine, la
distance de Verdun el les ruisseaux qui y passent.
11. «Pouillé du diocèse de Verdun ou dénombrement des bénéfices du
diocèse en 1 750. »
Bildiolbèquc de Verdun, ms. n° 171. «Petit in-/i° cartonné, tranche rouge, iSi pages, attribué au
chanoine Pulchrône Sauvage.» (Abbé N. Robinet, Pouillé da diocèse de Verdun, t. I (Verdun,
1888), p. m, note 3.
12. n Polium Virdunense. Etat général des bénéfices, cures, annexes el
hameaux du diocèse, contenant les collateurs ecclésiastiques el séculiers, les
revenus des bénéfices, les noms des évéques et des curés, avec une table à la
la fin. » Seconde moitié du xviii" siècle.
Bibliothèque de Verdun, ms. u° i56- Manuscrit in-4° de Sog feuillets, rédigé vers 1755. Même
texte que le pouillé ci-dessus, n° 10. « C'est une compilation des deux ouvrages précédents, mise
en tableaux, avec colonnes.i (Cf. abbé N. Robinet, Pouillé du diocèse de Verdun, t. 1, p. iii,
note 4.)
1.x INTRODUCTION.
LK DIOCÈSK ET SES CIRCONSCRIPTIONS DIVISIONNAIRES.
Le diocèse de Verdun, le moins élendu des quatre diocèses de la province
ecclésiastique de Trêves, représentait à la (in du iv"" siècle la civilas Virodii-
neiisiuin'^^^ , formée, on ne sait à quelle épo({ue, d'un démem])rement dupa\s
des Médiomatriqiies. (Voir ci-dessus, p. xlii, note 2.)
La division du diocèse en archidiaconés existait assm-ément dès le pre-
mier quart du x'' siècle (-'; mais la plus ancienne mention que l'on ait
relevée des quatre archidiacres de cette église n'est pas antérieure à
l'année i 1 33 t-^'. Le premier d'entre eux, le primicier ou princier du chapitre
<'' Le diocèse de Verdun avait pour liiiiiles :
au nord, l'archevèclié de Trêves; à l'est, le
diocèse de Metz; au sud, celui de Toul, et à
l'ouest, les diocèses de Reims et de Cliùloiis-sur-
Marne. Cependant , si l'on en croit une tradi-
tion transmise de siècle en siècle dans l'église
de Verdun, le diocèse, originairement plus
vaste qu'il ne l'était à la fin du moyen âge,
aurait compris jusqu'au x' siècle au moins
lextrémilé occidentale du diocèse de Trêves ;
un séquestre opéré entre les mains et par l'au-
torité du métropolitain serait la cause pre-
mière de l'annexion faite à son diocèse des
doyennés d'Ivov (''HJ- Carignan), de Juvignv ,
de Longuvon, de Bazailles et d'Arlon , de sorlc
qu'à répo(|ue franque le diocèse de Verdun
(et plus anciennement la civilas Virodanensiam)
auraiteu un territoire doubleen étendue do celui
qu'on lui ;ittril)ue généralement. Mais comme
on n'a pas trouvé jusqu'ici de texte sur lequel
puissent s'appuyer les préten lions Iraditiounelles
des évèques de Verdun, qui soil indépendant de
ces prétentions (II. Labourasse, Recherches sur
Véicnduc et les limites du comte de \ crdan et des
décaïKils icdilons , ilans les Mén>oires de la Société
philomaCujiw de 1 crdan , t. X\'[ l iJO ) ] , p. gâ-i /|/t) ,
je me borne ;i les signaler, en m'en tenant aux
limites authenrupies du diocèse de \ t-rdun (|ui
donnent à la civilas Virodiinciisiam 68 kilo-
mètres maximum du nord au sud et 66 kilo-
mètres de l'ouest à l'est. Le territoire diocésain
répondait ainsi, à peu près, à la moitié sep-
tentrionale du département de la Meuse et à
(pielques communes de l'arrondissement de
Bricv, au déparleruent de Meurthe-et-Mo-
selle.
'*' Le document auquel je fais allusion est
un pouillé des biens du chapitre de Verdun ,
dressé vers l'an 921. Plusieurs personnages v
sont nommés « cum archidiaconis Leutfredo
et Odilone». (Roussel, Histoire ecclésiastique
et civile de Verdun [Paris, lyi;")]. Preuves,
p. 3.)
*'' Mandement de l'évéque Albéron autori-
sant l'introduction des chanoines de l'ordre de
Prémoulré dans l'abbave de Saint-Paul de \ cr-
ilun. Les principaux signataires sont : ■ Willel-
inus, decanus; Alberlus, primicerius; Andréas,
arcliidiaconus; Ricardus, archidiaconus; Joan-
nes, arcliidiaconus; Richerus, archidiaconus».
(Schannat, Concilia Germaniœ, t. III [1760],
p. 781). Ce texte montre, au surplus, l'erreur
de ceux qui unissent dès l'origine la dignité
d'archidiacre à celle de primicier de \ erdun.
(Cf. N. Robinet, Pouillé du diocèse de Verdivi.
(.1,1-67.)
DIOCESE DE VERDI X. .ai
calhédral, avait toute juridiction sur le grand archidiaconé, plus souvent
appelé Tarchidiaconé de la Princerie; les trois autres administraient res()e(-
livement une région naturelle du Verdunois, le seul pagus à proprement
parler du diocèse'' , d où les archidiaconés d'Argonne, de Woèvre et de la
Rivière '-'.
Les dovennés ruraux ne sont pas moins anciens. On les désigna, suivant les
temps, de noms divers : ministeria (io5i f^'), archiprétrés (i i56("', i i 63 '•''),
chrétientés (laSy'"', laSgt"), 1292 î*', i3o3t''). Fixés, avant l'an mil, au
nomlire de neuf, ils se répartissaient comme suit entre les quatre archi-
diaconés :
Grand Archidiaconé ou Archidiaconé de la Princerie. — Doyenné urbain de la Prin-
cerie, de Chaumont et de Forges.
Archiduconé d'Argoxne. — Doyennés de Ciermont et de Souilly.
Archidiaconé de Woèvre. — Doyennés d'Amel et de Pareid.
Archidiaconé de la Rivière. — Doyennes de Saint-Mihiel et d'Hattoncliàtei.
Qu'il s'agisse des archidiaconés ou des doyennés, le vocable des circon-
scriptions divisionnaires de l'ancien diocèse de Verdun semble ne pas avoir
varié depuis le xiii'^ siècle. Avant celte époque, un acte de 1 1 56, déjà signalé
'"'Au nord-ouest da pagus ] trdunensis , un '^'^ A. hesort, Cluunuiue cl chartes de l'abbaye
pajus Ornenjij, rOrnois, est signalé dans deux Je Saint-Mihiel,]). i/i2.
chartes. Tune de 726, l'autre de 783 (F. Lié- ''■ Dom Calmet, Histoire de la Lorraine,
nard, Dictionnaire topographiqae da département 1" éd., t. II, Preuves, col. cccxliv.
delà Meuse, p. 173-17/i). Mais on ne saurait ''' Idem, iiirf., col. ccclii.
dire s'il fut «à un certain moraent une cir- '*' A. Lesort, Chronique et chartes de... Sainl-
conscriplion administrative démembrée duWr- Mihiel, p. xxxvii.
dunois» (A. Longnon , Atlas historique de la ■'' Idem, ibid., p. x et xxxv.
PVance, texte , p. 119). (») Idem, ibid., p. xi et xxxv.
--' Ces quatre archidiacres étaient en même i'i [Louis Tross,] Catalogue des archives de
temps prévôts du chapitre de la cathédrale, et l'abbaye de Saint-Mihiel en Lorraine (Paris,
des collégiales de Saint-Germain de Montfau- Edwin Tross, i853; Bibl. nat., déparlement
con, de la Madeleine à Verdun, et d'Hatton- des Imprimés, Lj^W-j), p. 19, n° 168.
chàtel.
i.xii INTHODUCTION.
par J. Desnoyers, allribue à 1 arc liidiacre d'Arf^onne le nom d'arcliuliacre de
ClerinonlC), el au doyen d'IIaltoncliàud le lilre d'archiprèlrc de Maizey -'.
Nota. — A ceux qui consulteront cet ouvrage, je crois utile de rappeler que, confor-
mément à la méthode adoptée jusqu'ici pour la publication des Pouillés, la forme de
chaque vocable géographique n'est pas nc'cessairement la leçon d'un texte ancien, le meil-
leur. Toutes les fois que la leçon donnée par un manuscrit a ('-té jugée trop défec-
tueuse, nous l'avons rejetéc en note pour lui substituer l'ancienne forme usuelle.
En outre, les noms de lieu qui figurent dans les textes d'origine germanique publiés
dans le présent volume sont la plupart précédés de la préposition latine iu ou de, qui
appelle le mot suivant à l'ablatif. Ce cas existait-il dans le vieux haut allemand? J'ai cru en
trouver la trace dans les terminaisons e et en de nombreux vocables géograpliiques précé-
dés ordinairement des prépositions in ou de. Ignorant le cas sujet de ces locatifs, je les ai
indiqués à la table en les faisant suivre immédiatement de leur préposition placée entre
parenthèses. Toutefois, quand la finale e ou en s'est conservée dans le nom de lieu actuel
(et dans ce cas il s'agit le plus souvent du pluriel de noms propres), il m'a semblé pn--
férable de no pas mentionner la préposition.
Victor Carrière.
'■' Topoyrapliie ecdésinslique de la France ''' ■ Hugo, archipresbyterde Magenis" (Dom
[Q\\.T;{ii de V Annuaire de la Société (h l' Hhiohc Calmet, Histoire de Lorraine, i"édil. , t. Il,
de France), t. II, ?/ partie, p. <)3. J'i cuves, col. cccxi.v).
INDEX DES NOMS GÉOGRAPHIQUES.
Albcnsis pagus, XLrv.
Aif, rivière , xxxii.
Alflcn (Vrasse rhénane, gouv. de
Coblenr, c"' de Cochem). —
Alflo, vu (note 2 ).
jl/(CTic'r5r(Hesse-Nassau, gouv. de
Wisbade, c'° du Taunus Infé-
rieur). — Collégiale, .\x\t
(note 2).
Anicl (Meuse, c°° de Spincourt).
— Doyenné, l.vi.
Argonne, région forestière , xm
(note 2). — Arcliidiaconé, lxi ,
LXIl.
Arlon (Belgique, prov. de Luxem-
bourg). — Doyenné, xvm,
xxiy, xxT, XXIX, LX (note i). —
Visite décanale, XTiii (note 2 ).
Arrelensis pagus, xxi\.
Bàlc (Suisse). — Diocèse, lu
(note 2].
Bar-lc-Dac (Meuse), Arcbidia-
coné, Lii. — Doyenné, xlvii,
LI, LIV, LV.
Barrensis pagus, lv.
Banois, duché, L; pa\s Lir, lv
(et note i ).
Ba»scn(ior^( Prusse rhénane, gouv.
de Coblenî, c'° de Wittlich).
— Paroisse, xiv (note 3).
Bazuiltes (Meurthe-et-Moselle, c°°
de Longwy). — Doyenné , xviu ,
wiv, XXV, XXIX (et note 2),
wx, LX (note 1). — Visite
décanale, xviii (note 2).
Bedensis pagus, xxix, LV.
BfAj|i(/ne {^Prcmicre] , jirovincc
romaine, v.
Bclraln (Meuse, c"" de Pierre-
Ctte). — Doyenné, \lviii, li,
Lrv, LV.
Beltheiin (Prusse rhénane, gouv.
de Coblcnz, c'* de Simmern).
— Relleme.
Besançon (Doubs). — Diocèse, Lii
(note 2).
Birkcnictd (G.-D. d'Oldenbourg).
— Principauté, xxvni (note 1).
Bitbottig , en ali. Bitbiirg (Prusse
rhénane, gouv. de Trêves). —
Doyenné, xvi, xxv, xxx, vxxi.
Bluisois (/<>) .archidiaconé du dio-
cèse de Toul , LU ; pays , lv.
Blesensis pagus, iliv, lv.
Blicshastcl ( Bavière rhénane ,
dist. de Deux-Ponts). — Com-
mune, XLii (note 2). — Cure,
XLI.
Biais (/(•), pays, LV.
Bochrenheira, archiprêlré, xxxviir.
— Bouquenom dont la réunion
à Neu-Saarwerden a formé la
ville de Sarre-Union, en ail.
Saar-Vnion (Als.-Lorr. , arr. de
Saverne).
Bomhocjen (Prusse rhénane, gouv.
de Trêves, c'° de Wittlich). —
Paroisse, xrv (note 3).
Boppard (Prusse rhénane, gouv.
de Coblenz, c'° de Saint-Goar).
— Doyenné, xiv, xix, xxiv,
xwi, x\i\ à \\\r. - Fouillé,
\XIII.
Bouquenoin, dont la réunion à
NVu-.Saarwerdcn a formé la
\ille de Sarrc-Vnion, en ail.
Saar-Vnion (Als.-Lorr., arr. de
Saverne). — Archiprêlré, \Lr,
XLIV, XLV. — Borhrenheini.
Bourmont ( Haute-Marne , arr. de
Chaumont). — Doyenné, SLvii,
LI, Lrv, LV.
Brechen, xxx (note 5). — Ober-
Brechcn (Hesse-Nassau, gouv.
de Wisbade, c'° de Limbourg).
Briej (Meurthe-et-Moselle). —
Arrondissement, LX (note 1).
Brixey-aux-Chanoines [ Meuse , c""
de Vaucouleurs). — Archidia-
coné, LlV.
Calmontensis pagus , lv.
Camberg ou Kamberg (Hesse-Xas-
sau, gouv. de Wisbade, c'* de
Limbourg). — District, xviii
(note 2).
Carasco pagus , xxix.
Carden ou Karden (Prusse rhé-
nane , gouv. de Coblenz , c'° de
Cochem). — Archidiaconé,
XIII (et note 3), xxtv, xxix
à XXXI. — Registre de visite,
XIII, XXI.
Carignan, jadis Ivoj (Ardennes.
arr. de Sedan). — Doyenné,
XVIII, xxrv, xxT, XXIX, xxx,
LX (note 1 ). — Village, xxviii
(note 1). — Visite décanale,
XVIII (note 2).
Cella, decanalus, xxnr, xxv. —
Zell-sur-la-MoscUe (Prusse rhé-
nane, gouv. de Coblenz).
Chàlons- sur -Marne (Marne). —
Diocèse, LU (et note a), L\
(noie 1).
Cliàtcnois (Vosges, arr. de Neuf-
chàteau). — Doyenné, XLVii,
LI, LIV, LV.
Cliaumont - devant - Dannillcrs
INTRODUCTION.
(Meuse, r:° (lo Dunnlllcrs).
— Doyenné, i,\r.
Cliaumoniois [le), pays , Lv.
Clermont-en-Argonne (Meuse, arr.
de Verdun). — Arcliidiacrc.
Lxi. — Dovenné, LXi.
Cnblenz ou Koblenz (Prusse rhé-
nane, ch.-l. de gouvernement).
— Civilas, s XV. — Oflicialilc,
xxni, XXV. — Régence, xxvin
(note 1 ). — Saint-Florin, ix.
— Ville, V, XXIV. — Conduen-
tia.
Coloifnc, en ail. Coeln ou Koeln
(Prusse rhénane). — Diocèse,
xxTiii (note 1 ].
Commercy (Meuse). • — Doyenné,
LI.
Cunostein-Engers, decanatus,
XXII. — En(jcrs (Prusse rhé-
nane, gouv. de Cohienï, c'' de
Neuv\'ied).
Dummaric - sur - Simlx (Meuse, c°°
de Moutiers-sur-Saulx). • —
Doyenné, XLVII, LI, LIV, LV.
Delme ( Als.-Lorr. , c°° de Château-
Salins). — Archiprélré , xxxviii,
xi-i, XLiv, XLV. — Desme.
Deiwuvre ( Meurthe-et-Moselle , c°°
do Baccarat). — Doyenné,
XLVII, LI, LIV, LV.
DciLv-Ponts, en ail. Zircibruechen
(Bavière rhénane). — Com-
mune, XLii (note i).
Dicdenhnfcn. Voir Tlilomillc.
Dielkirchen (liesse-Nassau, gouv.
deWishadc, c'" de Limhourg).
— Archidiaconé , xxi à xxiii,
XXIX (et note i), xx\. —
Doyenné, xi, xxrv, x\v, x\ix,
x\x (et note 5), xxxi. — No-
tire, XXII. — Registre de visite,
N\i. — Sedes christianitatis,
XXVI. — Dickirch ; Dieckirch ;
Dieckirg.
Difulouard ( Meurthe-et-Moselle ,
c°" de Pont-à-Mousson). —
Povcnné, XLVII, LI, LiV, LV.
Domhre-cn-Haie ( Mcurthe-cl-Mo-
sellc, arr. de Toul). — Dis-
trict, LI.
Einrichi pagus, xxix.
Engerisgoue , l'un des pagi de
l'ancien diocèse de Trêves,
XXIX.
Engert (Prusse rhénane, gouv. de
Cohleni, c'* de Neuwied). —
Doyenné, xxi, xxiii à xxv,
XXIX, XXX. — Cunostein-En-
gers.
Epinal (Vosges). — Doyenné,
XLVII, LI, LIV, LV.
Esten , auj. Holzappcl (liesse-Nas-
sau , gouv. de Wisbade , c'* de
la Lahn Inférieure ) , ix.
Etival (Vosges, c°" de Raon-
rÉtape). — District, Li.
Evodiensis pagus, xxix.
Flin (Meurthe- et -Moselle, r°° de
Gerbéviller). — Chrétienté, Liv.
Forges (Meuse, c"" de Montfau-
con). — Doyenné, lxi.
Franzenheim (Prusse rhénane,
gouv. et c'' régional de Trêves) ,
x\ (note 2 ).
Gicsscn (G.-D. de liesse), xxviii.
Gondrccourt (Meuse, arr. deCom-
mercvl. — Archidiaconé, lu.
— Doyenné, xlvui, li. liv,
lv.
Goric (Als.-Lorr., arr. de Meti).
— Archiprêtré, SLiv, xlv, lv.
Habiclienbey, xmi (note 3). — i/o-
chelheim [ Prusse rhénane , gouv.
de Coblcni, c'* de Wetzlar).
Haboudanije, en ail. Ilnbudingen
( .\ls.-Lorr. , c" de Château-
Salins). — Archijirétré, xliv,
xlv.
Hadamur. xx\i (note i ). — Nic-
der-}l(tdaiitar (liesse -Nassau,
gouv. de Wi'^bude, c'* de Lim-
bouri;).
natjrvMe Meurlhe cl-Moselle, c"
de Charabley). — Ilagcvilla,
eccl., xxxiv (note 5).
Haiger ( Uesse-Nassau , gouv. de
Wisbade, c" de la DiU). —
Chapitre rural ou Doyenné, i\,
XXII, XXIV, .VXVI, XXIX à iXXI.
— Heiger ; Heyger.
Ilatri:e [Meurthe-et-Moselle, c"*
de Briey'. — Archiprélré,
XXXVIII, XLI, XLIII, .XLV.
Hattnnchâtel (Meuse, c°* de Vi-
gneiillcsV — Doyen, Lxii. —
Doyenné, LViii, lxi.
Heuclicllieim (G.-D. de Hcsse, c'*
deOiesscn). — Huchelucheim.
Hocliclheim { Prusse rhénane , gouv.
de Cobleni, c" de Wetilar). —
llabichenbey.
Uoehn [ Nassau , c'* d'Oberwester-
wald , par. de Marienberg 1 , ix.
Hambourg , ca ail. Homburg (Als.-
Lorr., c" de Saint-Avold). —
Commune , xni ( note i ).
Holzappcl, jadis Esten (He$se-
Nassau, youv. de Wisbade, c*
de la Lahn Inférieure), ix.
Hornbacli (Bavière rhénane, disl.
de Deu\-Ponts\ — Archiprêtré .
XLI, XLIV, XLV (et note s).
Huchelucheim , .xxii ( note 3 ). - -
Heuchellteim (G.-D. de Hcsse;
c'* de Giessen).
Humbuck, auj. J/on(ntaiir ( Hessc-
Nassau, gouv. de Wisbade, c'*
du Weslerwald Inférieur', i\.
/lov. auj. Cariqnan (Ardennes,
arr. de Sedan). — Doyenné.
XVIII, XXIV, \\V, XXIX, XXI, LX
(note i). — Village, xxvni
( note 1 ). — Visite décanale ,
xviii (noie i). — hodium.
Joixev ( Vosges , c** de Dompaire'.
— Doyenné, XLVii, u, lit, lv.
Jour - aux -Arthes ( .\ls. - Lorr. , c"
do Gone V — .\rchiprètré, xliv
el note lol.
INDEX DES NOMS GÉOGRAPHIQUES.
Jussj (Als.-Lorr. , c™ Je Gorzc'.
— Archiprètrc, XLiv.
Jurigny-sur-Loison (Meuse, c°° de
Montmédy ). — Doyenné , xviii ,
wiv, x\v, x.\ix, x\x, Lx (note i).
- Juveniacum; Juviniacum.
Â'in'mt (Prusse rhénane, gouv. de
Coblenz, c'' de Zeli). — Doyen-
né, VI, XXX.
Kamberg. Voir Camberij.
Karden. \ oir Cardcn.
Kédange, en ail. Kedinycn (Als.-
Lorr. , c°° de Metzerwisse ). —
Archiprêtré, xxxTiii, xlit, xlv.
— Kelingue.
Kemplich (Als.-Lorr., c°° de
Metzerwisse). — Arcliiprètré,
XLIV.
Kilbourt/, en «U. Kilbarrj [Prusse
rhénane, c'' de Bitbourg). —
Doyenné, xvi, xvui, xx, .xxiv,
XXIX à XXXI. — Visite décanale ,
XVIII (note 2).
Kirberg ( Hesse-Nassau , gouv. de
Wisbade, c'* de Limbourg). —
Doyenné , i\, x, xmi , \xiv, xwt ,
xxix à xx\[. — KirchdorfF ;
Kirchburg; Kyrburg.
Koblcnz. Voir Coblenz.
Koeln ou Cneln. Voir Cnlngne.
Langrcs (Haute-Marne). — Dio-
cèse, LU (et note 2).
Lautzkirchen ( Bavière rhénane .
dist. de Deu\-Ponls). — Cure,
XLi. — Lulzkirrhen.
Leucoruni nvilas, lu (et note 21.
Liîujc (Belgique). — Diocèse,
XXVIII (note 1 ).
Lignycn-Bdrrnis (Meuse, arr. de
Bar-le-Duc). — Archidiaconé,
XLViii, Li. — Doyenné, XLviii ,
Ll, LIV.
Limbourg, en ail. Limburtj [ llesse-
Aassau , gouv. de Wisbade ). —
District, XVIII (note 2), xvvi.
Loganensis Inferioris pagus, xxiv.
Longnjon ( Meurthc - et - .Moselle ,
arr. de Briey ). — Archidiaconé ,
xviii, XXIV, x'iiv à xxxi. —
Dovcnné , xviii , wtv, x\v, x\i\ ,
x\x, LX (note 1). — Visite
décanale, ,\viii (note 2). —
Longuiomum -, Longuionum.
Lorraine, eu ail. Lotltringen, pro-
vince, Wlll, L, I.ll.
LiLtenibourg , en ail. Luxcmbiirg
( G.-D. de Luxembourg). — Du-
ché , xvrii , xx, xw. — Doyenné,
Wiir. wiv, \xi\ à \\\i.
Maginensis ou Mngnensis pagus,
XXIX.
MagnY (Als.-Lorr., c"" de Verny).
— Archiprêtré, xnv.
Maizey (Meuse, c°° de Saint-
Mihiel). — Archiprêlre, Lxn.
Malslershusen, vu (note 2). —
Mustersltausen (Prusse rhénane ,
gouv. de Cobleni, c"' de Zell).
Mandres-aux-Qaalre-Tours ( Meur-
Ihe-et-Mosclle, c°° de Domè-
\re I. — Chrétienté, liv.
Marcetum, decanatus, x\iv, xw.
— Merzig ( Prusse rhénane .
gouv. de Trêves).
Maricnfels (Hesse-Nassau, gouv.
de Wisbade , c'* de Saint-Goars-
hausen). — Chapitre rural ou
doyenné, xxii, .v.xiv, xxix à
XXM. — Marensseltz. ; Maren-
felt ; Mursfels.
Mwsal (.\ls.-Lorr. , c°° de Vic-
sur-Seille). — Archidiaconé,
XLiii, XLV. — Archiprêtré, xliv,
XLV.
Mustersltausen ( Prusse rhénane ,
gouv. de Coblenz, c'" de Zell).
— Malstershusen.
Mattensis pagus, xxix.
Maycnce (Prusse rhénane). —
Diocèse, xxviil (note i), XLii
(note a ).
Mediomalricorum ci\ilas, XLii(el
note 2 j.
Mcngershirclien ( liesse - Nassau ,
"ouv. de Wisbade, c'° de la
Lahn Inférieure). — Paroisse,
.XXXI (note 2).
Mersch (G.-D. de Luxembourg).
— Doyenné, xvni, xxrv, xxv,
XXIX, XXX. — Mirchscensis.
Merzig (Prusse rhénane, gouv,
de Trêves). — Doyenné, xvi,
XIX, xxrv, xxv, X.XLX, xv\. —
Marcetum.
Methingoyve, pavs, xxix (et note
2).
Mettensîs pagus, XLiu.
Mettis, civilas, v.
Metz (Als.-Lorr.). — Archidia-
coné, XLi, XLiii, .XLV. — Ar-
chiprêtré, XLI, XLIII, XLV. —
Diocèse, v, xxviii (noie i),
xxxji à XLV, L, LU (note 2),
LX (note 1 ).
Mcuse-Commercy, doyenné du dio-
cèse de Toul , LV.
McuseVaucouleurs , doyenné du
diocèse de Toul, lv.
Mirchscensis decanatus, xxiv. —
Mersch (G.-D. de Lusora-
hourg).
Moerchingen. \ oir Morhange.
Montabaur, jadis Humbacli (Hesse-
Nassau, gouv. de Wisbade, c'"
du Westerwald Inférieur), ix.
— District, xviii (note 2),
Monthon , archiprêtré , xxxviii. —
Mousson ( Meurthe-et-Moselle .
c°° de Ponl-à-Mousson).
Monlmédj (Meuse). — Village.
xxxviii (note 1).
Morhange, en ail. Moerchingen
(.Vls.-Lorr. , c°° de Gros-Ten-
quin). — Archiprêtré, XLIV,
\LV.
Moselle, rivière, v, x\v.
Mousson (Meurthe-et-Moselle,
c"" de Pont-à-Mousson). — .ar-
chiprêtré, .XLIV, XLV, LV. —
Monlhon.
Mojenmoutier (Vosges, c"" de Se-
nones). — District, li.
Mursfels, decanatus, xxwi. —
Marienfels (Hessc-Xassau, gouv.
UISTOB. DE FRiXCK. — l'OUlLLKS
INTRODUCTION.
deWisbade, c''(lcSaint-Goars-
liausen).
NancY (Meurthe-et-Moselle).' —
Diocèse, Lfi.
Nassuu ( Hesse-Nassau , gouv. de
Wisbade , c'' de la Lahn Infé-
rieure). — Comté, XXXI, xr.v.
Ncufcliâtcau (Vosges). — Doyenné,
XLVII, LI, I.IV, LV.
Neumoulier, en ail. Neumuenstcr
(Prusse rhénane, gouv. de Trê-
ves, c'' d'Ottweiler). — Archi-
prétré, xxxviii, XLI, xnv, vlv
(et note i).
Nieder-Kmmel (Prusse rhénane,
gouv. de Trêves, c'* de Bern-
rastel ) , x.
Nieder - Iladamar ( Hcsse - Nassau ,
gouv. de Wishade, c'' de Lim-
hourg). — Hadamar.
Nitensis pagus, xLiir.
Noissei'illc (Als.-Lorr., c"° de
Vigy). — Archiprêtré, xxxviii,
XLI, XI.IV, XLV.
Nomeny ( Meurthe-et-Moselle, arr.
de Nancy). — Archiprêtré.
WXVIII, \I.I, XLIV, XLV.
Ober-Biechcn (Hesse-Nassau , gou v.
de Wishade, c'° de Limhourg).
— Doyenné, XXX (et note 5). —
Brechen.
Ochiendany fPrusse rhénane,
gouv.de Cobleni,c'°deMayen).
— Doyenne, xm (note i), \iv
XIX, XXI (note 3), xxv, xxi\ à
xx\i. — Protocole, xiii(note i ).
— Registre de visite, xTiii
( note 2 ).
Odornensis pagus, LV.
Ommcvsheim ( Bavière rhénane ,
dist. do Deux-Ponts). -- Or-
mersheini, cure, xli.
Ornensis pagus, LXi (note i ).
Ornais (C), pays, lv (et noie i i.
Parcid (Meuse. c°° de l'resnes).
— Doyenné , iai.
l'ellingen (Prusse rhénane, gouv.
et c'" régional de Trêves), xx
(note 2),
Perl (Prusse rhénane, gouv. de
Trêves, c'* de Sarrehourg). —
Doyenné, xix, xxiv, xxv, xsix
(et note a), xxx. — Perla;
Perletuni.
Picsporl (Prusse rhénane, gouv.
de Trêves, c'' de Wittlich). —
Doyenné, x, xii, \vi, xx, xxiv,
xxv, XXIX, XXX. — Visite dé-
canale, xviii (noie 2).
Pirmasens (Bavière rhénane). ■ —
Commune, xlii (note 2).
Poassay (Vosges, c°" de Mire-
court). — Doyenné, xi-vii,
LI, LIV, LV.
Pri'nj (Meurthe-et-Moselle, c°° de
Pont-à-Mousson ). — Doyenné ,
XLVII, LI, LlV, LV.
Princiiie {ta). — Arcliidiaconé
de l'ancien diocèse de \ cr-
dun, L\i. — Dovcnné, LViii,
Recensis pagus, xxix (note 2I.
Reinu (Marne). — Diocèse, xxviii
(note 1 ), LX (note i).
Remich (G.-D. de Luxembourg,
c°°de Grevenmacher). — Doyen-
né, XVI, xviil, XX (note 1),
\xiv, XXV, xxix [et note 2),
Rcniiremont ( Vosges . — Doyenné ,
xr.vii, LI, LIV, LV.
liaiiihcim ( Bavière rhénane , dist.
de Deux-Ponts). — Reinem,
cure, XLI.
Relleme, vu (note 2). — Bel-
llicim (Prusse rhénane, gou\.
(le Cohlen/. , c'" de Sin)-
mern).
Reyncl (Haute-Marne, c" d'Andc-
lol). — Archidiaconé, XLVU,
Li,Liv. — Doyenné, XLV it. li,
LIV, LV.
/l'Ain, fleuve, V, ix, xxviii (et
note 1) à x\xi, XLtl (note 2).
Ricière [la], archidiaconé de
l'ancien diocèse de Verdun ,
LVIII , LXI.
Rivière de Biaise [la], doyenné
de l'ancien diocèse de Toul,
XLVII, LI, Ln, LIV, LV.
Rivière de Meuse [la], doyenné
de l'ancien diocèse de Toul,
XLVni, LIV, LV.
Robert -Espagne (Meuse, c°* de
Bar-le-Duc).^ — Doyenné, XLVii,
LI, LIV, LV.
Rombas, en ail. Ronibaclt (Als.-
Lorr., c"" de Metz). — Archi-
prêtré, XXXVin, ILIII, .XLV. —
Romhay.
Rosalinsis pagus, xliv.
Rubcnheini (Bavière rhénane,
dist. de Deux-Ponts). — Cure,
XLI.
Saarburg, Voir Sarrebourg.
Siiinl-Arnual, en ail. Sanlu-Ar-
iniid (Prusse rhénane, gouv.
de Trêves, c'' et c" de Sarrc-
hruck). — Archiprêtré, XLiv,
XLV.
Siiint-Avold , en ail. SaHlit-Avold
(Als.-Lorr., arr. de Forbach).
— Archiprêtré, XLV.
Sainl-Dir (Vosges). — Diocèse.
LU. — District, Li.
Saint-Miliiet (Meuse), arr. de
Conimercv). — Doyenné, LVlii,
LXI.
Saint-Nicolas-du-Porl (Meurthe-
et-Moselle; arr. de Nancy). —
Archidiaconé, xLVii, Li, lit.
— Doyenné, XLVii, li, liv,
LV,
Sainlois , doyenné tic l'ancjen
diocèse de Toul, \Lvn, Li.
HV, LV.
Sainlois (/<■). pays. LV.
Salm , doyenné de l'ancien dio-
cèse de Toul, Li, LV.
5nnA(-.4rnuo/. \'oir Saint-.Ar-
nual.
INDEX DES NOMS GÉOGRAPHIQUES.
Sankt-Atold. Voir Sainl-Avold.
Salinensis ou Salnensis pagus,
XLIV.
Sarocnsis pagus, x.xi\.
Sarrebourg, en ail. Saarbiirg
(Als.-Lorr.). — Archidiaconé,
XXXVIK, \L, XLI, XLin, à
XLY. — Archiprèlré, \Li, XLiv,
XLV.
Sarrebrach , en ail. Sanrbruccken,
(Prusse rhénane, gouv. de
Trêves). - — Commune , xlii
(note 2].
Sarre-Union, en ail. Saar-L'nion ,
petite ville formée par la ré-
union de Neu-Saarwerden à
Bouqucnon (Ab.-Lorr. , arr. de
Saverne). — Archipritré, xli,
XLIT, XLT. — Bochrenheim.
Sajn, contrée, xxxi.
Scarpnnais [le), pavs, LV.
Scarponensis pagus, xi.iv, LV.
Schiffenbercj (G.-D. de Hesse, c''
de Giessen), x.wm.
Schoendorf [Pvusse rhénane, gouv.
et c'' de Trêves), xx (note 2].
Seelbaclt (Bavière rhénane, disl.
de Deux-Ponts). — Cure,
XLI.
Senoncs (Vosges, arr. de Saint-
Dié). — District, LI.
Siercli (Als.-Lorr. , arr. de Thion-
ville). — Village, xxvin [note 1).
Silleyny ( Als.-Lorr. , c°°de Vemy).
- — Archiprêtré, xlit.
Solecensis pagus, lv.
A'om'//r (Meuse, arr. de Verdun).
— Doyenné , lxi.
Soulossois (le), pays, lv.
Spanheim , comitalus, xxv. —
Sponheim (Prusse rhénane,
gouv. de Coblenz , c'' de Kreuz-
nach).
5pire (Bavière rhénane). — Cité,
XLii (note 2). — Diocèse xlii
(note 3).
Sponheim (Prusse rhénane, gouv.
de Coblenz, c'' de Kreuznachl.
• — Spanheim.
Sponvillr (Mcurlhc-el-Moselle, c'°
de Chamhley), xli.
Stenay (Meuse, arr. de Mont-
médy). — Village, xxviii
(note 1 ).
Strasbourg , eiiall. Strassburg (Als.-
Lorr.). — Cité, XLII (note 2).
— Diocèse, .xlii (note s).
Suentensis pagus, lv.
Taumis [le], chaîne de monta-
gnes du Nassau, vxviu.
TItionrillc, en ail. Diedenhofen
(Als.-Lorr.). — .archiprêtré,
XLIII, XLV.
Tlioley (Prusse rhénane, gouv.
de Trêves, c'° d'Ottvveiier). —
Archidiaconé, vin, xvi, xix,
XXIV, XXIX à XXXI. — Tholeia.
Tout (Meurthe-et Moselle). — Ar-
chidiaconé, XLVii, Li. — Dio-
cèse , V, xxxvi , xLn ( note 2 ) ,
xLiv à LV, Lx (note 1 ).
Toalois [le), pays, nv.
Trêves (Prusse rhénane). — Ar-
chevêché ou diocèse, v à .xxxi,
XLII ( note 2 ) , L, LX ( note 1 ). —
Archidiaconé de Saint-Pierre-
ie-Majeur, x, .\vi, xx, .xxiv,
XXIX à xxxi. — ■ Bas archevêché
ou Nieder Erzstift , vu ( note i ) ,
X.XI, xxin, xxvu, XXXI. — Dé-
cimes, vu. — -Doyenné de Saint-
Pierre-le-Mineur, vui, x, xvi,
xviii (note 2), XX, xxiv, xxv,
XXIX , XXX. — Electorat, vxviii
(note 2 ), XXXI. — Haut archevê-
ché ou Ober Erzstift, vu (note
/i), XXXI. — ODîcialité, xxxi.
— Province ecclésiastique , v,
LX. — Régence, x.wiii (note
1 ). — Visite décanale, xvni
(note 2).
Treverorum ci>itas, v, xwiir.
Trévirois {le), pays, xxxi.
Tricassium civitas, Lii.
Trigorius pagus, xxix.
Troyes (Aube). — Diocèse, lu.
Tullcnsis pagus, liv.
Val-de-Melz [le), petite contrée
naturelle (Als.-Lorr.). — Ar-
chiprêtré, XLI, xLni, xLrv (et
note 10), XLX-. — Vauli.
Vul-Snint-Dié [le], petite contrée
naturelle (Vosges). — Doyenné ,
LIV.
Vantaux ( .\ls.-Lorr. , c°° de Metz).
— Archiprêtré, xlit.
Vargavilla ; VargavlUe , Vauga-
ville ; archiprêtré, xxxvill, xli,
— capilidum, xL. — Ver^
(jcirille ( .\ls. - Lorr. , c"" de
Dieuze).
Wirize ou Warize , en ail. TVai-
belsliirchen (Als.-Lorr., c°° de
Boulay). — Archiprêtré,xxxviii,
XLl, XLIII, XLV.
Vaacottleurs (Meuse, arr. de Com-
mercy. — Dovenné, Li.
Vaulv , archiprêtré , xli. — Le
Val-dc-Melz . petite contrée na-
turelle (Als.-Lorr.).
Veldensis, comitatos, wv.
Verdun (Meuse). — Chapitre, lx
(note 2). — Diocèse, xxviii
[note 1), XXXVII, L, LU, lv à
Lxii. — Eglise Lix. — Terri-
toire, XLII (note 2).
Verdunois [ le), pays, lxi (et note i ).
Vergaville (Als.-Lorr., c"" de
Dieuze). — • Archiprêtré, xliv,
XLV. . — Vargavilla; VargaviUe;
Vaugai illc.
Veroduncnsium ouViroduuensium
civitas, V, XLII (note ■>]. lx
(et note 1).
Vic-sur-Selle [ Als. Lorr. . oir. de
Château-Salins). — Archidia-
coné , XLIII , XLV.
\ irdunensis pagus, lxi (note 1).
Vittel [Vosges, arr. de .Mire-
court). — Archidiaconé, \Lvii,
li, lh'. — Doyenné, xLVii, li ,
LIT.
Vosge , archidiaconé du diocèse de
Toul, XL VU, li, liv.
INTRODUCTION.
Vnsijes (les), conlriic, \Lii (note' 2),
i.v.
WadriU (Prusse rliéiianc, gouv.
(le Trêves, c'* de Meriig). • —
Doyenné, viii, xvi, xix, xxiv,
XXV, XXIX, XXX.
Waihclskirchen. Voir Varhc.
Warhe. Voir Varizc.
Wcslerwald [le], région du Nas-
sau, xxviii.
Welzlar (Prusse rhénane, gouv.
de CoI)lenz). — Archiprèlré ,
IX, XMV, wixàxxxi (et note 2).
— Capilulum rurale, xxii. ■ —
Decanalus. xsiv.
JVied, conliTC, xwi.
fVildich (Prusse rhénane, gouv.
de Trêves). — Registre xïiii.
Woètre, arcLidIaconé de l'ancien
diocèse de Verdun, lu.
Zell (Prusse rhénane, gouv. de
Col)leni ). — Doyenné , vu , viii .
XIV, XVI, MX, XXIX à xxxii. —
Protocole dét>anal, xiii (note 1)
FOUILLES
DE
LA PROVINCE DE TRÊVES.
I
DIOCÈSE DE TREVES.
EXTRAIT DU LIBER ANNALILM JURILM ARCHIEPISCOPI
ET ECCLESIE TREMRENSIS.
(1220 ENVIRON.)
Kaimt.
HEC SUNT JURA ARCHrEPISCOPI IN DECANIA KEIMTAM DE JURE CATHEDR.WICO.
NOMS MODHRNF.S.
A Pommern Pumere
Klotlen
Kochem ....
Kond
Bruttiçj
B Senheim. . . .
Nehren
Ediger
ilj-
Zell
<; Briedel
Beitkirclicn. .
Enliirch. . . .
Traben
1 a uncie et (j
( marce.
Klotene 8 luicie 1 2 m
Cogeme 8 uncie 3 m
Cunda 4 uncie i m. '/.
Prodecha. .
Sigenheim.
Noren . . . .
Edegrei . . .
Alve
Celle
Bridai
Rila
Enkriga. . .
Travpna. . .
8 uncie
S uncie
1 2 uncie.
8 uncie
8 imcie
8 uncie
3 m
6 m
6 m
3 m
6 ni
3 m
3 m
1 unrie
t'i uncie
Nichil.
8 unrie 6 nn
NOMS MODERNES.
llonthetin
La„fcld
Cilïenjeld
IVollmeralh
liomboijen
IZ/Zcn
Ml
Mnnncbach
liehheim
LueU
Ober - Gondershau -
sen
Bealtch
Kleinich
Huntheira. . .
Lovenvelf. . . .
Gillenvelt. . . ,
Wolraerod. . .
Bumage
Vflo
Belle
Mannenbacli .
Beltemc
Luze
Gunterliusen .
Buliche
Cleniche
4 uncie.
8 uncie 3 ni.
8 uncie 3 m.
[Nichil.]
Nichil.
Nichil.
4 uncie 3 m.
8 uncie.
4 uncie i ni.
1 2 uncie.
4 uncie 3 m.
4 uacie 2 ni.
Nichil.
Kaimt.
HEC SUVT CAPELLE DECAME IN KEMTAM ET CENSUS EARUM.
Eltenz Elenza lo den. Irev.
D Neef. Neven 2 11 iicie.
Bremm Breine.
Bultay Bolei. .
Nichil.
IIISTOB. nF. FB\Nf.E. POCILLES, V.
DIOCESE DE TREVES.
^OMS MODERNES.
A t/'^'-^'y
BausendorJ
Vieimerath
Gipperath
Nieder-Oejjlimjen. .
B Hertricli
Lulzeiatli
Sirotzbnescli. ...
Gillenburcn
Ursclimitt
c Strimmiçi
CAPELLE. JUR
Urcicha ?. uiicie.
Busendorf i uncia.
Grimolderrod 12 den.
Gepenrod 6 den.
Uffeningcn la den.
Ad Sanctiim Bertri- j «• 1 i
ciim j
Luccnrod 2 uncie.
Struversbus 8 den.
Gilleiiburen 10 den.
Ursmieda 8 den.
Streraiclia 2 uncie.
• NOMS MODER>ES.
Mastersliatuen . . . .
Bucli
MocrsdorJ.
Roth
Sabershaïueii . . . .
/--»
Petersliaiuen
Dominershauseii . .
Sevenich
r.auliacli
Horn
Malsterhasen Nichil.
Bucba 1 ancia.
Moresdorf 1 uncia.
Roda 1 uncia.
Savershusen.' 1 uncia.
Licha Nichil.
Bodershusen Nichil.
Uuininershusen .... Nichil.
Sevenich 1 uncia.
Loupach 2 uncif.
Honren 10 den.
TAXE DE L'ARCHIDIACONE DE SAINT-PIERRE-LE-MAJELR.
'1389.)
Kilburcf .
Kilhlirij. I. REGISTRLM SIBSIDIORUM DECANATUS IN KYLBURG
CONSCRIPTUM ANNO LXXXIX.
NOMS MODERNES. BENEFICIA. TAXATIO.
Praem Primo abbatia Prumensis 60 Ib.
Echternach Item abbatia Epternacensis 60 Ib.
Himmerod Item abbatia H\ mmerodtensis 60 Ib.
Prtiem Item canonici Béate Marie Prumensis ly Ib. 10 s.
1 Item canonici de Kylburg 3 Ib. 10 s. '''.
I Item moniales Sancti Thome 4 IL. 10 s.
B Messericli Item ecclesia de Messerich 3 U). 3 s.
,,. , ( Item ecclesia de Sancto Petro in BYdebure; 35 s.
Bilbuiq { , . c ,» . . r,- 1 1
( Item ecclesia Sancte Marie in Bideburg /tb s.
Ritlersdorf. Item ecclesia de Reterstorff 22 s.
Neidenhach Item ecclesia de Nydenburg 1 1 s.
Salm Item ecclesia de Salme 12 s.
C Deadesjeld Item ecclesia de Dudenszl'elt 1 7 s. 4 d.
Manderscheid Item ecclesia de Manderscheit 12 s.
Bettenjeld Item ecclesia de Beckinfelt 02 s.
Ober-Kail Item ecclesia de Keyle i5 s.
Meisburg Item ecclesia de Meyszbreit 1 4 s
D Seinsfeld Item ecclesia do Syntîvelt 12s
Gransdorf Item ecclesia de GrantzdorflF. 28 s.
Gindorf. Item ecclesia de Gyngindoi-ff 12 s.
kilbartj Item ecclesia de Kylburgen 26 s.
ErdorJ Item ecclesia de Eyrdorff 12 s.
e Schleidii'eiler Item ecclesia de Sletwylre 02 s.
Aaw Item ecclesia de Ouwe 7 s.
Dahlem Item ecclesia de DiUheym 20 s.
Speicher Item ecclesia de Spicher 'iO s. 7 d.
Dadeldorf Item ecclesia de Dudelindorfl' 21s.
F WehclihiUi(j Item ecclesia de Welszpillich .'12 s. 7 d.
KssKngen Iten) ecclesia de Enszlingen 7 s. (> d.
Suelm Item ecclesia de Sulmen .3 'i s.
"' En marge: «per remissionem dominio.
DIOCESK DE TREVES.
M)MS MODERNES.
A Itlcl Item <!cclei
Aucli Item occlesi
Trierwailer Item ercicsi
Meckel Item occles
l'dclfaiit/eii Item eccles
li Laiiijsiir item ccclesi
Mesenicli Item eccles
Borit Item eccles
Rosport Item eccles
HaUnyeii Item eccles
c I Vinlendorf. Item ecclesi
Kdinqen Item eccles
Sleinheim Item eccles
Ecldenuick Item eccles:
hrd Item eccles
D Minden Item eccl
OsweihT Item ecclesi
/)C(7i Item eccle
lioUendorf Item eccle
Alsdorf Item eccles:
E ScluniktBeilcr Item eccles
Niisbaum Item ecrlesi
Pejfhigen Itcrii eccle
Mellcitdoif Ilciu eccles
Neucvbtirg lliMii eccle;
F kavhliausin Item eccle:
Ouisclieid Item eccle!
liiersdiirf ]lem eccles:
1 1 eidingen Item eccles
Altscheid Item ecclesi
a Baustert Item eccle
Wissmaiinsdorf Item eccle
Rinii-lliischeid Item ecclesi
Liclilenborn Item eccles
Kschjcld Item ecclesi
H Waxxveiler Item eccl
Pron.ijeld Item eccl
Hoiiiincrshcim Item ecclesi
\] cllrldorf Item eccl
!\iedcr-Pnwm item Inlerior
I .\ieder-L(iuch Item eorlesia
d'Yttele 3^ s. 6 d.
de Age 1 2 s.
de Triewilre if) f . 6 d.
de Mecliele 20 s.
de Odilingen 6 s. i d.
de Langesvire 1 8 s.
de Mesennich 36 s. 6 d.
de Biirne 16 s.
de Hoyszporten 36 s. 6 d.
de Uaildingen 27 s.
de Wyntei'storff'*' 23 s.
de Edingen 1 q s.
de Stevnheim 5 s.
de Epternacho 1 o Ib. 3 s.
de Eyrle 5 s. 3 d.
de Minde « 3 s. 8 d.
de Oyszwilre 3 s. 3 d.
de Bêche 3 s. 8 d.
de Bollindorfl 26 s.
de All/,(loiff. 32 s.
de Holt/.wilre 1 7 s.
de Noszlioum 26 s. 6 d.
de l'ellingen 22 s.
de Mettinsztorfl'. 46 s. 6 d.
de Novo Castro 38 s.
de Karlhnsen 12 s.
de Oytscheit 23 s.
de Byerslorff 33 s.
de \\ ydey 10 s.
de Altzscheit 5 s.
de Biistat 24 s.
de WyeszmistorlT 18 s.
de Huscheit 2 1 s. G d.
de Luechbieit 1 n s.
de Eszlelt 12 s.
de A\ avsr.wilre 48 s. 6 d.
de Proiitzlelt 4 Ib. 6 s. 3 d-
de Bnmersheim 34 s. 6 d.
de \\ elinksdorlT i3 s. 9 d.
Prumea 6 s. g'd.
de huche 22 s. 6 d.
porlc il lort Itjcterstoij/'. -
Mndr
TAXE 1)1 GRAND AUCirfDI VCONE. 1389.
NOMS MODERNES.
A Weinslieim Item ccclesia de Wyeszheim i/( s.
Olziteim Item ecclesia de Olmetze i o s.
Biiedesheim Item ecclesia de Budenszheini 62 s.
Muerlenhacli Item ecclesia de Moerelbach 35 s. 6 d.
Sefferii Item ecclesia de SefFeren 62 s.
B Ehlcnz Item ecclesia de Eylsez 12 s.
Bickendorf Item ecclesia de Byeckendorfl' 28 s.
FUessem Item ecclesia de Vleeszheym 12 s.
Ober-lVeis Item ecclesia de Wyesz 22 s.
( Item ecclesia de Veteri Beltingeii 3o s.
Beniiufen , . j t. , • ,■
( Item ecclesia de r renckingen 1 b s.
c Stocliem Item ecclesia de Stockheim 12 s.
Duppach Item ecclesia de Dupach 10 s.
Nieder-Stadtfeld Item ecclesia de Stadefelt lis.
Dockendorf Item ecclesia de Duckendorfl 38 s.
Densborn Item ecclesia de De\Tiszburc 8 s.
D i'Ieringen Item ecclesia de Flercke 26 s.
\ icder-Pruem Item moniales de Inferiori Pnimia 5 Ib.
Summa : 3o/i Ib. 19 s. 11 d.
Trêves. II. REGISTRIM SIBSIDIORUM BURDECANATUS ECCLESIE TREVERENSIS
ANNO LXXXIX CONSCRIPTUM '^ .
L'/Ufe cathédrale de Trêves. . Primo ecclesia major Treverensis 70 Ib.
S.-Pauliii Item ecclesia Sancti Paulini extra muros civitatis 3o Ib.
S.-Simèon . à ta Porte-Noire, I ,^^_^^ ^^^j^^;^ g^^^^j Svmeonis inlra civltatem 3o Ib.
a 1 rêves )
' Si le chapitre offre une identité presque absolue avec Ecclesia Sancti Lawenlii, ta,tata in uno simplo 7 libris.
le paragraphe initial d'un compte de décimes du ait' siècle Ecclesiu Sancti Gangolphi, tarata in simplo 3 Ib., id csl
dont le texte est reproduit ci-dessous, il présente une non 30 ejus œtatis albis dimidiutis sive 1 Ijijloreno.
moins grande ressemblance avec d'autres comptes concer- Ecclesia Deatœ Mariœ ad Pontem, ta.vata 3 Ib. in simpln.
nant le même doyenné de Trêves, mais appartenant se«- Ecclesia Sancti Pauli aposloli . taxala 10 snVulis siie
lement aux premières années du xvi' siècle, que ^fellc^ a pris 1 112 libra.
le soin de transcrire, pour en publier le texte, avec un fort Ecclesia Sancti Micitaclis , ta.tala i5 sol. sine 2 ijilibris.
copieux commentaire, au tome III de ses Opiucula, édité Ecclesia Sanctœ Walburgis ju-rta basilicam Sancti Pan-
en 1790, p. 69-96. On croit cependant nécessaire de faire Uni, tarata i5 solidis.
remarquer que les dix-sept premiers articles du compte de Ecclesia in Egel, taxala 20 solidis sive una libra . m uno
rSSg n'oirt point leur équivalent dans le texte imprimé pnr simplo.
Neller et que nous reproduisons ici : Ecclesia in Lûsch supra Montra, valgaritei- Luscn et
Ex uniformibus registris suhsidii charitativi de annis 150'i Lurschberg, taxata 8 solidis.
ii.ï(/iie i513 cernuntnr ad Burdecanatum pertinere panochiœ Ecclesia in Zevena vel Ceiena. vulgo Zcven , taxala 30 so-
seiiuenlcs, hoc ordine con-ttantcr pnsitœ : lidis.
DIOCESE DE TI\E\ES.
VOMS MODBRNKS.
BENEFICIA.
A S.-Maximiii Itetii
S.-Mathias Item
S.-Maric-den-QuatreMarlyrs. Item
S.-Martin / , r,, . i Item
,, , . [« Jreres. { .
ci.-lninne \ / Item
B Pfalzel Item
Îltein
Item
Item
Loewenhrueckeii Item
S. -Catherine . . . . \ / Item
S.-Aynè:; Item
c S. -Barbe I t Item
S.-Germain I | Item
S.-Lanrent à Trêves. ( Item
S.-Gangolph i I Item
S.-Marie-au-Pont .\ | Item
D S.-Paul I Item
S.-Gervais j \ Item
A S.-Mweimin Item
A S.-Paulin Item
Igel Item
E Liersbcrg Item
Zewen Item
Euren Item
Sankt-Isidor Item
PalUcii Item
F
nulzweiler Item
Ehranif Item
Kordel Item
moniales Sancli Maximini extra civitalem 56 Ib.
moniales Sancti Mathie extra civitatem 50 Ib.
moniales Sancte Mane ad Martyres 22 llj.
moniales Sancti Martini 1 5 Ib.
moniales Sancle Marie in Orreo 45 Ib.
canonici Palaciolenses lolb.
domus Tlieutonicorum 12 Ib.
domus Sancti Johannis Jerosolomitani 5 1b.
domus Templi
moniales de Ponte l.eonis 3 Ib.
moniales Sancte Katharine 5 ib.
moniales Sancte Agnetis
moniales Sancte Barbare 3 Ib.
moniales Sancti Germani
ecclesia Sancti Laurencii t Ib.
ecclesia Sancli Gangul|)lii 3 Ib.
ecclesia Béate Marie ad Pontem 3 Ib.
ecclesia Sancti Pauli
ecclesia .Sancli Gervasii
ecclesia Sancti Michaelis
ecclesia Sancte Waljjurgis
ecclesia de Egel
ecclesia de Liiesch
ecclesia de Zevena
ecclesia de Urio /i Ib.
ecclesia Sancti Ysvdori
ecclesia de Paliena
ecclesia de Bovtzwilre
ecclesia de \rancke
ecclesia de Curdele
10 s.
)0 s.
3o s.
10 s.
3o s.
3o s.
/i5s.
■ 5 s.
•>o s.
8 s.
3os.
10 s.
■?.i s. C d.
6 s. 8 d.
t4s.
2 2 5. 6 d.
22 S.
Ecch'siu in Urio, vnniacule Eunn. In.rnta .'> Ih. ri tO (i
sive 0 1/2 Ib.
Errhsla Sancti Gervasii '*!, ta.rala •>0 solidis.
Ecclesia Sancli Isiilnri quondam imrocliidlis . ultni ponte
Moselia:.
Ecclesia de Paliena sive Besselich, la.rata 6 sol. S ilcn.
Ecclesia de Boitzweiler, taxata 33 solidis.
Ecclesia de Erancis . Ia.rnla ?2 snliilis.
Ecclesia de Cordell . ta.rula 22 solidis.
Eecirsia Sancti Nicolai in l'ail:, id isl l'l'all:rl. latine i
Palatiolo ,ta.rata 9 solidis.
Ecclesia .Soneti Martini in l'ail: . Ia.vata 15 solidis.
I. Ecclesia de Fuse, alias Fusa, vulgo Ftlschs , la.nila
16 solidis.
Ecclesia Martini I illa- , vulqo ifertesdorff^, Grunliaas nun-
» nipata, ta-rala 6 solidis.
Ecclesia de Sancto Germano, quœ appcllntvr ad Undas ■ /
siepe in Vndis, ta.rata .î solidis.
Ecclesia Sancti .Medardi. taxata 9 solidis.
Ecclesia Sancti SYinphoriani, ta.rata 9 solidis. Motalar in
marijinc quod est déserta.
Il Ecclesia de Irsch, tarata 5 solidis.
Ecclesia de Sirtzenick . ta.vattt 3 solidis.
SainlCiorxais, ii Trè\cs. Celle |iaroisse ne relire pas dans les roli-; antorieiirs
TAXE Dr r.RWD ARCIIIDIACONÉ, 1389.
NOMS MODEREES.
liEMEFICIA.
Pfukel .
flteiu ecclesia Sancti Nicolai Palacioli .
Item ecclesia Sancti Martini Palacioli.
FUsch Item ecclesia de Fiisze
Mertesdorf. Item ecclesia de Mertinszdorff
S.-Germain , à S.-Mathias . . Itena ecclesia de Sancto Germano . . .
Sankt-Med(ir(t Item ecclesia de Sancto Medardo. . . .
B S.-Symphorien , près Trêves . Item ecclesia Sancti S\Taphorlani. . . .
Iisch Item ecclesia- de Eyrsche
Sirzenich Item ecclesia de Scvrtzennich
Summa : /107 Ib. 17 s. 8 d. Ireverensium.
Piesport. m. REGISTRIM SI BSIDIORl M DECWATIS IN PYESZPORT
ANNO LWXIX CONSCKIPTIM.
TAXATIO.
9 s.
13 s.
16 s.
6 S.
5 S.
95.
3 S.
5 s.
3 s.
Bernkastel Primo ecclesi
Veldcnz Item ecclesi
c Dusemoiid Item eccl
Wintrich Item ecclesi
Bisckqfslhroii Item eccl
Tliulfang Item eccles:
Bescheid Item eccle
D Fell Item eccle
Riol Item eccle
Longaick Item eccles
Delzem Item eccles
Tkoeridch Item ecclesi
E Koewerich Item ecclesi
Leiwen Iteai ecclesi
Neamagen Item eccles:
Mehring Item eccl
Foehren Item eccles:
F Etisch Item eccle;
Klaesserath Item ecclesi
Trittenheini Item eccli
Bievenich Item eccl
Rachtig Item ecclesi
G Seklem Item ecclesi
Heidireiler Item ecclesi
Arrenrath Item ecdei
Dreis Item eccles
Gross-Liligen Item eccles
a de Bercnkastil pastor 4 Ib. vicarius !io s.
de Veldenfsen] pastor 3 Ib.
de Doyszmont pastor !io s.
de Wintericli pastor 21s.
de Drona 45 s.
de Tailvanck 3 Ib.
de Bascheit 1 5 s.
de Velle 3o s.
de Ryoil 1 8 s.
de Lonquich 3o s.
de Detzem 3o s.
de Turnicli 1 5 s.
de Keverich 12 s.
de Lyva 4 1 s.
de Numagio pastor jo s. vicarius 10 s.
de Merinche 4U). 10 s.
de Fuma 17 s.
de Entsche 8 s.
de Cluszart 35 s.
de Tryttenheym 35 s.
de Ryevenniche 20 s.
de Raychige 3 Ib. i3 s. vicarius 24 s-
de Seelheim \ P''^'°'■ . | 45 s. 45 s.
I cum vicario\
de Heydewiln- 4o s.
de Arendroyl i5 s.
de Dreysza 3o s.
de L\echti<re 44 s.
8 diocesp: dk tp.kvks.
M)\1S .MODERNKS. IIENKCIIIA. TAXATIO.
Wittlich Item ecclesia de V\ ytliche 37 s.
Allrich Item ecclesia de Allreya 'lO s.
Osann Item ecclesia de Osanna 3o s.
Noviand Item ecclesia de Noviant 4o s.
Lieser Item ecclesia de Lisura 3o s.
Kues Item ecclesia de Kusze pastor 3o s. «carius 1 o s.
Piesport Item ecclesia de Pyeszporlon 20 s.
Minheim Item ecclesia de Mynhciiii 7 s.
Kesten Item ecclesia de Keslene 7 s.
Ber(jUchl Itom ecclesia de Berche 27 s.
Wahlholz Item ecclesia de Wailholtz''' 22 s.
'') Cet article est barré. Le reste du rôle nianquc.
RÔLE D'UNE ANCIENNE TAXE DU DOYENNÉ DE KIRBERG.
'FIN DU \l\' SlÈCLi:.)
Registi-um subsldiorum capituli iii kirpui^.
NOMS MODERNES.
,. , , t Item i)astor ni Kolfenbacli 'i Ib. as.
A keHenbach 1 a- • ■ ,-
( Vicarius in Ketteiibach :i Ib.
,„ , ( Pastor in Flavchl 8 Ib.
l-ladit ; . . •;
( \ icanus in flaycht ."» Ib.
„ ( Pastor in Berge G Ib.
liera \ . . "
( \ icarius in Berge .'5 Ib.
,-. , „ , l Pastor in Inferiori Brechin i t Ib.
\ieuer-iirechcn
( Vicarius in Inleriorl Brecliin 6 ]b.
, , ( Pastor in Kaynbura; 13 Ib.
Kambertj i _ . . •" '^
( \icarius in Raynburg (j Ib.
R Doersdoif Pastor et vicarius in Dorstorff. 8 Ib. ao s.
.,-...,,,, , , i Pastor in Hestrich et Werstorff. lO Ib. lO s.
Itpftnrli: [Voersdorf ' _.
( ^ icarius in Hestrich et Werstorff ."> II). as.
,,,.,. ( Pastor in Bechtheim ■>. Ib. i/a 3 s.
Beckthrim i . . . .
( ^ icarius in Bechtheim i Ib. i/a
Diez CoUegium in Dietz i •> Ib. 3 s.
Thierstein, aiij. Oranienstein. Monasterium in Dyrstein 36 Ib.
r. Idslein )']cclesia in Etgenstein 'i Ib. lo s.
Haintchen Kcclesia in Hane i o s. 1 2 h
Ober-Auroff. Ecclesia in Urff. a Ib. i/a 5 s.
Klingelbaclt l'^cclesia in KHngelbach q Ib.
Dauborn Ecclesia in Dobbern /i Ib. 6 s.
D Slrinz-Trinilatis Ecclesia in Strintzge (! Ib. i/a 4 s.
Fsch Ecclesia in Esche \ Ib. a s.
Sleinjiscltbach Ecclesia in Stevuefischebach 'i ib. as.
I''s.<:ershan!:en Ecclesia in Escherszhuysen .'1 Ib. a s.
Kettenischwalbarb Ecclesia in Superiori Schwalbacii .3 Ib. a s.
K [Veilmiienster Ecclesia in Monstcr (i Ib.
Schoenborn Ecclesia in Schonenborno a Ib. 4 s.
h'reiendiez Ecclesia in Fryenchetze 4 Ih. as.
1 illmar Ecclesia in Majori Vilinari i8 Ib.
khberfi Ecclesia in Kirpurg ^ Ib. lo s.
1 Monasterium in Walsztorff; et non spectat ad sen- i
f Wabdorf. tentiam capituli, sed seorsum senlentia pertinet ' 3/i Ib.
' domino meo Trevirensi '
iiiSTOn. DE kra>(;e. — poiilles, v. i
10
DIOCESE DE TREVES.
XOMS MODERNES.
A Eiseiibach Eccicsia in Isenbacli (J Ib. mini
Hahmtaetten Ecclesia in Hoensteden 8 Ib.
Mensfeklen Ecclesia in Mensfelden '"' 8 Ib.
Burnachtvalbach Ecclesia de Inferiori Swalbach il Ib.
Ilabenscheid Ecclesia in IIafj,anscheit 'i Ib.
B Ober-Brechen Ecclesia in Superiori Brechin 4 Ib.
Weinhach Ecclesia in W ynbach , 4 1b.
Lamjenbach Ecclesia in Langenbach 4 Ib.
Trehberg Ecclesia in Dreysiberg
Blessenbarh Ecclesia de Blessinbach 6 Ib.
c Enfingen Ecclesia de UlTinghin
Aieder-Seelbach Ecclesia de Selebach
Wenigen-Villmar Ecclesia de Mlnori ^'illmal•i
Elkerhaasen Ecclesia de Elkerhiiysen 3 fl. pa.
Ober-.\eisen Ecclesia de Nesen 8 Ib.
D Rod-sur-le-Mont Ecclesia de Rode 2 Ib.
Weilmaeiisler Ecclesia de Wiliiionster 6 Ib.
Panrod Ecclesia de Paunenrode i Ib. i/a
Fachingeit Ecclesia de Vaclitingen
Rod-siir-Ia- Weil Ecclesia de Rotle supra ripani V\ yllen 6 Ib.
a3 s. min.
i5 s.
4 s.
3 h.
CAPPKLI.AM, AI.TAllIA ET OFFICIA SUB GAPITL'LO klRPURG.
Kirperg.
Kaiiibe
K Klingelbach Item in Klingelbach cappellani
In Kirpurg allare Béate Marie Virginis,
Ibidem secundaria Sancti Leonardi
In Kaynburg altare Sancte Kalharine.
I Ibidem altare Sancti Leonardi. ...
Altare Béate Marie Virginis
Altare ïrinitatis
Kcltenbach In Kettenbacli altare
/ In Heringin altare Béate Virginis . . . .
Heringen Altare Beale N'irginis
I Ibidem secundaria
Hahnstaetten In Hoensteden altare
Ober-Neisen In Neseii altare
[ In Vilniare allare Sancte Crucis
Villinar
< Ihulem premissana
( ll)idem altare l ndecim Millium Martyrum.
]] ciliiiucnslcr In \\ ilmunslere altare
Lanqcnbach In Langenbach altare Marie Mrginis
1 fl.
./a
1 u.
I fl.
,/a
l fl.
,/a
I fl.
■ fl.
1 fl.
1 fl.
1/2
■ fl.
1 fl.
i/afl
i/a fl
afl.
1 fl.
./a
1 fl.
./a
./a
1 fl.
a fl.
'*' iiensseldcn c.
TAXE DU DOYENNE DE klRBERG, \1V SIECLE.
NOMS MODERNES
liENEFlClA.
Idslein .
Diez .
Kramberg . .
NiederSelterf
In Edirhslein altaiia : item altare Sancte (jrucis. .
.Utare Sancte Katharine
Altare Béate Marie Virgiiiis
Altare Sancti Andrée
In l^ielze : item altare Sancte Katharine
Altare Sancte PetroniJle
Altare Sanctorum Johannis Baptiste et Evange-
liste
.Vltare Béate Marie Virginis
Altare Sancti Nicolai
.\ltare Sancte Trinitatis
Altare Sancte Crucis
Altare Sancti Andrée
Altare Sancti Anthonii
Altare Sancte Marie Magdalone
Altare Sancti Georgii
Capella in Krampurg
Capella in Inferiori Seltersz
1 11. ./2
1 n. 1/2
1 fl. 1/2
1 il. 1/2
1 11.
1 11. 1/2
1/2 n.
18 s.
1 11. j/2
1 11.
1 il.
1/2 fl.
1 fl.
2 fl.
1 fl. 1/2
1 fl.
Copiatum ex quodam antique registre cum sigillo curie Conjluentiiie sigillato et aascultatnm cum eodem
B antiquo registro, cam quo concordat, quod protester manu mea propria illa et infrascripta et, in majorem
cerlitudinem , sigillum predicte carie eciam Imic novo registro est inipressum anno, etc. lxx quinlo. Petrvs
Wetzflar, notarius pahlicus.
Item est eciam de mente domini noslri generosissimi Treverensis et siioram coniniissaiioriim, quod si
aliijue bénéficia in monasteriis , parochialibus ecclesiis et in capellis de novo erigiintur et fundanlur , quod
c illa scilicet in presenti registro conscribi, et juxta facullatem et redditum dirtorum beneficioruni taxari, et
ad solncionem subsidiorum pro taœatione ad instar beneficioruni suprascriplorum debeant esse obstricta et
obligata quacumqae exceptione non obstante,
Actum feria sexta post Lucie virginis, anno, etc. lxx quinto.
Petrus Wetzflar, notarius pnblicus.
1/175.
1/.75,
là décembre.
ROLE \)\: REDEVAiNCES DL DOYENNE DE PIESFORT.
(XIV SlÈCLK.i
Registrum decanatus in Piesporl de oiiinihiib censibus et juril)us.
NOMS MOnERSES.
„ , . ( Primo n[ei]nkastoI lenetur in aiiiio tloniiiii aictiidiaconi infrascripta, videlird
( 17 solitlos fl(' censibus et comnuuiilas x\x solides de calhedratico.
Drona Ejiiscopi tenchir in anno doinini arrhidiaconi 17 solides de censibus el
coiimiunilas 3o solides de calhedratico. (^ustos de jure suo pulluiu, duos
n- I f il . 1 panes, sextariuni vini et mensuram avene. et conimunitas libram cere. Et
•'' j dotarii ibidem tenentur dominum acceptare vel ejus vices gerentes cuni
loequis. Sic deinceps onmes matrices ecclesie cum totidem equis, et semi-
matrices ecclesie G 1/2 eqiiis.
iWailholt/. [communitas tenetur libram denariorum] de cathedratico et anexa
capella ecclesie in Berch tenetur 17 solides de censibus [ ecclesiarum ] .
Berch et Wailholtz; et cera ipieratur quantum. Quia ibi sunt duo baptist[eria'.
dant ar[chidiacono] de Berch solidum census, Moirscheid un" solides.
1 Tailvanck tenetur de censibus 17 solidos et de cathedratico 3o solides. t'A
ThalfaïKj dotarii sunt ibi valde promte ad recipiendum archidiaconuni vel sues in hac
I parte commissarios. Et etiam cera queratur quantum.
I Berch, matrix ecclesia, lenetur 30 solidos de cathedratice et 17 solidos de cen-
Berfflicht; Thalfang sibus et custos ceram. El débet poni in rotulo posl Talvanck. Dotarii Hentzo,
f Enselo.Hennekinus irater Bodeii. llentzo ejus serorius. et Nycolaus Schunigen.
p. . ( Biol tenetur i5 solidos de cathedratico et 9 solidos de censibus, quia semi-
* i matrix est. et unam libram cere. Custos cliam tenetur jus suum.
i VeHe,eciani seniimatrix ecclesia . lenetur /|0 solidos de cathedratico et 17 solidos
Fell; Riol; Lonriiiirh | de censibus, et custos scxtarium vini. pulhmi album et libram cere. Dotarii in
( Riol cl Longquich moram l'aciunt.
iLonquich , matrix ecclesia . tenetur 3o solidos de cathedratice et 1 7 solidos de
censibus, custos sextarium avene, unum pullnm. sextarium vini. libram ceif
ut melius credo, quia Kene et Kirsch tenentur unam libram. Queratur auteni
de verilate.
I Merinch, matrix ecclesia, lenetur domino de inIVascriplis. Primo, videlicel
,, , . ,, .1 i> ; 1 \ Hetzcnrail et Bakunna et Vurna, 5 maldra avene et i maldnim tritici. Ileni
., , ■' . , ,. , < Mermch amain vnu et '1 de speciehus. et Swevcli 10 solidos tle poivo. Luslos
rtcliweicli ; rnchren 1 . . ■• i. ■■ 1 n ". 1 •. 1 • u 1 ,
j tenetur ceram etiam. Item communitas de llet/eirait de speciebus solveruni
I a'( denarios et Bacunna 16 denarios.
1 Entsche, semimatrix ecclesia, tenetur de cathedratico i5 solidos et de censibus
lùiscli ■ i) solidos. (|uos decanus Sancti Paulini lenetur, et libram cere tenetur com-
( munitas.
I Det/.em, matrix ecclesia, tenetur 3o solidos de cathedratico et 17 solidos de
c, Delzeiii; liuedticli; Poeli(li : \ censibus, ipios abhas Sancti Maximini tenetur. Quatuor sunt custodes (|ui
Srlioenenhcrf/ ; Breil \ Icncnlur V" pullos cl l" libre isir^ cere. \ideliii-t Octiem. r>udelich, Policli,
( Schonenberu. Bre\l.
REDEVANCES l)( DOVI'.WK DE IMESl'Or.T. \ IV" SIECLE.
NOMS MODERNES. KEVEFICIA.
13
Live, matiix prclesia. tenclur iii aiiiio archidiaconi 3o solides de calliedratko l't
l'j solidos do censihus, quos doinicellus .lohanncs de Nunmagio tonetur, et
T • II 'J k 1 dominiis Johannes de Rupe, custos, tenetur lihram cere. Commiinitas dabit
" 1 et custos in Heydenberch tantiim i libiam cere. Item dotarii sunt isti , scilicet
Tbiele Textor. et Johannes de Andevl . item Olricus de Valmersbach et Ste-
phanus de Bûbingen.
I Nomagio, matrix ecclesia, tenetur 3o solidos de cathedratico et 17 de cen-
Nenmagen < sibus, quos cornes tenetur Irsutus. et custos 3 libras cere et duos pullos et
( avenam , ut prescribitur.
Enimelde, matrix ecclesia, tenetur 00 solidos de cathedratico et l'y solidos de
censibus, quos domicellus .lohannes de Ponte, prepositus in Luccemburg,
Nieder-Emmel; Leitveii ; Hei- ' et pastor tenentur. Noniina dofarlonmi sunl Thilo apud Lobrum, Kunegund
denburg. j de Breyt, Henricus Arnokhis, Joannes IVater Rupger. Wentzlo fdius Keigele,
1 et Arnoldus fdius Henniclien , Hcnnccliin. El rusto[des] de Live et Heidenburg
[ tenentur 2 libras cere.
1 \Vyntrich, matrix ecclesia, tenetur 3o solidos de cathedratico et 17 solidos de
Wintricli < censibus, quos tenentur Cartusienses in Treveri et dominus Enfridus de Gu-
( denburg, et libram cere.
i Wolve, serainiatrix ecclesia : 20 solidos de cathedratico et 17 de censibus. quos
Wolf ■ tenentur dominas Richardus de Studernheim et .\nna domicella, ceram cl
( alla jura , sicut alie semimatrices ecclesie.
[ Veldencia, semimatrix ecclesia, tenetur in anno domini archidiaconi i5 solidos
1^^ , 7 ^ 1 de cathedratico et g solidos de censibus, quos tenentur domicellus .lohannes
' j de Xemagio, et Johannes Bock et sui consocii. ac dominus Plieke de J,iechten-
' berg, et 2 libras cere et cetera.
[ Doesmont, semimatrix ecclesia, tenetur i5 solidos de cathedi'atico et g solidos
Dasemond; Miielheim-stir- \ de censibus, quos dominus archidiaconus de Sarwerden tenetur terciam par-
Moselle i tem et dotarii ibidem reliquam partem, 2 libras cere, videlicet Doiszmont et
' Mulenheim.
iw-ffi- I \ Witlich, matrix ecclesia, tenetiu' 3o solidos de cathedratico. 17 solidos de
I censibus, et libram cere *', et alia jura, sicuti indicabunt synodales.
[ Lietghe, semimatrix ecclesia. tenetur i5 solidos de cathedratico et 9 solidos de
p J -,, ) censibus, quos patroni tenentur infrascripti . videlicet Cuno de Weylstok.
'' I dominus de Runkel, dominus Treverensis, Colinus de Brandenburg, dominus
( de Manderscheid, dominus Theodericus de Esch.
i Wilre supra Montem ad Heidewilre pertinot et dat de cathedratico 10 solidos et
Berguteiler ; HeidifcHer 17 solidos censuum. Dat ecclesia Heidewilre. quia Wilre est anexa rapella.
f Custos libram cere.
IX. • . p 1 \ Dreysa, semimatrix ecclesia, tenetur i.5 solidos de cathedratico et 9 solidos de
) censibus, et 2 libras cere de Dreysa et de Bruche.
1 Heydewilre est matrix ecclesia. Tenetur in anno domini archidiaconi 20 solidos
Heidweikr; lleckenmncmter. de cathedratico et 17 solidos de censibus. (juos dominus W ilhelmus de Orley
[ tenetur, et 2 libras cere, videlicet Heidewilre et Monasterio Heidewilre.
i Selheim, semimatrix ecclesia, tenetur i5 solidos de cathedratico et 9 solidos de
Seklein; Esch ■ censibus, quos solvil Conradus, presbvter de Novo Castro et Metziienningeu.
1 (histos ceram .Selheim et Esch.
14
DIOr.KSK I)K THKN KS.
NOMS MODERNES.
Kliienseratli
Tritlenlieim.
1 Glussarl tenetur in anno archidiaconi 3o solides de cathcdratico et 1 7 solidos
de censibus, quos dominus Johannes de Schaqîilch tenetur, et unam Hbram
! cere.
1 Triltenheim, semimatrix ecclesia, tenetur i5 solidos de cathedra tico et 9 solidos
de censibus, qiios custos Sanrli Mathie vel camerariiis tenentur, et unam librain
Pie^pori; Mueflerl; Krames
I Piisport, Monasterio et Krampst;. matrix ecclesia, lene
. ' dratico et 17 solidos de censibus, quos domini de
ictur 3(1 solidos de cathe-
ie Sumino, scilicet pensio-
naiii, et abbas Mediolacensis tenentur, et librarn cere.
Kcste
i Mynlieiin, matrix ecclesia, tenelur 3o solidos de cathcdratico et 17 solidos do
Minheim censibus, quos tenentur domini de Suimno pensionarii , et custos de Differ-
I dingen, et libram cere tenetur custos.
i Keslen , semimatrix ecclesia , tenetur 1 5 solidos de cathedratico et C) solidos de
censibus, quos dominus EnlTridus de Gudenburg, llenricus de Witlich et Her-
( inanus de Hamerstein tenentur, et librain cere tenetur custos.
^ ( Osanna , matrix ecclesia , tenetur de cathedratico 3o solidos et 1 7 solidos de
( censibus, cum 1 1 solidis et 4 denariis, et libram cere.
V Noveant, seniinialrix ecclesia, tenetur i5 solidos de cathedratico et g solidos de
'^'""""'' I censibus, et libram cere.
i Lisura, semimatrix ecclesia, tenetur i5 solidos de cathedratico et 9 solidos de
Lieser ' censibus, quos dominus Gerhardus de Bistonia, bone meniorie, nomine Sanrfi
( lluperti tenelur, et pastor, et ceram iljidcm. Item dotarii, ibidem Wiricus.
I Altreya, semimatrix ecclesia, tenetur i5 solidos de cathedratico et g solidos de
A'trich \ censibus, quos dominus Walterus de Rodelingen et pastor tenentur, et libram
( cere.
I' ; 1 Raitlich, matrix ecclesia, tenetur 3o solidos de cathedratico et 17 solidos (quo<
BnchUg: Zeltmgcn; hrdcn; \ ,,,„,^i„; Teuthoniri tenentur) de censibus, et 1 libras cere de custodià Raichl/
Loesmrn | ^^^ Celtang, sed custodes in Erden et Luszenich a libras cere.
1 Kose, semimatrix ecclesia, tenetur i5 solidos de cathedratico et g solidos de
j(^„^gg , censibus, quos dominus Trevercnsis et Walterus de nodelingen et pastor fe-
' nentur, et custos libram cere.
Sumina liaruiii prescriptaruni ecch;siaruiii : 35.
Sumnia rathedratici 37 Ib. 10 s.
Summa censuum 'il Ib. 5 s.
Summa cere '-î 'b.
Arrenrath / Arendenroit .
Rievenicli I Rievenich. . .
Thoernich Turnich ...
Knewerich 1 Keverich. . .
Bescheid l Bachschetl .
Hoc sunt libère capelle.
REDEVANCES DU DOVRWÉ DK PIESPORT, XIV= SIÈCLE. 15
Intiiiiandiis etequitandus [sic] prit sancta synodiis ju\ta hanc foiniam iii capitule decaiiatus de Piisport.
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
V Witilick (Primo sancta synodus celebratur in \\ itlioh dominica post Circumcisionem
I Domini.
Gross-Litlijen Item in Lietghe leria secunda sequenli.
Weiler; Dreis Item in Wilre et Dreysa feria tercia sequenti.
Heidweiler Item in Heidewilre ipsa die Epiphanie Domini.
Sehlem Item in Seelheim crastino Epiphanie Domini.
Il Rievenich; Kluesferalli Item in Rivenach et Clussart feria sexta sequenti.
Tritfenheim Item in Trittenheim sabbato sequenti.
Piesport Item in Piisport dominica post Epiphaniam Domini.
Minheim Item in Mynheim feria secunda sequenti.
Kesten Item in Kesten feria tercia sequenti.
c Osaiin Item in Ossanna in octava Epiphanie.
Lieser Item in Lisura crastino octave Epiphanie.
Noviaiid Item in Noveant feria sexta post octavam Epiphanie.
Allricli Item in Altreya sabbato siiquenti.
Istas qiiinque matrices ecclesias celebravimus in fine predictaruni ecclesiarum, videlicet :
Kite^ Kose crastino Valentini.
D Wolf Item Wolffe feria tercia sequenti.
Rarhtirj Item Ratichge feria quarta sequenti.
Veldenz Item Veldencia feria quinfa sequenti.
Diisemond Item Doiszmonl feria sexta sequenti.
COMPTK l)K DKCIMKS 1)1 \1\' SIÈCLE.
Ta\a «^eiioralis siibsidioruni cleri superioris, .scMunduin quam plerumque alie taxe
pro tempoïc occuneiites regulaïUur.
lu hoc lej^istro lil)ra pro deeeni all)is rotatis, solidus pro 6 haliensibus
rotiitis, denarius pro hallensi rotato, florenus pro 24 albis rotatis, albiis
pro 12 hallensil)iis <-onipiilaliir.
Trêves. 1. DECANATUS TREVERENSIS.
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
A L'cfilise cathédrale ilr Trevca. l'^cclesia Trevcreiisis 75 Ib.
S.-Paulin Ecclesia Saiicti Paidini 3o Ib.
S.-Siméon, à Trêves Ecclesia Sancti Symeonis 3o Ib.
S.-Muœimin Monasteriuni Sancti Maxiniini 56 Ib.
S.Malhias Moiiasteriuiii Sancti Matliie 56 Ib.
B S.-Marie-desQuatrcMurtyrs. Monasteriuni Béate Marie ad Martyres 3 3 Ib.
S.-Marlin J ( Monasterium Sancti Martini i5 Ib.
Sainte-Jrmine. . . ) " "^' '' ) Monasteriuni Béate Marie in Orreo 451b.
Pfalzel Canonici Palaciolenses
,' Domus Teutonicoruni
A Trêves Domus 'f empli
f Doiiuis Sancti .Foliannis in Jheinisalein
c Locwenhrueckeii Monasteriuni Pontis Leonis
Sainte-Catherine Monasteriuni Sancte Catherine
Sainte-Agnès Monasterium Sancte Agnelis JO s.
Sainte-Barbe Monasterium Sancte Barliare 3 lli.
S.-Germain Monasleriuin Sancti Gerniani 3o s.
D S.-Laurent . . . . , i Ecclesia .Sancti Laurenlii 7 Ib.
S.-Gangolph ■ ■ ■ i \ Ecclesia Sancii ("lanj^olphi J Ib.
S.Murie-au-Pont > u Trcres. Ecclesia Sancte Marie ad Pontein o Ib.
S.-Paul \ ; Ecclesia Sancii Pauli 3o s.
S.-Genais. . . ... , Ecclesia .Sancti (îervasii 3os.
1") 3tb.n.
olb.
10 s.
alb.
lOS.
',os.
ô Ib.
jlb.
4 Ib. '■'
COMPTE DE DECIMES DU XIV^ SIECLE.
17
NOMS MODERNES.
A Â Saint -Miiximin
A Saint-Panlin
V
Liersbcrcj
Zeiven
B Euren
Sankt-Isidor
Pallien; Besslich
Butzweik'r
Ehrang
c Kordel.
Pfalzel
Fihch
Mertesdorf.
S. -Germain à S.-ÈIalhias . . .
D Sankt-Mcdanl
S.-Sympliorien , près Trêves.
Irsch
Sirzenich
Ecclesia Sancti Michaelis
Ecclosia Sancio VValpurgis
Ecclesia in EgcH
Ecclesia de Liiisch
Ecclesia de Zeven
Ecclesia de Urio
Ecclesia Sancti Isidori
Ecclesia de Paliena sive Beselicli. . .
Ecclesia de Bozweiler
Ecclesia de Erangk
Ecclesia de Cordell
Ecclesia Sancti Nicolai in Palaciolo.
Ecclesia Sancti Martini ibidem
Ecclesia de Fusa
Ecclesia de Martini Villa
Ecclesia Sancti Germani
Ecclesia Sancti Medardi
Ecclesia Sancti Symplioriani
Ecclesia de Yrsch
Ecclesia de Syrz.enich
/la s.
i5 s. 1 d.
20 s.
8 s.
3o s.
10 s.
22 5. 8d.
6 s. 8d.
20 S.
2 2 S.
2 2 S.
9 S.
i5 s.
i6 s.
6 s.
5 s.
9 s.
3 s.
5 s.
3 s.
Pii'sport.
II. DECANATUS IN PI.SPORT.
Bernkastel
E Veldenz
Diisemond
Winlrich
Bischojslliron
Thalfang
F Bescheid
Fell.
Riol
Longnich
Delzem
G Thoernich
Koewerich
Leiwen
\eumagcii
HIsrOR. 1>K |■RA^CE.
Pastor in Berncastel. .
Vicarius ibidem
I Ecclesia de Veldentia.
' Vicarius
Pastor de Doissemont.
Vicarius
Ecclesia de Winterich
Ecclesia de Drona. . . .
Ecclesia de Tallanck. .
Ecclesia de Bescheid .
Ecclesia de Velle ....
Ecclesia de Riole ....
Ecclesia de Lonquicli .
Ecclesia de De/eiu ...
Ecclesia de Turnich. .
Ecclesia de Keverich. .
Ecclesia de Liven ....
Pasior de Numagen . . ,
Vicarius ibidem
POIILI.ÉS, V.
31b.
31b.
10 S.
'io s.
lOS.
2 1 S.
/i5s.
i8s.
3o s.
i8s.
3o s.
3o s.
i5 s.
12 s.
'\ 1 s.
3o s.
lO s.
>OMS MODEUKES.
DIOCESE DE TREVES.
A Mehiiw Ecclesia de Merinch
h'oehren Ecclesia de Fuma
Ensch Ecclesia de Ensch
Kluesseralh Ecclesia de Clussart
Rievenich Ecclesia de Revenich
n Tritlenheim Ecclesia de Trittenheim
Wolf Ecclesia de WoliT.
( Ecclesia de Selhelm : pastor
Selilcm } .
( V icanus ibidem
Ileidwciler Ecclesia de Heidweiler
Arrenratli Ecclesia de Arrenraidt
C Drcis Ecclesia de Dreysa
Gross-Litlgen Ecclesia de Lietigh
Witllith Ecclesia de Widicli
Altrlch Ecclesia de Altreyer '*'
Osann Ecclesia de Osanna
D Noviand Ecclesia de Noviant
Liescr Ecclesia de Lessara
, j Ecclesia de Cusa : paslor
AuM .
( Vicarius ibidem
Piexport Ecclesia de Pisport
Minheim Ecclesia de Minhem
E Kesten Ecclesia de Kesteii
Berglicht Ecclesia de Berch
Wahlliolz Ecclesia de Walhol/.
i Ecclesia de Ratigh, IncQrporata domui Teuthoni-
corum : pastor
Vicarius ibidem
Nieder-Einmel Ecclesia de Emmell . . . .
4ib.
41b.
alb.
8 s.
35 s.
aos.
35 s.
17s.
45 s.
4os.
i5 s.
3os.
44 s.
37$.
4os.
3os.
4os.
3os.
3os.
10 s.
aos.
7 s.
7 s.
37 s.
2 3 s.
l3 s.
24 S.
Kitburg.
III. DECANATUS IN KYLBURGH.
Pruem A!)batia Prumiensis
Echteinach Ahbalia Epternaccnsis
Himmerod Ahbatia in Himelrode''''
Sainte Marie , à Prticm .... Canonici Béate Marie Prumiensis-''.
Kilbuig Canonici de Kylburgh ''"'
S.-Thoiiias Moniales Sancii Tiiomae
Messcrieli .... Ecclesia de Meszericli ■''
( Ecclesia Sancti Pétri in Ridbarijo. . .
Bitkmi
Ecclesia Béate'' Marie ibiilem.
3.S s.
40 s.
C) Àltreya
''' Sanctœ D.
■ ''■' Hymelrode BC. — ''' l'rocmiensis A; Priimiœ 11. — ^'' À'vW'iirj B; Kilbwrgh c. — >'■ Messerick BC.
COMPTE DE DECIMES DU XIV SIECLE.
19
>OMS MODERNES.
A Riltersdorf. Eccie;
Neidenbach Eccles:
Salm Eccles:
Dciidesfeld EccIps
Maiiderscheid Eccles
lî Belienjeld Ecclcsi
Ober-Kuil Eccles:
Meerfeld Eccles:
Meùbiirg Ecclesi
Seinsjeld Eccles:
I'. GindorJ. Eccle;
S.-Mcuvimiii , à Kilbarg .... Eccles
Erdorf Eccles
Schleidiveiler Ecclesi
Auw Ecclei
D Dahlem Eccles:
Speicher Eccles
Uudeldorf; Ordoif. Eccles:
Welschbillig Eccle;
Esslinijcii Eccles
R Sitclm Eccli
Graiisdorf Ecc](
Jllel Eccles
Aach Eccles
Mcckel Eccles
F Trienveilcr Eccles
Udelfangen Eccles:
Langsur EccL
Meseiiich Eccles
Bom Eccles:
G Ro.^port Eccle
Ralingen Eccle
Wintersdorj' Eccle:
Ediiigcn Eccles
Steiiilwiiit Ecclesi
H Echlcrnach Eccles:
Irrel Eccle:
Minden Eccles:
a de Rittersdorfl'W
a de Nidenbach''"' : duas parles
a de Salin
a de Dudesfelt''' : duas partes
a de Manderscheit*'''
a de Betlenfelt''' '.
a de Reyle '''
a de Merffeltfe)
a de Meyssbergh''''
a de Synsfelt'''
a de Gingendorff
a de Kyll3iirgh'''parochialisSancti Maxiniini..
de Erdorff.
a de Schletweiler''''
a de Auwe
a de Dailheini '■'''
a de Speicher
a de DudeldorfF sive Ordorfl.
a de Welschpillig '"''
a de Ensslingen "'
a de Sulmen
a de GransdorfT^"'
a de Ittel'rt
a de Ma"'
a de Meckeli'''
a de Trierweiler'''
a de Odelfangen
a de Langsura'*'
a de Mesenich
a de Bornn
a de Rosport'"' : quinque partes
a de Ralingen
a de Wintersdorfl"'''
a de Edingen
a de Steinlieim
a de Epternaco '"' i o Ib.
a de Yrle
a de Munden'*'
a.'i s.
1 1 s.
12 s.
17 s.
12 s.
23 s.
i5 s.
10 s.
là s.
12 s.
12 s.
26 s.
12 s.
32 S.
7 s.
20 S.
ào s.
2 1 S.
à2 S.
7 s. 6 d.
3/i s.
28 s.
34 s.
12 s.
20 S.
1 5 s.
6 s.
18 s.
26 !
16 s.
36 s.
6d.
6d.
27 s. 6 d.
23 s.
19 s.
5 s.
8 s.
5 s. 3d.
3 s. 8d.
W Reltersdorf ic. — '""l ^ydenbach ne. — W Dudesfeld B; Dudessfell c. — '''• Manderscheid B. — ^'^ Bettenfeldt .\;
Bettenfelde. — C) KeylU. — '«' Mer/fddt a. — '''' Mcysberg b; Meyssberch A. — '•'"' Synsfeldt A; SynssfeldB; SYnssfelt c. —
(') KylbiiiyA;Kilburglic. — d Srblettweiller B. — ''' DalheimtiC. — '") frdlzpillich i.. — '°> Enslingen \. — '°> Grons-
dorf BC. — C' YttellA. — W Aa uc. — W Mechel BC. — f' Trierweillcr li. — W Lanigsara B c. — '"' /{or/port B. —
<"' Wjntevsdorff c. — ('' Eptemac DC. — <*' Miinden B c.
20 DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES. DEMEPICIA. TWAIIO.
A Uswciler Ivrlcsia do Oyswcj-ler -'' 3 s. 3 d.
lirrh Ecclesia de BechC 3 s. 8 d.
lidllcmlorf Ecclcsia de BoUendorlI 3 fi s.
Ahilorf Ecclesia de Alt/dorfr''" 32 s.
Scliankueiler Ecclesia de Hotzweiler '■"' i8 s.
is ^llsl)atlln Ecclesia de Nosbaum 26 s.
l'ejfingeit Ecclesia de Peflingen 22 s.
Meitcndnrf. Ecclesia de MettendoriT 46 s. 6 d.
Xcmrbury Ecclesia de Novo Castro 28 s.
Karlshaiisen Ecclesia de Karelshuisen ''' 1 '.i s.
c Oul.icheid Ecclesia de Oi/.scheit''' 30 s.
Biersdorf. Ecclesia de BirssdorlT*' 33 s.
I VeidiiKjen Ecclesia de Widich''' 10 s.
Altscheid Ecclesia de Alzscheil'"' 5 s.
Baustert Ecclesia de Buistortt ''' ai s.
D Wissmaiinsdorf Ecclesia de Wyszniansdorff''' 18 s.
Bing-Huscheid Ecclesia de Hoscheit '"' a 1 s. 6 d.
Lichtenboni Ecclesia de Lichlenberg'"'- 12 s.
Eschfeld Ecclesia do Eschfelt'"' 1 3 s.
Waxweilcr Ecclesia de Waisweiler'"' 48 s.
E Proiisfdd Ecclesia de Primslelin' 4 Ib. fi s. G d.
RommiTsIieim Ecclesia de Boinersheim 34 s. fi d.
Wetleldorf Ecclcsia de VVechtellendoriï '■ l3 s. 9 d.
.Meder-Prticm Ecclesia de Iiiferiori Pruiuea ' 6 s. 9 d.
Niedrr-Lauch Ecclesia de Luich * aa s.
F I Vchisheiin Ecclesia de \\ inscheim'"' l4 s.
Olzhcim Ecclesia de Olmetzheiin ''' 5 s.
Bucdcshcim Ecclesia de Bùdesheim 5a s.
.\fu(rlciih(irli Ecclesia de Mûrelbach 35 s.
Sejj'ern Ecclesia de Sellcien '"• Sas.
G Ehlcnz Ecclesia de El/.et ''' 1 a s.
Bkkendorf Ecclesia de Bickendorfl' a8 s.
l'iiesscni Ecclesia de Fleisshelm ' i a s.
Obcr- Wcis Ecclesia de Wysz"' a3 s.
ill-licUingeii Ecclesia de Veteri Bettinga 3o s.
Il Bcllingen Ecclesia de Frenckinga • 16 s.
Stocliciii Ecclesia de Stockem 1 a s.
C) OisweWcr BC. — W Bue* c. — '' Allzdovjf k; Abzdorff bc. — ''■'■ Holtzuiler i. — C Kairhhtuen h; Kalrlss-
Ituscii c. — Cl Oitschcidt a. — (" Birsdoif a. — C-) Jjydich D c. — '*' AUzIicilt a; AlzMheidt c. — ''' Boistort c;
fioiston B. — ''' Wisniansdor/f 11; H'jtmansdorff' c, — '"' Heùtheit ne. — <"' Lichtemhery B; Lichtrmbergh c. —
'"> Eschfeld ne. — '"' Jf^ajrswjlev ne. — "'' lirwisfelt c; Brunsfeld B. — 'i' fferhtelndorff' te. — ''' Prumia BC. —
v") fyynstlicim u; ffynsihem c. — ''• Olwrzheim ne. -- '"' Seffcrn i.; Se/fren n. — ''■ Eluett A . — ''" FInsheim i. —
"1 JVyss c; Wyls u.
COMPTE DE DECIMES DU XIV SIECLE. 21
NOMS MODERNES.
A Duppach Ecclesia de Dupach i o s.
Nicder-Sladtfehl Ecclesia de StattlVlt'"' lis.
Dorkeiidorf Ecclesia de Dockendorfi". 28 s.
Deushorii Ecclesia de Deinsburch'*'' 8 s.
l'ierinyen Ecclesia de Flerinck 26 s.
B ÎMederPniem Moniales de Inferiori Prumia'"' 10 Ib.
Mersch. TV. DECANATUS IN MARESCHSC).
^'iisseibillifi Ecclesia de Pillich Mosella» 5 Ib.
Momparli Ecclesia de Manpach'"' 5o s.
Berburcf Ecclesia de Berperch 55 s.
Consdorf Ecclesia de ConzdorfT''' 35 s.
c Brrdorf. Ecclesia de Birsdorff*''' 20 s.
! l aldhiUhj Ecclesia de Waltpillicb 4o s.
Osperii Ecclesia de Oissperen <''' 6 Ib.
Beckerich Ecclesia de Bekirchen 25 s.
Beauforl, en ail. Beforl .... Ecclesia de Befibrt 00 s.
( Ecclesia de Lynsferen '"' ii Ib.
■' I Vicanus ibidem 2 Ib.
Biver Ecclesia de Bever 45 s.
I Ecclesia de Fornn''' 3 Ib.
Vicanus ibidem 1 a s.
l'iaasweiler Ecclesia de Flaisweiler''' 3o s.
Roodl Ecclesia de Rode prope Mensdorff''' 18 s.
Rodenbourij Ecclesia de Rodenborn , /liera ctipelht^"''' '"' 3o s.
Heffingen Ecclesia de Hefilngen '"' 45 s.
Krurhten Ecclesia de Croicliten Vienna 3o s.
Koerpericli Ecclesia de Kyrpurg'"' 3o s.
Brandenburg Ecclesia de Brandenburg 3 Ib. 10 s.
F Boarscheiil Ecclesia de Burscheit ''' 3o s.
Eschdorf. Ecclesia de Eschdor£f. 35 s.
Vichten Ecclesia de Fichten'''' 3o s.
EU Ecclesia de EUe 3 Ib.
Saeul Ecclesia de Sull''' 4 Ib. 5 s.
G Tueiilinycii Ecclesia de Tunting'*' 35 s.
M Stadtjcld B; Slaljeldt c. — W Deinssbiinli c. — '°1 Prumea A. — C' Marcstlis ne. — <"' Maupacli Bc. — <'l ConU-
dorff h\ Consdorfa. — (^1 Birsslorjf KC. — <"'' Oysperenn A. — ''' Lynsterenn a; Ljnstem bc. — <^' Firnn BC. — f' Fiais-
iriler A; Flassweilcr b c. — '' Menssdorjf c. — C"' Les mots libéra capclla n'existent que Jans A — '"' Hejfinij uc.
— <°' Kirpurrli B; Kirparg c. — C' Ihirscluidt A. — ('■) Frchtem BC — l'' Sulle ne. — <"' Timtimjen BC.
'"' A ajoute en marine : Abhas ^(u;fm/i[iin,fn!w], collnlor.
22
DIOCKSE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
Simmerii ou Siebenborn '■'
A Lorenzwciler Ecclesia de V'iliario Sancti Laurentii.
J'Jvingen; Hobucheid Ecclesia de Elillingen vel Hapscheit "'
Unter-Eùeiibach Ecclesia de Euschenbach '""'
Wehcheid Ecclesia de Wolscheit '''
Rambrach? Ecclesia de Rindenburgh''"'
n Useldinrjen Ecclesia de Oseldingen; prior
Nommern Ecclesia de Numeren '''
Hemxthal Ecclesia de Hemestall'l
Geichlingen Ecclesia de Gychlingen '
Grosboas Ecclesia de Boiss
r, Marienthal Moniales Vallis Sancta; Marie
Arsdoif. Ecclesia de ArresdorlT
\Volvelam/e Ecclesia de WolJlliiig''''
Ecclesia de Septem Fontibus
Vicarius ibidem
lieidivcilcr Ecclesia de Bedeweiler'''
D Colpach Ecclesia de Colpach
I Ecclesia de Schonburg; pastor
Vicarius ibidem
Heiderscheid Ecclesia de Hiiderscheit'''
Crachten-sur-l'Alzette Ecclesia de Crochten Alsontie'''
Bissen Ecclesia de Biessen '''
E liellendoif. Ecclesia de lîeltendorn"
Consluiii Ecclesia de Constum'"'
lîeisdorf Ecclesia de Rettensdorff'"'
Eppeldoif Ecclesia de Eppeladorff'"'
Medernach Ecclesia de Medernach
F Nieder-Feulen Ecclesia de Fuelen''''
Fratres Sanct;e Triiiitatls in Vienna . .
Paslor ibidem
Ellelbrucck Ecclesia de Ettelbrucken
„ . . i Ecclesia de Diekirchcn''^"; paslor ....
Dichrrh . . ''
( Vicarius ibidem
Helpert Ecclesia de Heilpcrch'''
Useldiiiyeii Ecclesia de Oselding'"'; vicarius
Meifcli Ecclesia de Marcschs'"'
l'allienstcin Ecclesia do I-'alcopetra '"
Vianden.
61b.
11b.
51b.
31b.
31b
/i Ib.
3os.
i5 s.
i3s.
3os.
5os.
35 s.
i5s.
Sa s.
45 s.
4os.
dos.
i4s.
4os.
3os.
/io s.
30 s.
30 s.
aos.
5os.
oo s.
5os.
35 s.
5os.
i5 s.
3o s.
30 s.
38 s.
los.
5os.
lOS.
'*' Hapscheidt A; Hapsclieida. — ''"' Enstheiibach C; Enstenbach B. — '*' Wolscheidl a; ïValscheit BC. — ''' Ryndfr
buT(j BC. — '*' Numerenn A. — ''' llemstall Q,\ llemslell n. — ■ '*' Guchlingen ne. — ''' fVolfflingcn B C. — '"' Bedntfylcr B,
Bedetoylerc. — ''' Hadcrscitridt a; Iludcrsrheid B. — '^" AlsaùtB a. — ''' Biessem A. — l" ") a porte ces articles en marge;
n cl c les placent après EppeUlorf. — '"' Eppclteiidorjf a. — *''l Furlen BC. — '" Diekirchn A; Dcrkirckrn bc. --
'' ' Heylperch B c. — '"' Oseldinym n c. — <"' ilareslhs B c. — '"■ Fo/io/w tin b c.
"' BC. placent cet article après celui de Beidweiler.
COMPTE DE DECIMES DU XIV' SIECLE.
23
ftolh.
NOMS MODERNES. BENEPII
( Teinplarii do liodc Vienna.
( Pastor ibidem
llindsclileiden Ecclesia de Rvmsleide. . . .
Wallendorf Ecclesia de Waidorfr
Hoitz Ecclesia de Holtz'"'
Steinsel Ecclesia de Steinsell
ReditKjen Ecclesia de Redingen
Bifjoiti'illc , en itll. Bonndorf. Ecclesia de BondorlT
Atterl Ecclesia Atterten''''
Ober-PaUen Ecclesia de Pollen <°'
Wahl Ecclesia de W'alde
5lb.
;5o s.
/lO s.
M s.
Aos.
4os.
35 s.
3os.
5os.
8 s.
3os.
Luacembourcj.
C \enmuenster, à Luxembourg.
iJifferdange
Bonnevoie
-4 Luxembourg
Sancy
D S.-Michel, à I^iixembourg. . .
S.-Nicolo!:, à Luxembourg . .
S. - Jean - sur - les - Pierres , à
Laxembouni
Hollerich
Fcnnange
^- ft^ig
Hoeser
Leudelange
Fentangc
\oerfziingc
r Dudelange
/^aj'
Otlange
Gondrange
Tressaitge
G Boulange, en ail. Bollingen. .
V. DECANATUS IN LUTZEMBURGO '
Abbatia in Lufzemburgo'''.
4o Ib.
Moniales in DilTerdingen lolb.
Moniales in Bona Via
\ Moniales de Sancto Spiritu
/ Domus Teiithonicorum
Prioratus in Sinzigh'''
Ecclesia Sancli Michaelis in Lutzenburgo * ....
Ecclesia Sancti Nicolai ibidem
Sancy .
i Ecclesia hospitalis Liitzenburgensis'"''. . . .
Ecclesia de Holderichen
Ecclesia de VinningennP'
Ecclesia de Yzich'''
Ecclesia de Roseriis
Ecclesia de Ludelingen
Ecclesia de Ventingen . . .
Ecclesia de NorUingen f''
Ecclesia de Dudelingen
Ecclesia de Keyle '''
Ecclesia de Uttingen
Ecclesia de Gonderingen, alias Heffingen'
Ecclesia de Dressing'"'
Ecclesia de Bunningcn'"', alias Belan'ge. .
Ecclesia de Froiivilla
Ecclesia de San/.ie '■''
61b.
lO s.
61b.
/,o s.
30 Ib.
31b.
DOS.
i4s.
3os.
10 s.
25 s.
3os.
lOS.
35 s.
3os.
Mb.
10 s.
3o s.
20 s.
30 s.
31b.
lOS.
?.os.
lOS.
.Sos.
'■' Hohzs A; Ilolz BC. — ('' Attertenn A. — ''- Pollcrn A. — -''' LiLxcnburtjo B. — <"' Lvucembarya B; Lazembartjo c. ^
''' Synlzich i; Sinzin B. — ''' Lti.iemburrjo B; Luzemburgo c. — '""' Luxeinbarcjensis b; Luzemburgensis c. — '"' Vinmingen B c.
— '') Ytzich A; Yzigbtic. — <'' Norzingen BC. — ''' Keite BC. — <"'' Hefteingen B. — ■ <°' Dressingen BC. — '"' Bum-
miniien B c. — "'' Santzie A; 51/1:17/1 c.
2'i DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES, BENEFICIA. TA\ATIO.
A Aiidnn-le-Bomun Ecclesia de Aiidiu ■'' Gallica ao s.
Serrnnville Ecrlesia de Sororis Villa 3o s.
Heavillers Ecclesia de Bovilers'"'' 1 2 s.
ErrouvUle Ecclesia de Aurovilla lO s.
Aamet: Ecclesia de Almeck'*' 3o s.
1! Crames Ecclesia de Cruna '"'' ao s.
Tiercelet, en ail. Lahr ou /„,.,,, ... i. t (.<
r ! ticclesia ue roiilibus, alias Laer" a5 s.
Loov \
Ecclesia de Luhergo lO s.
77u7 Ecclesia de 'J'hilie 1 5 s.
Ober-Korn Ecclesia de Carra 3o s.
c S.-Nicolas, à Soleiivre Ecclesia de .Solobrio''' 3o s.
S.-Victor, à Snteiivre Ecclesia Sancti Vicloris ibidem i5 s.
Hussaiige Ecclesia de Riissinga a5 s.
Villeriipt Ecclesia de Villaribus l a s.
Schijfflange Ecclesia de Schilllinga 3o s.
I) Mondercanne, en ail. Mon- ) r. i • i ». i ■ i «
■ , •' hicciesia de JMonderincne 3o s.
neruh )
ïieckange; Beltange Ecclesia de Rockingen et Bettingen 3os.
TAmparh Ecclesia de Laupach lO s.
Manier Ecclesia de Mamberen 3o s.
Weimersiiirch Ecclesia de Wymerskirchen •' 3o s.
E Bettembourg Ecclesia de Bettenberch ''"' 3o s.
liehaux , en ail. Bêles Ecclesia de Belvas lO s.
Dorirnnije Ecclesia de Bvriringen a Ib.
\rUm. VI. DKCANATUS IN ARLLNO.
Arlon Ecclesia in Arluno 4i s.
Freylatige Ecclesia in Frylingen 3o s.
]■■ Thiaumont , en ail. Dieden- j >^ , . , w i i r.\
, ticciesia de Diedenburg" aos.
Grand- Nobres.^art , en ail. ) i-, > . , ■,■ i . i. ~
Gross-Elclurodl | ^'"'^''''' ^^ '''-■'^^'■«d» 3a s.
Anlier Ecclesia de Ansler 44 s.
Hacliy, III ((//. Ilerizig Ecclesia de Herl/.ig''' a6 s.
Vancc , en ail. Wanncn .... Ecclesia de VVannen : 48 s.
0 Cluilillon Ecclesia de Castellionis lO s.
Mci.r-le-Tige, en iill. Mcer. . Ecclesia de Meyr''' ao s.
Barlicconrt Ecclesia de Régis Curia a4 s.
'*> Audax BC. — ''■' iJo/iecii; A; BmilUrss iic. — ■'•' ,l//m<'f ii; Mmec c. — ''' Coiiiia ii. — '' Larr BC. — '' Celohrio BC.
— '"' JVimmerskircbeno; fVjmersskirchen c. — '*'' /id(<'n(ifir;/i BC. — '' En marge <li~ cet artiilo, A porto : rcclesin drcit-
iKilus in Bemich. — '') Herzig a c. — '') A porle cet arlicle en marge.
r.()\FPTE DK DKCIMES DU XIV SlKC.I.l-:.
XOMS MODERNES.
Mdimon .
/los.
( Ecdesia de Mussono '"' 20 s.
I Incorporatio ibidem A3 s.
Longwy-llaut Errlcsia de Lonckwich'"'' 20 s.
VUliersla-MontiKjne Ecclesia de Villaiù Monte As.
llerferangc Ecclesia de Herckeringen 48 s.
Ifalanzy Ecclesia de Hallensy '"' 36 s.
li Aiibange Ecclesia de Ubingen '■"' 42 s.
Aix-snr-Crouv , en ail. Ench
atif der Uavl
]\olkranqe ; Sainte-Croix . . . Ecclesia de Wolckeringen , alias Cniiscbs ' 26 s.
Guerlange Ecclesia de Gerlingen 7 s.
Clémency, eu ull. Kueutzig . . Ecclesia de Con/.ich "' 34 s.
c Selange Ecclesia de Loisbnicken, alias Selingen '' 26 s.
Hondelange Ecclesia de Hundelingen''' 26 s.
Habergy, en ail. Ileverdingen. Ecclesia de Heffeidingen '^' 17 s.
Ober-Kerschcn Ecclesia de Superiori Kyrsch''' 3o s.
Sterpenich Ecclesia de Stirpenich 38 s.
I) Koerich Ecclesia de Corriche '"' 56 s.
Garnirh Ecclesia de Garnich »8 s.
liahlem Ecclesia de Dailheim 38 s.
Nieder-Kemclwii Ecclesia de Inferiori Rersz'"' 38 s.
Heinstert Ecclesia de Heinsteden'"' 18 s.
R Toernich Ecclesia de Turnich 6 s.
Mont-Saint-Marlin Prioratus Sancti Martini '9 11'-
Clairefontaine Monasteriiim de Clarofonte 10 Ib.
Messancy, en ail. Metzig . . . Ecclesia Metlizich '°l 20 s.
Bazailles. VII. DECANATUS IN BASELI.IS.
Mairy Ecclesia de Maris 5 Ib. 6 s.
r Bonviller.t Ecclesia de Bonvillers'i"' 20 s.
Anderny Ecclesia de Anderney '■■' 65 s.
Malavillers Ecclesia de Malovillers ''' 23 s.
Higny Ecclesia de Hengneyo'*' 18 s.
Preutin Ecclesia de Protey, alias Protiniiiu 22 s.
<i Circoart Ecclesia de SchircourtW 55 s.
\ivry-le- Franc Ecclesia de Severi Franco 55 s.
Mercy-le-Hattt Ecclesia de Marceyo'"' Allô 38 s.
. <"J Nuissono li r.. — ") Lonc/aich B c. — ''■ Jlallcnsi B. — "■ ' Vbdingen A c. ; Vodinfjcn a. — '•' ImIis n C. — '' Cruystli: c ; la
leçon (le Best informe. — W Gontzich\; Conziij B C; A porte en marge de cet article : decani. — '""' Loissbruchen , alias .S'i-
liinjen G; les deux derniers mots ne sont pas représentés dans b. — <'' Hondliiujcn B; Hondelin(jen c. — '' llejjderdimjcn 11.
— '') Kyrss BC. — ''' Corrichs Bc. — '"i Kerss bc. — '") Hemsteten B. — '"' Mebzig bc. — "■' Bon Villeurs «. — '■» I»
<l<Tnay B. — M Malo Villeurs B. — <') Hcntjcncyo B. — C Schircoact n. — t°' B prête à lire Manerjro . c Maucryo.
HISTOR. DE KRAXCE. POUILLES, V. ''
26
DIOCESE DE TREVES.
>OMS MODKR>ES.
A Hazailles Ecclesi
Pierrepont Ecclesi
lieuveille Ecclesi
Doucourt-lés-Longuyon Ecclesi
1 illers-la-Clièvre Ecclesi
B l'Wmonl Eccl
Ugny-sur-la-Chiers Eccl
Cosnes Eccles:
Praiiconrt Ecclesi
lléhon Ecclesi
c Cutry Eccle:
Ckenières Eccles
Morfontaine Eccles:
liaslieux Eccles:
J'illières Ecclesi
D .loppécourt Eccles:
Landres Eccles:
Mercy-le-Bas Eccles:
a de Basellis
a de Perpont
a de Bavjlle , alias Bovis Villa .
a de Duncourt'*'
a de Villari Capra
a de Firmont
a de Eiigiiei '""^
a Coino W
a de Pracourt'*'
a de Rehons
a de Custorey
a de Scheniersz '*'
a de Morfontaine'''
a de Belliaff fe), alias de Bailodif
a de Villers
a Jûpecourtf"'
a de Landers'''
:a de iMarceyo ''' Parvo
41b.
Alb.
78 s.
as s.
78 s.
3a s.
a8s.
185.
33 s.
33 s.
a a s.
aa s.
66 s.
6a s.
66 s.
67 s.
33 s.
8 s.
78.
8:
6d.
ongnyon.
Vin. DEC.\NATLS IN LO\(;\\IO\.
Marvillr
{ Ecclesia de Marvilla A Ib.
( Prioratus ibidem 1 5 Ib.
Sainl-Picrrevillers Ecclesia de Villari Sancti Pétri /|0 s.
li Coiis-la-Gramliille Prioratus in Conss 34 Ib.
Uum-devanl-Marville Ecclesia in Hanns/, ''' ante Marvillain ' ao s.
Grand-Failly Ecclesia de Grandi''"' Falleyo 45 s.
Epiez Ecclesia de Epiers'"' ao s.
Sorbey Ecclesia de Sorbeyo ao s.
K Arrancy Ecclesia de Aranlzeyo'"' 3o s.
Saint-Laurcnl Ecclesia de Sancto Laurentio 4o s.
Signetilx Ecclesia de Singidss ao s.
Han-devanl- Pierrepont Ecclesia de Ilans""- ante Perpont ao s.
Viviers Ecclesia de \'ivers 5o s.
G Cons-la-GrandviUc Ecclesia de (^ons a 5 s.
Saint-Pancrc Ecclesia de Sancto Pancratio ao s.
Villeltc Ecclesia de Villeta 1 5 s.
'■' Duncorl A. — '""l Les rass prêlciil à lire Enijney. — '' Conte abc. — '""i Bracourt 11. — '*> Sckentesrz a; Sckemerss ne.
— ''1 A'or/"on(oinc B C. — - ''' Belleaff \. — ^''' Japecourt B c. — '"' A porte en marge : decani. — '■' .Viirrrro BC —
''' llannxs uc. — <'' Marvillarum 11 c. — '"'1 Gratidiss \ it c. — '•"■ Epirrs 11 c. — 1°' Aarant:eio A; de /Inricrvo B c.
"■' Ilanns BC.
COMPTE DE DÉCIMES DU XIV" SIÈCLE.
27
NOMS MODERNES.
A Alloiidrelte Eccl
Saint-Léger Eccicsi
Sainte-Marie Eccles:
EtaUc Eccles:
Villers-la-Loiie Eccl
B Robelmont Eccles:
V ieux-Virton Eccles:
Rouvroj-snr-Toii Eccles:
Mont-Qiiintin Ecclesi
Virton Eccl
i; Chenois Eccles
Elhe Ecclesi
Bleid Eccl
Roavroissur-Olhain Eccles:
Pi'lit-FaiUy Eccles
D Pctit-Xivry Eccles
Villers-le-Rond Eccles:
Vezin Eccles:
Flabeuville Eccles:
Montiyny-sar-Chiers Ecclesi
E l'resnoy-la-Montagne Eccles:
i Canon
^^''"^"^''" 1 Ecclesi
Saint-Denis Eccli
Mnssy-Ia-Vilk Eccl
Ruette Eccles
F Villers-sur-Semois Eccl
Sainl-Mard Eccles
a de Alunders
a de Leodogario
a de Sancta Maria in Urceto
a de Stabulis
a de Villario Allodio
a de Robert! iMonte
a de Veteri Vertuno
a de Roveri ad Monachos. . . .
a de Monte Quintini .......
a de Vertuno
de Cliii
ainoy
A')
de Ether
de Blée
de Rovera super Otliain
de Parvo Falleyo
de Parvo Xivreyo
de ViUari Rotundo ....
de Vesun
de Fiabuvilla
de Montigneio
de Frenoy
ci in ''' Longuion
parocbialis ibidem
de Sancto Dyonisio'^'. .
de Musseyo '''' villa ....
de Rueta
de Villari super Cisniani
de Sancto Medardo. . . .
IZp
7lb.
40 s.
4os.
i5 s.
<4os.
DO s.
20 s.
65 s.C).
42 s.
5os.
20 s.
7 s.
5os.
20 s.
4o s.
3o s.
10 s.
5os.
20 s.
10 s.
i8 s.
45 s.
20 s.
4o s.
3os.
5o s.
io s.
Juvigny-sur-Loison.
I.\. DECANATUS INJEVENEIQW.
Juvigny-fur-Loison Monasterium in Jeveneyo''' 55 Ib.
Vaiix-les-Moines Prioratus in Vallibus 1 5 Ib.
Margny Ecclesia de Maineyo 42 s.
i) Montntédy Ecclesia de Momedey '''' 38 s.
Bièvres Ecclesia de Beverss 36 s.
Gerottville Ecclesia de Gerovilla''' 22 s.
Verneiiil-le-Pelil Ecclesia de Parvo Vernolio 36 s.
Rémoiville Ecclesia de Romovilla 42 s.
W ^eclOBC — W 20 :
lit. — W Dionisio c. —
''' Geroilla B.
B c. — '') ThamoY K c, ; Thnmav "■ — '''' Otham ABC. — '"' Aineyo ou Xiveyo ABC. — ''' Longuii
''■' Mussoyenc. — ') hjcveneio k. — - ''' /jei'eneyo A; Ii/eveneio h c. — <-^'> Momodey D C. ■
28
DIOCESK DK TUKNES.
NOMS MODERNES.
A (hihicy Ecclcs
Martjut Eccl
La Ferté-sur-Chiers Ecclesi
Thonne-le-Thil Ek;cl
fjOuppy-snr-Loison Eccl
l\ .fiivigny-sttr-Loisoii EccL
Othe Ecclesi
■fanietz Eccles!
Cliauvemy-Saint-Haberl. . . . Ecclcs:
Tlionne-la-Longiie Ecoles:
C Sigiiy Ecclesi
Avioth Eccles:
Flassigny-la-Grande Eccles
Thonnclle Eccles:
liazeilles Eccles
1! Villécloye Eccli
ChuHvency-k-Chdtenu Eccles:
Somniethoime Eccl
Limes; Gérouville Eccl(
Sapoigne Eccles
E Torgiiy Ecclesi
Tlwime-les-Près Eccle:
Verneail-le-Grand Eccle
Breux Ecclesi
Firouennes Ecclesi
F frc-k-Sec Eccles
Sancti Martini de Monte Quincev.
de Margulio
de Firmitate
de Thona Tilia (•'
de Lupeyo
de Geveneyo'''
de Otha'"
de Gameyo
de Chavenceio '''' Sancti Huherti ' .
de Thona Longa
de Signeyo
de Avioth
, de Flaissigneio ■'■
de Thonclla
de Bazellis's'
, de Cloes^'''
i de Chavenceio Castro '
, de Sumalhona '''
de Luisch'^', alias Gyrovilia
. de Sapongnes '''
de Torgnel '"'
de Thona '"' in Pratis
, de Grandi Vernolio "
. de Broeus
I de Xiineyo, alias Bruenna
1 de Ira Sirca , alias Removilla . . . .
48 s.
46 s.
Us.
3os.
43 s.
33 s.
34 s.
45 s.
4a s.
45 s.
4a s.
4a s.
a5 s.
38 s.
4a s.
48 s.
4a s.
4a s.
a5s.
45 s.
4os.
45 s.
4a s.
36 s.
4os.
a 4 s.
n!oy, aiij. Caiigitan.
X. DECANATUS IN UOUIO.
(Jival Monasterium in Aurea Valle
Longlier Prlor in Longliors . . . .
Chiny Prior in Chinev
Muiio Prior in Muno ''^
Stemiy Prior de Sathanaco '''. .
Longlier Ecrlesia de Longliere'*'
MelliiT Ecclcsia de Meliiers. . .
\o \b.
Ivoy, auj. Carignan Canonici Yvodienses 33 Ib.
glb.
ujlb.
cjlb.
lalb.
i6 s.
3o s.
<*' Tlwnatilia lu;; Tliono Tilia A. — '"■' Igevcneyo ne. — '*' Ostra ne. — '*' ThamenUyo A; Tlmmrnelo BC. —
'"' Hupirti A. — ''' Flaissigneio lie. — '"' Iiat:ellis A. — '""' Clors BC. — '') Taventeio abc. — <'' Suniathoma a; Sinnn-
tlioma BC. — ''' Luifchs G. — C Sapinijne^ Bc; Snpigne: a. — '"' Torque)' ne. — t*' Thoma ABC. — (*' Grandi Veriolo ABC
- "■' Valu ne. — C' JViimo BC — !'' .Snt/idiiai o ne. — ("' Lanqliers \.
COMl'TK DE DKCIMES DL XIV" SIECLE.
29
NOMS .MODERNES.
A l^l'ly
Oriieo
Bel tria-
Cti(jnon
Tintiyny
li Jamoù/ne
Chiny
Florenvillf
Williers
Chassepierre
c. Sainte-Cécile
Muno
Pure; CléinencY
Malton
Giiersy, aiij. les Deux-Villes
D Mogues
Auflance
Nepvunt
Charbeaux
Linay
E Blayny
I Vé
looy, aaj. Cmignun
BENEFICIA.
Tétaigne .
Euilly. . .
Villy. . . .
Olizy . . .
Stenay. . .
Mouzay. .
Beaufort.
Puilly. . .
Vaujc . . .
Eccli
Eccl
Eccles
Eccle:
Ecclei
Ecclei
Eccle:
Ecclei
Eccle SI
Ecclesi
Eccle
Eccle;
Eccle
Ecclesi
Eccles:
Ecclesi
Eccle;
Eccle;
Eccle;
Eccle;
Eccle;
Eccle;
Ecclesi
Ecci.
Eccles:
Eccl
Eccles:
Ecclesi
Eccle
Ecclesi
Eccli
Eccles
Locus
a de Eybeley '"'
a de Orgeots ''^
a de Berirevo
a de Cognons
a de Tigtignoio
a de Jamognev
i de Cineyo ''''
a de Flore[n]villa
a de Villeres '"'
a de Cava Petra
a de Sancta Cecilia
a de Muno '''
a de Pura; Clemenceyo ''
a de Mayton ''
de Giversy
a de Mogres '''
a de Afflantia
a de Nevant "'
a de Carbaus '' '
a de Lyney '"'
a de Balignei '"'
a de Weytz '"'
a parochialls Ivodiensis
a de Tetengne
a de Eulley^'''
a de Villey
a de Oli/.eio '"''
a de Sathanaco '''
a de Mousey '■
a de Belleforte
a de Pulley
a de Valliljus
Desertus '". Domus Tauton[icorunil
TAXATIO.
7s.(^
6d.
3os.
2ii.
4 s.
36 s.
36 s.
lOS.
6d.
36 s.
3 s.
24 s.
36 s.
24 s.
28 s.
10 S.
6d.
36 s.
36 s. (J
36 s.
36 s.
7 s.
6d.
6 s.
9 s.
10 s.
6d.
37 s.
6d.
21 s.
6d.
2.4 s.
36 s.
27 s.
36 s.
27 s.
12 s.
36 s.
24 s.
lu'micii.
XI. DECANATl s IN REMICII.
l Vusserliesch Ecciesia de Luischs ■' .
Temmeh Ecciesia de Temmeltz
i5 s.
5o s.
'*' Erbeleg Bc. — ''') 6 s. B. — (') Ongerts ABC. — ''l Tineyo A; Tjneyo BC. — W Villeis Bc. — O Numo uc. — <^' C/t-
mencyo b; Clemcnrejo c. — (''> Maytonn A. — ''' Mogers ABC. — ('' 26s. bc. — W iVeriont ABC. — ''1 Carbansoc. - - '"'' Linnig
BC. — !°) Baligney bc. — '") Weyz b; fVeitz c. — <''> Enlley BC. — ("') Olazeyo BC. — ■ ''' Sathanaro BC. — '"' J/o/iJcj ABC. —
''' Ces deux premiers mots sont en marge tlans bc. — '") Tuiton BC. — ''' Luistlis bc. — ''' Temmclts oc.
30
DIOCESE D1-: TRKVES.
NOMS MODEn\ES.
TA.\ATIO.
A Grevenmachcr Eccles
Nittel Eccles
Machtiim Eccles
I Vormeldange Ecclesi
Lenningen Eccle
li Remerschen Ecoles:
Remich Eccle
Konlz-Hatitc . Eccle
Gandern Ecclesi
Beyren, en ail. Beiern Eccles
c Paltelange-lés-Rodemack. . . . Eccle:
Weiler-la-Totir Ecclesi
Mondorf Eccles:
Frisingen Eccli
Contern Ex;cli
D Dulhvim Ecclesi
Waldhredimus Eccles:
Miitforl Eccl
Oeiringrn Eccl
Xieder-Donven Ecclesi
R Sandweiler Eccl
Schutirange ; Hoslerl Ecclesi
Alzingen Ecclesi
Simmingen Eccl
de Macra '
Nittell
de Mac liten
de \\ orineringen '''
de Lenningen '''
de Reversssingen , Remcrsrhein
de Remich
de Conz '"'
de Ganderen
de Buren
de Putlinga '''
de Yiilario Turri
de Mondorff. . .•
de Friesingen *'
de Contheren
de UaiJheiiii ''
de Walbredinis''^
de Modtvart <''
in Ottrinn;en
dcDonffen'')
de Sandtweiler'"'
de Schilringen ciim Hiirfteri '"'
de Alzingen '"'
de Simmingen'"' ,
',1b.
31b.
\]b.
Mb.
!i 11).
31b.
3i s.
3l5.
13 S.
13 S.
44 s.
44 s.
44 s.
i5 s.
36 s.
/ ="•
-s.
8 s.
a5 s.
10 s.
3i s.
la s.
44 s.
■ os.
■ a s.
6d.
6d.
6d.
6d.
6d.
6d.
37 s. 6 d.
6d.
6d.
6d.
Merzig.
XII. DECANATUS IN MAUCETO.
Mahlatl Exîclesia de Malstat ""'. Ileretici ''....
Decidngen Ecclesia de Beckingen. Lottringcn. . .
Voelklinijen Ecclesia de Vôlckelingen '''. Hereliri.
IVahlschied Ecclesia de Walscheid '■'■. Hereliri. . . .
Kocllerthal ? Ecclesia de Coredal '"'. Hereliri
Heiisireiler Ecclesia de Heuswiler "'.//erc/iVi . . . ,
Uchieljangeii Ecclesia de Uclilellangen '' . Hrrctiri
Eppelborn Ecclesia de Eppelborn. Heretiri . ...
33 s.
37 s.
33 s.
a6s.
4a s.
33 s.
a6 s.
a8s.
*' Marra BC. — '"■' A porle cet aiiiclc en marge. — ''' Lemingen bc. — ''' Ce nom n'existe que (Uns .*, où il est ajoute
d'une autre l'Criture. — '*' Contz A. — ''' Piillinje n. — ''' Fresingen a. — >'' Dailhfim, corrigé i-n Daithrim. b; OniV-
hrim c. — '"' Waltridinis BC. — ('' Modenart BC. — ''' Donffenn BC. — '"' Sondireiler c; SondwtUler B. — '"' Les doux mots
en italiques sont une addition de a. — '"' .Utzimien A. — '"' Sunwiingen A; HimminifeK BC. — " Malstadt A. — "' Cette
addition et celles des articles suivants n'existent que dans a. — ''' IVoIckrlinijen bC. — "l fValtehridt x. — ■' Corrl-
</«// A ; Coreldal BC. — '*) Huiisxveiler bc. — '' Vrhlflfingen Bc.
COMPTE DE DECIMES DU XIV= SIECLE.
31
NOMS MODERNES.
lîENEFrCIA.
A Eiweiler
Heifweilcr
Scitwarzeitholz. . . .
itoiis; Wadijnssen .
Saurwellincjen . . . .
B Scliwulbach
Ilodeii
Dilliiigen
\albach
Koerprich
V. Knorscheid
T.chach
Ilcttingeit
Hiu'ttersdorf
Srheiiern
u Holzeiihauseii . . . .
Limhiich
1 \ icsback
Vvnliirchen
Rcinisbarh
E W'uldea
Brotdorf
Loslwiin
Sankt-Gaiigol[)h.
Montchnr
K Sankt-Johtinii. . .
Ilamm
Ober-Eminel . . .
Wihinrien
Konz
'^ ^-rf
l'cllingen
Ifcntrrn
l'achteii
l'jcclesia de IweHer'"'
Ecciesia de Reisweiler ''"'. Lottringen
Ecciesia de Schwartzenholtz '"'. CiipeUa
Ecciesia de Boisz''''. Annexa Wadtgasscn ''■'''
Ecciesia de Welling t''. Herelici
Ecciesia de Schwalbach. Capella
Ecciesia de Roden *'. Lottringen
Ecciesia de Dullingen <'''. Lottringen
Ecciesia de Nalbach. Triersch
Ecciesia de Kyrperch '''. Capella ISaUxicli
Ecciesia de Knorscheid '''. Capella
Ecciesia de Lebacli. Triersch. Abbas Liitcrn
Ecciesia de Betlinga'''. Lottringen. CuUator : Tliolei .
Ecciesia de Heddersdorff-"'. Triersch. Collatnr : )
Hagen t
Ecciesia de Schuren. Triersch'-''
Ecciesia de Holtzenhusen '"''. Triersch
Ecciesia de Liinpach. Lottringen
Ecciesia de Wieszbach '"'. Lottringen
Ecciesia de Niinkirchen. Triersch
Ecciesia de Rumsbacli '"'. Lottringen
Ecciesia de Walen. Triersch
Ecciesia de BrotdorlT. Triersch
Ecciesia de Loissem. Triersch
Ecciesia de Sancto Gangulpho '•'''■. Abbas Medinla- }
censis \
Ecciesia de Monckclor <'''. Lottringen. llcretici
Ecciesia de Sancto Jolianne. Abbas Mediolacensis . .
Ecciesia de Ham'''. Triersch
Ecciesia de Emmel. Triersch
Ecciesia de \\illing'''. Luxembnrg
Ecciesia de Contz '". Triersch
Ecciesia de ZerfT. Triersch
Ecciesia de Pellingen. Triersch
txrlesia de Henteren '"'. Trier.^rli
Ecciesia de Paichten. LollrvKjcn
TAXATIO,
20 S.
3os.
12 S.
28 s.
27 S.
27 S.
3os.
25 s.
35 s.
i3s.
i3s.
3os.
3os.
28 s.
i3s.
22 s.
26 s.
2 2 S.
26 S.
27 s.
29 s.
3os.
36 s.
10 s.
12 s.
32 s.
23 S.
28 s.
27 S.
18 s.
'*' Yeiweiler c ; Yeiweiller B.
lieux derniers mots manquent dansBC.
Cet article est omis dans n et c. — t'I Schu'ai:cnhnlz b c. — '■*' Boiss kc. — <*) Ces
■ <'' Wellingen Bc. — '*' Rodenna ABC — '"'> Sullingen BC. — '"' A portail origi-
nairement Kerpercli, mais ce nom a été corrigé en Kyrperch. — (') Knorscheidt ABC; Knorsclieid BC. — W Bettingen B. —
' Heddessdorff A; Hettersdorjf [t. — '" llolzenhausen BC. — ("' fVcsemtiach BC; c'est aussi ce nom qu'on avait d'abord écrit
ilans a; mais il a été rayé et l'euiplacé par Wieszbach. — '"> liumesbach B; liwnesshaclt c. — ''"' Gangolpho c; Go'i-
•inlffo B. — (Il Moncheler bc. — ''' Hamm B. — '■'■ Willingen bc. — '"> Con: Bc. — <■"' Hentcrn BC.
'■' Devant cet article, en marge : Kriveiler suh ea ubi residel pastor. U s'agit ici de Thalexweilcr.
32
DIOCESK 1)K TJli:\ ES.
^OUS MODERNES. BENEPlCrA.
^ Koerprich; Ntdliach Kcclesia de Kerperch. Capcllu Aalbucli
Haustailt Kcclesia do Hussslal •"'. Lollrinyen
Namborn Kcclesia de Nimhorn
Merzig Kcclesia de Marceto''"'. Trevirejisis /i Ib.
1, -, i Kcclesia do Dupweiler. Trevirensis. CoUator : aiiai i
I /iieppenwciler m .
' ' I Waslgassen \
B [rsch; Scrrig Ecclesia de Ysche '"' sive Scrich. Tricrsrh
Meltlach Monasteriuiii in Medlolacu '■" ."iS Ib.
n- . \ Kcclesia de Bot/.en ''■. CoUator : prwposilus in /
( Merzigh )
Fraiilaiderii Ecclesia de Lutreia nionialiiiiu l/i Ib.
Kirchliofen? Kcclosia de Kirchweiler
AVATIO
.S S.
26 S.
8 s.
5 s.
16 s.
36!
Pnl.
c Saarhnrg EccL
Taben KccL
kdstcl; Frcudeiihiirg KccL
Kirf Kcciesi
Ober-IjPttkcn Ecoles
D liihlingen [cercle de Sarre- 'pi
bourg) \
'l'aensdorf. Eccles
iMinifilorf. Eccles;
llilhriiigen Ecclesi
Huedinijcn Eccles:
E Fremersdorf. Eccle;
(iiicrlfauijen Eccle
RehUngen [cercle de Sarre- / .> 1
louis ) (
Wallerfangen Eccle:
lÀsdorf Eccles
r Differten Eccli
Bedcrsdorf. Eccli
Ihn Eccl
XIII. DECANATU.S IN PERLK.
de Sarburgh. Trierscli
de Tavcna. Seins
de Castell dicta Freudenburcii '''. Seiiif
de Kyrff*'. Triersch
de Lucen ''''. LoUringen. Trierscli
de Redlingen. LoUringen
de Thunsdorff ■'■<''. Seinf
do Liinsdoi'ff'' . LoUringen
Hilbringon ''■. LoUringen
de Biidingen. LoUringen
de Fromersdorff'''. LoUringen
de Gyrillingeii '' . LoUringen
de Rullingen. LoUringen
de Walderfangen '"'. LoUringen.
de Licsdorfl"'"'. LoUringen
de DielTort. LoUringen. Filia. . .
de Biedorsdorff '"'. LoUringen. . .
de Ynia ''' Lnltrinqrn
?,?,s.
6d
1 1 s.
.^3 s.
6d
33 s.
6d
i3s.
6d
1 1 s.
33 s.
a8s.
6d
36 s.
18 s.
17 s.
i6s.
3is.
33 s.
6d
33 s.
6d
1 1 s.
3jis.
6d
3 1 S.
<" llu-issladt A; Hussslald n. — *" ,W(ir<j(ou; Marerln c. — • /<-jr/ie lie. — ''• Mcdtnlwum m;. — >*' Boizenn a; Bo:fn 11c.
— C) Fnudcnhimi B; Freudenburgh c. — '" Kirpha BC. — ''"' Le scribe de A avait loiil d'abord érril Luca; Litru bc. —
'■' Tliuisdorff' uc. — ''' Linssdorff' K c. ■ — ('' Fromerssdotff c. ; Frommersdorff' B. — '"' Gyritjingcn BC. — - >"• Jf'alderfingen m
l'I primitivement aussi dans A. — !"' Lirssdoijf B c. — '"'' /iiii/eni/or^ b c est aussi leçon primitive de a. — '" Yma BC èlail
aussi la leroii primitive de A , où on lui a substitue Knna.
C A |>i)i'te en nini'p; de cet niiiele : .Voln. Pnsinr m DirI- If ii'tsttdwr, sans doute le curé du lieu, à IVjwque où lut
liiigen. _ l'aile celle adililion.
'■■'' V.n marye de cet arliile , a porte le nom de Jmidius
COMPTE 1)K DECIMES DU \I\' SIECLE. 33
NOMS MODERNES. IIENEFICIA.
A Mvdaltdorf f^clesia do Altdorff "; LoUriiii/i-K i6 s.
Kerprick Ecclesia de Kerpperich '"■'. Lollrlngen 18 s. 6 d.
Grosx-Hcmmersdorf. Ecclesia de Hymorssdorfif'''. LollriiK/cii 2- s.
Schwerdorf Ecclesia de Schwerdorff. Loltriiii/cu 2() s.
\eimliiicben Ecclesia de Nunkirchen. Lotlriiujcu .")6 s. 6 d.
l> J.aiimesJ'fld Ecclesia de LiinierssdorfF. LiimcraJ'elt '■. Lollriiiiirn. 1 3 s. 6 d.
Monneren Ecclesia de Mondeler. Lottringen 21s.
Huckenberg Ecclesia de Hachcnberg '''. Lottringen dus: dorfj"'K . 3/i s.
Udern l'^cclesia de Uderon. Lottringen 23 s. 6 d.
Keilingen Ecclesia de Kyrlingen. Lotlrimjcn 21s.
c Mallingen Ecclesia de Millunck '''. Loltrinijca 26 s.
Retlel Ecclesia de Rutela. Lottringen 18 s. fi d.
Kirchnaumen Ecclesia de Numan. Lottringen 23 s. 6 d.
Reimelingen Ecclesia de Rumeling '^'. Lottringen 1 6 s.
Mondorf Ecclesia de Momendorff '''. Lottringen 23 s. 6 d.
D Sierck Ecclesia de Sirck. Lottringen 33 s. 6 d.
kirsch Ecclesia de Kyrss. Lottringen 1 y s. G d.
Mandern Ecclesia de Manderon >' . Luxendiurtj 21s.
Perl Ecclesia de Perle. Lottringen 21s.
Nennig Ecclesia de Nenghe ''' 21s.
K Tettingen Ecclesia de Teltingen. Trierscli 1 5 s.
Sinz Ecclesia de Syntzicli '^'. Treverensis 21s.
Kreuzweiler Ecclesia de Wyler '''. Luxenihurif 21s.
Merzkirchen Ecclesia de Sancto Martine. Trccerensis 33 s. (J d.
Wincheringcn Ecclesia de WmdxeTsn''"'. Luxenihnrg 21s.
F Uesch Ecclesia de Besch. Luxemhurg 26 s.
liettel Monasteriuiu Rutelen. Lottrinr/en ifi Ib. 10 s.
IVadgassen Monasterium Wadegacense '"'. Lottringen 3c) Ib. 17 s.
Tawern Ecclesia de Taverna. Treverensis 26 s.
Hehlingen-LittdorJ. Ecclesia de LittoiiT. Luxemhurg 33 s. 6 d.
VVadrill. XIV. DECAN\TUS IN W VIHÎEI.IS.
G IVudern Ecclesia de \\ adoren. Trierscii 43 s.
Allenbach Ecclesia de Ellenbach. tlcretici 27 s.
'■' Altorff',\; en marge île cet article, A porte monacims. — ''' Kerpeicli bc ot iirimilivcmcnt aussi dans A. — '°> Hamers-
• lorjfr,; Humerssdorif'c, a été aussi la leçon primitive <le A. — ''*' Ce second nom est une addition de A. — ■ '■'^ Hachenbnrgh
IX. — '' Melanck Bc. — '"' liamelingenBC. — '""i Mamendnrff' esl de A, par suite d'une correction. — ''' Mondera Bc. —
'' Cet article n'existe pas dans A. — '^' Synzig bc. — ''> fVrlre bc. — '•"'> fVincherenn x; fVyncheren uc. — >"' JVa-
' leijann a\ec alirrvialion suspensive B c.
''^ A porte, devant cet article, les mots; Die Kirrlw lAilzniitmrn.
IIISTOR. DE FRANCE. - l'Omi.I.KS, V. 5
3'i
DIOCKSK DK TI'.KVES.
NOMS MODERNES.
A lieiclienlxirli l'xcles:
;Vo/ien l%cclesi
lileiderdinçfen Kcclesi
liirkenfelil KccI
Achtehharli Kccl
B Soelern l'>ccles:
liosen l'jccles
Nankirchen Eccles
Marpiiujen Ecclesi
Thalexweilcr l'.cclesi
Thnley
Theley .
Eccles:
Eccle:
Mettiiicli Eccles:
llnshoni Eccle
kaslt'l Ecoles:
D Zuescli Eccl
lli'rmeskeil Ecclesi
SchilliiKieii Eccles:
LockueUer Eccles:
Wenkirchen Ecclesi
E Wadrill. Eccl
Waldrucli Ecclesi
Giisteralh Ecclesi
l'ranzenheim Eccl
Srhoendorf Ecclesi
F Reinsfcld Ecclei
Bescheid Ecclei
Hinzert l^cclei
Beuren Ecclei
Rascheid Ecclesi
G Konfcld Eccl
Farschweilei- Eccles:
Thoiniii Eccl
()shur<i l'xcles:
Morscheid Eccles
H Wolfersiveiler Eccles:
de Richenbach '*'. Hrrelici.
1 de Altennae '''
I de lUiderdingen '''
1 de Birckenfnlt ''"'. Herclici
1 de Arhtelsbach
de Sotreya '*'. Herelici. . . .
de Bonsona. Boten '"^
1 de Nunkirchen
: de Merperdingen '"■
de Exweiier
de Tholeia. Loltringen. . . .
de Tliolen. 'l'riersch
, de Mettenich. Triersch . . .
de Ilassburne -'' . Triersrli .
de Castell. Lottringen ....
de Zuesclis '"'. Herelici. . . .
de Rell Ilermanni
de Schelingen. Triersch.. .
de Lockweiler. Triersch. . .
de Wyskirch '''. Trierscli . .
de Wadrela. Triersch "...
de Waltraco l''
de Gesteradt
de Francissem '''
de Pulclira Villa
deReinfeltt"'
de Bescheit '■"'
de Hunzenradt
de Buren '"'
de Roischeit "■'
de Conevalt '''"
de Farssweiier '''
de Thiimbe
de Arsspergli
, de Mortschei '"'
de WoUTersweiler*'
3 2 s.
9 5.
27 s.
45 5.
a5 s.
/i5s.
26 s.
45 s.
a5 s.
10 s.
21 s.
3o s.
35 s.
18 s.
25 s.
26 s.
26 s.
35 s.
28 s.
38 s.
37 s.
26 s.
18 s.
2 1 S.
2'| S.
18 s.
18 S.
fl S.
8 s.
18 s.
3 s.
22 S.
iSs.
■^ S.
41b.
'" ItYchcnburli c; i{yi7i(cii/<ii<7i ». — C"' iltennar 110. — ("' Blyderdimien iir,. — ''' Birckenleld BC. — ■''' Satreya Bc.
— <'' ("e dernier nom n'existe que ilans A, où il est écrit en interligne, au-dessus du vocable latin. — ''' Mrlpfrdtmifn
lu;. — <"') Haissburne A. — ''' Zwstirs DC. — ■ ''' If'eiskirclien BC. — C IVallraro ne. — ''' Frantissrm BC. — '"' ReinfeU B.
— <"' Bescheid B. — <°' Puren B. — <" l{oilt.ulicid i\. — <•" Coneiiald v. — ''' Farssueillrr ». — <'■ Mortsckeid B. — <' ff'olf-
firsxeeiller c. ; IVolferswexIler 11.
■' CVsl ici ([110 se termine le ms. a.
COMPTE DE DECIMES DU XI V= SIECLE. 35
NOMS MODEHNES. BENEFICIA. TAXATIO.
BUesen Ecclesia de Blesen 26 s.
Nonnweikr Ecciesia de Ninweiier 2 4 s.
Nieder-Brombach Ecciesia de Branibach '1 Ib.
Gei.ifeld Ecciesia de Guersfeld 35 s.
Tlioley Monasterium in ïholeia u6 11).
Z(//. XV. DECVNATUS l\ CELLIS.
Uerziçj Ecciesia de Urceto '*' G Ib.
Kroev Ecciesia de Crova '""' 10 Ib.
Traben Ecciesia de Travena 1 o Ib.
Ecciesia de Enkirch; pastor () Ib.
Enkirch , ,, , „ ,,
/ Vicanus ibidem .1 Ib. os. rS d.
Beilkirchen Ecciesia de Kyle /l Ib.
Zell-sur-la-MoseUc Ecciesia de Cellis g Ib.
Alf. Ecciesia de Alff 3 Ib.
Neef Ecciesia de Neefif 1 Ib.
Ediger Ecciesia de Ediger 1 o Ib.
^ chreii Ecciesia de Noeren ''■ Sas.
Senheim Ecciesia de Seenheiiii 10 Ib.
Beilstein Ecciesia de B^dstein 1 Ib.
Bratlig Ecciesia de Brotigh '"'' 1 o Ib.
Kond Ecciesia de Conde 5 Ib.
Kocliein Ecciesia de Cochme 5 Ib.
hlotlen Ecciesia de Clotten .'> II3.
llriedel Ecciesia de Bredell (j Ib.
Pommern Ecciesia de Pommer g Ib.
Bausendorf. Ecciesia de BusendorfF. 2 4 s.
liombogen Ecciesia de Buniagcn 4 11).
Greinierath Ecciesia de Grymelradt <°' 24 s.
Gipperaili Ecciesia de Gyppenradt '•''' lo s.
Nieder-Oefflingen Ecciesia de Ulllingent 24 s.
Laufeld Ecciesia de Laufenlelt ''' '1 Ib. 10 s.
Gillenjeld Ecciesia de Gyllenfelt'''' .) Ib. i() s.
Wollmeiath Ecciesia de Woilmeradt '"' 7 Ib.
Aljlen Ecciesia de Alfllo 3 Ib. 10 s.
Gillenbeiiren Ecciesia de Gyllenburen '" 3o s.
Ecciesia de Luzenradt ''' •.), Ib.
Vicarius ibidem 1 Ib.
Lulzeralh .
1"> (Jrento BC. — C"' Croura Bc. — ''' Noesen B. — fl Prot'ujli c. — ''' Grymelrad B. — <'' Gyppenrad D. — '"' Lau-
fenfeld D; Laiifcnfeldt c. — (■")[ Gyllenjeld B. — ') WoHmenrad ii; JVolmeradt c. — ''' GyUenbenren c. — î'' Luzenrad a.
5.
3G l>IOC.ESE DE TUE\ ES.
NOMS MODKRNES. BENEFICIA. T.WATIO
IJuniheim Ecclesia de Hontlieiu ' 3 Ib.
Liietz Ecclesia de Lu/e 6 Ib.
lieultch Ecclesia de Bullich Mb. lo s.
Ohcr-Gondcrshauscn Ecclesia de Cnintcrshusen '' 6 Ib.
Sevenich Ecclesia de Sevenich 48 s.
Ihmmershausen Ecclesia de Domershusen <° la s.
Sabershausen Ecclesia de Savershusen '^' 3a s.
Maniiebarh Ecclesia de Mannenbach 6 Ib.
liellheim Ecclesia de Belthem '*' d Ib.
Iloth Ecclesia de Rode 4 ilj-
Lniihdcli Ecclesia de Laupa<'li 4 Ib.
Ellcii: Ecclesia de Ellenz 9 lij.
Ifoni Ecclesia de Honrey 3 Ib.
lirll Ecclesia de Belle 9 Ib.
l'xich Ecclesia de Boich a Ib.
Mocrsdorf Ecclesia de Morsdorff. 3 Ib.
MiltelStrimmiy Ecclesia de Stiymich "' 6 Ib. lO s.
Maslershauscn l'Jcclesia de Mastershusen a Ib.
Kkinich Ecclesia de Cleinich "' 8 il).
Irmeiiach Ecclesia de Yrinenacho lO s.
Loetzbenreii Ecclesia de Luzenburen ao s.
Karden Ecclesia de Cardona 5a Ib.
Marienburg Moniales Sancta- Mari;r beii/ '' 54 Ib.
Springicrsbacli Canonici in Sperckersbach aolb.
Sliihberi Moniales in Stuba 1 4 Ib. 8 s.
II
Regislrum si\ e taxa subsidiorum inf erioris deri , secundum quam plerumque aliae taxa*
pro tempore occurrentes regulantur.
In hoc registre computatur libra pixi lo albis, solidus pro 4 deuariis vel
G hallensibus, albus pro 8 denariis vel 12 hallensibiis, florenus pn>
2^ albis.
Orhtcndtiini. XVI. CAiMTUI.L'M OCHTKNDUNCK.
V S.-Casior i . /, 1, t Ecclesia colleiriata Sancti tlastoris in Conlluentia . . 111 II1. 3 s.
[ Il Cohlcii: !,,,.,,,
S.-Florin ) ( Ecclesia Sancti l'iorini 111 llv .■> s.
'' Hontem c. — ''' Gun(lcr.w/iiue« c. — ''' Domessbusen c. — '' Saieiliiiseii i.. — <'■ liellfin c. '' Strrmich c. — I*" Cle-
inich BC. — '*'' bery n'existe que dans c, oit il a été ajouté d'une main postérieure.
COMl'TE J)l-: DECIMES DU XIV SIECLE.
37
NOMS MODEHNES.
A Miieiistermaifrld
Miiyeii
Ltinrh
S,-Thomas , près Anderiiorli
Mariarolh
i; Oierwerlli
Giiels
Lelimeii
GappenacU
Lay
r. knhern
Mckenich
Ikr Bealusbcr(j , à Cohleiiz.
l'iuehenach
Miesenhciin
D Oher-Mcmliij
Winninycii
I Vellinr,
Bassenheiin
Urmitz
E Kettig
.\ieiler-Zissen
Ilumhuch
Ilaiiseii
!\otre-Dame, à Cohtenz.. . .
DENEKICH. •
Ecclesia collcgiata in Monastcrio Mainl'elt '' (i(i
Monasterium in Mayen 06
Monasteriuiii Lacense 88
Monasterium nionialiuni Andernacense 7/1
Monasiorium iiionialium in Rode 5
Monasterium monialium in Superioii Insula f)
Pastor in Gulsa i "!
Vicarius in Gulsa (>
Pastor in Inferiori l^emen /i
Vicarius in Inferiori Lemen :!
Pastor in Gappenach '>.
Vicarius il)idem 1
Pastor in Leye 16
Vicarius in Leye 6
Pastor in Coverna 19
\ icarius ibidem 6
Pastor in Nickenich '''' 18
Vicarius il)idem y
Monasterium Sancti Beati prope Confluentiam. ... 16
Pastor in Revenaco <'' 19
Vicarius in Revenaco ''' (j
Pastor in Mesenheim a
Vicarius ibidem 1
Pastor in Superiori Mendich ''' !\
Vicarius il)idem 0.
Pastor in VVynningen ; 10
Pastor in Wellingh 8
Vicarius in ^^ ellingh ''' 4
Pastor in Bassenheim 8
Vicarius ibidem 4
Pastor in Oirmûz h
^'ica^ius ibidem 2
Pastor in Ketge <>
Vicarius ibidem o
Pastor in Zyssen '-o
Vicarius ibidem ^ \
Pastor in Ilaynbach 'i
Vicarius ibidem -î
Pastor in Huyssen 2
Vicarius ibidem 1
Ecclesia Béate Marie Virginis in Conlluentia u)
TA\.\Ti(>
11>.
10 S.
.1 b.
Ib.
2 S.
Ib.
17 s.
\\^
Ib.
U, S.
'1 11
Ib.
1 1 S.
SI.
Ib.
Ib.
1 i) S.
Ib
Ib.
(is.
8 11
U).
1 1 s.
Ib.
.") s.
6 h
Ib.
7 s.
8 h
Ib.
\ min. 2
Ib.
5 s.
ib.
10 s.
Ib.
10 S.
Ib.
10 s.
Ib.
5 S.
,/2
Ib.
2 s.
ib.
i3s.
Ib.
10 s.
Ib.
10 s.
Ib.
5 s.
'ih
Ib.
1 s.
/.b
Ib.
10 s.
ici.
Ib.
10 s.
.-. b
II).
20 s.
II..
1 .'> s.
! b
Ib.
(is.
'Ib
Ib.
'ib
II).
■.. b
Ib.
(ib
Ib.
Ib.
lOli
11).
Nb
Ib.
Ib.
5 s.
ib.
I \ s.
■..Il
Ib.
7 s.
'ib
Ib.
7 *•
2 h
Ib.
.ob
Ib.
8 s.
M Mainjeld li. — '''' Nicl.vitdivli c. — <') liuwenacli B. — ''*' Riivenacli a. — ''' Mendùj 11. - '■'' Wellinij
38
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNKS.
A Moselweiss Ecrlesia
Andeniach Ectlosia
Kraft Ecclesia
Lehmen Ecclesia
Muenstermaifeld Ecclesia
n Gondorf Ecclesia
LoeJ Ecclesia
PUlig Ecclesia
Weiler Ecclesia
Monreul Ecclesia
c Pluidt Ecclesia
Polch Ecclesia
Nieder-Luelziiiijcn Ecclesia
Ober-Luetziiigen Ecclesia
Nieder-Mendi(j Ecclesia
D Kesselheim Ecclesia
Sanki-Sebastinii Ecclesia
Diirqbvold Ecclesia
SdJJi;/ Ecclesia
Diehiicli Ecclesia
E Riedeu Ecclesia
KUriiKjen Ecclesia
Kirchesch Ecclesia
Kaisersescli l'îcclesia
Welir Ecclesia
F Ochtendung Ecclesia
Goennersdorf Ecclesia
Retleralh Ecclesia
Lungenfeld Ecclesia
Allenz Ecclesia
G Melternich Ecclesia
Wallersheim Ecclesia
Kolteitlu'iin Ecclesia
Versfcld I'',cclesia
DiiciKjenheim Ecclesia
Il Musburtj Ecclesia
Kcinpciiich Ecclesia
katviich Ecclesia
Kcll Ecclesia
NaclUsheim Ecclesia
in \\ yss '*' 511).
in Andernaco Sa II).
in Crufft 31b.
in Superiori Leinen .3 ib.
parrochialis in Monasterio Mainfelt '''' . ... i6 Ih.
in Guntravia 5 IIj.
in Love 4 Ib.
in Polche .3 Ib.
in W'ylre j Ib.
in Monreal 2 ib.
in Bleyde 31b.
in Poilche 5 Ib.
in Jnieriori Luzingk''' 5 ib.
in Superiori Luzingk''' 2 Ib.
in Inferiori Mendich 5 Ib.
in Kesselnbeim 5 Ib.
in Superiori Engers 3 Ib.
in Burchbroil ?. Ib.
in SalFigh 3 Ib.
in Dievelich .'î Ib.
in Rodcn 3 Ib.
in l'.tterich 3 Ib.
in Esche 2 Ib.
in Kaysers Esch 10 11).
in Wer .') Ib.
in Ochtendunck 51b.
in Gundcrstorfl"'"' 2 Ib.
in Retrode 2 Ib.
in Langenfelt ''' 2 Ib.
in Alsenz 2 Ib.
in Metren 5 Ib.
in \\ allersheim 8 Ib.
in Kottenheini 2 Ib.
in Ursfeltl^' 2 Ib.
in Dunchingen 3 Ib.
in Marsprich '"■' 2 Ib.
in Kenipenich S Ib.
in Kerlicli 6 Ib.
in Kelle 2 Ib.
in Nacluheini''' - Ib.
TAV.VTIO.
I I S.
10 S.
5 s.
5 s.
10 s.
4 s.
ds.
1 1 s.
12 S.
2 S.
min. 18 h.
2 s.
17 s.
12 s.
ils.
12 S.
min. 13
65.
5 s.
5 s.
min. 18
21 s.
12 s.
18 s.
4 s.
6 s.
12
s.
»7
s.
a s.
17
s.
lin. a
s.
a
s.
12
s.
5
s.
10
s.
.6 h.
3 s.
(") TVeyss B. — f"' Mamfeld b. — ' Lu:inrli 11. — '''' LnzinrI. B; ci'l nrlicle d'aUoril omis dans K, v a clé ensuite ajouté
Il la fin de la page, c'est-à-dire cinq lignes jikis loin, à la .suite do llurglirold. — '*• Gundersdor^ v. - ''' Lan^enjrl c;
LtKUjvnfeld B. — l«) UrsfM B. — ''■* Marspriclu c. - t') .YacA»j/i.t»i B.
COMl'TK l)K DECIMES DU XIV« SIECLE.
39
NOMS MODERNES.
A S.-Jnlinnn . près Bueireslieini. Ecclesia in Burenzheini "' .
Kehri(j Ecclesia in Keiicli
11).
11).
•T S. 1/2
I ■>. S.
Ençjcrs.
Vallendar
Ençjers
Benilnrf
B Sclioenebei<i j
A iederberg '
Piiderbach j
Nieder-Bieber j
Reufjsdorf ■
c Hocchsh'Jibark j
Rucckcrolk '
Dierdorf
Feldkirclieii ■
Heimbach
D Nieder-Honnejcld
Linz-siirle-Rliin
Nassau
Alsbach
Urbacb-Kirclidorf.
E Winden
Leutesdorf.
Arenbery
Ilorhaasvn
XVII. CAPITULUM DE ENGEUS.
Pastor in Vallendar ■! 1 il).
Vicarius ibidem 10 Ib.
Pastor in Engers 2 1 11).
Vicarius in Bedendorff. /i 11).
Pastor in Schonenibergb 2 Ib.
Vicarius ibidem li Ib.
Pastor in Nerembergh *''' 4 Ib.
Vicarius ibidem 2 Ib.
Pastor in Puderbacli \\h.
Vicarius ibidem 1 Ib.
Pastor in Bievern '' 9 1'^-
Vicarius ibidem /( Ib.
Pastor in RengstorfifC' kVo.
Vicarius in Rengstorff'"' 2 Ib.
Pastor in Hoestembach''' 4 Ib.
Vicarius in Hoestembach 1 ib.
Pastor in Rockenrode 1 a Ib.
Vicarius in Rockenrode 5 Ib.
Pastor in Dirtorfl"'^' 5 Ib.
Vicarius in Dirtorff'''' 2 Ib.
Pastor in Feltkirchen i5 Ib.
Vicarius in Feltkirchen 8 Ib.
Pastor in Heimbach 9 Ib.
Vicarius ibidem 4 Ib.
Pastor in Hunefelf' 3 D).
Vicarius ibidem a Ib.
Pastor in Lynzs 3i Ib.
Ecclesia in Nassau ''' 27 Ib.
Ecclesia in Almerspach 3 Ib.
Ecclesia in Urbach 8 Ib.
Ecclesia in Winden ç) II).
Ecclesia in Ludestorfl"''' 23 11).
Ecclesia in Aremberg 1 II).
Ecclesia in Hoirhusen i Ib.
7 s.
8 s.
ab.
3 11.
'/■-
4 s.
10 b.
4 s.
•>. li.
4 s.
ih.
4 s.
2 h.
2 s.
5 h.
5 h.
•A
1/2
10 s.
6 s.
2 s.
6 s.
6 s.
6 s.
6 s.
./a 6 s.
4 s.
min. 4
1/2 6 s.
min. 2 h.
7 s.
min. S h.
3 b.
I b.
8 h.
6 h.
6 h.
11 h.
lo h.
5 h.
I 11.
1 11.
3 h.
12 b.
3 h.
3 h.
ab.
4 b.
1 6 h.
'*) Burrenzheim B. — '"■' Neremberij a. — '•) Dievem bc. — '''■■' Rengsdorff r. — O Horslembacb bc. — '*' Dittoijf 11.
— (''1 Disdorff-B- Dirdorffc. — W Hanefeld B. — ('1 Naasaw c. — ''1 Leudesdoiff B.
'lO
DIOCKSK l)K TREVES.
NOMS MODKRNF.S.
Ohei'-Lah
Rauhnrh .
Ecclesia in Laer
Ecclesia in liiipach
Vicariii'i in Uu[)a<li
Ober-Dreis Ecclesia in Dreysse
Ems Ecclesia in Eumpis
Dausenau Ecclesia in Dussenaue ■' . . .
Gross-Maischeid Ecclesia in Meischeil ■''' . . . .
Marien-Rachdorf. Ecclesia in RachdorfT. . . . .
Rossbacli Ecclesia in Rospach
Helfenkirchen Ecclesia in Helperskirchen.
Nieder-Wamharli Ecclesia in \\'aml)ach . . . .
Nordhofen Ecclesia in Norlhofen '' . . .
RheinhrohI Ecclesia in Bmle
Rheiiibreitlmrh Ecclesia in Breitbach
Ransharh Ecclesia in Ranspach
Anhausen Ecclesia in Aynhusen''' . . .
Neusiadl Ecclesia in Nnxvenstal ' . . .
Breitenau Ecclesia in Breidenaue. . . .
Hoennin^en Ecclesia in Honyngen
Heddestorf. Ecclesia in Hedisdorff l 'i Ib
Ober-IIammersteln Ecclesia in Hamnierstein
K Rommersdorf. Monasterium in RoniinersdorEf.
Sayn Monasterium in Sayna
Vallendar Monasterium in \ allendar
WoJfersbeiq Monasterium in W oHrersl)er!;h
TA\ATIO.
llb.
16 s.
llb.
8 S.
5 h.
10 s.
1 h. i/:
:ilb.
17 s.
ah.
iL).
7 s.
Ah.
.-> Ib.
1/2 .-is.
5 h.
qlb.
ah.
6lb.
3 s.
7 h.
/,1L.
5 s.
2 h.
3U).
2 s.
3 h.
^{b.
5 s.
8lb.
10 s.
3 h.
n Ib.
lis.
4 h.
9lb.
9 s.
3lb.
1 s.
', Ib.
5 s.
2 h.
1 Ib.
18 s.
2 h.
', Ib.
5 s.
.5 Ib.
12 s.
', Ib.
As.
I Ib.
7*-
17»..
5 s.
u.
7lb.
9 h.
18 Ib.
8 s.
() Ib.
3h.'".
lidpjxinl.
XYIII. CUMTILLM BOPP.\HOIKNSK
Wornts Prepositiira \\ ormaciensis ""
F Boppard Se\ prebendarii Boppardienses
S.-Martin / , j Colleglmn Sancti Martini \\ esalensiense
S.-Marie. i 1 CoUegimii Béate Marie Virginis W esaliense. . . .
S.-Goar Collegium in Sancto Goare '''
Marieiiberq Monasterium <'' monialium in Boppardia
G Petcruacli Monasterium in Pedernaco'''
ltir:cnarh Moiiasteriunï in llirxenau''
Hhcns Pnstor et vicarius in Rense
i Pastor in Spey 18 11'.
1 Vicarius in Spey -î ll>.
i8lb.
■Il Ib.
a.,lb.
;,ib.
00 Ib.
451b.
lalb.
3a Ib.
.51b.
NiederSimy.
1 1 s.
8 s.
5 s.
I a s.
la s.
' Oii.v,<.iin(iif c. — >'*' Meisduiil 11. - ''' XortlioJ'en c. — ''' .ly-iAïueii ». — '*' .\uiirnsliild B. — ''■ 9 /*. 3 lol. n;
.'' II). 3 hal.C. — "' Bopardiense t.. - '*'' Jf'oniiai-rnsi.i B; llnrimirrensisi:.. — '' fïoiïr B. — '■' Collcjium B. — ^' Pnirr-
iHirn ne. - ''^ Hir:eniiiw n.
COMPTE DE DÉCntES DU \1V SIECLE.
'il
NOMS 5I0DKRNES.
BENEFICIA.
A VVerlau Pcislor et vicarius in \\ crie
Nteder-Hirzenach Ecclesia parrochialis in Hirzenauw. . .
S.-Goar Ecclesia parrochialis in Sancto Goarp.
Wellmich Ecclesia in ^^'elmich
liachuvach Ecclesia in Bacheraco^''
1! Obei-Dicbacli Ecclesia in Dicpach
Ilalsenback Ecclesia in Halslembach
Ilirschu'iesen Ecclesia in Herswesten ''"'
Sclioenberg Ecclesia in Sclionemberg
Pfalzfeld Ecclesia in Pfalzfelt!''
c Blckenbach Ecclesia in Bickembach ''''
Sanitt-Qaintin Ecclesia in Qiiintenach
Leiningen Ecclesia in Lyninghen'"'
DaUieim; Kestert Ecclesia in Dailheym vel Rester
Knmp Ecclesia in Campe
h. ./.
•i Ib.
17 s.
llllj.
/,S.
ib \h.
(J Ih.
lf)S.
llb.
1/2 () S.
3 11).
llb.
16 s.
1 Ib.
1 (i s.
1 ib.
l/,s.
i5s.
18 s.
1 11».
16 s.
1 Ib.
.s s.
G h.
Marienfels.
XIX. CAPITULUM MARENFELS.
u Briinenbuvg
Arnstein . . ,
Sclioenaii
Gronaa; Altenbery; Dicks-
cided
Weyer
K Nievein
Lierschied
Lipporn; Welterod.
Braubach
Bornicli
Kaab
Nieder-Tiefenbach .
Ober-Tiefenbach. . .
Singhofen
Zorn
Laufenselden
Nieder-Meilingen . .
Marienfels
Monasteriiini in Brunembergh
Monasterium in Arnstein
Monasterium in Schoenaw'''
( Monasterium Gronawe cum ecclesiis Ditrot
/ Monte et Dickenscheit'*'
( Pastor in W ylre
/ Vicarius in ^^ ylre
i Pastor in Nevern
/ Vicarius in Nevern
Pastor in Llerscheit ('''
Ecclesia in Lippurne et \\ elfrode
Ecclesia in Bnabaco'''
Ecclesia in Burnich l''
Ecclesia in Cube
Ecclesia in Inleriori DielTenbach <'''
Ecclesia in Superiori DielTenbach
Ecclesia in Singhoben "
Ecclesia in Zurne
Ecclesia in Lauffenselden '"'
Ecclesia in Mylingen
Ecclesia in Mareinlels
291b.
5 s.
29 Ib.
5 s.
2711,.
60 s.
mon trev.
facit
10
alb.
2D3.
llb.
2lb.
i3 s.
\ h.
llb.
Os.
2 h.
1/2 Ib.
?, li>.
;5ii).
8 s.
(i ib.
10 s.
51b.
1 Ib.
1/2
llh.
1/2
lib.
1/2
llb.
10 s.
llb.
i5s.
llb.
20 h.
;5 ib.
5 s.
'"' liucheraroBC. — ''') ]hrss>ucslen c. — '■'-' PJalzjrld li; PiihfeltC.
naw c. — W Dickenschcid B. — ''■' Lieisclieul u. — '' linilinro lie. -
fcn B. — >"' Laafenfeld B.
IlISTOR. DE FRANCE. rOl'ILLHS, V.
' Dicliemhach lie. — '"' Lynighen ne. — <'' 6\7io-
Burwu-h BC. — ''■ Diffenhach c. — f' Syngho-
42
DIOCKSK 1)K T1\KVKS.
NOMS MODBRNKS.
A Nieder-Bachheim Ecclesia
Dielhardl Ecclesia
Uolzhaasen-sar-lu-Huidc . . . Ecclesia
Ackerbach Ecclesia
Reiterl Ecclesia
li Oster-Spai Ecclesia
Ober-Wallmenach Ecclesia
Schiveighaimen Ecclesia
Fniecht Ecclesia
Weisel Ecclesia
c Ruppertshofcn Ecclesia
Ober-Lahnslein Ecclesia
lliinmighojeit Ecclesia
BEKF.KrCU.
n Bacheym •■
n Dirod <"> in Vallo
n Hol/husen
n Ackerbach
n Reretroth l*'
n Osterpey
n Superiori W'almenach
n Schwickhusen
n Frucht
n Wyssel lO Ib.
n Roprichtshoben ''' /i Ib.
n Superiori Lahnstein ''*' 9 Ib.
n HimeKoben '*' i Ib.
TAX-VTrO
31b.
2lb.
llb.
10s.
ilb.
llb.
10 s.
5lb.
5 s.
llb.
10s.
lib.
10 s.
2lb.
20 h.
aoh.
20 il.
Wetzlar.
XX. .XRCHIPRESBYTERVrUS WEZFLVRIENSISO.
Wetzlar Collegium in Wezflaria
I Veilburq CoUcg^um in Wilburgh''^
D Ahenberg Monasterium monialiiuii in Altenburg
451b.
2 2 Ib.
681b.
17 s. 10 il.
18 s. 11 h.
i5 s. ai h.
'•) Dirodt c.
') Wilhnrg n.
l'"' Reretrodt c. — !°' Broprichslwbent c; Piopnchtshoben B.
Lanstein c. — '*' Hymeyoben C.
C Une liste des lieux compris dans l'archiprétré de Wclilar figure dans un manuscrit du xv' siècle. Paul Wiegand l'a
insérée dans fVetzlarsche Beilrmje fiïr Geschichte und Rerhlsalterthîimer. tome I, p. 77 et 78. Nous la reproduisons ici :
HEC IXFRA SCRIPTA SINT LOCA CAPITUI.l RURENSICM.
W'ctîllar.
Lunen.
Birlr.
Burgsolms.
"Daillieim.
Aslair.
Dilnheim.
Kolshusen.
Aldenkirch juxtaHoen-
solms.
'Weydebacli.
Aldenstoden.
Erdo.
Kroinhadi.
Kongisberg.
Rodoheim.
CrofTlorlT.
Hucliellieim.
Dorlair.
Garhenlirini.
'Blaisliacli.
Molnlieini.
'Hoensolms.
Giesîen.
•Wyske.
Roddecliiii.
Husen.
Alpacli.
■Dudenliob<-n.
Minus Lviiden.
^'Majds Lyndeii.
Hirnslieim.
Hachcnbeim.
Langonsse.
Kirchgonsse.
Pailgonsso.
'Ebirtsgonsse.
Volkenkirchen.
Volpracblshusen.
Rirbolliskirclien.
Lunsbach.
'Ueiblenbai 11 Int'eiior.
Rechtenbach Superior.
C.leen Inferior.
'Hulcibusen.
Clcen Superior.
Oberndorff, juxta Cle-
berg.
CrufRelbach.
(^rafftsolms.
'Griedelbacb.
Obcrnweliplie.
Nufern.
Swalbarb.
Banmadon.
Aldenkirchen
Brunfels.
Wylburg.
kubarfa.
Edeisber;;.
Niddern RuUhusen
Loynberg.
Mengi-rskirchen.
Nentenrodde.
Obern Rolshusen.
Walderdorff.
Olnien.
Biskirrben.
juxta
Otte notice permet d'ajouter au nombre des églises do l'arcbiprêtré de Wetilar celles de Blasbach , Dabilieim , Dornlioli-
liausen, Dudenhofen, Ebers-Goens, Grossen-Linden, Holien^olms , KleinRechlenbacb , Nieder-Weidbach el \Vie,<eck dont loi
noms anciens sont ci-dessus jirécédés d'un astérisque.
COMPTE DE DECIMES DU \IV" STÈCLE.
'i3
NOMS MODERNES.
A Sclliffenberg Monasterium Tcufhonicorum in Scheffenberg '*'.
]]'cfzlar Ecclesia parrochialis de Wezflaria
Wcilburg Ecclesia parrochialis in ^^ eilbnrgh '■''^
Lniiq-Goens Ecclesia in Langunss '"'
Pold-Goens Ecclesia in Palgunss
lî Luetzellinden Ecclesia in Luzellinden
Krofdoif Ecclesia in CrnJTtdorff'''
Erda Ecclesia in Erde
Hochelheim Ecclesia in Huchelnheym
Braiidoberndorf Ecclesia in OberndorlTjuxta Cleberg
c Ober-Wetz Ecclesia in Superiori W'ez
Nieder-Wetz Ecclesia in Inferiori We?.
Laiinsbach Ecclesia in Lunssbach
Dnrlar Ecclesia in Dorlor
AUenhirchen [Ecclesia in] Altenkirchen juxta Brunenl'els. . .
D Koenig<:berg [Ecclesia in] Konigsbergb^''
Dillheim Ecclesia in Dilnheim
DUlkaasen Ecclesia in Dilhusen
Pwdheim-sur-la-Bieber Ecclesia in Roidehe>Tn
liiskirrhen Ecclesia in Biscbolskirchen'''
E Reiskircheii Ecclesia in Richulfskirchen'^'
Menqerfkirchen Ecclesia in Mengerskirchen *
Xeiiderolh Ecclesia in Nentrode
KrafUoIms Ecclesia in Crafftsolms
Schivalbach Ecclesia in Schwalbacli
V Giessen Ecclesia in Giesen
Allendorf sur-la- Luhn Ecclesia in Aldendorf jirope Lyaden
Lean Ecclesia in Lune
klein-Rechtenbach Ecclesia in Superiori Rechtembacli
Hoeriislieim Ecclesia in Hirbssheym''''
i: Kircb-Goeiis Ecclesia in Rirchguns
Btirgsohns Ecclesia in Burgsolms
Oler-Kleen Ecclesia in Superiori Clehen
Ober Biel Ecclesia in Bêle
Muencholzhuiisen Ecclesia in Holzbusen
n Naaborn Ecclesia in Nufern'"'
Ecclesia in Habelrenheym
Haasen Ecclesia in Husen
Ecclesia in Superiori Bachdorff '''
Griedelbach Ecclesia in Gredelbacli
f Schifenherg c. — W JVUlburg i). — ''> Langrass B c. — Cl Grnjtdorffz. — ''
c/ien c. — W Bichnlfskirchen c. — ''"' Hirlisoheym b. — C' Nufein B. — <'' liaclidorf B.
T VXATIO.
^3 Ib.
i8s.
Il h.
iilb.
2lb.
a s.
31b.
6 s.
ilb.
5 s.
alb.
7 s.
alb.
1/a
31b.
7 s.
3Lb.
alb.
As.
alb.
8 s.
i8s.
ilb.
1 s.
/i Ib.
./a
3 S.
1 'l S.
ilb.
8 S.
/| ib.
,/a
3 S.
i5 s.
31b.
ilb.
9 s.
2lb.
'•> s.
alb.
alb.
As.
alb.
min
. a s.
ilb.
6 s.
31b.
6 s.
1 1 s.
3 h.
31b.
u.
3h.-
i/alb.
alb.
3 s.
ç,h.
alb.
7 s.
9 h.
alb.
\ s.
alb.
\ s.
8ib.
ilb.
,/a
(is.
alb.
8 s.
ç,h.
ilb.
8 s.
ilb.
Va
a s.
3 flor.
ilb.
./a
a s.
liqsberq
B. -
_ (0
BUchoffskii
f\'i DiocEsi; j)K Ti\K\ i:s.
>OMS MODERNES. BENEFICIA.
A Olier-Qtieinbdch Ecdcsia in Supeiioii Qiieinbach
.Meder-Queiiihach Ecclcsia in Inferiori Quembach
Roedgcn Ecclcsia in Roitgcn''"'
Koehchliaiisen Ecclesia in Kolshusen '"■'
flei'mannsteiii Ecclcsia in Mulheym
n Kroejfclhach , Scliwalbacli. . . Ecclesia in CruiTtelbach ''■ et Schwalbacli
VoVnJdrchea Ecclesia in Foinkirchcn
l Im Ecclesia in Ulmcn
I VallendorJ Ecclesia in W alclorfl".
Kiibach Ecclesia in (]iibach
c Edelshcry Ecclesia in Edelsijcrgli
(idrbeithcim Ecclesia in Gaibeiilieim
Volpertshauseii Ecclcsia in Folbrechtsliusen
lionbaden Ecclesia in Barnbodcn
Krumbacli Ecclesia in Criimbach
O Asslar Ecclcsia in Asslar
■A S.
G s.
6 h.
fis.
3lb.
8 S.
31b.
31b.
Os.
lib.
i8s.
9 b.
33 s.
eh.f;
5 albi.
fis.
ilb.
1 s.
> 1!..
I s.
I b.
ail).
7 s.
i5s.
alb.
a s.
ilb.
a s.
13 s.
3lb.
ilb.
36 s.
qb.
a flor. 8 albi.
ilb.
i/a a s.
Heimau, aui. Loelinberq ; ),,,.. tt ;^ i p • r. i i
,r. , 7 •^ ■' ; Lcciesia m nevmauvo''; I nierais l\ol/.luiscn ....
-\icitcrsnaasen \
Obevfhausen Ecclcsia in Superiori Rolziiusen
AUcnkircken[c.del'Obcrlahî). Ecclesia in Altenkirchen jii.\ta Konigsbergh '' . . .
Alzbach Ecclesia in Alubach ■'■■'
E Mocltau Capella in Mi^ten ^'''
Altenkirchen (c. de Wetzlur). Altenkirchen prope Moliensoluis
Nauborn? Ecclesia in Nyv'ern
ilbach Ecclesia in Alpach i Ib.
Gross-Altenslaedlen Ecclesia de Altensteden i Ib. 'i s.
Haiger. \\l. c.vimtui.lm hkyeu.
V Hai(ier Decanus ex parle lotius capituli lOO Ib.
Kirhenj. \\T[. CAPITULIM KIRPIRC.H.
W'alsdorf. -Moiuislcriuiu in Walsdiii'iï' 34 Ib.
kirberg Decanus ex parte lotius capituli a53 Ib.
Diethiirhen. .VXIII. CAPH L Ll M DIEKIRCHENl''.
Liinbiirij CoUegiuni in Linipuri;li 50 Ib.
Diclliirchen Collcgiuin in Dickirclioii ' i Ib.
'") Itoitijin c. — <"'• Kolhusen BC. — ^"1 CraJ/tilliacli i.. — ('' i? sol. 6 Iml. B. — '•*' He^mame BC. — ''■ koni^heriilic:
KSiiiijsbvrii D. — '*' Ahbacit c. — C"' Mitte c. — ('' Dirthivchen B. — <•' Dietkirchen BC.
COMPTE I)K DECIMES DU XIV" SIECLE.
45
MJMS MODERNES.
BENEFICrA.
A Geiniicnileii Collci^ium in (iciiimiden
Decanus cliristianitalis ex parte totius capituli ru- } ,.
,. . , . , ..' ' ; looll).
ralis, inclusis monasteriis )
Subséquentes ecclesie peilinent ;k1 illiid capitulum et ad eandeni summam.
llumlsunijcii.
Meiidt
Lalir
Seck
Pastor in Iliindsangon
Vicaiius ibidem
Pasior in Mude
Vicarius il)ideni
Pastor in Larr
Vicarius in Larr
Pastor in Secken
Vicarius in Secken
B Bealirh Monasteriuni in Besselich
Seliçjensladt Monasterium Sclgenstad'"'
Prebenda Philippi in Saizig
lAmhuvij Ecclesia parochialis in Lirapurg. . .
Dietkirrlwn Ecclesia parochialis in Diekirchen .
c. Petersberg Mens Pétri
Gemuenden Ecclesia parochialis in Gemuudcn
Hirschbery Ecclesia in Hirzbcrgh
Eppenrod Ecclesia in Eppenrode '^
Crross-Holhach Ecclesia in Hoilbacli
D SeidershnascH Ecclesia in Nentershusen ''
Meder-Iùbacli Ecclesia in Erlebach
Elz Ecclesia in Elsse
Offheim Ecclesia in Uffheim
Nieder-Hmhmar Ecclesia in Hadaniar'"'
E yiedcr-Zcnzhcim Ecclesia in Zuzheiui
Salz Ecclesia in Salzc '"'
Sankt-Blasim-kapcUc Ecclesia in Blessberg''^
Willmenvode Ecclesia in Willinerode (*
Ilotzenhniin Ecclesia in Rozenhayn
1- Xeunkirchcii Ecclesia in Nuynkirchen
Mkmiovf. Ecclesia in Aldendorff
Schujihdch Ecclesia in Schopach
Ileckholzliansen Ecclesia in Holzhusen
Ober-Tiefcnbacli Ecclesia in Dieflenbach ''''
4 11),
alb.
51b.
.3 Ib.
/i Ib.
31b.
ilb.
9 Ib.
7lb.
ilb.
7lb.
51b.
/iVb.
k Ib.
alb.
alb.
2lb.
/, Ib.
2lb.
alb.
ilb.
alb.
51b.
61b.
alb.
1 Ib.
a Ib.
alb.
alb.
61b.
1 Ib.
ilb.
uiiiuis 1 alb.
fis.
minus i alb.
minus 6 h.
7 s.
i/a i\ s.
,33 s. i/a
i/a 7 s.
6 s. 3 d.
minus i a h.
5 s.
minus 8 h.
minus 6 h.
./a
1 s.
3 s.
4 s.
3 s.
5 s.
3 s.
r8h
Sd.
.S h
6 s.
minus 4 h.
i/a i s. i/a
'"' Sehjenstald i
i" Wilmerode B.
- (">! Oppenropile n
('■' Diefembach n.
C; Xeitlterslnucn c. :'') Hademar c. — d Saltzc B. — <'' Blesbci;; li. --
46 DIOCESE DE TREVES.
>OMS MODERNES. BENEFICIA. TA\ATIO
A ]Veyer Ecclesia in \\ ilcr la s.
Steeden; Dehrn Ecclesia in Steden et Derne .5 Ib. 3 s.
Summa unius consiieti totiiis resistri'"'.
III
Sequitur registrum sive taxa, subsidiorum incoasuetoruin inférions cieri
Inlegrum subsidium inconsuelum.
Ochtendang. 1. CAPITULl M OCIITENDUNCK.
S.-Florin, à Cohlenz Vicarii ecclesie Sancti Florini in Confluentia 'lO 11.
S.Castor, à Cohlenz Vicarii Sancli Castoris 'lO A.
Muenstermaifeld Vicarii in Monaslerio Mcjnfeld aô fl.
Altariste ecclesii" Béate Marie \'irginis in Con-
fluentia :
Altare Sancti Joannis Evangeliste
B S.-Marie, à Cohlenz / Altare Sancte Calharine prime misse
Altare Sancte Catharine secunde misse
Capella Sancti Michaelis
Ossatoriimi
In Parva Confluentia, altare -Sancte Trinitatis. . . .
Primissaria ibidem
Moselweis! Primissaria in \\ eiss
1 Levé : altare Sancte Crucis
1 Altare Béate Marie Virginis
^ J Altare Sancte Catliarine, S. Michaelis'"''
I Altare Sancti Nicolai, in crypta
/ Develich : altare Béate Marie Virpnis
Diehlicli l j\ltare Sancte Barbare
( Beclusorium
. l Roda : altare Sancti .Jodoci
<'. Manaroth { . , „ .... , .
I Altare ôancti iVicolai
Coblenz-Lûfzel.
i Supcriori Felle : altare Béate Marie Vir^inis
Ober-Fell , ,, ,,.,.,
( (^apella ibidem
liiirgen Capella in Burijen
liisrkofstein Capella Sancti Pauli in Bischofstein.
3fl.
ifl.
I fl.
iSalbi.
ifl.
ifl.
ill.
ifl.
i/a
ifl.
i/a
ifl.
1 11.
iSalbi.
afl.
la albi.
ail.
ifl.
ifl.
i/a
ifl.
./a
afl.
ifl.
afl.
■ O nom <'sl écrit en maPL't^ Jans ii et dans c
C La somme lolale n'i^st [idint ononcée.
COMPTE 1)K DKCI.MES Dl Xl\' SIECLE.
Ul
NOMS MODERNES.
A llatzenpori .
Moselkern . .
f^oef
Lehmen. . . .
Goitdorf. . . .
B kohern . . . .
VVinningen
Gaeh l
MetteTuirh
Iluebenach
C ISassenlieiin |
Polch
Mertloch
Nattnheiiii
Mayen
D Miesenheim
Nickenich
l'rauenlcirch
Kra/t
Kottenheim
E Ober-Luetzingen
Capella in Hazenjiorz
Kerne : capella sive plebania ibidem
Primissaria ibidem
Altare Sancf e Crucis in Loeve
Superiori Leiuen : altare Boalc Marie Mrginis. .
Altare Sancti Michaelis
Altare Béate Marie Virginis in Inferiori Lemen .
Altare Sancti Nicolai in Guntravia
Coverna : altare Sancte Crucis
Capella Sancti Mathiaî
Capella Sancti Joannis Baptista- sub Castro. . .
Altare Sancte Catharine
Altare Sancti Michaelis
Altare Sancti Nicolai
Capella Nova Trliun Regiim
\Mnningen : altare Béate Marie Virginis
Altare Sancti Michaelis
Altare Sancte Catharine
_Vltare Sancti Nicolai
Gulsa : altare Sancte Crucis
Altare Sancti Sebastiani
Altare Sancte Catharine
Primissaria in Metrico'*'
Altare Sancte Crucis in Buvenaco '*''
Bassenlieim : altare Béate Barbare prime misse .
Altare Béate Catharine secunde misse
Altare Béate Marie \irginis in Polch '
Capella in Mertlaco "*-
Capella in Nunheim
Meyen : altare Sancti Joannis Baptiste
Altare Sancti Antonii
Alfare Sancte Catharine
Altare Sancti Michaelis; ossatoriuni
Hospitale, prima vicaria
Hospitale, secunda vicaria
Altare Sancti Nicolai in Mensenhem
Altare Sancti Michaelis in Nickendicli
Capella in Frauwenidrchen
Primissaria in Crufit
Altare Sancte Cniris in Cottenheim
Altare Sancti Nicoli in Superiori Luzingh '''....
1 (1.
2 11.
in.
un.
1 fl. i/î
ail."
11.1/2
n.
albi.
albi.
albi.
albi.
i albi.
lalbi.
lll.
2tl.
2fl.
ifl.
ifl.
1 fl.
1 n.
1 fl.
2 1 albi 1/2
albi.
albi.
ifl.
ifl.
1 fl. 1/2
2fl.
ifl.
ifl.
1 H. i/-A
1 11. 1/2
1 fl.
1 H.
1 fl.
3fl.
G albi.
albi.
i albi.
i fl.
'"' Metrico B; Metriro c. — ''' Reicnaro c. -- ''' Polich c. — '"' Mertlaro C. — '*' Liizinrjli c.
48
DIOCESE DE TUE\ES.
NOMS MODERNES.
A iedet-Liietziiujcn
Inferioris Luzinghk vicarius porpetuus
Altare Sancte Catliarine
hempeiiich Altare Sancte Crucis in Kcnipenicb
Nieder-Zisseii Altare Sancte Cnicis in Zissen
Fornich Capella in Fornick
/ In Andernaco : Altare Sancte Crucis
jVltare Sancti Joannis Baptiste
Prima vicaria Sancti Francisci et Béate Anne . .
Secunda vicaria Sancti Francisci
Allai'e Sancti Michaelis
Altare Saneli Joannis Evangeliste
Altare Béate Marie Magdalene
Altare Sancti Nicolai
jUtare Sancti Servatii
Altare Sancte Catharine
Altare Sancti Jacobi
-\ltare Sancti Matliiœ
Altare Sanctorum Gcrvasii et Protasii extra inuros.
Capella Sancti Peiri extra tniiros Andernacensis.
Altare Béate Marie Virginis in capella Sancti
Andernuch.
Pétri.
Capella Sancti Martini extra miiros
Altare Sancti .Todoci
In nionasterio extra niuros Andernacenses : Altare
Sancte Crucis
Altare Sancti Joannis Evangeliste
Altare Sancti Martini
Altare Sancti Michaelis
Kvtluj Altare Béate Marie in Kettigh -'
Kaerlich Priniissaria in Kerllcii
Nicderwertli Altare Sancti Mirliaelis in Inl'eriori Insula
B S.-Tliomas ,i)iès Aiulcniacli.
811.
1 2 albi.
6 albi.
1 8 albi.
12 albi.
6 albi.
6 albi.
12 albi.
1 8 albi.
12.llbi.
i8 albi 8 h.
10 albi.
1 8 albi.
12 albi.
12 albi.
l8;Jbi.
1 2 albi .
12 albi.
ao albi.
lO albi.
I a albi.
1 2 albi.
Eriger
II. CMTTl 1,1 M KNGERS.
Pfuffendorf Plebania in PlaffendorlTC;
Helfenstein Altare Sandi Joannis Evangeliste in llelfenstein'''.
Arzhdin Plebania in Arzheini
Ehrenbreitstein '"'' : altare Sancti PeIri
Altare Sancti Matliia-
„ ,. , ( Besslich : altare Béate Marie Viririnis
h';sseUch \
\ Miare Sancti Blasn
Ehrcnbrcilslein.
I 11.
1 2 albi.
1 n. i/a 6 albi.
2 0.
'.tl.
1 2 albi.
1 11. l/2
» KettiijB. — <'■' l'affendorf c. —■ ('' Ilel/feiislein c. — ' ICrcnlneilsliin c.
COMPTK DE DECIMHS DU MN" SIÈCLI-:
'i9
NOMS MODERNES.
I1F.\EK1<;1A.
A Vallendar
VriUendar
Bendorf
fliigers
Ileimbach
Feldkircheii. . . .
Lentesdorf.
Ober-Hanimerstci,
Hkeinbrohl
Iloenniiifien. ...
I.eubsdorf
Ohlenberij
Ihittenberçi
IJiiz
Vallender ■' : altare Béate Mario Virginis
Altare Sancli Joannis Baptiste
Altare Sancti Anlonii
i-ytare Saneto (lafharine
Altare Sancti Slephani
Altare Sancte Agnetis
Capella Sancti Antonii dicta Feurbach
Primissaria vel altare Sancte Crucis
Monasterium nionialium propo ValeiidarC'' : altare
Sancte Crucis
Altare Sancte Barbare
Altare Sancti Michaelis
Altare Sancti Nicolai
Bedeiidorff : altare Sancte (]riicis
Capella Béate Virginis
Altare Sancti Antonii
Altare Deceni Milliuin Martyrum
Altare Sancte Margarete
Altare Béate Marie Virginis in Engers
Altare Sancte Crucis in Engers
Heymbach''' : altare Béate Marie Virginis
Altare Oniniuni Sanctoruuj
Altare Sancti Jacobi
Altare Sancle Catharine
Feltkirchen : altare Béate Marie Virginis
Altare Sancti Georgii
Ludesstorir'''' : altare Sancte Crucis
Altare Béate Virginis
Altare Sancte Catliarine
Capella in Super. Hamnierslein. Curatus ibidem.
Rheinbruell : altare Béate Marie Virginis
Altare Sancti Nicolai
Hoeningen : altare Béate Marie Virginis
Altare Sancti Nicolai
Capella in Lubsdorff
Capella in Oleiubergb
Capella in Dadembergh
Lyns : altare Beale Marie Virginis
Altare Sancte Crucis
Altare Sancli Michaelis
Altare Sancti Antonii
■ 11.
1 11.
1 11.
lo all)i.
1 8 albi.
ail.
1 1 albi g h,
1 3 albi.
1 11.
1 11.
./a
afl.
ifl.
• fi.
1 11.
1 o allji.
I a albi.
12 albi.
afl.
] M.
1 8 albi.
1 tl.
./a
12 albi.
1 2 albi.
1 11.
./a
3 albi.
r II.
1 n.
.11.
i/a
./a
1 2 albi.
1 2 albi.
1 a albi.
a n.
1 fl.
ifl.
a 11.
■ /a
ail.
a 11.
./a
1 8 albi.
'"'''! Vnlendei- c. — 1'' Unymbttcli u. - 1''' Liidesdnif b.
IIISTOR. DK FRANCE. POXIILLKS, V.
50
DIOCESE DE TRE\ES.
NOMS MODERNES. BliXEFICIA.
lùiis Altare Béate Marie Virginis in Eymbs
Dussenau '" : pritnis&aria
Aitare Sancli Nicolai
Nassau''' : hospitale
Altare Sancti Pétri
' Altare Sancli Johannis Baptiste. . .
HuiuUangen Altare in Hundsangen '■
Dauscnaii
Nassau .
TAXAIIO,
6albi.
fl.
6albi.
fl.
6albi.
20 albi.
20albi.
ao albi.
iSaibi.
Boppard.
m. CAPITLLUM BOPARDIENSE.
Ober- Wescl.
Vicarii ecciesie Béate Marie Virginis Wesaliensis. .
Virarii Sancti Martini \\ esaliensis
, , ( Vicarii [Sancti] Severi Bopardiensis
B hoppard l . . , . ,. .
( Altansta; in claustre monialium Dopardiensium ' .
S.-Goar Vicarii in Sancto Goare
, _, ,,, , I Altare Béate Marie Virginis in claustro Sanctonim
A Ober-Wesel i .-. • .1 i- •
( Omnium \\ esaliensi
IVeUinich Primissaria in \\ cllmich ''
Kestert Primissaria in Kester
c. Salzig Capella in Salzigh
Bornhofen Altare Sancti Antonii in Bornhol)cn
Campe : altare Sancte Crucis
Altare Béate Marie Virginis
Aitare Sancli Pelri
Altare Sancti Bartholomei
Ober-Sjjay Capella Sancti Pétri in Spcy
Brey Capella Sancte Catharine in Brey
t> Fihen Capella in Filzen
/ Rense : altare Sancti Pétri
Bhi'iis - llospifale
f Primissaria
Kninj)
22 n.
20 H.
isa.
.611.
i5fl.
3tl.
ifl.
3fl.
ill.
ail.
I 11. i/a
1 11.
1 11. i/a
1 11.
ifl.
1 11.
3fl.
afl.
1 a albi
8 albi
Marienfeh.
IV. cArrn i.i m marenfels.
Ober-Lahnsleiii
In Superiori Lahnstein ' : altare Sancti Spii'ilus . . 1 11. 6 albi.
Capella Sancli Antonii 2 11.
i Primissaria 2 fl.
(Àipella Sancti Bartholomei in Castro 1 11.
'■' Dussenawe c. — ''' Naussati B; Nnssawe <;. — ''1 Hiinssmuii-i- ( . — ''' Bnppardiensinm c. — '"' Ifelmick c. — C Lans-
tein c.
COMPTE DE DECIMES DU XIV SIECLE.
51
KOMS MODERNES,
BENEFICIA.
Olier-LahiiHein .
Brauhach .
Hospitale
Altare Sancti Nicolai
[ Allare Saiicte Catharine
Lnhneck Capella Sancti Udalrici in Castro Laneck
/ Brubacho'*' : altare Sancti Nicolai
Altare Béate Barbare prime misse
Altare Béate Barbare secunde misse
Altare Sancte Catherine
Altare Decem Millinm Martyrum
Altare Sancti Marci in Castro Brubach
Hospitale in Brubach
Becheln Capella in Bechell''''
Nastaellen Capella in Nastelten '"'
B Afiholderbach Altare Sancti Nicolai in Affholterbach
Doerscheid Capella in Dirscheit'*'
Dachseiihaiisen Capella in Daxsenhausen '"'
Gerolstein? Capella in Gunzstein''^
Capella in Melen'"'
Altare Decem Miliium Martyrum in Melen .
Bornich Primissaria in Burnich
Cuba : altare Sancte Trinitatis
Altare Sancti Johannis Baptiste
Altare Sancte Crucis ,
Altare Sancti Michaelis
Altare Sancti Nicolai
Altare Sancti Georgii prime misse
Altare Georgii secunde misse
Altare Trium Regum
OfTicium prime misse
\ Odlciiim secunde misse
Weisel Primissaria in ^^■vseU''''
Dienethal Capella in Dedendaill
Miellen.
knub.
•X I albi.
21 albi.
1 5 albi.
albi.
ifl.
ifl.
1 8 albi.
1 2 albi.
lll.
1 8 albi.
12 albi.
6 albi.
1 8 albi.
1 11.
1/3
2 11.
i8 albi.
lll.
2 albi.
ifl.
ifl.
8 albi.
lll.
1/2
afl.
ifl.
1/2
13 albi.
1 a adbi.
lll.
8 albi.
1 2 albi.
1 2 albi.
lll.
1/2
ifl.
4 albi.
Wetzlar
V. ARCHIPRESBYTERATUS WEZFLARIENSIS «.
Wetzlar Vicarii in VVe/.tlaria a5 fl.
Il Weilburg Vicarii iii W eilburgh 1 1 fl.
Wetzlar Camcrarius Wezflariensis 1 4 il. 1 3 albi.
'"' BrubacoB. — C") Brehell Bc. — <"' Nastelenc.
len B. — !'') fVysele B. — ''' Wetzjlwicnsis il.
DirscIteldB. — '"' Darsenlnisen c.
Gunstcin a. — • (*' Meit-
52 DIOCESK DE TRE\ KS.
Haiçjer. VI. IIKYGEH.
NOMS MODERNES.
NiHII..
Kirhcrçj. VU. CAPITH.I M KIlil'lRGH.
I (1.
6albi
!Ofl.
iSalbi
lU.
Diez Vicarii in Diez ■"!
Kirberg Camerarius in Kirpurgh
Kaiiihertf Allaro Béate Marie Virginis in Camher
Dicthirchm. VIH. r.AI'lTULUM DIEKIRCHliN
iPrepositus in Cîomundia 2 fl.
Vicani in Oemunuia a II.
ij Dîetkirchen Vicarii in Diekirchen -j fl.
Linihiirg Vicarii in Lympurgli 38 fl.
iAltariste in Montliabur 6 fl.
Altare Béate Marie Virginis ibidem i fl. 2 sol. i/i
Allare Sancte Crucis sivc ossatoriuni ibidem i fl.
l'HKPOSIÏI lu;.
S.-lloiiii, à Coblen: Preposiiura Sancli Florini 5o fl.
Muenstermaifeld Preposilura in Monasterio Mciiili'It '' 5o fl.
<: Wetzlnr Prepositura in \\ e/.flaria ao fl.
Weilbiirg Prepositura in \\ eilburgh ■'' lo fl.
Limbury Prepositura in Limburgb''' i5 fl.
Dietkirchen Prepositus et archidiaconus in Diekirchen*'' 30 fl.
A Coblenz Domus Teutonicoruni in Confluentia aS fl.
Sumnia .siininiarmii iinius integri subsidii inconsueti ^K
BEniCH VON DEN SUBSIDIIS (.ONSUETIS ET INCONSIETIS.
Die Ober-CIerisey hal kein inconstieta, sondern allein consuela subsidia.
Die Nieder-Clerisey bat beide consuela et inconsuela subsidia.
W Diitz a. ~ C-' MnuJpUii. — <') JVcilburg n. — l'^ LimhurgT,. — « Diell.ircheiiB.
<" 1.1' total n'est point rnnnrr lUnis les nianiisrrils.
CO.Ml'TE 1)K DECIMES DU X1V« SIECLE. 53
[SUMME.J
RECAPirULATIO. SC.MMP:.
In Treverensi officialatu facit imuui subsidiuiii coiisuelum in
moneta Trevirensi 961 fl. k albi 9 heli.
Qui faciunt in moneta rotata 53i fl. 1/2 1 alb. 5 liell.W.
In oflicialatii Confluentino iacit ununi siibsidiuin consuelum. i,223 fl. 1/2 1 aib. ,'> licll. 1/2
Et unum subsidium inconsuetum 769 fl. 19 aibi 10 lieli.
Doch so (jcet an heiden siimmcn cin ^]crlli^■||s nhc , auf den rcgistcrcn :ii erselien^'^^.
'*' 4 112 hcller c. — ''■' vie auf dm ictjistern :n crsrlwn c.
'■' Celle note, en allemand , pié^tiile hitii neUdiient ie caiatlèie d'une addition cl, pour cette raison, nous l'imprimons
en italique.
PROTOCOLE DE VISITATION DE L'ARCHIDIACO.NÉ DE KAIIDEN.
(1467-1475.)
1475. Anno Domini millesimo quadringenteslmo septuagesimo quiiilo. Reglstrum visilationis
sinocU sancte illustris et venerabilis domini Johanuis de Fynstinga, archidiaconi sancte
ecclcsie Trevercnsis liluli Sancti Castoris in Caidono.
Zell. I. IN DEC.WATU CELLENSI.
Primo iutimare oportet siiiodum sanctani circa festum Luce ewangeliste.
A Bausendorf. — In BusendorlY cathedraticum nuUum. Item receptio in dote ecclesie cum 2 et 1/2
equis et tôt viris; habet grossum pabulum. Item campanator cum uxore portaJjunt pullum et mani-
pulum luminis cerei, iongitudine a cubitu usque ad sunimitatem poUicis, et inde habent expensas. Item
communitas dabit vecturam iignorum ad domum dotis '") ad construendum ignem sine fumo. Etiam
dalîunt dimidium raaldrum avene, parve mensme. Item situlamC") xini. Item sex denarios jiro carnibus,
B 6 denarios pro ])anibus, 3 d. pro sale. Item très denarios pro pipere. Item sunt ibidem 1res sinodale*.
Pro quibus juribus communitas dabit 1 et 1/2 florenos. Nota : ofTicium mechanicum dabit uniim
pullum. Item sinodales iliidem habent lerciam partem. Item denai'ius facit 12 hallensem.
Bomhoijcn. — Bommagen. Receptio ibidem de sero in domo dotis cum 7 et 12 equis et personis, et
bene tractare ibidem illa nocte et non plus. Item custos et uxor sua portabunt pullum assatum in sero '
c cum mappa et lumina ut supra, cum cane, et pondus Iignorum siccorum ad construendum ignem
sine fumo, et inde habent expensas cum cane. Cathedraticum nullum. Item quelibet domus, ubi iectus
est integer, tiabit ununi octale siligiuis, \-idelicet eyn koren fyrtzel plénum avene, de quibus sinodales
volunt habere maldrum avene. Item ibidem sunt très capelle : Loxingen, Floiszbach, HartzdorfT '>. Item
unum altare sancti Anthonii in Bommagen, collât or dominus graciosissimus, et valet aunuatim 50 flo
D renos. Item sunt \?> sinodales. Ibidem quilibet mcchanicns dabit pullum.
Greimeraih. — Grymclrait. Item Grymelraidt, receptio de sero in domo dotis cum 7 et 1/2 equis el
personis, et datiir eis grossum pabulum tantum. Campanator et ejus uxor portabunt pullum et
lumina'*'' ut supra. Item communitas dabit quatuor inaidra avene Item mecbanicus unum hallensem.
Item ibidem sunt septem sinodales; habent terciam partem ('l
<*) Primitivement ad doten k. — i""' sittilum ai.. — ' fiiu \. — l" Iiiminaria B. — ■" B biiïe ces tn)is clerniers mois
el en indique la raison lorsqu'il ajoute dissolittnm.
<') Luexciii, Klussbach et probablement Dorl.
i'IlOTOCOLE DE L'AIU:H[DIAC()\E DE K \RDEN, l'i75. 55
A Uerzig. — IJrtzich. Ibidem dominus archidiaconus seii commissarius venietde seix) in doiuum dotis
cuiu 7 et iji^'^ equis et tôt viris, et halieiit pro equis gi-ossum pabulum. Item i maidrum avene
Duiiiisz masz, unam urnam vini, 12 d. pro pipere. Item vecturam ligni xci 12 d. Item 12 d. pro saie.
Pro iilis omnibus dabit communitas 1 lloreinim. Item cathedraticum unam unciam, pro uncia
20 hailenses. Item custos dabit nigrum pullum et manipiilum luminis, et inde habetcum uxore sua
B expensas cum famulo, famuia, cane et catto. Item mechanici 1 sextarium ^^[ni. Et dicunt synodales se
liabere tertiam partem. Et ibidem ununi altare dotatume*.
Nieder-Ocjffliiigen. — Ullyngenn. Receptio de seio ibidem in dote cum 7 et 1/3 ec|uis et tôt personis,
(|uibus pastores satisfaciant in expensis ("), et tractabuut eos bene et i'acient ignem sine f'umo, sic quod
dominus sinodi sit couteutus. Domini Kilburgeuses sunt pastores. Item carapanator cum uxore iiorta-
c bunt puHum et manipuium luminis, et habent expensas cum domino sinodi. Item quiiibet mechanicus
dabit unum haliensem. Item communitas pro defectu ecclesie communiter dant quinque maldra avene.
I bidem sunt quinque sinodales ; dicunt se habere terciam partem in omnibus accusationibus.
Gipperath. — Gepenrait. Receptio cum 7 et 1/2 equis et tôt personis in domo dotis, et dabunt eis
grossum pabulum. Item campanator cum uxore portabunt unum pullum et manipuium luminis;
n inde habent expensas. Pro defectu ecclesie communiter dant florenum. Itom unus vicariorum Sancti
Simeonis est curatus ibidem. Item sunt ibidem très synodales!''-'.
Laiifeld. — Lauflenfelt. Receptio in domo dotis cum pastore, cum 7 et ij-i equis et tôt personis. Pro
equis grossum palndum. Dominum'"' cum familiaribus bene tractabit pastor et facietC^ ignem sine
l'umo. Item campanator cum uxore portabunt unum pi[n]guem pullum cum manipulo luminis a cubita
E usque ad poUicem; inde habent expensas cum uno cane et catto. Item cathedi-aticum cum altari^^'
3 uncias denariorum. Uncia 2 et 1/2 albos C"'. Dominus feudi, videlicet de Manderscheit, dabit
■> partes''', terciam partem pastor. Sunt 7 et 1/2 albi 1 et 1/2 hailenses. Item ibidem sunt due ca-
pelle sine sacerdote^J'. Item communitas pro communi defectu generaliter dant tria maldra avene.
( '.oUator : comes de Manderscheit''''.
I Gilleiifeld. — Gyllenfelt. Receptio in curia domini prepositi Sancti Florini cum 7 et 1/2 equis et
tôt personis. Curtarius tractabit eos et faciet ignem sine fumo, et dabit pabulum grossum f. Item cathe-
draticum ibidem 18 s. treverensium ; prepositus dabit duas partes, plebanus terciam partem. Item
campanator cum uxore dabunt pullum cum manipulo luminis, inde habent expensas cum domino
sinodi. Item ibidem sunt duo altaria bene dotata et una capella ScheytvvylerC, de qua dantur duo
G maldra avene et 2 albi schreifgeldt <"' . Item quiiibet mechanicus dabit i denarium. Item sex sunt
<•) B note en marge : nliud linhrt \niij, c'cst-à dire i \ el ij-i; cf. . plus loin , p. 66 i:. — ■''' Cet article que B ajoule à la suite
(le celui de Greinieratli est le même, à quelques variantes près, que l'article terminant dans l'unel l'autre manuscrits la liste
<les paroisses du doyenné de Zell. — ''' de expensis B. — ^''' Cette phrase finale est particulière à' B. — ''' sed dominam b.
— (') facere A. — '*' in altari Fi. — ''') Cette plirase a été ajoutée à B et donne la valeur de l'once en blancs. — "' duas
imrtes B. — ('' sive sacerdotes B. — ''' B seule désiiine le collateur. — <'■ Ces quatre derniers mots n'existent que dans b.
— (") Ce dernier membre de phrase est ajout'' dans v l'I dans ii.
•'1 Sclieidwciler.
56 DIOC.KSK DR TUKVES.
A sinod.'ilcs. Itt^m gi^neralili'i-, pio coinriuiiiil;ilis di-rcclii. diiil quiiK|ue maldra'* a\eue adcr 6, uund /.u
Cocheni Ivbbeien, ahe ma» wyile. Item cathcdrnticum 3^ *-. treverensium. Domini Sancti Floriiii.
ratioiie pioposilure, diias partes; pastor tcrciam partem''''.
Wollmeialli. — Wolmerait. Receptio iii doino dotis cum 7 et 1/2 equis et lot personis. Paslnr
bene recipiet eos et bene tractabit eos; sic quod non fient de eo querele. Item campanator portal)il
B pidlum cum manipule luminis, et usor sua portabit lixiviam cum pectine ad lavaudum capita don)i-
iiorum; inde haïrent expensas in domo pastoris. Item isti de filla DemenrailC tenentur ducere ad
curiam dotis in subsidium pastoris unum plaustrum lignorum siccorum, et, si ligna dant aut la
ciunt fumum, tune ipsi sunt pénales, und ein klein vierlinck pfeffers facit 4 loettW. Item isti do
lilia StraenC-' tenentur unam urnam vini ad mensam de mediocri vino in subsidium expensaruni.
c Item isti de fdia Ymgmerait^' tenentur ad pabulandum equos diraidium maldrum avenarum. Item,
die quo sinodus sancta celebratur, tenentur isti de Wolmerait unum porcellum, vulgariter eyn
l'ryszlynck, de 18 denariis. Item cathedraticum , dabit pastor 9 albos. Item mechanici eyn haller'*.
Item ibidem sunt 2 1 sinodales. Item generaliter pro communi defectu dant isti de Wolmerait 6 mal-
dra avenarum. Item isti de Straen quinque maidra. Item isti de Domenraidt 4 maldra. Item isti de
D Imgmenrait 3 maldra. Item intimatio sancte synodi débet publiée in ecclesia Wolmerait fieri trinies
de quindena in quindenam, et de post fiet celebratio. Item schrifgelf 18 aibi-"'.
lMt:eralli. — Lotzenrait. Receptio aicliidiaconi sive commissarii cum 7 et 1/2 equis''^ et personis.
Pastor laciet eis tam viris quam equis largas expensas, videlicet domina de Sancta Catherina. Item cam-
panator portabit pullum et manipulum luminis; uxor sua portabit lixiviain cum pectine ad lavandum
E capita, si necesse fuerit. Item cathedraticum reperitur in altari 3 et 1/2 solidi *^ coloniensium. Item
quilibet mechanicus dabit unum hallensem. Item generaliter pro communi defectu dabunt sex maldra
avenarum. Item septeni sunt sinodales, et non accusant nisi manifestum. Item ibidem altare Béate
Marie Mrginis habet missam epthomodalem''"'.
Visclimitt. — Oieszmit'''. Receptio in curia abbatisse J' de Stidja ibidem cum 2 et 1/2 equis et toi
F personis, et dabit eis expensas sinodalibus et uxoribus eorum "^l, et equis gixjssum pabulum, et
unam unciam, facit très albos, et ignem sine fumo, 3 maldra aveue, 2 et 12 allws pro scriptore.
Item centurio, videlicet der Heymbei^er ville, dabit situlam vini et 12 maldrum avene pane
meusure, que prcdicta extendunt se ad 2 albos. Item campanator cum uxore jwrtabunt pullum cum
nianipulo luminis, inde habent expensas, ahenam [sic] cum lixivia et pectine ad lavandum dominos, si
G est necesseC. Item cathedraticum in altari una unt/.e dcn.; abbatissa de Stuba dabit unciaLm .
2 et 1/2 albos pro uncia. llem communiter pro commuui defectu generaliter dant 3 maldra
avene.
f" si'f iiinldra B. — •'"'('.es deux deiiiières phrases sont ajoutées dans 11. — ■''' CcHf addilion en »ieil allemaml est coni
iinino il A et B. — '■'' Celle phrase est une addition de n. — >' Addition paniculièiv « 11. — '-'^ ei/uis. omis, « l'-lé ajouli-
posti-rii'ui'emcnl en interligne dans a et B. — '" sotida A. — W Celte phrase rst |>articulière as. — >'' Orri;mi« B. —
''' curie domine B. — ''' Le n-stc de la plirase n'existe que dans n. — ■'' Les onze derniers mois sont ajoutés à B.
"1 Demornlh. — W Slrohn. — ('' luini.-ralh.
PROTOCOLE DK L' VUCIIIDIACONK DK K VRDKN, ['i75. 57
A Sirot:hiicscli. — Straiszbusch et filia hrovitor soparata ("' a matrice ecclesia in Lul/.erait'''. Item
calhedraticuin nuilum. Recejitio in di)tc cum 2 et 1/2 ecjuis et tôt persoiiis. Et coniinunitas dahit
de sero domino sinodi venienti, et alias non, ut ipsi dicunt, vecturam iigni et 3 sextaria vini, 1 '2 mal-
drum avene pai-ve mensuie, (3 d. proassatura, 3 d. pro panibus, 3 d. pro sale et 3 d. pro speciebus.
Predicta valent 16 albos. Item campanator dabit umira pullum et raanipulum Inminis; indc habet
B oxpensas cum uxore et domino sinodi sivc commissario. Item mechanici daiit unusquisque 1 hallen-
seni. Item communitas pro communi dofectu ecclesie cimiterii t''' i maldra avene. Item 0 albos
8 schryffgelt. Item sunt ijjidem domini sinodales ("'.
Bertrich; Ediger. — Rertiich, capella ad ecclesiam Edegre. Receptio nuUa. Catlicdralicum nulluni.
Item ibidem adjudicant domino aicliidiacono seu ejus commissario unum maldrum avene , dunsch
o maisse, unam karetam lignorum, unam sitnlam vini et ignem sine fumo, duas scutellas plenas carnibus
bovinis, et superadditur senapium sive mustarda, 2 panes Dunsz spannen \vyt, 3 d. pro pipere, 3 d.pro
sale, que extendunt se ad 16 albos. Custos dabit manipulum luminis. Communitas dabit omnia ista, et
communiter dant duo maldra avene pro omnibus illis superius enumeratis. Item quilibet mechanicus
I hallensem dabit. Item isti sinodales volunt î"*' vocari cum intimatione ad HontheymC-), quia non trahunl
V morem ibidem.
Honilieiiit. — Hontheym. Receptio in domo dotis, de sero, cum 7 et 1/2 equis et tôt personis. Ibidem
pastor satisfaciet eis in expensis — ipse rennuit [sic] quia non danlur sibi carnes W — ut infra. Item
custos cum uxore porlabunt pullum et lumiua W ; inde habent expensas. Item cathedraticum una
untzefe' den.; ibidem 6 d. unum Iiallensem; untze facit 20 d.; istos denarios solvunt cum 3 et 1/2 hal-
E lensibus. Item, de niane, dabit communitas ibidem pro panibus 6 d., 6 d. pro carnibus, 3 d. pro
pipere, 3 d. pro sale, urnam vini, 1 maldrum avene pai-ve mensure; que prœdicta extendunt se ad
undecim albos. Dicunt sinodales quod illa solvant cum quodam defcctuC''. Item quilibet mechanicus
dabit I denarium. Ibidem sunt septem sinodales, et habent terciam partem de emendis accusationura.
Item pro communi defectu generaliter dant 7 maldra avene, cochemcr maisz. Item est capella in Heint-
!■■ zerait'^'et perlinet ad ecclesiam quam deservit pastor ibidem. Item sex aibi schryfTgelt.
Gillenbewcn. — Gyllenjjuren. Receptio in domo dotis apud pastorem, de sero, cum 7 et 1/2 equis et toi
personis, quibus pastor providebit expensis. Item cathedraticum 3o d.; facit in toto i5 hallenses. Item
campanator portabit manipulum luminis cum pullo, et inde cum uxore habet expensas in domo pastoris.
Item est una fdia, videlicet Smydl''', (juam etiam deservit pastor, et illi dabit tria maldra avene. Item
G cathedraticum 1 uncze. Item unusquisque mechanicorum dabit unum hallensem. Item pro communi
defectu et causa generaliter dat conmïunitas G maldra avene. Et sunt quatuor!'' sinodales et liaheLult
terciam partem in accusationibus'J'. Item pro scrijjtore (i albos ■'■1.
'■) sepeiala ab. — '''' cl cimitcriii^ — ''' n biffe domini et li> remplace par duo; une écriture moins ancienne que cette
correction ajoute dans a l'alinéa : quatuor sunt synodales. — ''i passant B. — ''' il supprime ce membre de pbraso. —
''^ et manipulum luminis n. — <»' un(:eaB. — ''"' B barre ce qui précède à partir de dicunt et le remplace par et cedunt pas-
lori in suhsidium. — ('' — El sunt est une addition de B. — '') in accnsatis 11. — ■'' Pbrase ajoutée dans 11.
'■' Lut/eralh. !" Heinzeralli.
1^1 HonlbiMin. '») Schmill.
lUSTOR. DE FRANCE. — TOUILLÉS, V. S
58 DIOCESE DE TREVES.
A Aljlcii. — AKllo. Receplio aj)ud pastorem, videlicet doniinuni de ByschofTsteyn , cuni 7 c\ 1/2 equis
cl tôt personis cum caue, quibus contradicere non potest, ctpastorfs faciant eis sufficentiam ut eis refe-
rantur gratiariim actioncs. Itom campanator iinum pullum ot manipulum cere. \{cm. cathcdraticura 3 s.
coloniensium et uiium siimmorcii avonc. Item unust|uisque mechanicornm i hallcnsem. Ileni Alfllen
liabct duas fllias, quas deservit plehanus, videlicet Gorgewyler et (ievenich (''. Item pro coairauni dé-
fi Cectu et causa generaliter daiit 12 maldra avenanim, videlicet AlITlo j, Gorgwiler !x et Gevenich 3.
Item ibidem sunt decem sinodales et halient terciam p;u-teni in onuiibus accusatis. Item avenam deli-
iierabunt ad Cochem ''l
Liielz. — Lutze. Receptio domini aixhidiaconi indomo dotis cum 2 et 1/2 equis et tôt personis, cum
duobus canibus et ancipilre; et nicbil paratiir neque datur, nisi débet reperire in dote unam oUam
c eream et unum cremaie, proprie evn kremel'""'. Item undecim sunt sinodales qui tenentur obviare
domino archidiacono équestres medietas, residui pédestres, et, si deGciunt in calcaribus ferreis , jKJSsunt
et sufficit eis haberede ligno hageldoren et campcstri de canope. Item isti de Lut/, dant dimidium mal-
drum avene, mensure trevcrensis, et quelibet domus unum pondus ligni sicci und eyn eymer wynst''.
Item isti de filia inDummerszhusen'-^' dant unam situlamcervisie''''. Item fdiain Buderszhusen '^' unum
D plaustrum lignorum. Item filia in Lych''' unum plausti'um lignorum. Que omnia ista que dat commu-
nitas valent 17 albos. Item cathedi'aticnm 3o d. , faciunt i5 hallenses. Item unusquisque mechani-
corum I hallensem dabit'"'. Item pro communi defeclu dant iste de Dummerszhusen 4 maldra avene
und evn eymer biers; item de Biiderszhuszen 3 et l'a maldra avene und cxn eymer wyns; item isti
de Lvch 3 et 1/2 maldra avene, eyn eymer wyns; item isti de Lutze generaliter 3 maldra. Et undecim
E sunt sinodales. Dicunt sinodales quod nunquam dederunt nisi avenam et noiunt dare cervisiamC^ et
\iniun cl lignum, eliam nîchil ad comniissarium.
Beulirk. — Bulich. Receptio in domo dotis cum 3 et 1/2 equis et tôt personis. et dominus sinodi
veniet cum una veltre*' et duobus canibus, et pastor faciet eis suIBcentiam in espensis ut ei referantur
graciarum actiones. Item communitas de mane dabit domino sinodi i et 1/2 maldra C"' avenarum, 1/2 si
I Udam vini, i5 d. pro assatura, i5 d. pro pane, quartale piperis, quartale kumme , quartale salis; et de
predictis sinodales dicunt se habere tertiam partem. Item unus(|nisque mechanicorum dabil 1 hallensem.
Item cathedralicuni iH s. bopardiensium; faciunt 1 et 1 ■.> Ilorenos. Item sunt ciste in cimiterio: una
cista dat 1 album.
Sevenich. — Sevenvcli. Receptio de sero in domo dotis cum ■?. et 12 equis. et lot personis, et duo-
Ci lius canibus et ancipitic ''. Item custos cum uxore juirlahunt pullum cum manipulo lumiuis; iude
'") C.i'tli' plirase c^isU- si-ulomont dans 11. — C"' hrcmrci A. — <"' n omet les quatre mots précédents. — '*' crrrisii a. —
t'> Il raye le surplus de l'arliclo cl njoulo : Ilem prn communi defeclu dant isti de Dummershustn 3 et 1'9 maldra arène et silu-
lum cervisie. Item isti de Biiders:liusen3 et Ij2 maldra aiene et situlam vini. Item isti de Lulz ijeneraliter .7 maldra arène. —
'') cerriscam .\. — '*' cum iiiio accipitre 11. — <"'' 2 maldra 11. — '') ancipit. a\cc abrtMation par susi>'nsl.in : ce mol c»l
suivi dans 11 des nuits ijuilnis pustor siitislncict,
'" Cii.'orj;«t'ilci', Gevenicli. de la ferme do Pelersliauesorliof. pK's ilo /iUli.iu^i n , ron-
<*' Doniniersliausen. serve lo souvenir.
W IVulôIre Pelcrsliausen , village disparu dont le nom '" Ij.ilir-Lieg.
PROTOCOLE DE L'ARCHIDIACONE DE k VRDEN, l'i75. 59
A habent expensas. Pastor providebil in omnibus expensis. Item cathodralicuiu (iocein denarios leve^"'
monete; facit 20 hallonses, quas communitas solvit. Item unusquisqiie niechanicus dabit unutn halicn-
sem. Item de communi defectu generaliler dant tria maldra avenarum. lUmi sex sunl sinodales et ha-
])ent tertiam parteni in accusatis C").
Ober-GondiTshaiisen. — Gunterszhuseu. Item dominus archidiaconus aut sui commiss;u'ii per septeni
n sinodales in via ante villam , equester etpedester, cum calcaribus, vulgariter'"' haendorn sporen, et debent
eum ducere ad domimi dotis. Ibidem propinabitur eis vinum <''' cum 3 et 1/2 eqiiis et tôt personis, cum
una \eltre et ancipit[r]e et uno cane, vulgariter eyn vogelhont, quibus domina sive moniales de Roide
[et] pastor providebunt de expensis, et bene tractare et e(|uos pal)ulai'e, sic quod de mane adhuc ante
equos reperiri possit avena post orlum sobs. Item cathedraticum 18 solidos bopardiensium, solidns
c facit duos albos, et quatuor uncias denariorum levé monete, faciunt 4o hallenses; débet reperiri in
altari. Item communilas pro communi defectu tria maldra avene, mensure bopai'diensis , et 3 puUos.
Item I fryszlynck pro 3o denariis, i5 d. pro panibus. Item duas situlas vini. Item 3 quartalia
piperis et salis. Item unam situlam cervisii. Item 3 kai'ethas lignorum ad domum dotis. Item oiïicium'"'
3 hallenses. Omnia preclicla que dat communitas extendunt se ad 16 albos.
» Mannehach. — ManbachC^'. Receptio de sero cum 2 et ly'a equis et tôt personis. ^'eniet dominus sinodi
cum duobus canibus et duobus veltris. Item campanator et uxor porlabuntpullum unum et juanipulum
luminis; inde babent expensas. Item si dominus sinodi non inveniat expensas in domo pastoris, tune
débet invenire sub mappa in summo altari 26 solidos, qui'»' faciunt 12 albos, qui forsitan dantur pro
expensis C''. Item cista una in cimiterio dabit i album. Item communitas dabit pro communi defectu
E 4 maldra avene, trierscher maissen. Item oflicium unum'"' dabit 3 liallenses. Item absens i4 hal-
lenses, sinod[alis] 28 hallenses. Item schryllgelt 4 albi.
SaicrsJiausen. — Saverszhusen. Ibidem cathedraticum nullum. Item receptio apud pastorem in dote
cum 2 et 1/2 equis et tôt personis, scilicet viris. Pastor faciet ipsis cenam solemuem. Item commu-
nitas dabit situlam vini et médium maldrum avene, mensure binger, 6 d. pro assatura, 1 d. pro sale,
V 1 pro pipere , que extendunt se ad sex albos. Item campanator portabit unum pullum et manipulum lumi-
nis et uxor sua, inde habent expensas cum domino sinodi. Item ofTiciumlJ) 3 hallenses. Item commu-
nitas pro defectu ecclesie iiii maldra avene, trie[r]scher maissen.
Mannehach. — Mannenbach. Rece()tio de sero ufl" dem wide hoiTe aut in domo dotis cum 2 et 1/2
equis et tôt personis, cum duobus canibus, uno accipitre C*) et 2 veltris. Item campanator et uxor ej us
G portabit pullum et luanipubnu luminis, et inde hal)ent expensas. Et si dominus sinodi non invcuerit
expensas in domo dotis, tune débet sub mappa summi altai'is invenire 27 solidos, qui faciunt 12 albos.
'"' levis 1!. — ('■) Ces deux mois sont ajoutés dans ii. — ''' vulyarilerller a. — '■*' ii porte ici , en marge : arcltidiacomis
aut commùsariiis comparebit. — f'' (judibet mecimnicus , au lieu de ojjicium, D. — !') Hanbach au; mais c'est assurément
une faute de transcription pour Manbach, car cet article fait manifestement double emploi avec celui qu'on lit quelques
lignes plus bas et qui n'existe que dans B. — W i/ue AB. — ''"' Ce mot est omis dans a. — ''' u remplace ces doux mots par
incchaiiicus. — O Ilpm ntncbumcns ii. — !') Item wcchoninis ipiilibet U. — ''^^ (i!'i-i/ii-((c A.
8.
60 DIOCESE DE TREVES.
A Item cista una iii cimiterio dat i alhuiii. Item commuiiitas proptcr defectum occlesie 'i maldra avene
treverensis mensurc. Item (|iiilil)et meclianiciis i hallensemt".
lieltheim. — In Beltheni. Rpce])lio in domo dotis cimi 3 et 13 equis et lot viris et 2 et i 2 canibus,
et tune pastores, scilicet prehendarii in ByschofTs Steyn Sancti StefTani, tenentiir dare i maldium avene.
Item dccem deiiarios pro assatura, 2 et 1/2 denarios pro panibus ordeaciis pro caniljus. Item unani
B iirnam vini. Item unum virdlinck pro pipere. Item unum virdlinck pro sale. Item unum vyrdliock pro
kome. Ilem comniunitas unum plaustrum iignorum. Que predicta extendunt se [ad] 18 all)Os'''. Item
cathedraticum nulliini. Item comniunitas tenelur dare 9 maldra avene. Item ofTicium denarium""'.
Item duas iilias \idclicet Gudenrait et Bruns/.lioren '- ,ha])ent ambo presbiteros; et ille due filieiRoide'*
una cum Bcltheni , tenentur 10 maldra avene et' sempcr dedcrunt.
c Roth. — Rode '''. Item receptio il)idem cum 1 et ly 2 equis et tôt viris. Pastor faciet eis expensas de
sero. Item comniunitas dat ?> maldra avene. In Roide. Ibidem non est opus amplius visilare. Solebanl
(lare annuatim 3 maldra avene, sed amplius nolunt dare quicquam-''.
Bnvh. — In Bocli. Item ibidem cathedraticum 21 denarios. Decimatores dabunt duas partes et
|)astor aliam partem. Item leceptio apud pastorem cum 2 et 12 equis et tôt personis, quibus pastor
D satisfaciet in expensis. Comniunitas présentât ad domum domini predicli unani situlam vini, 12 mal-
drum avene et vecturam ligni. Item 6 d. pro assatura, 3 d. pro pane et 3 d. pro sale. Que omnia
extendunt se ad 8 albos. Item canii)anafor portahit unum pullum et manipulum luminis, inde luibet
expensas. Item comniunitas pro deiectu ecclcsie tenetur '1 maldra avenanmi.
Bell. — In Belle. Receptio ibidem domini archidiaconi "' cum 2 et 1 3 equis et tôt nris cum duobus
K canibus ad domum dotis; ibi pastor seu plebanus disponit eis largas expensas. Item cathedraticum
10 denarios levé raonete'*^'. Item plura dantur in parrocliia paslori in subsidium expensarum, nicliil ad
commissarium. Item comniunitas dabit 4 maldra avene. Item die gemeyn geben dem pastoir funfT
vyrtzelen'^' haberen zu foUest dcr kost, eyu fryscliclien von 10 schillingen. und eyn burde rinsr, und
eyii foider lioltz.
!■ Moersdorf. — MorszdorlT. Hem ibidem receptio in dote cum :> et 1 2 equis et tôt viris cum ancipitiv
et cane. Pastor tenetur eis expensas l;u-gas. Item custos dabit unum pullum etC' lumina; inde haln'l
expensas. Item comniunitas dabit unam urnam vini, mensure treverensis. Item dimidium maldrum
avene. Item sex denarios pro sale. Ilem pro porcello 18 denarios. Ilem unum plaustrum ligni. Item
("1 11 seul iloiiiie ce lotal. — '''' (/iiiViiet mcchaiiicus l\ denarios B. — ''• Le nom <le la paroisse, placé enlro lignes,
ne Ggure que dans b. — C*' Cette phrase que donnent A et 11 constituait probablement dans l'original ime note ècrile
en marge. — '*' archidiaroni sue commissarii b. — <'' levis monete b. ■ — "' vYi:elen \. - — '■ B ajoute en interligne
manipidiim.
'" Cet article n'existe que dans 11. ginale appartenant au manuscrit t>-pe. Remarquons, en
<*' Goedenrotli et Braunsliorn. effet, que B l'ajoute, sous la forme Rodr. au début de la
''' Rolh. — La jm'sence du nom Itoidc résulte mani- phrase suivante et que l'expression ille duf filir ne Murait
l'estemenl de l'inlrodiididn à cette jilace d'une noie mar- s'appli<iuer qu'à Ciocdenroth cl Rraunshorn.
PROTOCOLE DE L'AUC.UIDI ACONE DE KARDEN, 1475. 61
A 2 liallenses pro piperef"'. Omnia cediint pastori,q»e omiiia extendunt se ad i/| albos. Ilem de qualibel
domo in parrochia i haller. Item communitas de cousuetudine dabil 7 maidra avene, trierscher
maissen. Item o(Tîcium "" iinum haUonsom.
Maslershauscn. — In Masterszliiiszcn. Item ibidem catbcdraticum 3 florenos moiiete levis, faciuiil
in tolo 2 et 12 florenos, et hec judicant pro defectn ccclesie, et sinodales rctineant sibi terciam par-
B teni. Item reccptio cmn a et 1/2 equis et tôt personis in dote ecclesie. Et communitas disponit vecturani
ligni et 1 2 maidrum avene parve mensure, item unnm pondus vini, et 3o d. pro assatura, et domino
sinodi expensas. Vel solvant predicta, que omnia extendunt se bene ad viginti albos. Item 3 d. pro
piperei"', et 2 d. faciunt i hallensem. Item campanator et uxor sua portabunt unum puUum et mani-
pulum luminis, et inde habent expensas. Item ofRcium unum eyn lubschen ("''. Item sunt due filie annexe
c ecclesie, Addelicet Silva Sancti Pétri"' et habet sacerdotem, alia'"' Blanckerait '^'. Illam desei"vit do-
minus pastor.
Mittel-Strimmig. — In Stremych. Item ibidem cathedraticum nuiluni. Item receptio cum 2 et 1/2
equis et tôt personis, quibus pastor providebit de sero in expensis. Item campanator portabit unum pul-
liim et manipulum luminis, et inde habet expensas cum domino sinodi. Item communitas dabit in sub-
D sidium pastori unam vecturam Hgni et de mane eyn baneymer wyns et 18 d. pro assatura et quar-
tale piperis C^. Item sex d. pro panibus. Item 2 d. pro sale. Que omnia extendunt se ad 8 aliios. Item
(ilficiumfe' I denarium. Item communitas dabit pro defectu ecclesie 7 maidra avene. Item sinodales
iiabent terciam partem in enendis C''. Item zu Hoenret^' cathedraticum 3 albos'"'. Item communitas
iiichil. Item Laupach '' cathedraticum 3 albos 'J'. Item communitas nicliil.
E Poinmern. — In Pumer. Item receptio domini archidiaconi in curia dominoriim de Hymmelrait
cum 7 et 1 2 equis et personis'''' cum duobus canibus. Ibi habebunt largissimas expensas de sero. Item
centurio unam vecturam ligni, et inde hal)et expensas. Item custos portabit eyn durre liurde holtz, unum
puUum et manipulum luminis et inde habet expensas!''. Item faber portabit 4 holTyszen mit yren ne-
gelen cum faniulo suo habent expensas. Que omnia extendunt se ad decem albos. Item cathedraticum
r 3 marcas 3 untzen '"'';una marca facit sex albos, una uucza facit 20 hallenses. Et pastores dabunl
uncias très; faciunt 5 albos. Item officium '"' 1 hallensem, eyn backhuisz 3 haller, eyn nuille
.'5 haller. Item septem sunt sinodales in numéro.
KIotten. — In Clotten. Item cathedraticum nullum. Item receptio cum ![ et 1/2 equis et tôt viris,
quibus pastor dabit expensas. Item campanator portabit unum pullum et manipulum luminis; inde
G habet expensas cum uxore. Item officium'"' i hallensem. Item sunt 12 sinodales.
'"' nroprie \; pro nipere D. — ''' n reiiiplarc ojficium par mecliaiùeus. — '"'propnVA; pro pipore B. — *''l|(cni iiuililicl
mechanicus unum lubschen E. — ''' aliam \. — ''' propric a; piparls n. — "' quilibet mcchanicas B. — '''' Ces deux
mots sont une addition de n. — ''' A porte ici une note marginale extérieure et d'une autre main: Anno [li]81 niliil dédit.
— ('' Encore en marge, dans A : Anno [1i]85 . il februarii, nihil dédit. — • ('' et toi personis b. — '"' Ces quatre mots sont
de B. — '"' /// marcas et très uncias B. — '"^ Item meclianiciis n. — '"' Item meclianiciis n.
'■' Peterswald. '" Horn.
'" Blankenralli. '*' Laubacli.
62 DIOCKSK DR TRKVES.
A Kocliem. — In Cochine. Ibidem receptio in dote cum 7 et 1 2 equis et tôt vins. Ibidem paslor salis-
faciel ipsis iargas expensas. Item campanalor portaijit pulium et manipulum luminis et médium sexta-
rium vini , et inde habet expensas cum uxore. llcm calliedraticum 3 untzen "' ; — 6 albi pro una uacia ''''
faciunt 18 albos. . . — dabit decimator in PaItzHCi. Item isfi de Fryde'-' dant florenum''''. Item isti
de Dorhe '"' '*' 1/2 florenura. Item absens ibidem quilibet dat 1 sextarium vini, et erunt ibidem présentes
B omnes parrochiani, denij)tis militibiis eoiumi[ue (iliis, et pastoribus bur'''.
Kond. — lu Coudeu. Ibidem cathedraticum 9 albos. Domiui de StalFcl dal)unt diias partes et pastor
aliam parteni. Item centurio, excepta communitate'»), dabit 22 denarios et faciunt 11 ballenses. Item
receptio apud domiuum pastorem cum G et 1/2 equis et lot viris, quibus pastor providebit in expensis.
Item canipnnator i)ortabit unum pulium el manijiulum luminis et fasculum vini, et inde habet expensas
c cum uxoie. llcm olîicium '''' 1 hallensem. Item sinudales liabeul terciani partcm in emendis ''' eorum;
sunt quatuor.
Ernst. — In Ernslhe. Item ibidem receptio nulla. Ista ecclesia separatafj' est a Protghe î'' '*', sed
dant jura sua, sicut isti de Protghe. Item in Ernsth pro cathedratico i5 uncias, sicul isti de Protghe.
faciunt 12 1/2 aibosW. Item isti in Ernsth dant etiam pro omnibus juribus, sicut in Protgh, i ilo-
I) renum, ut infra in Protgh. Nota totum florenum. Très sunt sinodales (■"'.
Vahrig. — Valvey. Receptio nuHa, et hec ecclesia separata est ab ecclesia in Protig'^'. Dat simililer
nune pro cathedratico 6 albos*"'.
lirulliti. — lu Prolglie. Iliidem receptio in dote cum 7 et 1/2 equis et tôt personis; ibidem dabitur
ijisis pabiihnn ru foder. Item custos dabit unum proximorum prope gallum'"' et nianipuliun lumiuis.
E Item cathedraticum i5 unczen, una facit loliallenses et pastor dat; faciunt i3 albos. Item communitas
tenelur 1 maldrum avene, dunsch maisz. Item 1 eymer wyns, trierscher maisse. Item eyn fyrlynck
pefTers. Item eyn foider holtz redimendum cum 3 halleusibus. Item 3 hallenses pro sale. Item dant
unum florenum pro omnibus. Item oflicium dat Ip' unum hallensem. Item Ernsch et \ alvey et Fanckel '
sunt filie seu capellc. Item septem sunt sinodales ibidem. Item in Protgh est premissaiia ; habet an-
F nualini 3o florenos. Item in Fanckel etiam est premissaria t|ue habet annuatini 3o llorenos.
Ellenz. — In Ellentz. Ibidem receptio in dote cuni 2 1 2 equis et tôt viris. Pastores sunt canonici in
Cardona, et isti dabunl domino et suis fauiulis expensas el pabulum ])ro equis. Item custos dabit unum
pulluui et nianii)ulum luminis; inde haijet expensas cum cum uxore sua. Item cathedraticum 20 licht
'"■ J unlzt'as u. — '"'■ jiro una iincia est de 11. — - >°' datiit decinuinler in Pals B. — '''' 1 Jlorenum B. — '*' Dorme,
dans A; peut-être pour Doeme. — t'' u supprime ce dernier mot. — !" communitas a. — '""' Item mechanieus B. — ''' in
emendis sont de n. — '') sepcrata ab. — • '^' u supprime le reste de la plirasc. — ''' 13 et 12 alhos b. — '"' Celle
plirase est une addition de b. • — • '"J Cet article se trouve seulement dans i). — <°1 dabit nnani gallinam pro.rimiortm prope
iiallam 11. — "'' mcchnnici dant 11.
<'! Pfalz, ancien village dont le nom de IMaUcilior, en ''' Dolir.
la commune de Valwig, évoque le souvenir. "•^' lirultig.
'-' U faut sans doute lire Kayde, car il s'agit certaine- '' Ei-nst, Nalwig et Fankcl.
menl de Kaid.
PROTOCOLE DE L'ARCHIDIACONÉ DE KARDEX, l'i75. G3
A |)ennyngk(°'; faciunt lo haller. Item communitas dat i maldrum avene, duusche maisz. Item pondus
vini. Item pastores dant i solidum ti'everensiiim pro uiio porceilo. Que omnia predicta extendunt se ad
•joalbos. Item septem sunt sinodales et habent tertiam partem in accusationibus et aliis emcndis. Ibi-
dem est una capella PolterszdorfT'^'.
Beilstein. — In Bylsteyn. Ilndem cathedraticuni nullum. Item rcceptio nulla. Sinodales solummodo,
11 lit dicunt, accusant. Et oflicium i bapscheC"'. Ibidem sunt duo altai'ia bene dotata. Dominus Treve-
leiisis et domicellus de Woiinenliurch haïrent conferre aiternatis vicibus. Item oiïicium iliidem'"' dat
I lypschen.
Senheim. — In Senheym. Ibidem receptio domini in curia dominorum majoris ecclesie Coloniensis
cum k et 1,2 equis et tôt viris, et ibi faciet ipsis curtarius largas expensas, quod de mane graciarum
c actiones référant sil)i. Item campanator portât pullum et lumina. Ibidem cathedraticum 3 Coltz
iiiarck et untzen*'''; curtarius solvit ex parte dominorum predictornm. Item communitas dat 6 d.W pro
panibus, 1/2 pondus'*"' vini, 1/2 maldrum avene dunscli maisz, 1 liberam piperis, 3 d. '^' pro sale,
1/2 hallensem spysszhultz C''. Item eynen brulinck pro 9 d. Item unum plaustrum ligni. Que omnia
extendunt se ad 1 florenum. Ibidem sunt septem sinodales et habent terciam partem de istis jam dictis.
D Item officium 1 hallensem'''.
Nehren. — In Noeren. Ibidem receptio domini cum 4 et 1/2 equis et tôt viris in dote, et ibidem
ilominus pastor dat eis expensas, tam hominibus quam equis "J"; sic quod de mane graciai'um actiones
référant sibi ('''. Item communitas dabit pastori in subsidium unam urnam vini et unum maldi'um
avene, dunsch maisse, que extendunt se ad i4^albos'''. Item cathedraticum 3 untzen denariorum '"' ;
E pastor dabit'"', 20 hallenses pro uncia. Item custos dabit unum pullum et manipulum luminis,
uxor sua cum lixivia et pectine. Item sunt ibidem quatuor sinodales. Item una capella Duppen-
wiler '"1 sacerdotes, et dabunt 3 maldra avene 'i".
Ediger. — In Edegre. Ibidem 3 marcas pro cathedratico coloniensium et /i untzen, 10 hallenses pro
Lincza. Item ibidem receptio apud dominum pastorem cum 7 et 1/2 equis et tôt viris, quibus pastor
1 benetraclabit et faciet eis sufficientiam. Item sinodales équestres obviabunt domino sinodali apud locum
([ui dicitur ad Tranter; si non habent calcaria de ferro nec aiiquo alio métallo, sufficit quod habent
calcaria de ramo'i' vel ligno corneo. Item communitas tenelur presenlare eyn'''' malder avene, dunsch
maisse, et pondus vini. Item unum sextarium salis. Item 12 d. pro assatura. Item 12 d. pro panibus.
Item vecturam ligni partim viridi et partim aridi. Que extendunt se ad 1 florenum. Item de quolibet
'*' cathedraliciim xx denarios levis monete B. — '""' B raye ul dicnnl et remplace les trois derniers mots par : mechanicus dat
«•yn luben. — ''' u remplace ojfîciam par mechanicus et supprime ibidem. — '''' /// marce coloniensium et très unczen, uncia
facit X hallenses B. — ''' *// d. B. — ''' unum pondus B. — '^' 2 112 d. B. — ''"' spysz grucht {?) a. — ''' Item mechanicus
unum hallensem a. — ''' quam eiiuis n'existe que dans B. — '*' sic quod ei de mane graliarum actiones refeiantur B. —
''' B supprime ce dernier membre de phrase. — ("' //;/ uncie denariorum B. — '"' A porte: pastor dakit x, laquelle lettre
est suivie d'un / liarré. — '"' Un blanc dans le manuscrit. — '■'1 11 remplace sacerdotes cl par Wilre njlre et termine l'ar-
tille par et deliberahiuil in Cochem, — "> nimmo a. — ''' umim i».
"' Poltersdorf.
64 DIOCESE DE TREVES.
A ofFiciot'' I hallor, et siiiodales hal)ent tertiam parlem de predictis omiiil)iis, prcterquam do catlipdratico
quodsoliim est cominissarii.
lirciniii. — In Brcmugc. Iliidem calliedialicum nulliim. Receptio cuin 9 equis''''. Item comtnunitas
dabit unum pondus vini. Item unum maldrum avene,dunsch maisse '■'''. Item vecturamligni. Item por-
celliim pro 12 d. Que omnia extendunt se ad 2 3 albos vel quasi. Item una cista'''' dabit in cimiterio
B 1 album. Item ibidem est una capella. Item ofliciumW unum hallensem. In Buren O etiam sunt ciste '■'^
et est capella''-''.
Neef. — In Nevc. lliidem cathedraticum una untza''"'; abbatissa in Stulja daiiit. Item ibidem receptio
de sero apud abbalissam cum 4 et 1/2 equis et tôt viris, quii)us abbatissa dabit largas e\peiisas et pro
equis duo onera straminis. Item tria onera fcni. Item unum maldrum avene parve mensure. Item unam
c vecturara ligni. Item unam situlaiu vini. Item pro assatura quinque solidos colonicnsium. Item 3 d.
pro pipere. Item 2 d. pro sale. Item domina abbatissa omnia dabit ista predicta,que extendunt se ad
17 albos. Item campanator et uxor sua portabunt unum pullum et nianipulum luminis, et inde habent
expensas cum domino sinodi. Item unum officiuni' 1 ballenscm.
UiilUiy. — In Boley. Item ibidem cathedraticum una untza J ; pastor dabit. Item communitas dabit
D 1/2 maldi'um avene, dunsch maisse. Item unam urnam vini. Item 2 d. pro pipere. Item 2 d. pro sale.
Item 2 d. pro lignis. Que omnia extendunt se ad 12 albos. Item tercia pars viui pertinet sinodalibus.
Zell. — In (^,elle. Item ibidem cathedraticum 3 marcas et iunczias, \ albos pro marca et 20 denarios
pro unczia : 18 albos 8 hallenses. Item communitas dabit unum florenum vel circa pro juribus infra-
scriptis, et solvunt decimatores ''') cathedraticum ibidem scilicet domini, sed plus valent subsequentia
K quam sex. Item receptio in dote cum 6 et i 1 equis et lot viris de sero et satisfaciet ipsis in expensis.
Item campanator portahit unum pullum et manipuluni et policem in corrigio, et inde habet expensas.
Item communitas dabit unum maldrum avene, dunsch maisse. Item mediam amam vini, mensure
treveren$is,de mediocri. Item 3 solidos pro paiiibus. Item 3 solidos pro carnibus. Item i sester saltf
pro 6 denariis. Item vectuiam ligni pro 6 den. monete treverensis. Omnia ista predicta sinodalcs
I habent partem, excepta avenaC. Item campanator débet sublevare oflîcio et jiresentare ante secundam
instantiani ("''.
Alf. ^- In Aille. Receptio ibidem apud doiiiinnni j)lebanuni cum - et 12 equis et tôt viris, et
faciet eis expensas. Item custos j^orlabit unum pullum et inanipulum luminis. Item communitas dabit
1 maldrum aven(> et pondus vini, et habent siuodales terciam j)artem in vino. Que omnia extendunt
G se ad 18 albos'"'. Item una capella Saucte Aldegundis -'. Item cathedraticum ibidem 1 et 1 2 marcas;
'■' mecbanico 11. — ''"' lieceptio nulla 11. — ''' Dunlz maisie b. — C una casa \. — '*' Item mechanicus b. — ''' cote \,
■ — '"' 11 ajoute : Idfin dabiint. — '''' 17 tincze B. — '"' Item mechanicus B. • — ''' mm nnt:ia i\. — !'' declmatoram A. —
''' exccptis mena a. — '"'' 11 ajoute ici : Item libram pipaiis (sic). — !*' B ne possède point cetlo pliraso.
"' Beurcn. — '-' Alileiruml.
PROTOCOLK DK i;\l\CHIDIACO\ K DK K\I\I)K\, J'i75. 65
A 1 et 1 a unczias. marca pro (i iilbis, uncia pro lo halleiisil)ns. Canoiiici l'alatziolenses '' solvuiif. Item
oiricium ^'' 1 haliensem.
Briedel. — In Bredell. Receptio ibidem in curia dominorum Hymmclrail cnin 7 et 1 2 equis et tôt
personis; ibi doniiui predicti tenentiir eis satisfacere in expensis. Item ciistos daljit unum pullum et
lumina cerea et unum sextarium vini, et habebit cenam cum dominis una cum uxore. Item catliedra-
1! ticum 3 marcke 3 unczen; pro qualibet marca 2 4 s. treverensium et pro uncia 20 liallenses pastor
dat. Item quodiibet olHcium "' teiietur sextarium vini. Ilem quelibet^ domus habens ignem unum
facit''"' 1 haller. Que omnia extendunt se ad 5 albos. Item septem sunt sinodales qui terciam partem
Yolunt habere in omnibus jam dictis.
lieilkirchen. — In RylkjTchen. Item ibidem catbedraticum 2 maicas , 2 h soiidos treverensium pro marca ,
c et 2 uneias, 20 hallenses pro unczia. Item antiquum registrum tenet 4marcas 4 uncias. Item receptio
ibidem in curia dominorum majoris ecclesie treverensis cum 7 et 1/2 equis et tôt personis, et tractabunt
ipsos bene. Item communitas dabit médium maldrum avene, parve mensure; item situlam v-ini men-
sure Kormesz'l, et quinque denarios pro porcello, et 3 d. pro specieijus, et 3 d. pro panibus; et e\
predictis sinodales ("' hal)ent terciam partem. Item communitas dabit ibidem ad curiam dominorum
n 1 plaustrum lignorum. Item ofllcium unum dat unum sextarium vini "'•'. Que omnia predicta extendunt
se ad duoderim albos. Sinodales babcnt tertiam partem accusationum '''.
Enkircli. — In Enckiicli. Item in anno bisextili quolibet, per duos annos contiuuos sulise-
quenles, sunt sinodi tenendi per dominos subscriptos, in tercio anno pastor. Nota jus et consuetudi-
nem de cathedratico domini Treverensis in Enckircb. Prima nocte, cum dominus-sinodi sancte veniet,
E dominus pastor ibidem recipiet eum bénévole tJ', in vespere, cum intendit sinodo sancte ibidem presidere,
cum septem equis et dimidio ( et hoc ante débet intimari per duas septimanas ) , tune procurator ecclesie
tenetur, seu centurio ville, unum plaustrum lignorum, 1/2 sextarium salis, 3o d. pro panibus, 3o d.
pro carnibus, i aucam, duos caponesC'l, dlmidiara libramC piperis, et manebit ibi cum domino sinodi
cum famulo suo in expensis domini pastoris und eyn pont was. Item campanarius ibidem veniet ipsa
K nocte cum famulo suo et presentabit domino sinodi sancte unum pullum etcaudelas cereas, complexus
unius manus et in longitudine unius cubitus ad pollicem, et erunt ibidem in expensis pastoris. Item
campanarius ibidem pulsabit duas minores campanas, et omnes attinentes sancte sinodi ibidem audien-
les debent in mane interesse. Item, in mane, campanarius post missam sanctam preparabit meusam
mensali mundo supertectam , et superponit reliquias, virgam, pectinem et forpicem'""' et induet vestem
<; suam campanalem. Ilem mane, procurator vel centurio presentabit domino saucte sinodi sex maldra
avene, ex quibus ipse recipiet duo octalia presentans (.ne) ad pabulum equi sui; que sex maldra uni-
versitatesde Lorentzburen et ^c Relingerszburen '' suis laboribus, periculis et expensis in domo pro-
'■■'' Pallatziolcnscs dans B, qui , seul, a ce mot et le suivant. — f"' Ilem mcr/m/iiVi (/iii/ifcff B. — ''' ijuodlibcl mechanicus B.
— '•'' (jualibet A. — ''' B remplace facit jiar dat. — (''a laisse après mensure un blanc que b comble avec le mot
A'omieji. — W A n'a point le mot liabent. — ''') Item meclianici unnm sextarium vini b. — '"' Cette plirase est ajoutée
" B. — '' benivole \. — '' eampones B ; caupones A. — !'' ilimidium. lihrum .\. — ■"' f'opiceni A.
''' Loetibeurcn cl Uaversbeuren. La seconde de ces idon- mettre que lielingerszburen est une mauvaise lecture pour
lilications n'est toutefois probable qu'à la condition d'ad- i|iiclqiio rliosi! coninie Ileiinfierszburen.
MISTOB. DE FBANCE. POCIM.ÉS , V. g
66 DIOCESE DE TREVES.
A ciiratoris vcl ceiiturioiiis iii Enckricli presentaijit. Item, ipso maiio, postquaiu ipsa saiicla siaodus est
complota, ccnturio vel jn'ocurator dabit domino saiicte sinodi ad expensas suas uuum pondus vini,
triginta denarios caruium, 3o denarios panis, unam anserem, unam Hbram cere. Item cura doiuinus
sancte sinodi resurrexerit de sancta sinodo et, ipsa peracta, ibil ad summum altare et débet inveaire
iliidem ilx solidos Ireverensium denariorum et unam unciam treverensium denariorum, quos'*) dare
B lonetur dominus pastor. Iti'ni tantum dabitur domino Treverensi et archidiacon') ia sancta sinodo sua ,
et nnn(|uam ex hiis datis duplicabitur vel miniietur quicquam, uec pastor, née plebauus, nequ« uni-
versitas in secunda sinodo. in aliqno sunt oltligati. Que omnia jura communitafis extendunt se ad
triginta albos.
Trahen. — In Traven. Item zu Ti'aven wyset man den sendlieren zu komen myt 9 pherde ufT deu
f. vvydemhoifT, da gyfft man ym ru foeder. Item omnia jura domini archidiaconi reperietis in libro missali
et hal)ebilis prout jiiris est. Item receptio parva est, ibidem parum inde portamus. Item in Traven in
cathedralico 9 marcke 9 untze; 4 albis vor i marck, 10 haller prouncia, facit in summa ^i albos
1 haller. Miclii medietatein illius facit 20 et 1/2 albos 1/2 haller. Item evn ycklich burger eya haller .
Ilem eyn 20 et 1/2 ampl zwen lieller.
D Klcinich. — In Cleyuich. Ibidem cathedraticum 20 solidos; pastor dabit, ut facit in toto 3 albos
/( haller. Ibidem receptio cum 7 et 1/2 equis et lot viris, eyn gegechts honde, et veniunt ad domum
dotis et ibi pastor tractabit eos bene de sero. Item campanator et uxor sua portabunt und eyn vasz foi-
dersC"), iinum puUum et manipulum luminis, et inde habent expensas. Item dominus sinodi dabit in
prima sinodo i/i sinodalibus expensas, et ipsi sinodales dabunt domino sinodi in ultima sinodo
E expensas. Item ollicium 1 haller. Item communitas ibidem dabit pro defectu ecclesie 5 et 1 '2 maidra
aveue per totam parrochiam, sed antiquum reL(istruni tenel septem maidra.
Uerzig. — In Urceto. Ibidem dominus archidiaconus seu ejus commissarius venient de sero in
domum dotis cum i4 et 1/2 e(|uis et tôt viris. Ibi habebit ru foider tantum pro equis. Item unum
maldrum avene. Item 1 urnam vini. Item i libram piperis, 12 pro pipere. Item vecturam ligni. Item
F sex solidos pro sale; pro illis juribus communitas dabift] 1 florenum. Item cathedraticum unam
unciam; pro uncia 20 hallenses. Item custos dabit unum grecum puUum et manipulum luminis. et
inde liabet cum uxore sua expensas. Item officium unum sextariuni vini; et dicunt sinodales se hal>ere
lerciam partem. Item ibidem unum altare dotatuni.
Sunima calhedratici in decanalu Celleusi i5 et 1/2 gulden 2 et 1/2 albus [sic) 2 haller.
'"> Quds A 11. — ^""1 ein iras foideis u.
PROTOCOLE DE L'ARCHIDIACONE DE KARDEN, l'i67. 07
II. IN CAPITULOW OCHTENDUNCRENSI.
Registrum pro domino archidiacono anno domini, etc. Lxvu°. 1467.
Item primo dominus archidiaconus nulias hal)et expensas de mane neque de sero.
A Hainhuch. — In Hambach. Item quando dominus archidiaconus adest vel comniissarius suus, tune
campanator portât puiium unum, summeren aA'ene et lumina, inde habet expensas. Item in ullima ('''
sinodo dabit communitas ibidem quinque maldra avene, 2 summeren cum mensura ville, et inde
sinodales liabent unum maldrum de ista predicta avena. Item cathedraticum in altari i4 albos. Item
officium unum 1 lubsch. Item una cista in cimitcrio 3 hallenses. Item de omnil)us predictis habent
I! lertiam partent sinodales.
Kaifenhcim. — In Keyfenheym. Item nullum cathedraticum; 3 et iy'2 schilling koltsche secundum
antiquum registrum. Item communitas in ultime sinodo novem summeren avene, et campanator
unum puHum et summeren avene et manipulum kiminis, et inde habet expensas. Item cista una in
ecclesia 3 hallenses. Item oflicium unum 1 et 12 hallenses.
c Uersjeld. — In Urszfelt. Item cathedraticum 9 albos. Decimatores dabunt duas partes, pastor aliam
partem. Item campanator unum pullum, unum summern avene et manipulum luminis, et inde habent
expensas ipse et uxor sua. Item ofTiciuni unum 1 hallensem. Item una cista 6 hallenses. Item casa una
2 albos. Item communitas tenetur 4 maldra avene. Item septem sunt sinodales.
Dneugeiiheini. — In Dungingen. Item receptio ibidem domini archidiaconi cum uno scriptore et
n cursore in curia abbatisse sive conveutus in Stuba super Mosellam ; débet eos bene tractare cum equis.
Item custos dabil pullum unum, summeren [avene] unum et manipulum luminis et 3 maldra avene,
Kirszpletz mais/,. Item casa una dabit 1 et iy2 albos, secundum antiquum registrum 2 albos. Item cista
una 7 et 1,2 hallenses. Item . . . W sinodales sunt et habent terciam pai'tem de omnibus. Item olli-
cium 1 haller.
E Ncu-litsheiin. — In Nachtzheym. Ilem ibidem sunt 17 sinodales, et isti sinodales predicti sententiant
uno archidiacono 12 maldra avene per totam parrochiam. Item cathedraticum 4 marcas, unam mar-
cam pro sex albis. Item campanator dabit unum pullum, unum summeren avene et manipulum
luminis, et inde habet expensas cum uxore sua et cum uno cane. Item olFicium unum i hallensem.
Item casa una 2 albos, que sunt in cimiteriis per totam parrochiam. Item una cista chics hallenses.
r Item quinque capelle sunt in eadem parrochia. Item sinodales habent expensas, niciiil habent de
accusatis.
PiCttirath. — In Retenrait. Item cathedraticum 3 marcas; decimatores duas marcas et pastor unam
'•' capittalo \. — C"' nltimo A. — '') A et u laissent en lilanc le nombre des synodaux.
6S DIOCESE DE TRE\ ES.
A niarcam pro sex albis. Item communitas quinque niaidra avi-iie: de istis ijabent siiiodales unum mal-
drum. Item casa una in ciniiterio 2 alljos. Item ununi officiiiiu unum liallensem. Item campanator
unum pullum et unum suinmeren avene et manipulum luminis, et inde habet expensas cum uxnri'
sua.
lîivden. — In Roden. Item unam maixam pastor dabit; facit G albos. Item comnmnitas 3 solidos
H colonicnsium. Item campanator unum pullum, unum summeren avene, et manipulum luminis, inde
habet expensas cum uxore sua. Item una cista in ecclcsia 2 hallcnses. Item unum olTicium 3 hallenses.
Item una casa in cimiterio r> albos. Et de omnibus sinodales habent terciam partem, et hoc dieu nt de
jure et bona consuetudiue. Item sinodales voiunt habcre expensas pariformiter sicut in nuptiis, sic
judicant.
c Langenfeld. — In Langenfelt. Cafhedralicum 65 liallenses. Item campanator unum summeren
avene, unum pullum et manipulum luminis, et inde dominus sinodi dabit ipsis expensas. Item com-
munitas dabit in ullima sinodo quinque maldra avene. Item una cista in cimiterio dat a hallenses.
Item una casa dat 2 albos. Et sunt 1 1 sinodales et lial)ent terciam partem.
Nicdcr-Zisscn. — In Cpsen. Ilem cathedraticum 4 marcas minus 3 solidis coloniensiuni , 6 albo>
1) pro marca. Item campanatt)r unum summeren avene, unum pullurn et manipulum luminis, et habet
expensas cum uxore sua. Item ofiicium unum 3 haller. Item casa una in cimiterio 2 albos. Et sino-
dales habent terciam partem.
Wehr. — In \A yr. Item receptio nulla. Cathedraticum i8 s. coloniensiuni et 3 uncias; curia duas
partes et pastor unam partem: summa lo albos et C d. Item custos dabit unum summeren avene, unum
E pullum et lumina, et inde habet expensas cum uxore sua. Item centurio ville predicte propinabit
domino sinodi dimidium quartale vini pro defectibus cimiterii, si esset. Item una capella Glense'"'
dicta. Item quatuor sunt sinodales, quibus dominus sinodi tenetur dare expensas in prima sinodo. vel
terciam partem de accusationibus. Item communitas dabit unum solidum. 6 hallenses pro solido.
Biugbrolil. — lu Broil. Item cathedraticum u et Iy2 solidos coloniensium. Item campanator unum
i octale avene, unum pullum et lumina curta supra manum et infra abscisa. Item oflicium 3 haller. Et
sunt duo sinodales ibidem. Item cista una 3 haller. Item cDUimunitas si'\ liallenses. secundum anti-
(pmi registrum.
Weikr. — In Wyler. Item cathedraticum 18 d.; faciuiif 9 haller. Item campauator unum octale
avene, imum pullum, ut supra. Dicit quod consuevit totum solvere cum tribus albis. Item officium
G 3 hallenses, et casa una in cimiterio 1 album. Item 2 sinodales ibidem.
Ober-Luetzingcii. - lu Superiori Lucziuck. Item catbedraticuui 9 hallenses. Communitas unum so-
lidum coloniensiuni. Ilcui cista in ecclesia dat 3 haller, et casa in cimiterio unum halleusem. Item
in eadem ecclesia est uuuni altare dotatum et valet aiuuiatim 20 florenos. Item custos. ut supra.
Cl Glees.
PROTOCOLE DE L'ARCFHDIACONÉ DE KARDEN, l'i67. 69
A Nicder-Luct:iiigeii. — In Iiiferiori Liilzinck. Cathedraticiim ibidem 7 et 1/2 solidos. Soliduni pro
3 liaiiensibus, pastor dat; facit i album cum xo et 12 iiallensil)us. Item ciistos, ut supra, et inde haliet
expensas. Item officium 3 hallenses. Item casa una i album. Item cista una lu ecclesia i album. Item
begerrent die schefTen eyn suppen von (i aibi.
Gocnnersdoif. — In GuuterszdoilT. Item cathedralicum ^ solidos coloniensinm. Collatores dabunt
B duos, paslor unum, et custos unum. Item custos dat uiuim octale avene, unum pullum et manipulum
luminis, et inde liabet expensas cum uxore sua. Item casa una in cimiterio i album. Item cista in
ecclesia 3 haller. Item officium unum 3 lialler.
Kell. ■ — In Kelle Item cathedralicum 3 albos. Custos, ut supra. Item cista 3 haller. Item casa una
6 hallenses. Item ofTicium unum 3 hallenses.
(; Eicli. — In EncIi. Item cathedraticum 3 albos; pastores daljunt. Item commnnitas octodecim
denarios; facinnt 9 hallenses. Item campanator, ut supra, et inde habet expensas cum uxore. Item cista
in ecclesia dat .\ mauros et ciste sinod[alium] sunt liliere.
Nickcnich. — In Neckendich. Item cathedi-aticum 6 marcas et 6 uncias denariorum; una marca
pro 6 albis, unus denarius [pro] 1/2 hallensi, 10 hallenses pro uncia. Pastores sunt Carthnsienses.
1) l'astores et plebanus unam partem; facit 1 et 1/2 florenos et 5 albos. Item custos, ut supra, et pro
luminibuseyn fyrddelinck cere, et inde habet expensas. Item cista una in cimiterio solidum colonien-
sium et in ecclesia 3 hallenses. Item in eadem parrochia dicta una capella WaszennachW. Item sino-
dales liabentterciani partem in omnibus. Item officium 3 haller.
Kriifl. — In CrulVt. Item 3 et 1/2 marce. Cathedraticum ibidem (et pastor dat 3 marcas et commu-
E nitasi/2 marcam); facit 2i albos. Item custos, ut supra. Item officium 3 haller. Item cista 3 hallenses
Item sinodales terciam partem in omnibus, et cum hoc habent 25 cistas ad nsum eorum. Item dabitnr
sinodalibns una olfa pro sex albis.
Miesenheiin. — In Mensenheym. Item ibidem cathedi'alicum : 6 solidos colouieusium pastores dabunt.
Item campanator, ut supra , et inde habet expensas cum uxore. Item officium unum 3 hallenses. Item
F cista una 3 hallenses. Item tertia pars cedit sinodalibns. Item communilas i solidum coloniensinm.
Item dominus sinodi dabit duobus sinodalibns et campanatori expensas.
Saffig. — In Saffge. Item cathedraticum: 3 albos pastor dabit. Item communltas 6 hallenses. Item
campanator, ut supra, et inde habet expensas cum uxore sua. Item officium unum 3 hallenses.
Item casa una dat duos albos. Item case sinodalium sunt libère. Item sinodalibns, ut supra t'^'.
Cl Wasscnach. lenetur. Item lantam dabilur dnmino Trcverensi et wchidia-
''' «ajoute à cet article les données suivantes (cf. |).f)() b) , rono in sancta saasinodo, et nunquam ex liis datis dupU-
qui, d'ailleurs, ont été barrées : ratur iieijue minuitur (/mcquam, nec paslori, nec plebanU,
Item commissarius débet invenire iti summo ahuri, suli iieqne universifas in sancta sinodo sitiit atligati. Item omnia
mappn. 2i solidos Ireverensium , (jttas (sic) dowinns pasinr jura exlcndiint se ad 30 albos.
70 DIOCESE DE TREVES.
A Plaidt. — In Bleyden. Item cathedraticum 6 albos. Item communitas 3 solides coloniensium.
Item custos, ut supra, et inde liabet expensas cum uxore sua. Item cista in ecclesia daljit 3 hallenses.
Item cista in cimiterio i aibiim. Et sinodaies habent terciam parteni.
IJaxsenheini. — In Bnsenheym. Item cathedraticum: 12 albos dabit pastor et plebanus 6 albos. Item
custos, ut supra. Item communitas 2 albos. Item in eadem ecclesia sex altaria beue dotata, scilicel duo,
B et liabet altare annuatim 3o florenos'"'. Item offîcium (3 baller. Item cista (j haller. Item sinodaies
quam minus potueritis.
Ovhlcnduag. — lu Octhendiuck. Item leceptio nulla. Cathedraticum : i8 albos pensionati ''"', scilicct
domini majoris ecclesie. Item campanator, ut supra , et cum hoc 3 et 1/2 solides coloniensium. Item
cista 6 denarios; faciunt 3 hallenses. Item olFicium unum 6 denarios. Item eyn wyrt ,der wyn zapt, 1 sester.
c Gappenach. — In Gappennach. Item cathedraticum ibidem marcam et 3 uncias coloniensium,
6 albos pro maica monete coloniensis, de quibus dant Johannes Gauwer et sui heredes i."> solides et
dominus Arnoldus Herinck, miles, et sui heredes i5 solides, et Lampertus Ilerinck i5 solides et sui
heredes, et 3 uncias, 10 hallenses pro uncia. Item nichil dicit de predictis, sed jam dant 18 albos.
Item campanator I summeren avene, unum pullum et manipukun luminis. Item oHicium unum très
D hallenses.
Pillig. — In Pulich. Item ibidem receptie in dote. Item centurie dabit ex parte communitatisunam
vectnram Hgni et sex summeren avene et dimidium talentum cere et quartale piperis et dimidium
quartale vini. Item 18 d. pro assatura. Item pro panibus novem d. llem custos, ut supra, et inde
habet expensas cum uxore. Item centurie etiam habet expensas ibidem. Item cathedraticum 18 albos;
E prcpositus duas partes et pastor unam partem. Item officium 7 et 1/2 hallenses. Item cista 3 hallenses.
l'dirh. — In Polich. Item ibidem cathedraticum 2 marcas coloniensium; faciunt 12 albos. Item
si opus fuerit, tune commissarius potest mittere pro une canonicerum in Monasterio Meynfelt.
Item quilibet parrochianus dabit unum pullum et unuui ''', exceptis viduis et virisnon habentibus
uxeres et sinod [alibus]. Item olllcium unum dabit novem denarios. Item cista in tantum dabit etiam
F exceptis sinodalibus. Item 1 '1 suiit sinodaies. Item custos, ut supra.
Coltenheim. — In Rottenbeym. Item cathedraticum 8 et 12 s.; decimatores dabunt sex, commu-
nitas 2 et 1/2. Item 6 hallenses pro solide. Item custos, ut supra, et inde habet expensas. Item ollicium
3 hallenses. Item cista 3 hallenses. Item septeni snut sinodaies.
Oher-Mendig. — In Superiori Mendich. Item cathedraticum : 3 marcas pastores dabunt. Item com-
G munitas 21 denarios; iacinntio et 1 •.> hallenses. Item custos dabit, ut supra. Item sunt deceni sinodaies.
Item oiTicium dat 3 hallenses. Item lielle i'" capella; ibi communitas dabit 28 denarios; laciunt
1 '1 hallenses. Item cista una dabit 3 hallenses. Item dabitur sinodalibus (i albos pro ofTa.
'*' 1) réiluil ceUe plirase à : Item in eiulein ecclesia ser altaria annualiin \\\ //oiviioj. — '''' pensionatis b. — ■'' On blanc
dans les manuscrits.
1" Bell.
PROTOCOLE DE 1/ VUCFIIIMACONÉ DE KARDEN, U67. 71
A Majeii. — IiiMeyen. Item cathedraticum nullum, sed liabeiit privilegium perdomiiuiin Baldewinum,
archiepiscopum Treverensem, et Heinricum, archidiaconum de Paffendorlî', quod non daiit domino
iirchidiacono cathedraticum, sed dant episcopo. Item quilibot parrochianns, da das jjet fçantz ist, dat
unum heliini,'. Ilem cpielihet moieiidina et (pielihet pisterna : habet domiiius archidiaconus 2 dena-
lios; denariiisfiicit l/2 hallensem.
B Allen:. — In Alsantz. Item ibidem cathedraticum 3 solides coloniensium et unum h;dlenseni.
Item campanator, ut supra, et inde habet expensas cum uxore sua. Item communitas 9 hallenses.
Kehrig. — In Kyerich. Item cathedraticum 3 albos; pastores dabunt. Itfm campanator daJ)it ut
supra, et inde habent expensas ipse et uxor sua. Item ofilcium unum i hallensem.
Thiier. — In Thuyr. Item reccptio in domo campanatoris et idem dabit unum summeren avene,
c unum pullum etiumina, et inde habent fxpensas cum uxore sua a domino commissario. Item cathe-
ilraticum 3 niarcas coloniensium; decimatores dabunt. Item quelibet domus in Thur unum hallensem.
Item oUiciuni unum i hallensem. Item cista i hallensem.
Nieder-Mendig. — In Inferiori Mendicb. Item cathedraticum nullum consueverunt darc , sed jam dant
i5 hallenses. Item campanator dabit ut supra, et inde habet expensas cum uxore sua. Item oUiciuni
D 3 hallenses.
Ettringen. — In Etlrich. Item cathedraticum 7 et 1/2 solidos coloniensium; decimatores dabunt. Item
custos dabit, ut supra, et inde habet expensas. Item ofTicium 3 haller. Item cista 3 haller'"'. Item de
qualibet domo unum hallensem.
Hausen. — In Hasen. Item ibidem cathedraticum 3 albos; pastor dabit. Item idem pastor dabit sum-
E niereri avene, unum pullum et lumina. Item unum ofTicium 3 hallenses.
Welting. — In Welling. Item cathedraticum ibidem 3 albos; collatores dainuit. Ilem communitas
dabit g hallenses. Item campanalor, ut supra, summeren avene, ummi pullum et lumina, el inde
habet expensas cum uxore sua. Item ollicium unum à. et 1/2 hallenses.
Iluehenach. — In Revenaco. Item cathedraticum ibidem unum florenum; decimatores dant etcommu-
F nitas addit quatuor albos de isto floreno. Item custos, ut supra, cum hoc eyn burde durres holtzs, et
inde habet expensas. Item officium sex hallenses. Item cista dabit 6 hallenses.
Metternivh. — In Metterich. Ibidem receptio in domo custodis. Custos débet prepai'are unum lectum
el ignem sine fumo, imum pullum et manipulum luminis, unum summeren avene in prima sinodoC"'.
Item dominus sinodi débet dare sinodalibus bonum prandium, sed ipsi sinodales portabunt secum
G fpiilibet vascuhim vini. Item in ultima''') sinodo cathedraticum reperitur in altari ex parte pastoris,
'"' 3 hallenses B. — C") l'ii miino sinndn B.
72 DIOCESE DE TREVES.
A scDiceteyn uncz penn\ii<!;<'; faciunt 20 hallenses. Item eodem tempoie in mensa coiuniuniUis dabit
h albos. Item oCTiciiim dal)it 6 hallenses. De omnibus illis sinodales habent terciam partem. Item
custos habet expensas.
Kettig. — In Ketge. Item cathedraticum 3 albos; pastor dabit illos. Item communitas dabit 3 soli-
des, 18 hallenses jiro illis. Item custos, ut supra, inde habet expensas cum uxore. Item olTicinm
B 3 haller.
Urmit:. — In Oirmut/.. Item ibidem cathedraticum 18 all)Os; pastores tcnontur. Item custos, ut
supra. Item communitas 2 albos. Item olTicium 8 liallenses. Item sinodales volunt haberc terciam
partcni.
Kaerlich. — In Kerlich. Item cathedraticum ibidem 8 all)os; canonici Sancti Florini in Confluentia
c dabunt. Item campanator, ut supra. Item due communitates tenentur dare 2 albos. Item ofBcium dabit
6 hallenses. Item dominus sinodi tenetur sinodalibus dare unam oITam de septem albis. Item in omni-
bus habent terciam partem, preferquam de cathedratico.
Sankt-Sehastian. — In Engers Sancti Sebastiani. Item ibidem cathedraticum 1 album. Item custos,
ut supra, et inde habet expensas. Item ollicium ununidahit 10 hallenses. Item sinodales habent terciam
D partem de istis.
Kesselheim. — In Kesselheym. Item cathedraticum 16 albos : domini de Aquisgrani et pastor
16 albos, et communitas 16 hallenses. Item campauator, ut supra, et inde habet expensas. Item olli-
cium unum 8 hallenses et sinodales habent de (|uolibet officio 1 hallensem.
Wallersheiin. — InWallerszheym. Item cathedraticum (i albos. Collatores et pastor dabunt quinque
F. et communitas unum. Item campanator dabit ut supra. Item ollicium 7 hallenses, et sinodales habent
terciam partem.
Gueh. — In Gulsz. Item cathedraticum ibidem (J marck j)agament; laciunt 2 llorenos : pastores et
plebanus dant. Item custos, ut supra, et iude habet expensas cum uxore sua. Item oQicium unum
(5 hallenses. Item communitas dabit \ allios. Item in accusatiouibus sinodales halwnt terciam j)arlem.
I- Item scpteni sunt sinodales et datur ipsis sinodalibus expensas.
Winniitgen. — In \\ ingingen. Item cathedraticum 32 albos : domini de Aquisgrani dabunt et cen-
turie i() hallenses. Item campanator, ut supra, et inde habet expensas cum uxore sua. Item ollicium
unum quinque hallenses. Et habent sinodales terciam partem in onmibus. excepfo cathedratico, et
(labilur eis expensas.
G Kobern. — In Coverna. Ibidem cathedraticum quinque mareas pagamentz; faciunt 2 A albos :
dominus archiepiscopus seu ejus cellerarius Ui albos, pastores 8. Ab isto cathedratico sini>dales
voUuil iiabere 3 nlbos et (jiiatuor hallen-.i's Item (]in'lih(| donins, nbi integer est lectus. i 2 haller. Item
PROTOCOLE DE L'ARCHIDIACONK 1)K K VUDEX, U()7. 73
A custos (labit, iit supra, ut iude liabet expeiisas. Item plura altaria siiiit in eadeiu occl(!sia sive parrochia :
altare Sancte Crucis, altare Sancti Nicolai episcopi, altare Sanctc Catherine virginis, altare Triuin
ReguDi, altare Sancti jMichaelis. Item ofîicium 3 liallenses. Et sinixlales habent terciam parteni.
Laj. — lu Ley. Item cathedi'aticum 27 albos. Pastores duas partes, plebanus terciam pai'tem.
Item communitas 3i hallenses. Item custos, ut supra. Item dominus sinodi tenetur sinodalibus nniim
B prandium. Item offîcium très hallenses.
GondorJ. — In Guntravia. Item cathedrnticiim 10 solidos Brabancic; faciuut in bona moneta
i5 albos. De hoc dabitabbas Sanctae Mariœ ad Martyres decera albos, et domini metropolitanœ ecclesiœ
Tre\'irensis quiuque albos'"'. Item campanator, ut supra, et inde habet expensas. Item très domus'*"'
1 hallensera. Item oflîcium 2 hallenses. Et sinodales habent terciam partem in accusationibus et ofliciis.
c Lelmteit. — In Lemen Inferiori. Item ibidem cathedraticum 18 albos; decimatores dant. Item
custos, ut supra, et inde habet expensas. Item ofBciuni 6 hallenses. Item oUicium dat solum quinque
hallenses. Item unum altare dotatum quod possidet dominus Johannes Theoderici, quod valet annua-
lim 4o florenos. Et domini de Eltz sunt coUatores.
Alken. — In Alcken. Item cathedraticum nullum, quia sepai'ata''! est a matrice ecclesia. Item ofTicium
D 3 hallenses; qui scil officio (''' dupliciter dat. Centurio 6 hallenses, ex parte communitatis. Item cam-
panator nichil dat. Sinodales habent in omnibus terciam partem.
Loef. — In Loeve. Item ibidem cathedraticum : 3 marcas 3 uncias; marca l'acit 6 hallenses, uncia
facit 10 hallenses. CoUatores dant. Item custos, ut supra, et inde habet expensas. Item oITicium 3 hal-
lenses. Item quilibet parrochianus eyn helling; facit 1/2 album. Item ibidem septem sinodales habent
E lertiam paitem.
Summa cathedratici ex decauatu Ochtendung facit 26 et 1/2 florenos '=' 8 albos 7 haller.
Boppard. III. IN DECANATU BOPAKDIENSI.
Hirschwiesen. — Primo in Heyschwesen. Item cathedraticum 3 et 1/2 solidos; faciunt 21 hal-
lenses. Item receptio apud plebanum cum 2 et 1/2 equis et toi viris, quibus plebanus satisfaciet de
sero in expensis. Item campanator dabit unum pullum et manipulum luminis, inde habet expensas
cum uxore sua. Item olficium i hallensem. Item conniiissarius dabit sinodalibus unum sextarium vini
et tertiam partem de accusatis et olîlciis. Item communitas dabit in ultimo [sic] sinodo A maUlia
avene, mensure bopardiensis. Antlcpium registrum sonat de quinque maklris. Ilem dicunt sinodah-s
quod intimare debeat sinodus sancta tribus dominicis proxime post festum Lnce cl non antc.
<•) Celte phrase semble avoir été ajoutée par une main du wii" siècle. — '''' très doinos ab. — '' sepmata AD. — ' ' Dan-i
1;, l'ani-ieniie leçon ojjicio a été corrigé au \xu' siècle en officlum. -— ° 21 H 113 JloreiiosB.
niSTOR. DE FRANCE. — POUILLÉS, V. '°
74 DIOCESE DE TI\KVES.
A Hheiis. — Rensze. Item recoptio iii dote cum 3 et 12 equis et lot vins et etiam tôt canibus. Item
custos clal)it iinuui pulluin et nianipulum luminis. Item dabitur domino sinodi tantum ru foder, alias
nichil. item cathedraticum i))idem 3 et 1/2 marcas Brabantz et 3 et i/2 uncias, et quebbet marca facit
1 2 aibos, uncia facit 20 bailenses et 3 et i/2 denarios. Item quelibet mulier maritata dabit 1 hallensem.
Item ofiicium 3 et 1/2 hallenses, excepte pistore et molendinario, quorum quilibet dat 7 halleases.
B Niedei-Spay. — In Spe\. Item ibidem reccptio in cuiia dominorum cuni 2 et 1/2 equis et tôt viris.
(|uibus curlarius satisfacit in expensis. Item campanator dai)it unum puilum et manipulum luminis, et
ifide haiiet expensas cum uxore sua de sero et de mane. Item, de mane, dominus sinodi dabit 7 sino-
dalibus et tribus ccnturionibus expensas, et domino plebano et capellano suo. Item cathedraticum
2 marcas bopardiensium, a/j albos pro marca. Item 2 uncias; faciunt ào hallenses. Item oUicium
c 6 hallenses. Et sinodales habeut terciam partem in accusatis etoQiciis (*'. Item zu Spey, in prima sinodo,
sal man geben des morgens den vurgen. personen expensas, das sal syn erbysz und speck. ryntfleys
uund senff, schwynenfleysz in geller bruen, swynenbraden , etc. Illis noiunt obedire, etc.
Pfahfeld. — In Paitzielt. Ibidem receptio in domo dotis cum 2 et i 2 equis et tôt viiùs. Dominus
pastor dabit ipsis largas expensas, tam pro efpiis quam pro personis. Item campanator dabit unum puilum
n eliumiiia, et inde habetexpensas. Item cathedraticum uulhim. Item communitas dabiti4 et 1,2 denarios,
à faciunt 9 hallenses; inde habent etiam terciam partem. Item communitas dabit in ultima
sinodo 8 maldra avene, antique mensure. Item officium unum 3 hallenses. Et sinodales habent terciam
partem. Item sinodales volunt habere quartale vini.
Sainf-Goar. — In Sancto Goare. Receptio in domo scu W ibidem cum 2 et l 'a equis et
K lot viris. Ibi stabunt magistri civium expectantes adventum domiui sancte sinodi '' et interrogant
dominum , quod suis expensis de sero et de mane indigel; hoc ipsi magislii predicti domino sinodi coni-
parabunt. Item, sinodo celebrata, tenetur dominus sinodi 7 sinodalibus et duobus raagistris civium et
j)reconi(''' dare expensas. Item in ultima sinodo tenentur ipsi sinodales domino sinodi unam assaturam de
(i albis. Item quilibet piscator. Item quilibet molendinarius 9 hallenses. Item omnis sutorius ibidem
V () hallenses. Item quilibet tabernarius et hospitilarius dimidium sextariumvini. Item quic(|uid de secu-
laribus est agendum, iioc jireco civitatis solet facere vel levare; sed de spiritualibus personis hoc custos
ecclesie ibidem solet levare et intimare. Ilem qui'lilict janua in cimiterio 12 sextariuni vini. Item in No-
cheren'^l filia, ima quelibet domus.
Wi'lmicli. — In Welniich. Item receptio in domo dotis cum i et i 2 equis et tôt viris, et bene i-eci-
G piant eos et dabimtur eis gratis omnia necessaina. Item campanator dabit lumiua tantum et non plus. Item
communitas dabit 3 solidos pro catliedralico et faciunt 5 et 1/2 albos. Item très molendinarii. Quilibet
molitor portabit in manu sua duos pullos, et inde htibent expensas cum domino sinodi et sinodalibus,
et post |)r:in(lium ((iiilibct fi denarios domino sinodi.
'"' o£ic. a»ec ahriMaliim linalc. — (''■ Ce Maiir txlsle dans le luanusrrit. — • ^'- sancif siiwiius m sancti sinodtis B. —
'*'' et precein B.
C) Nocliern.
PROTOCOLE DE L'ARCHIDIAGONE DE KARDEN, l'i67. 75
A Weiien. — In Werle. Item receptioin domo dotis seu plebani cum 2 et 1/2 eqiiis et tôt viris. Plebanus
ibidem bene tractabit eos et dabit eis largas expensas gratis, tam honiinibus quam equis. Item custos
dabit unum pullum et lumina. Etiam plebanus tenetur dare quatuor sinodalibus prandium. Item catlie-
draticum nullum.Item communitas iiichil, modo quartale vini. Item ofTiciura unum 3 hallenses. Item
una domus solvit 5 allws rotatos ai'chidiacono.
B Obcr-Wesel. — Wesalia. Item , zu Wesseii , sal komen die sentherre ray t 2 et 1 /2 pherde , und 2 wynden
und eyn fogelihont, und was der hene des abentz vertzeret'"', dasz sullen die pastor undder dechan von
sant Martin bezaiien. Item cathedraticum i maick; macht i et 1/2 florenos. Itemwant der sent besessenn
ist zu sant Martin , dan ist der sentherre schuldich goit koist zu doin 1 4 scheffen , 3 bodden , dechan , dem
pemer, dem dockner, und 4 capellanen der dorfrerC"', und zehen doriTschefTenW, allen gutliche zu doin,
c adir eyn supp ('''. Item gifl't ("' eyn igliclis hantwercksman zu Wesel 6 haller. Item, zu Wesel, zu unser
bijer'*^' frauwen in der capellen uff dem mardt wyset man sulchs recht, und kost alshy zu sant Martyn.
Bacharach. — Bacherach. Item, zu Bacherach, sali komen der sentherre myt 6 pherden und eyn
muyl, da sali der pastor dem heren und den pherden und knechten 3 tage uff na eynander folgende
de kost doin und wol entphain. Item auch ist der pastor schuldich seszehen scheffen, und der dorffer
D capellanen und clockeneren allé tach 3 tach, eyns die kost zu doin. Item cathedraticum 3 marck
3 uncze; item 27 albi vur eyn maixk; item vur die uncz nust. Item eyn ampt giffl 6 haller.
Bichenbach. — Byckenhach. Item sali komen der sendherenmyt'"' 2 et 1/2 pherde, do sali eynprobst
van Bopardt dem hem die kost doin. Item die gemeyn gifl't /| malder even aide maisse.
Kisselhach. — Kesseli)ach. Item, zu Kesseibach, sali komen der sendtherre mit 2 et 1/2 pherde, dem
E sai der probst von Bopart die kost doin. Item communitas dat 20 denarios, 4 d. pro 9 hallensibus;
facit 4 et 1/2 albos und 3 haller. Item communitas 7 et 1/2 malder avene, burger maisse. Item olli-
cium 3 hallenses. Item casa dabit 3 albos. Item i4 sentscheffen haut das drytteil von der rogen.
Hakenhach. — Item Halstenbach gifl' 5 malder evenC'', et, scilicet gestricht maess, facit 4 bopar-
der malder.
M vet:oetB. — ('') chr doeff'erD. — ^'' diof/'sclœjfeii n. — '''' ader cjn suypu. — ''' (/efft n. — ''' Ijelier B. — '"' "'/ *•
— '''' Ce qui suit est particulier à B.
TAXE DES BÉNÉFICES DU DOYENNÉ DE DIETKIRCHE.V
(AVANT 1549.)
Under deiii rurall dccanal uiid capitirll Dickirchen sindt volgende kiichcn und personen
begriil'eii und liât ein jedcrc' iren soiiderlichen anschlag.
SOMS MODERNES. BENEFICIA. TAXATIO.
A Limburg (Jollcgiuiii in Limpurg 5o Ib. facit20g.'*'. 20alb.
Dietkirchcn (]ollegium in Diekirchn 5o Ib. facitaog. aoalb.
Gemiienden CoUegiiun in Gemundia 9 11). i3 s. facit Ag. Ghlr.
( Pasior in Hunsangen 1 g. 11 alb.
•' ( \ icarius ni Hunsangen igalb.
j Pastor in Muda 11g. 5a!b.
Meudt \r ■ • HT 1 II
( Vioarius m Muda i g. 1 al».
\ Pastor in Laro '/^"- 3 alb.
B Lahr 1 \- ■ ■ 1 /Il
( > icanus m J>are 1 g i/a alb.
( Pastor in Secken 1 il. 91/2 alb.
( Vicarius in iSecken 1 - ail).
Beslich ; . . . . Monaslenum in Bes/.olich ... i) Ib. /» 1/2 s. lacit 3 g. 19 alb. gidi'-
SeUijenstadt Monasteriuni in Selgenstat. . . 7 Ib. (acit 3 g. min. 1 1 alb.
Prebenda Philippi de Saitzigb i5alb.
( Ecclesia parochialis in Lini- 1 , ,, ,- -. n ,. / n
j ^^ ' ! 7i/2lb. 7 s. lacit 3g. 6i/2alb.
purg.
3bl>
Limburg
, . , . , l Ecclesia parochialis in Die- )-,, /. 011 r-, -u
'. Dietkirchcn kirchn . . . . ' »■ 3hlr. facit 2 g. a alb.
Petersberg Mons Sancti Pétri V^ p- '' ^^^
( Ecclesia parochialis in Ge- 1 / n , n
(-emuendcn j ^^^^-^ | . i/afl. 4alb.
Hirschberg Pxclesia in Herzbcrgli 2a i/aalb.
Eppenrod Ecclesia in Eppenrade i5alb.
D GrossHolbach Ecclesia in Hoilbach I9alb. /jhlr.
Nentershauscn Ecclesia in Ncnttershusen 1/2(1. 4 alb.
Nieder-Erbiich Ecclesia in Erlebach iq 1^3 alb.
Elz Ecclesia in Eisa 22alb. 8hli .
Offheim Ecclesia in Offhpiu 1 <> >/^ '■*"'•
1: Mcdcr-IInddiiKtr Ecclesia in Hadamar 1 1 alb. gbli.
W La lellre ij indique ici ilcs i/iiWc;i . appolcs en lutin /?oicni. ol d'ailleurs désignes par ce Icime en nn rciLiin nombri-
d'articles du présent rôle.
TAXE DU DOYENNE DE DlETklRCHEN, AVANT 1549. 77
NOMS MODERNES. BENEFICIA. TAXATIO.
A Nieder-Zeuzheiia Ecclcsia in Zutzheiin ail. i 1/2 alb.
Salz Ecclesia in SaiU a fl. 81/2 al!).
Sankt-Blasiiis-Kajjelle Ecclesia in Blesheigli 22 alb. 8hlr.
IVillmcnrod Ecclesia in Wilmerode 16 alb. 6hlr.
Rotzenhahn Ecclesia in Rotzenhain 2 2 alb. 6hlr.
B Neankirchen Ecclesia in Nuenkirchn 22 alb. 6hlr.
Allendorf. Ecclesia in AllendorlT. 22 alb. Shlr.
Scliupbacli Ecclesia in Schopacli 2 (1. g alb.
Heckliolzliausen Ecclesia in Holtzhusen galb. Shlr.
Ober-Tiefenbach Ecclesia in DilFenbacli iSalb. gW''-
<"■ Weyer Ecclesia in Wyher 6 alb.
Steeden; Dehrit Ecclesi» in Stetlen et Dern bs. Shlr.
EXTRAIT Dl! REGISTRE DE VISITATION DE 1569.
Ex libro visitatioiiis anno 1Ô69 pert'' comniissarios reverendissimi celebratae.
I. BIHDECANATUS TREVIRENSIs''^
NOMS MODERNES. i.onr,r.v..^.
A S. -Martin, à Trêves; Gan- \ ^^^Y,a^^a Sancli Martini Treveris liabel incorporatas ecclesias Gandern, Irsch ,
dern; Irsch; Besslick;\ Beslich et huius (Uiain Paiien.
Pallien 1 ''
i Conventus sororum zur Affelen Treveris. Sunt fundatores domini canonici sumini
S.-AJre, a 1 rêves ! templi. Et dominus cantor est earum visitator.
I Monasterium Sancti Maxiinini est dedicatum in honore Sancti Joannis Evan-
] D-elista:' Sanctorum confessorum et pontificuni Masimini, Agritii, Niortii,
S.-Maxlmin g^^j^j ^^ Weomardi [sic).
' Ecclesia Sancti Micliaeùsad Sanctum Maximiniim est parochialis.
l Ecclesia Sancta: ^Valpurgis ad Sanctum Paulinum est incorporata coUegiatse
^ S.-Patdui j g^^i^^i^ 3^„^,i p3„i;ni
Sankt-Medard Ecclesia Sancti Medardi parochialis incorporata abbati* Sancti Mathiae.
B Ekranq Eranck ) parochiales incorporatse sunt abbatiae Sanctae Maria»
Butzweiler Boitzwiler | a'I Martires.
{ ParochiaUs ecclesia» in Undis, rétro Sanctum Medardum, patronus : sanctus
S.-Gerinain, à S.-Matlnas . . s q^^^^^^^ Collatrix : abbatissa in Horreo.
l'I Le manuscrit du présent extrait porte icr au lieu Je per.
") Un document publié par .Neller au tome III de ses
Opuscula (p. gG) et remontant, parait-il, à i55o environ,
nous donne la liste des paroisses du doyenné de Trêves,
accompagnée de l'indication de leurs collateurs. Il est ainsi
conçu :
NOMINA ECCI.ESIARUM CAPITVLO SIVE DECANATl I
SEDIS ClIUISriAMTATIS IN UBBE SUBJECTARVM.
DENECICtA. COLlATOnES.
Ecclesia S. Laurentii Unixersiins.
Ecclesia S. Gangalphi Univcrsilns.
Ecclesia S. Antnnii Go//ri;ium i'. Pimlini.
Ecclesia S. Paiili Ilnmum.
Ecclesia S. Gervasii Decnnus in summo.
Ecclesia S. Michaclis Mas S. Marimini.
Ecclesia S. Medardi U'has S. Mallhiu:
COLLlTOaKS.
Ecclesia Butziceilcr ibbas ad Marl^res.
Ecclesia Irsl Ibbas S. MarlinL
Ecclesia Fnsa Decanus S. Paulini.
Ecclesia S. Martini in Pfaltzet. Princeps Treverensis.
Ecclesia S. Nicolai in PJaltzel. . Decanus in Pfaltzel.
Ecclesia Irancti ibbas ad Martyres.
Ecclesia Euren Monasterium S. Agnetis.
Ecclesia Zeiena Decanus in summo,
Ecclesia Ljell Prior Cartusite.
Ecclesia ad Vndas Horretun.
Ecclesia Cordela Bentzerath.
Ecclesia fFallburgis CoUeijium S. Paulini.
Ecclesia Besling Abbas S. Martini.
Ecclesia Lursch in Morte (sic. ) „
,, . , * J Horrrum.
pro ; m Monte) )
VISITATION DE 1569. 79
NOMS MODERNES.
„/. , , \ Parochialis ecclesiip Palatiolensis patronus : sanclus Martinus. Collator : Reve-
A I tdlZGi \ !•
•^ ( rendissimus.
S.-Laiirent, à Trêves Parochialis ecclesia^ Sancti Laurentii Treveris collator : Universitas.
S.-Gangolf, à Trêves Parochialis ecclesia^ Sancti GangoKTi collator : Universitas.
S.-Paiil, à Trêves Parochialis ecclesiae Sancti Pauli collatrix : abbatissa in Horreo.
S.-Antoine , à Trêves Parochialis ecclesiae Sancti Antonii collatores : capitulum Sancti Paulini.
■ • /-. ■ . rr ■ ( Parochialis ecclesiœ Sancti Gervasii Treveris collator : dominas decanus maioris
B j.-lrervais , a I rêves ! i • •*
( ecciesKe.
S.-Jacques , à Trêves Hospitale Sancti Jacobi in civitate Treverensi.
P ]• 1 i Beslich. Patronus : sanctus Abrunculus. Collator : abbas Sancti Martini. Habet
\ 7 maldra siliginis et -j havenœ et i/a plaustruni vini.
Sievenich Sevenich ) , _,. , . n i- i
... /-. 1. V sunt iJiiaB ecclesiae JtJesuch.
Kimmling Cunuingen )
p ,1- l Palien non habent proprium pastorem; baplismum sumunt in monasterio Sancti
) Martini.
I I j Irsch. Patronus : sanctus \Vendalinus. Est incorporata monasterio Sancti Martini,
/ Habet 20 maldra siliginis et a plaustra vini.
Hockweiler Hockwyler est sub ista parochia.
Eareit In Urio. Collatrix : abbatissa ad Sanctara Agnetem.
Niederkirch Inferior Kerich est filia iUius.
D Zewen Zevena. GoUator : decanus majoris ecclesia'.
Oberkircli Superior Kerich est fiUa.
( Egell. Patronus : sanclus Dionisius. Prior Carthusiae est collator. Sunt lOO com-
I(jel I municanles. Habet 12 maldra frugum, 1 1/2 plaustra vini et minutas décimas
( et corta bona laboriosa.
Pfalzel Collegiata ecclesia Palatioli.
n { Rover. Patronus : sanctus Clemens. Incorporata decanatui Sancti Paulini. Habet
Hawer { 1 1 r x , ■ •
() maldra Irugum et 4 amas vmi.
Cordell. Patronus : sanclus Amandus. Collalor : domicellus Félix Bentzeraet in
Longquig.
E Kordel .
Merzig. II. PER DECANATIM de MEHCETO.
j Conlz. Allernativa collatio competit l\overcndissinio et dominis de Brandenburg.
Konz 1 Potuit habere pastor 8 plaustra vini, 18 maldra siliginis, et havenam et
( fceniim.
Hamm Ham. Patrona diva Virgo Maria. Collator : decanus majoris ecclesiae.
ji;-i,. ( Wiltingen. Patronus : sanctus Martinus. Collator : abbas Sanctœ MariiB Virginis
I ad Martircs.
kunzem Casseni. Subest superiori.
K Sclioden Schodon. Sacelluni.
ni p 1 \ Emmel Superius. Collator : abbas Sancli Maximini. Bona parochia, quam quon
I dam '■' dominus Godel'ridus a WallendorlT, archidiaconus , possedit.
'"' Le manuscrit porte ici un 1/ aironi|)a;;né d'iiii [loinl.
80
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODEBNES.
A llentern
Zerf
Greinierath
Oher-Zeif
Loshcim <
B Nleder-Losheim
Rimlingen
Berijen
Scheiden
VValdhoelzbach
c. Zwalbacli
Rappweiler
Wuhlen S
IStinkirchen \
Ikhielfanyen j
D Wahlschied !
„ ■ *
ISetlingcn ■
HacUcrsdorf
Liiiibach I
Lcbach
E Eiweikr
Reisweiler
Heusweiler
Koellerlhal
PiieltUngen
V Voclklinçjrn
/{o.Wc.
1 Vndgassen
Bous
WaJgass'cn
(; Dilliniicn
nod,n
l'i (tiildiilrrii !
Hentrcn. Paironus : sanctus Gorgins. CoHator : abbas Sanoti MaUhia'.
ZerfiF. Patroniis : sanctus I^aurenlins. Collatores : oapilulum Sanctl Paulin!.
Griminerat ) , . , ,.,.
Obcrzerfl' )
Loesseni. Patroni : sancli Philippus et Jacobus. Collator : abbas Mediolacensis.
Est aulein incorporata inonasterio Mediolacensi. Sacellanus reclpit circiler
20 inaidra siliginis et lO maldra avena' et 8 florenos, adhuc 2 maldra siliginis
et 4 florenos.
Niedcr Loessem . . . \
I^omlingen J
Bergen i j^^' septeni ecclesia- subsunt parochia; Loessem, ev
Scheiden > c|uarura decimis abbas habet annue circiter
Walthultzenbach.. .1 '^o maldra fruinim.
Swalbach 1
I\ap\vej'ler /
^^ alen. Patronus : sanctus Marcus. CoHator ; Joannes Ludo\icus ab Hagen.
Habet sacellum [Sancti Nicolai] annexum.
Neunkyrchen. Patroni : sancta Barbara et sanctus Sebastianus. Collator : cornes
de Seyna.
Otteliingen. Patronus : sanctus Blasius. (Collator : domicellus Joannes de Ippel-
born cum suis coheredibus.
Walscheit. Patronus : sanctus Willibrordus. Collator : comniendalor domus
Theuloniconuii Treveris.
Bettingen. Patronus : sanctus Stephanus. Collator : abbas in Tholeia, qui ex
decimis omnibus annis habet circiter loo maldra frugiim.cx qiiibus pastori dal
quantum non suflicit.
Ileiderstorfi". Patronus : sanctus Martinus. Collatores : domicclli castri Moltensis.
L^^Ilpach. Patrona : beata Virgo Maria. Collator : dominus commendator domns
thcufonici (sic) Trevoris.
Lebach. Patroni : Sanctissima Trinitas. Coliatrix : abbatissa in Lutreya.
Iwyler. Patronus : sanctus Erasmus. Collatores : comités de Scvna.
Rciszweiler. Patronus : sanctus Mauritius. Coliatrix : abbatissa in Lutreya.
llausz\vp\ler. Patronus : sanctus Martinus. Collator : cornes a Nassau.
Kullcrdhall. Patronus : sanctus Martinus. Collator : abbas W adegacensis.
Pullingen. Patronus : sanctus Michael. Collatores : domini Crichingen.
Fulcklingen. Patronus ; sanctus Martinus. CoUalor : cornes a Nassau.
Sacellum Roslc confcrtur per dominos de Crichingen.
Monastcrium Wadegassen est abbalia ordinis Premonstralensis.
Bois. Patroni : sanctus Pclrus et Sanctus Paulus. Abbas \\ adegacensis est
pastor.
Parochialis ecclesia in Wadegassen. Hujus patrona : beata Virgo Maria. Abbas est
pastor.
DuUingen. Patrona : sancta Otilia. Collator : abbas Mediolacensis.
Uodena. Patrona : beata Virgo Maria. Collator : abbas in Tholeya.
Frauwen Laulcrn mouasieriuui nionialiuni, oixlinis Sanctissima? Trinitalis, se<nni-
dum rey;ulam divi Anyiistini.
\ ISITVTION I)K 1 569. 81
>0\1S MODERNES. UENEUCIA.
A SiiiirwellitKien \\ellinf;en. Palronus : sanclus Martinus. Collatrix : abbalissa in Nou Munster.
\ illmch * Nailbacli. Palronus : sanclus Pelrus. Collalor : prepositus Sancli Simeonis. Paslor
' } habet circilcr 4o uialtlra siliginis et avena>.
Uaeppcnwcilcr Dupweyler. Palronus : sanclus Leodegarius. CoHator : abbas Wadegacensis.
Bcck'maen ^ Beckingen. Palronus : sanctus Joannes. Collalor : coUegium Societatis Jesu
\ Treveris.
Rcinulmch Rynisbach. Palroni : sancli Andréas el Malhias. Collalor ; abbas Mediolacensis.
n llniKin.h ^ Huislal. Patroui : sancli Huperlus cl Maurilius. Collalor : cominendalor domus
( Iheutonicoruui Ireveris.
Ifoiizralh Ilunlzeral. Sacelluni spcctans ad eandoni ecclesiam.
1 Merceluni. Paslor qui el pneposilus dicitur. Palronus : sanclus l'olrus. CoDator :
Mcrzt'i abbas Wadegacensis. Ecclesia" autem parochialis palrona : sancla Walpurgis.
I Hospitale ibidem.
UroUlivf * Brotdorff. Patrona : sancla Maria Magdalena. Collalor : domicellus Ludo\icus a
( .Sch\varlzeni)urg.
Moiitclair ■ Sanhl-Gimiiolph * '" Castro Monckler est alfare habens duas porliones et qua-libet illarum
" ' ( habet annue circiler 2,") llorenos aureos. Est sub parochia Saneti Gangollli.
c Mclllach ■ S -Gunnolnli * Mediolacense monasterium est ablialia ordinis sancli Benedicti. Habel extra nio-
' ( naslerium parocbiam Sancli GangoHi incorporalani.
Sdurhoehhach Hnllzenbach. Habet sacellum incorporalum predicla' abbatia'.
\ Beurich. Ecclesia BeaUe Maria' Virginis. Est libéra capella. Collatoi
( dissimus. Est lilia ecclesia" Serich.
[ Irsch, prope Sarburg. Est filia ecclesia; Serich. Similiter est filia Ockfa et terlia
Beurich. Ecclesia^ Serich e
vatius et Malheus. In Ockft
sunt canonici de Kylburg.
Perl. [m. DECANATUM DE PERL.]
i Sarburg, nialrix ecclesia, cujus palronus est di^us Larnperlus. Sila est extra oppi-
c ; 1 dum. Cujus collatores sunt comités de Sevna et domicelli de Bourscheil.
r)nfrcli')iii(i / r' i • ■ ■ i ■'m i ^ ,•
1 Ijcclesia vero, que m oppido est, est sacellum dependens a dicta matrice
' ecclesia. Ejus palronus est sanclus Laurenlius. Ibidem est hospitale.
D l\ehUn<jen[c. lie Sarrehounj). Rediingen. Palronus : sanclus Oswaldus. Collalor : domicellus a Bellenhausen.
Maiinehach Mannenliacli ) .. n
,, , „ } Saceila subsunt prelala' parocliue.
kahren Karen ) '
Koeneii Coenen. Palronus : sanctus Magnus. Collatores : capitidum Treverense.
Tawetn Tavern. Palronus : sanclus Peirus. Collatores : canonici Kilburgenses.
( Merliskirch. Palronus : sanctus Martinus. Collalor : abbas Sancli Maximini. l'ïsl
K Mcrzhinhcn < bona jiarochia. Paslor iiabuit libère in abseiitia i6 maldra siliganis el i() llo-
( renos siinjilices.
Koerriji Rerich \
RommelfniKien l\oinineli'ani;en. . . . ' , ,
,>. ,. .„ ,. > dependente^
Uitllinrjen I utling"" '
Beaviq- Serrin ^ Beurich. Ecclesia BeaUe Maria' Virginis. Est libéra capella. Collalor : Reveren-
' dissimus. Est lilia ecclesia' Serich.
sch, prope Sarburg. Est filia ecclc
/,c,;.- Ç»....;,,- r)..Z-C,.. R„,.,.;-, ' Beurich. Ecclesia' Serich est palronus sanclus Martinus. In Irsch sancli Ser-
tlit lly lJCIIIU, ULhfCll, OCllIKI, I . »ri T/~kir y-« ïpnl
'' ' vatius et Malheus. In Ockta sanctus Gangollus. Et harum ecclesiarum collatores
SnedUiujen .Sidlingen
W'mcl eimnaeii ^ VVingeren. Palronus: .Sanctus Eligius. Collatores : capituluni .Sanctl Siriiconis.
/ Estque capilulo incorporala.
lUSïOR. DE FRANCE. — • POLILLES, V. II
82
DIOCESE l)K 1 UK\ KS.
NOMS MODERiraS.
A Freadcnburif
Kastel-Staadt
Weiten
W
Faha
B Kesslini/cii
BeureiL
Kclsen
Meurirh
Sin:
c Oher-Lciikcn
Mondorf
Waldwiesc; Biringen; Silwin
(jeii ; Engelfangen ; Bel-
lingcii
Buedingcn
Reimetinqcn
n Hilbringen
Fitten
Mechcru
Tuensdorf
Orscholz
K Nohn
Bueschdorf
Laumdorf
Ritzingen
Rchlingen[c. de Snrrelouis) .
F Sinsbcrq
Siersdorf
Neiinisirclicn
Colmeii
Waldweisdorf
(! Flasdorf
Grosf-Ucmmersdorf.
G Ufrlfangcn
Koeipricli (f. de Sarreloiiis) .
Freudenberf,'. Patron! : Sanctissinia 'J'rinilas. CoUalor : cornes do Sevna.
Castell. Patroniis : sancfiis Joannes. (^ollalor : cornes de Seyna.
W'vten. Patronus : sanclus Pancrafius. (^ollator : cornes de Sevna.
SaceHurn Sancli Erasmi. Collator : cornes de Seyna.
KirlT. Patronus : sanclus Reniigius. Collatores : doniicelli de Bellenhausen et de
Hipen. Et est porsonatus.
Vha. Patronus : sanclus Stephanus. . . .
Kessingen. Patronus : sanctus Jacobus.
Beuren. Patronus : sanctus Andréas ) fdia' 5.
Kelsen. Patroni : sancti Syuion et Judas.
Mericb. Patronus : sanctus Egidius
Sint/.ig. Patronus : sanctus Dionisius. Collator : abbas Sancti Mathia-.
Leucken. Patronus : sanctus GangolfFus. Collatores : canonici ad Sanctuni Pau-
linum.
Mondorff. Patroni : sanctus Remigius et Sancta Catharina. Collator : abbas Sancli
Matthla-.
iPastor habet ex deciuùs in \\ vsz et Beringen circiter io inaldra tritici el
aveniE, et bona qusedam laboriosa el 4 plans Ira fœni. In diclis duobus pagis
sunt capeUap in qviibus alternativis Testivis diebus célébrât. In pagis qui subsuni ,
Sylvien , Ingelfangen et Bettingen , non sunt capellse.
( Budingen. Patrona : beata Mrgo Maria. Collator : capitiilum majoris ecclesia'
( Trevcrensis.
Ronilingen. Patronus : sanctus Joannes Baptista. CoUatrix : abjjatissa in Hon-eo.
Helbringen. Patronus : sanctus Petrus. Collator : abbas in Freisdoi-fiF.
Feusien ) ,, ,,
, Lappllii'.
Mecliern ) '^
Tunstorff. Patronus : sanclus Martinus. Collator : cornes de Seyna.
Oi-ipll/ [ Capella-. — Capellanus habet circiter 36 maldra
M • 1 sili£;inis et 1 4 avenae: inde dat pensionem colla-
Nom / r ^ j. . r . „
1 Ion annue 30 trancos et paston ao Horenos
Bil-"1-" ( rolalos. ^
LonsdorfT. Patronus : sanctus Huperlus. Collatores : domini de Cricliingen.
( Hussingen. Sacelluin. Sacellanus tune temporis dédit vero pasiori pen-
\ sionom 7 nialdrorum tritici et 1/2 nialdram pisorum.
Reulingen. Palronus : sanctus Nicolaus. Collator : abbas in Busendorff.
Sersberg
Serstlorff.
Neunkirchen. Patrona : sancla Maria N'irgo. Collator : dux Lollharingia-.
(^olnian J ^ n - n 1 v
.... , jj. r Sacolia. — Sacellanus dedit vero pasIori ]->ensionem
l aa nialdrorum coniinuniuui fnigiun.
FloisdorlT )
Hyniniersdorir. Patrona : sancta Maria. Collator : doniicellus Jodocus Bechtol.
\ Gerilfangen. Patrona : Sancla Cru\. Collator : domini majoris ecclesia- Trevere nsis.
I SunI s[al]leni 6 donuis ibidem.
l Kirpurg. Palronus : >ancliis Marlinu*. Collatores : abbatos in \\ ylor et Medio-
Capella
Capells" seu fili;e.
MSITATION DE 1569. 83
.NO.MS MODERNES. BENEFICIA.
iWaldorlangeii. Pafronus : sanctus Petms. Collator : domiccHus Alexander de
Bnibacli.
Monasteriuni Sancti Auguslini in Walderlangen.
n \ In. Patrona : diva Virgo Maria. CoUatores : domini de Crichingen, Hu '*',
} Freisdorff et Rudendorfi".
Lisdorf i Liesdorir. Patronus : sanctus Crispinus. CoHalor : abbas Wadegacensis. Et est
\ eidem incorporata.
Ensdorf. Ensch , filia.
Bedersdoif. Bettersdorll". Patronus : sanctus Maximus. Collator : abbas Sancti Matthi*,
B Niedaltdorf i\lttorfr. Patronus : sanctus lUifus. Collator : abbas in Busendorfi.
Marienflosf ) Marien Flos. CoUegium 6 prebendatorum qui prejiositum habent connumeratum.
'' ( Dux Lottliaringia' pleno jure confert omnes.
Kirchnaumen Numen. Patronus : sanctus Albanus. Collator : abbas in Busendorff.
Hahdorf. Halsdorff
Montenach Montenacb. . .
c Laumersfeld I.eniniers/.reldt. Patrona : sancta Barbara. Collator : dux Lottharingiae.
Sierck- Biiesdorf ^ Syrck. Patronus : [sanctus] Joannes Baptista. Collator : abbas in BusendorflF. Est
\ filia ecclesia> Reusdorff. Ibidem est bospitale [ Sancta- Barbaïae].
Ruefdorf- Sierck ^ Reusdorff. Est matrix ecclesia , cui subest Syrck . et monasterium monialium de
\ tertia régula Sancti Francisri. Pauperes sunt.
Jlpfipl i Rutela. Carthusia. Halient etiain parochialeni ecclesiam , cujus patronus est sanctus
( Laurentius.
Niedprknntz ^ Conts(decanal Reniichus). Patronus : sanctus Dionisius. Collator : commendator
/ Sancti Joannis Treverensis.
D Kerlingen Kirlingen. Patronus : sanctus Joannes. Collator : pater in Rutela.
Sierck-Haute Udenseeck, sacellum.
l Udern. Patrona : sancta Margaretha. CoUatores : pensionaiii summi templi
Oiidren en ail l der Treveris, qui etiam habent tertiam partetn decimarum ibidem et, ex illa
' \ tertia parte, habet pastor unacn tertiam partem, prêter alla bona. Abbas
( Mediolacensis babet duas tertias decimarum.
Kirsch-lés-Sierck Kirsch. Patronus : sanctus Remigius. Collator : pater in Rutela.
Kussingen. Sacellum.
E MalUngen Millinck. Patronus : sanctus Severinus. Collator : pater in Rutela,
Manderen Mandern. Collator : pater in Rutela.
Monneren Mondren ''''. Collator : pater in Rutela.
Hackcnberg? Falckenberg (sic). Contenditur de collatione.
Pg,,j \ Perfa. Patroni : sancti Gervasius et Protasius. CoUatores : |)ensionarii simimi
/ templi Treverensis.
f Schoengen Schengen ....
Apach Appach
Eft Eifft .Sunt 5 capella' sub l'erlensi ecclesia.
Merschweiler Mirswyler. . . ,
Boig Borgh
'*' Ce nom, qui lermine la ligne, est en partie effacé. — '''' Mendren
8^1 DIOCKSK 1)K TI'.KVKS.
NOMS MODERNKS. llKNF.Hi. H.
~ . i TelliiiL'i'ii. l'ati'oiius : saiictiis l'ioiiiijriiis. Collalores: Bellenliaiiscn et Hi|»},'e
A Icltinqcn 1, •• III.-. u-
■' / altornalivo. 1 label iiiritcr <) parochianos.
Ilesch Bescli. Palrona : sanria Marfjarpllia. CoHator : abbas sancti N[a\iinini.
Woclwin VVochern ....
Swepzingen Scliwepsingcn .
Nenniq Nennicli. l'atromis : sancUis Marlinus. C()llatri\ ; abbalissa Bo|iarcliensis.
,. ., ( Wvlei" z'iiii Heilijron Kronlz. l'atrona : Sancta Crux. CoHator: abbas saiidi M;i\i-
11 hreuziveiler ■' . . '^
/ mini.
IJilmai Dilinar. Capella.
Sacella
Wadrlll.
Wadrill. I\- VrSITATIO L\ DKC\N\T( DK WADIilELX ,
i ACTA .\N\0 l .")f);).
\ W atliida. Patron! ; samli Marlinus et .Margarelha. CoHator: canonici sanrtl l'au-
/ linl.
^ . , 1 SaceUuni in driinbor'' siibest prœfalœ parocbiii-. Ejiis patroni : sanctus
urimbuvii ci.- . .ni
■' / bcliaslianus et sancta liarliara.
Sitieralli Svclierl , sacellum. Kjns patronns : sanrtns \ itus.
r. Grinderich; Sauschied; G«- [ Grindcrich, saceUnni. Patroni: sancta Maria Magdalona et sanctns Pan-
sonhurq ^ linus. Hue spectant duo pagi Schurschit et Kosenberg.
,,,.,,. ,,., ,, ,, . , 1 ScheJintren. Patronus : sanctus Albanns. (]oHator : decanusmaioris ecclesiaeTreve-
Sclidlmqen; Sitzerath Hciil.. ; .'^ „ , . ,• -n- i c- i •. . u • i.
•' / rcnsis. nue spectant etiani uli de sickeroit et Heiut.
Mandern Mandern j
KcU •. Kell SaceHa.
Waldweikv \\ Uer )
Coenl'elt. Patronus : sanctus Joannes. Est incorporata preposilui'œ sancii Sinieonis
et est libéra capelia. Baptisteriuin est in \\ eiszkirchen.
IWadren. Patronus : sanctus Laurcntius. CoJlalor : abbas Mediolacensis. Pasior
liabet ad saccuni a/i maldra siliiiinis et avenae. Item lO plaustra iœni. circiter
. J • . .• 1 '^11 , n
(j jugera terra», et decunas agnorum, et ratione duomm sacellomm '\ tlorenos
rotalos. \'idetur esse decanatus niralis.
Ohci- au Untcr-Morscliolz . . Moirsholl/. 1
Bardenbach Bardenl)acli j
1 Wyszkirclien. Patronus: sanctus Jacobus. apostolus. CoUator : abbas Sancii Mat-
Weiskirchen , tliia'. Pastor doniinusNlcolaus dixit se dédisse fisco Sdaleros, «t fainulam jxjssit
! retinere.
boala \ iri,'0 Maria el saiulus Marcus. (k^llator : conies île \\ it-
Konfeld .
n • r 1 1 \ Geisleldt. Patroni :
Licisjclil
■^ / irenstein.
Malbani Mailborn, sacelliiiii. l'atroiuis : sanctus Bricliiis.
liciircn Beuren. Patronus : sanctus Paiilinus. CoHator : capituliini sancii Paulini.
HiTiiwslieil riermeskeell. Patronus : sanctus Marlinus. (^ollalor : abbas in Tlioleia.
Q.i,,.,.. i ONSzbergb. Patroni : sanctus ("leniens et sancta Calharina. Est incorporata vicaria-
' \ Bexerendissinii in suniino teniplo.
'■■' "'/"/ avec al>i°t'\iation |iar .siis|H'n>ioii t.
VISlT\Tin\ DK 1569. 85
NOMS MODERNES.
A Tlwinill TIlOIll 1
Ilerl [loill I °''
RoscheitI nainschit. Patronus : sanrtus Joannes Baplista. CoUalor : cornes a \\ itgenstein.
, Ulinet. vel Sanctus Thomas. Patronus : saiictus Thomas. CoUatrix : abbniissa in
Ollinulli Horreo.
Franzcnheini. ( Francissem, pagiis.
1! Nowiweiler •. Nonwyler. Patronus : sanctus Hupertus. Collator : capituluui l'alaliolense.
Kdstel Castell. Patronus : sanctus \Vilfridus. Collator : alîbas in Tholeya.
Kostenbncli Custenbacli. Sacellum. Patrona : sancta Catherina.
n . /.,. \ Reinsfeldt. Patronus : sanctus Reniigius. CoHator : capitulum .Sancti Svniconis
-' / Treveris et doiniccHus Nicolaus a Schmitburg.
r I ■! \ Lockw>4er. Patronus : sanctus Michael. CoUator : (loniiceHus Joannes Vorrt in
LocHu'eilcr n - i . • '^
( nonnolstein.
c Tholey Monasteriuni Sancti Mauritii in Tholeia, abbatia.
,. i Merpin^en. Patrona : beata \ irgo Maria. CoHator : est incoruorala abbatiae in
Marpiiweii tl i •
"^ •' / Iholeia.
n
,1 i In Tholeya est quoque parocliialis ecclesia incorporata abbatiae. Ejns patronus :
• } sanctus Joannes.
Alsweiler Aitzweyler, sacellum.
BUescn Blesen. Patronus : sanctus Reniigius. CoHator : incorporata ajjbati in Tholeia.
c. jr i I i Steflesheck, sacellum. Huic detinet domicelhis \\ ilhelmus a Soetern
T) bleneslieck , , , ,
•" • ( annue 4 matdra Irugimi.
Theley Tholen. Patronus : sanctus Petrus. Collator : abbas in Tlioleia.
Hashorn Haispern. Patronus : sanctus Bartholomeus. CoUatrix : abbatissa in Lautern.
Thalweiler Exweyler. Patronus : sanctus Albanus. Collator : abbas in Tholeia.
i In Sancto Wendalino opjiido. Patronus : sanctus Wendalinus. CoUatores : reve-
S.-Wcndel rendissimus dominus archiepiscopus Treverensis et rector hospitalis Cusani.
( Ibidem est hospitale.
E Mettnicli Mettenich. Patrona : sancta Crux. Collator : Pieverendissimus.
IVahlrach \\ altrach. Patronus : sanctus Laurentius. Collator : capitidum sancti Paulini.
Kasel Casel, sacellum. Patronus : sanctus Nicolaus.
Farscliweiler Farsw^ler. Patrona : beata A irgo Maria. Collator : cornes de Witgenstein.
J.1 î Thom est sacellum et filia dictœ ecclesiae. Patronus "' : sanctus Paidus.
( Collator : domicellus de Kesselstat.
r^ , ,1 \ Gusteraidt. Patrona : sancta Elysabeth. CoHatrix : abbatissa ad Sanctani Calhari-
F husteratk .' •'
( nam.
Filsclt; Oleurrj \ iitz. Sacellum prope Oliviani. Ejus patronus : sanctus Agritius.
w 1 • 7 ( Moirscbxi. Patronus: sanctus Martinus. Collator: domicellus Nicolaus a Schmit-
burg.
'•*' Ici , le manuscrit porte à tort collator.
86 DIOCESK DE TREVES.
i;,-iiiich. V. VISITATIO IN UECANATU REMICH.
AN>o lôfig.
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
A W'dsfeilicsck Wasser-Luyrsch. Patronus : sanctus Aper. CoUatrix : coniilissa in Berburg.
,„ , \ Temniolsz. Patronus : sanctus Pctrus. CoHator : comniendator domus Theutonico-
J enimcls ' ,,,
( rum 1 revens.
Wellen Wellen. saccHuni.
Nitlel iNyttel. Patronus : sanctus Martinus. CoJIator : abbas ad Marlires.
Oimiorf. Omstorfi".
.;..,,„ i Sacella Boatse Maria; Vireinis in monte Niltel. Alii pastores aliquot fece-
11 Aillelei-Kiinelle ' . ■ • i- i ■
' / iiinl pi'olessioneni lidei.
I^jll,,,,;, VI. VISITATIO l>ER DECANATIM KYLBURGENSEM,
nilliiini. ALIAS BIDHURGENSEM.
II I , I ,. ( Monasteriuiii Montis Sanctœ Hélène, vulgai-iter dictum adHospitale. ordinis Cru-
•' ( ril'eroruni sccunduin rcgulam sancti Augusiini.
Meckel Meckel, parochia )
,, ,. „ ,. „ ) Incorporala diclo inonasteno.
hssUngen bslingen, sacelluin. ) '
1 \\ elschbillich. Patronus : sanctus Petiiis. (]ollator : capitulum majoris ecdesiae
\\'rh(hl>illi(i Trcverensis. Fabnca erclesiœ habet circiter i2 maldra siliginis et aliquot mal-
/ (Ira avena-.
i: Moehii Mein
Newel Neuffel
Olk Olck ; Sacella.
Eisenach Iscrnach
(rUzem Giltzem
... I î Ittel. Patroni ; sancti Dionisius et Martinus. CoHator : capitulum Palatio-
D Hlel ! , r
( iense.
Idesheîm Ideshcim \
Hofweilei- W yler \ Sacella.
Ideiiheim Idem )
Dahlem (c. de BMurg]. . . . Daleiii. Patronus : sanctus Martinus. CoHator : abbas Hyuinierodensis.
B Triiiiport Trympcrten. Patrona : sancta Margareta. Sacellum.
Siiei'/ier ^ Speicher. Patroni : sancti Philippus et Jacobus. CoHator: decanus majoris eccle-
( sia' Treverensis.
Hiûinijcn Betlingen 1
Il f , II . 1 Sacella.
Ilcrfoml llervoi-st )
Diideldorf DudeldorIT | Sunt filiae de Speicher et ejusdem collationis, ul
r Mvttericli Metlerich | ^upra.
Hiininerid * Monasterium Hyminerodcn.so. Abbutia ordinis Ciste reiensis sub régula sancti
/ Bcnedicli.
MSITVTION DK ir)()0.
87
NOMS MODERNES.
r.E\KFi<:[A.
A PniHimrn Pomer ) . .
,. . , , T. • 1 1 C l'arorliialos ecclesias incorporatsR monasteno.
Ilncdel Bndel ) ^
^ 1 r { Grainsdorff. Patrona : diva Vlriri) Maria. Cnilator : canif ulnin sanoli Siinconis
trransdort i t, • • '
•^ [ 1 revirensis.
S.-Nicolaus Sancti Nicolai in Monte .
Dahlem (c. de Wittlich) Daleni
B Binsfeld Binsfeldt ,
Landscheid; Nieder-Kail . . . Lanschit, Niderkeil . . .
Burg Borg
Schwarzenborn Schwartzenl)orn
Piesport.
VII. VISITATIO PER DECANAÏUM PIESPORT.
AN\0 l56g, MENSE SEPTEMBRI.
f, alias Meer Lietig. CoHator : caiiiluliiin Kvlburgense.
Karell. Patrona : sancta Baihaïa. SaceHuin.
Minder-Lietig ]
llupert ' Sacella.
Moiszw'ylor '
i Altricli vel Kirff, personatus. Patronus : sanctus Andréas. CoUator : Kevei<'inlis-
.... ) simus. Plebanus recipit, ex diversis locis et decimis, cirriter \o maldra ulriusiiiic
Gross-Liltgen Lveti
Karl
Minder-Littgen
Httpperath
Musweilev
fœni et minutas décimas ; Inde
Platlen . .
Pohlbacli
Haardt. .
Kues;Bcriikuslel; S. Wendel.
Benikastel; Longkamp; Plat-
len.
frumenti. i plaustrum vini, lO plausti"
vero pastori annue /^o florenos aurcos.
Platten . . 7 1
Polenbach | Sacella.
Hart )
Ciisa, hospitale. Ibidem est rector ipii débet secuin babere (i sacerdoles e( 3,') alio-
pauperes. Incorporatas habet 3 ecclesias in Berncastel et Sanctum \\ andelinuni .
mise tamen sucs .spéciales habent pastores, et in Cusa pago.
Cusa, parochia in pago. Patronus : sanctus Brictius. Incorporata hospitali (aisano.
prout sujira.
Berncastel. Patronus : sanctus Micbael. CoUator : rector Cusanus. — Altaria :
Sancti Anthonii. CoUator: rector Cusanus. Habet sextam parlem deciuia-
rum in Lonccamp, constituentem circiter la maldra partini siliginis cl
partim avenae, unum plaustrum foeni, e\ vineis altaris 2 plaustra vini.
Sancti Pétri. CoUator : Reverendissimus. Habet domum, dimidiuin plaus-
tram vini et ex vineis unum plaustrum vini; ex molendino Kolen Mul
i/a maldrum siliginis. Item i8 albos. Item i sextarium olei.
Sanctae Margarethae. CoUator : rector Cusanus. Habet domum. Item
I pla\istrum fœni. Item 6 llorenos rotatos. Item 3 maldra siliginis cl
avenne. Item la quarlalia vini et ex vinea quam ipsemet colil i plaus-
trum vini.
Decem Milium Martyrum. (CoUator : Reverendissinuis. Potest babere e\
vineis, qiias ipsemet colit, '\ plaustra vini. Item \ i/a florenos rotatos et
in Platten 2 aniplioras olei.
88
DIOCKSK I)K Tr.K\ KS.
NOMS MODERNES.
A nrn,ko<:teI.
\
(îniucli
Wehkn
MonzdfeU
Lim(jhn}np
r- l'.hrhiflhnm 1
Moi-lmch J
Heinzeratk
Gonzcralh
lliindheim
c Hinzerath
1 1 'ahralh
Ihipperath
Wahlhoh I
Morscheid
D Koeneii
Gutenlhcd
Thalfang
Vddenz
Bergliclit
E Horulh
Haa<i
Winlricli
Fiizeii
Licscr
Sancte Cnicis. CoUator : Revercndissimus. Hal)et donium. Item i/a platis-
truin vini. Item 3 i/a inaldra siliginis el ■>. inaldra avena- et J llorenos
rolalos.
Sancti Nicolai. Collalor : Reverendissimus. Habet i nialdrum siliginis el
3 quartaHa olei et e\ vineis. si bene «olerentur. |X)sset habere .") vel
G plaustra vini.
Sancla- Annie. Collator : Reverendissimus. llabet i plaiistruni \ini el
5 nialdra siliginis et uniiin |)ratiini.
Sancti Spiritus, sacellum. Collalor : Reverendissimus. Paruni liabil. F.sl
altare hosjiitalis (sic).
Grach, sacellum. Palronus : sancUis Martinus.
Welen, sacellum. Patrona : sancta Agatha.
Monlzell , sacellum. Palronus : sanctus Stephanus.
Loncamp. Patronus : sanctus Andi-eas. Sunt ibidem 3 altaria.
Drona Episcopi. Palronus : sanctus Paulinus. Collator : Reverendissimns.
.'\llare sancta- Catherinœ est dolalum.
-Altare sanctœ Luciae parochiie anncvum.
Morbacli, sacellum. Patrona : [sancta] Agaliia. llabet altare sancta' Maria?
Virglnis.
llentzeroidt. Patronus: .sanctus Pelrus.
Guntîcrl. Patronus : sanctus Valerius. .
Ilontheim. Patrona : sancta Helena . . .
Huntzeraidt. Patronus : sanctus Joannes } .Sacella.
Baptista
\\ cderoidt. Palronus : sanclus Aiillionius. .
Raperoidt. Patronus : sanctus Jacobus
Wailiiollz. Palronus : sanctus Malliias. Collatores :
Treverensis.
Morsclieit. Patronus : sanctus Laurentius.
Conen. Patronus : sanctus Cuno
Guttendall. Palronus : sanctus lluperlus. . .
Tall'anck )
„ , , } Ileresi infecta-,
l'eltlenls )
Rerg. Patronus : sanctus Alexius. Collator : decanus niajoris ecclesiic Tix'verensis.
Hoinroidt. Palronus : sanctus Bartiiolomeus.
llagen. Patronus : sanctus Cuniberlus
\\ iniricli. Palronus; sanctus Stepbanus. Est incorporata Carthu.>>ianis.
Filtzen, sacellum. Palronus: .sanctus Andréas.
Lesura. Patrona: sancta Catherina. De «ollalione dispulalur an Reverendissimus
vel abbas Sancti Huperli sil collator.
pensionani maions ccdesia'
"J«
Sacella.
Sacella.
EXTRAITS DU REGISTRE DE VISITATION
DE L'ARCHIDIACRE DE LOAGUYOX, EIN 1570.
Ileniirh.
I. DKCVWTIS REMICH.
NOMS MOUERNES. BENEFICIA.
( Ecclesia in Cunlz''. Pastor : tlominus Ariioklus, ordinis Saiicti Joaniiis Baptiste.
( tsl Jolianmtai-nni.
... , 1 Ecclesia in Nittel. Pasior : doniinus Nicolaus Cam|)on. Sacellaniis : dominus AiVo/a»j
\iltcl r • T/-, •
I Lmirjias Vitensis.
Onsdorf Sacelliim Omslorjf.
\ittelei-K(ipellc Sacelliiin Beatœ AJariic itt Monte.
Temiiieh Kcolesia in Temmelsz. Pastor : dominus Joannes r.idlingen.
c Welleu CapcUn Wcllen.
\]'us.<eiliescli Ecclesia in ^^ asser Luysch. Pastor : dominus Paulus.
i Ecclesia in Remich habet communicantes mille ducentos. Collator : dominus dc-
Reiinch canus majoris ecclesie Trcverensis. Patroni : sanctl Stephanus et Laurentius.
I Pastor : dominus Leonardus , et decanus ruralis.
Xeiinkirclieii Neunkirck, fdia. Patronus : sanctus Joannes Baptista.
Wellcnstein Capella \\ ellensteyn. Patrona : sancta Anna.
c Bech-Kleinmacher Capella Bech. Palronus : sanctus Hupertus.
Bous; Xeniihircheii Boisz est cajiella spectans ad Neunkirch. Patronus : sanclus Eustachius.
Stadhredimu!: Capella Sladbredenisz spectat ad Remich. Patronus: sanctus \'alentinus.
j De hospitali in Remidi. Hospitale Sancfœ Elisabeth et Sanctl Eligii in Remich est
A Reiiiich ' erectum et fundatum pro infirmis, cujus magister seu prefeclus est Petrus
( Sartor. Secundo autom quolibet anno novus eligitur per communitafem.
1 Ecclesia Reumessen. Sunt 35o communicantes. CoUatrix : domina abbatissa in
Rciiiei\<vlteii Horreo et est monaslerio incorporata. Patrona : sancta Irmina. Pasior : dominus
' Joannes Bieweller.
( Sacellum Wyntringen sub invocationc divi Hui)prti et . cum pasior ibi cele-
I) WintruiKje j ,j|,.^j^ communitas dat slbi presentias.
( Ecclesia in Dalem. aoo communicantes. Collator : abbas Sanctl Maximini. Palro-
Dnllicim I nus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Jacobus Reck, canonicus ad Sanctum Si-
( meoneni. Ejus sarellanus est dominus Mathias Erpeidingen.
W elfiuiKic Capella Welffringen. Patronus : sanctus Marcus.
l'Usdorf. Capella Fyltzdorff. Palronus ; sanctus Anthonius.
Ellmiije Capella Eliingen. Palronus : sanctus Lamperlus.
' Ohn-Conl: dans le Petit Codex, ('."est encore aujourd'lmi, sons la graphie Olier Koni: , le nom allemand du vil-
1II-.TOR. DE FRANCE. TOI ILLK?
90
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
IEcdesia in Waltbrenesz. 3oo communicantes. GoUatores : abhas Lutzembur-
gensis, abbatissa in Mergendall el abbatissa in Bona \'ia. Patrona : sancta Tri-
nilas. Pasior : Nicolaus Ossel , Ticveris dans operam litteris. Ejus sacellanas :
dominiis Nicolaus, pastor in Wiler /.uni Thorn.
j. . ç ■ 6 ■ ni ^^^ saceUum in Monte Sancti Stepliani per certes domicellos fundatum et
mon -laiti -Cj lenne , en a . | crectum ac quoque dotalum duodeciiu caponibus pro undecim missis
pians r(j. | quolibet anno celebrandis, cujus turrim communitas suc œre construxit.
[ Ecclesia in Putlingen. 3oo communicantes. Collator : abbas Epternacensis. Pa-
,, ij I ) tronus : sanctus Remigius. Pastor : Cristophorus Bentzeraidl' . canonicus ad
/ unetange-lés-Hodcmach. ... < Sanctum PauIInum. Ejus saceUanus : dominus Leonardus, qui binât. — MUris
[ Sancti Anthonii possessor est dominus Severinus Calerius. luU.emburgensb.
Rentgen-Basse Capella Runnicli. Patronus : sanctus Paulus.
Preische Capella Prysz. Patrona' : sancta Maria Magdalena et sancta Anna.
B HalUiifi Capella Halingen. Patronus : sanctus Willibrordus.
UimUnrj Capella Hymlingen. Patronus : sanctus Ciriacus.
1 Ecclesia in Beuren. 60 communicantes. Collator : domicellus Oszwaldus a Bellen-
Beyien, en ail. Beiern huscn. Patronus : sanctus lîartliolomous. Pastor : dominus Nicolaus Rulant, sed
( non est inveslilus, et binai.
jj, , .. . . ( Ecclesia in MondorlF. ?. 20 communicantes. Collator : abbas Epternacensis. Patro-
J' ' / nus : sanctus Michael. Pastor dominus Joannes Huderschit el binât.
... l Capella Altwysz habet suum baptisterium , cimiterium et sacramentum Eu-
l charistias.
c Elvanfje Capella Elfllingen. Patronus : sanctus Joannes Baptista.
, Ecclesia in Friesingen. 3oo communicantes. CoUator : abbas Sancti Ma\imini.
\ Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Laurentius ^\sselborn , here-
Frisange < tiens. Ejus sacellanus, dominus Servatius Frisingen, binai; habet suam in-
I vestituram, sed in iile fuit cum domino l.aurenlio. cui maluit tandem cedere
f quam contendore. Altare Sancti Sebastiani est dotatnm.
Aspelt Capella Aspell. Patrona : sancta Trinitas.
Hellange Capella Hellingen est reconcilianda. Patronus : sanctus Willibrordus.
Hagen Capella Hagen est reconcilianda. Patronus : sanctus Bernardus.
! Ecclesia in Gandern. i4o comnumicantes. Est monasterio Sancti Martini incor-
porata, et abbas est semper pastor. Sacellanus : dominus Willibrordus. Patro-
nus : sanctus Stephanus.
Burmerange Capella Burmlingen. Patronus : sanctus Simeon.
i Ecclesia in Sumigen. 78 communicantes. Canlor majoris ecclesise Trevirensls
Simniing .' est pastor, quia cantori^eincorporata. Sacellanus : dominus Theodoricus Nerinck ,
( de Sancto Mto. Patronus : sanctus Petrus.
p . ( Ecclesia in Contren. -JOO conuuunicanles. Collatris : abbatissa in Bona Via. Pastor :
I dominus Henricus Basloniensis, et binai,
(j ( Capella Siren. Patronus : sanctus (ialius. Hic est cimiterium et sacramentum
^ I Eucharistiai.
I Ecclesia in Motlfort. 5o communicant(>s. (Collator : abbas Sancti .Maximini. Pa-
E Moutfort < tronus : sanctus Maximinus. Pasior : dominus Blasius l.vmerleti; est dispensatus
1 ad duo ''.
f Critlophnnis a Benlzeraill clans le Petit C.oilcx. — (' C'est-à-dire à deux églises. L'autre est celle irŒtranao (voir, ri-
a|.n's,,,.(,, A.)
VISITATION DE I/ARrjnDI Vf.RE DR LONGUYON EN 1570.
91
NOMS MODERNES.
( Ecclosia in Uttriiif^cn. 60 communicantes. CoHator : capitulum Sancli Paulini.
A (JEttancjc Patronus : sanctus Bartholomcus. Pastor : doniinus Blasius Lymorleti , pastor in
( Modfort, quia ad duo provisus. Ejus sacdlanus : dominus Michael de Vichten.
Vichten Capella Viclitcn.
,, . \ Ecclesia in Sithingen. 35o communicantes. CoHator : abbas Sancti Maxiraini.
J \ Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Rhenerus.
-, \ Capella Hoistert. Hic sunt omnia sacramenta, ut in matrice ecclesia. Pa-
( tronus : sanctus Joannes Baptiste.
(Ecclesia in Wyler. 200 communicantes. CoUatores : domicelli de Schwart/.en-
burg, van der Scheuwren et Kirprich alternative. Patrona: Sancta Catharina.
Pastor: dominus Nicolaus, sacellanus in V\ altbredenisz , et ejus domini Ni-
icolai liic sacellanus dominus Gotfridus. — Altare Sanctœ Catharinae. . . cujus
collator est domicellus van der Scheuren, et ejus possessor filius Trap Han-
sonis, hospilis in Lutzemburgo.
B Hassel Capella Hasscl. Patrona : sancta Lucia.
! Ecclesia in Santwiler. 60 communicantes. CoHator : abbas Lutzemburgensis. Pa-
trona : Sancta Trinitas. Pastor : dominus Henricus Bastoniensis ; binât sine causa
propter mercedem.
... i Ecclesia in Alzingen. 60 communicantes. Collator : capitulum Sancti Paulini.
J ( Patronus : sanctus Victor. Pastor : Henricus Bastoniensis.
! Ecclesia in Machern. /ioo communicantes. CoHatrix : abbatissa in Bardenbergh.
Patronus : sanctus Laurenlius. Pastor : dominus Joannes Maurilius Lutzembur-
gensis , intrusus per gubernatorem Lutzemburgensem. — .\itare Sanctse Lucis.
— Altaris Sancta; Maria; Magdalcna; collatores sunt domicelli de Enscherin-
gcn. Possessor : dominus Michaei, pastor in Maicbten.
Muenschccker Capella in pago Munlzacker. Patronus : sanctus Jacobus.
c Sankt-Joliann Est adhuc aba capella Sancti .loannis in Campo.
( Est bic in Macbern bospitalc. Patrona est Sancta Trinitas. Et est fundatum a
A C • IV' ni-} p- ' tjiiodam ex l'amilla Oiszbcrger, idque pro pauperibus in génère, ut littene fiin-
dationis habent. Collapsum est autem fere totum aedificium , et caeperunt
in.staurare sacelluni, cujus altare cuplunt consecrari.
Ecclesia in Maicbten. 60 communicantes. Collatrix : comitissa de Isenburgb. Pa-
Mnc] tn } ''Ofus • sanctus Dagobertus. Pastor : dominus Micbael. Hec ecclesia potest
uniri cum ecclesia in Dunffen subscripta. — Pastor habet altare Beatœ Maria>
Magdalena; in Machern (vide primum latus bujus folii)'"'.
Ecclesia in DunlTen. 160 comnumicantes. Collator : dominus decanus majoris
ecclesia' Treverensis. Patronus ; sanctus Martinus. Pastor : dominus Nicolaus de
Sancto Vito et pastor quoque in .Nittel. Ejus sacellanus, dominus Michael de
Huderscheit, indoctus, barbatus, cjuorunidam offitiatonim l'avore in rcgimine
Niedei-Donven / ecclesiie tueri potius, quam e\ commissione. Pastor autem habet alium bonas
vitae et doctum, cui libenter resignaret ipsam ecclesiam, cupivit itaque sibi
mandari resignationeni , quo populus impuro et imperito régente liberatur,
sicuti mandalum illl quoque fuit. Ipsc enim bactcnus eum amovere nequivit,
', ut eam ccdcsiain ad maims domini collatoris resignet.
•■!'"' Capella Ayn. Patronus : sanctus CorneUus.
Ileyern Capella Beurcn. Patronus : sanctus Be[r]chtoldus.
Ober-Donven Capella Oberdunffen. Patronus : sanctus Gangolllus.
"' Voir, ci-dessus, en cette mén
92
DIOCKSK DK 'II'.KX KS.
>OMS MODERNES.
BENEKICIA.
[ Ecclesia iu Lennyngcn. •yoo tomiiiunicaiilcs. Colla lor : ca|jilulum Tre^cl■onse. Pa-
LeiiiiiiKjen ' tronus : sanctus Pulrus. Pas(<>i- : dominus .ioannes W agener, or;,'anista in majori
I ccclesia Ticverensi. Kjus sact-llanus : doiiiiiius Kveihardiis Elveraidt.
Canach Capella Caniiicli. Palronus : sanctus Micliael.
Goslinqcn Capella Goistingen. Patrona : sancta Crux.
Elincii Capella Enem. Patronus : sanctus Antlionius.
Grclvchlamic Capella Grevyngen. Patronus : sanctus Jacobus.
( \Vormeiinj,'en, liheia capella. i 5o communicantes. Possessor est Martinus, iiiiu>
1 domicclli Wipeili Wollicli, qui vcrsatus est in militia et adhuc vivit mililariter
"'"'■'/' I Lul/embuigi , aiinos viginti natus. et habet a gubeinatore. Ignoratur an sit
[ invcstitus. Ejus sarcllanus est dominus Dominicus Tontlingen.
Lnxcnibounj.
IT. DF.CWATIS II TZEMBl RGF.NSIS.
Neumuenster , à Liu
bourg
Les Franciscains on kiini
licier, à Luxembourij . . . .
• Mona.stciium Beata- Maria- \ii'i;inis.
.Suiil ordinis Sancii Benedicii
Saint- Jeansiir-les-Pierr(
l'Vanciscani Lutzcmburgen.ses.
De hospitali Lut/.emburgensi. Est pro inliniiis l'undatiuu Super Lapides, cujus
patronus est sanctus Johannes Baplisia, sed caret temple, sed abbatis est
procurare et ■Bdilicare , quando quideiii iiionasterium suum fuit Hospilale. et
illa conditione est in monasterium comniutatum.
Pan-ochialis ecclesiœ Hospitalis coUator est dominus tein. Possessores sunt qua-
tuor, nempe Ernestus Chitius, pastor, Nicolaus Reckingen, Leonardus Loei-s/.
Joannes Molineus, qui inter se a^qualiter redditus ecclesiie dividunt. Estque
ip.sum iiospitale fundatuni a quondam Henrico Septimo, Homanorum inipera-
r , ' ' ( tore, IVatre iiuoiulain Balduwini , arcbieinscopi Treverensis, qui. ut banc
Lnxeinbourq \ , . ' ... . i. ■ -, c ■• »f i i- i • r .
•' parrochiam constituerel , divisit ^ancti .^urliaelis parrocriiam. — tst unum
allare III Regum , spcctans ad ccclesiam, cujus altaris sunt dua- portiones.
(|uaruiu possessores sunt dominus Crislophorus Bentzeraidt''', canonicus ad
Sanctum Paulinum, et Florenlinus Tliierion. — In eadem ecclesia parrocbiali
sunt /( altaria, videlicel Sancte Crucis, cujus possessor est dominus Leonaixlus
Loersz; altaris Omnium Sancforum possessor est. . . '*'; altaris Maria- .Magda-
lenas'*' possessor est dominus .loannes Kilburgli, canonicus ad Sanctum Si-
mooniMii; altaris Peiri et Pauli possessor dominus .loannes Molineus.
Sacellnm Sanctoî Trinitatis Lub.emburgi. (^ollalor : dominus a Mcisenburgli.
Sacellanus : dominus Micliael Kroicli. Et smit dua' portiones, quanun unam
pr.-pfalus dominus Michael babet et dominus Cieorgius a Petra, pastor inWalt-
jàllicli , alteram.
Ecclesia Sancii Micbaelis Lut/end)urgi. Collalrix : priorissa in Mergendal. Pati-onus :
sanctus Miciuiel. Caret pasiore. Administiatur autcm per quendam fralrem Joan-
nem . ordinis Predicatorum , ad peticiuuem scnatus et civium oppidi. — .Vltari-
Boala' Maria' Virginis collator est dominus in Fis/.bacb. Possessores : dominu>
Nicolaus Heckingen et dominus Joannes Espern. — -Altaris Sancti .Nicolai col-
lator est dominus pastor. Possessores dominus Ernestus Clutius, decanus. et
dominus Walleiiis Eycb, vicarius in majore U'dc Tre\erensi. — .Miaris Sancla-
("rucis collator est etiam pastor et reclor. — Altaris sancti Cornelii collalnr
est pastor et rector. cujus suul dua- p<M'liones.
La Trinité , à Luxembourg .
S. -Michel, l'i Luxembourg ,
■"' Maijalcmv ii.
") Le IVlll Co(If\ l'aiipi'llf f;riW»/)/ioiiij a linil:rr»iilt.
Lo nom du clia|i<'lain est n-sto en blaiir.
VISITATION l)K j;\IU,illl)l W;r.K DE LOXGIjYO.N en 1570.
<);;
NOMS MODERNES
A Le S.-Eiprit, à L
Aixemhoarij
Les Dominicains , à Liureiii-
bourg
Sninl-Nicolos , à Luxembourg.
Bonnecoie .
Itzig.
B Hespetange .
Marner . . . .
Hollzcm
V^ eimerskirchen , en ail. Sie-
chenliof.
Les Bons-Miihides
c Strassen. .
Fentange .
Berlrange
Hollerich .
S. -Ulrich
D Roeser. . . .
Moniales ad Sanrluiu Spiriliim.
In monasterlo Predicatorum. — Non habent nionasterium, sed donmm, iiro
cxusto nionasterio ipsis assignatam prope parrochiani Sancti Michaolis. miain
alter ipsoiiim administrât cum ]icentia provintialis.
Ecclesia Sancti NicoJai Lutzeniburgi. ColJafor : al)l)as Munsteriensis. Patronnssanc-
lus INicoJaus. Pastor : dominus VValtherus Eych , vicarius majoris ecclesie Tre-
verensis. Religiosus frater Laurentius Dickirch, ordinis divi Fiancisci, de con-
sensu sui provintialis , régit ecclesiani et extra monasterium vi\it , ad peticionem
senatus et civium. — Altaris Sancti Bartholomei coUator est pastor. Possessor :
Petrus Clncius, cleiicus Treverensis. — Altaris BeafiP Maria- Virginis collator
est pastor, et habet duas portiones, quarani dominas Michael Helsingen habet
unam, alteram dominus Petrus W allerboilT. — Altaris Sancfcc Crucis coHatores :
pastor et dominus in Fis/.bacli , et illius sunt dua- portiones, quarum unam
habet dominus Mcolaus Rasoris, in Sarlmrgh habitans, alteram quidam ju-
venis, filius AlexandriRasoris, civis Lutzemburgensis. — Altaris Sancti Andréa;
collator est pastor, illiusque sunt dua- portiones, quarum possessores sunt do-
minus Michael Kroich et \Villielnius llasoris, elericus. — Altaris sancti An
thonii collator est pastor, et illius sunt du:e portiones, quarum possessores
sunt dominus .Tacobus, pastor in Lair, et Petrus Sarloris, elericus. — AJtare
I Sanctae Amia^ : Petrus Messerschmyt, civis Lut/.einLurgensis, confert. Cujus
\ possessor est .Joannes Berchem, elericus, lilius Arnoldi Berchem.
1 In monasterio de Bona Via Beatie Maria; sunt ordinis sancti Benedicti secund;e
i reguliB , lioc est divi Bernardi.
f Ecclesia in Il/.ig. Collator : abbas Epternacensls. Patroni : sancti Abrunculus et Pe-
I tnis. Pastor : Ernesfus Clutius, decanus Lutzemburgensis. Ejus sacellanus : do-
j rninus Joannes Espern, qui iucri causa binât et caret commissioiie.
^ Capella sancti Huperti in Itzicli.
Capella lleszpringen. Patronus : sanctus Nicolaus.
I Ecclesia in Mammern. Collator : abbas Sancti Maximini. Patronus : sanctus ,Ioanne%
' Baptisfa. Pastor : dominus Joannes Falck. — Pastor binât.
Capella Holtzem. Patronus : sanctus Andréas.
Ecclesia in Wymerszkirchen. Collator : princeps terrœ. Patronus : sanclus Mar-
tinus. Pastor : dominus Severinus Caierius.
Est hic domus leprosoria , cujus pastor curam habet.
Capella Straissem. Patronus : sanctus Laurentius. — Custos : Mertisz Claisz
von Eich.
I Ecclesia in Ventingen. Collator: abbas monasterii Sancti \itoni Virduni. Patrona ;
' beata Virgo. Pastor : dominus Nicolaus Reckingen.
Ecclesia in Bertringen. Coilatrix : domina Magdalena a Schauwenbergh. Patro-
nus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Joannes a Thombis.
Ecclesia in Holerich. Coilatrix : abbatissa de [Bjardenbergh. Patronus : sanctus
Petrus. Pastor : dominus conuuendator Lutzemburgensis, Joannes Thierion.
Ejus sacellanus : dominus Michael Boindorff.
Capella Sancti Lllrici.
Ecclesia in Roeser. 3oo communicantes. CoUalores : domiceUi de F)llz et
Swartzenburgh'"' alternative. Pastor : dominus Cristophorus Benlzeraidi'"'',
canonicus ad Sanctum Paulinum. Ejus sacellanus ; dominus Lucas a Wicher-
dingen; non habet couunissionem regendi. — Altare Sancti Anthonii est do-
tatum.
'*' Scliwart:enhurijli , dans ir. isl une laiilc t\|ioi;rai>liiquc. — '■''' Le Petit Codex le siu-iiominc «a Benl/eiaidt «
94
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
Bivdiiqe (;apelJa Busingcn (sic). Patrona ; sancta Margarelha.
Luuiiqe (iapplla Levvngen. Patronus : sanclus Lucas.
l Capella Pepj)ingpn. Patronus : sanctus Petrus. Habetque sacramentum
t eppaitge j Eucharislia' et ciniiteriuin sa-pe circunicinclum.
.. ( Erdesia in Abwiler. 60 coniniunicanlcs. Collator : abbas Eplemacensis. Pastor :
'"" <^' I doniinus Henricus. Patronus : sanctus Martinus.j
Belteniboiirn Capella Betlenbergh. Patrona : sancta Maria.
Kcclesia in Fyndingen. Coibitor : doniinus de SchenwTen. Patronus : sanctos
Lanipcrlus. Pastor est doniinus Joanncs, sarellanus decani Lutzemburgensis
in Itzicli; non habet investituram. Saceilanus pastoris est dominus Henricus,
l'enmiwjc ^ paslor in Aijwiier. — Vidctur esse consultum, ut ista ecclesia nniatur ecclesia-
in Abweiler et hic in Fvndingen constitueretur quolibet die veneris sacmoi,
templinn enim est admoduni huniile.
Ecclesia in Keyl. 35o communicantes. CoUatrix : abbatissa in Differdingcn.
Patronus : sanctus Petrus. Paslor : dominus Nicolaus Ludberchem , sed festo
Joannis proxirne prelerito, ob dissentionem quandani cum vicinis, alio migravit
Saceilanus : doniinus Theodoricus Roderirh : non habet conimissionem regendi.
•' 1 Capella in pago Kcill. CoUatores sunt prel'ali perceptores decimarum in
parrochiali ecclesia '*'. Patrona : sancta Catharina. Possessor est prefatus
pastor; coimnissum est sacellano prel'ato, ut significet pastori, quatenas
\ ostendat douiino decano hujus capellae suam investituram.
Tetaiiqc Capella Tettingen. Patrona : sancta Ursida.
RiimelaïKje Capella Hoemlingen. Patrona : sancta Maria.
1 Ecclesia in l^udlingen. CoUatores : domini de Scheuwren et Bettendorff. Patn>-
LeudeluwjK | nus : sanclus Cornélius. Pastor : dominus Joannes Tinctoris. Pastor in Reui-
( dorff prope Sirck. Ejus saceilanus, dominus Henricus E\ch, caret commissione.
I Ecclesia in Dudlingen. Collatrix : comitissa de Isenburgh. Patronus : sanctus
I Martinus. Non habent pastorem , sed collatrix substituit a decem annis sa-
Dudelunçjc (. ccllanum, dominuui Joanncni Noip, vienensem. — Ecclesia fuit incorporata
j oïdini Johannitai-uni in Monte Sancti Joannis. — Altare Bealap Mari* Virginis
' est dotalum.
l Capella Sancta' Margaretha- in pago Biningen [sic] . . . cujus collator est
^^"'■""5"^ I abbas monasierii .lus/.bergh.
i Ecclesia in Nurtzingen. Collator : abbas Munsteriensis. Palroni : beata Maria,
Noerizungc | san^ju, Andréas et sanclus Hippolitus. Paslor : dominus Briclius.
D l Ecclesia in Russiniren. (CoUatores : domicelli de Bellenhusen et Hondlingen.
niissanqf T. . . T n . j • I ri. •
■' I Patronus : sanctus Lucas. Pastor ; dominus Joannes Dunensis.
Audiin-lcTiche Capella Sancti Jacobi in Adicht.
y,, (Ecclesia in Wjler. 90 communicantes, (iollatores : domini in Mailbui-gh et
' I Adicht. Patrona : sancta Maria. Paslor : dominus Henricus a Metzich.
/ Ecclesia in Lair. i5o communicantes. Collator : abbas VUleriensis. Patronus :
l -sanctus Remigius. Pastor : dominus .lacobus Hellebronensis est presontatus,
Jiercelcl , en ail. Liilir ou 1 jp^| ^^^^^^ inveslitus, et hactenus pi-a-fuit ecclesiop sex annos absque alla invcs-
i*""' ' tituia.
Capella in |iai;o. Patronus : sanctus Scbastianus.
Au iinmier rang de ces iltcinialnn», lo ivgisliv menlloniio (/i<iiuV<7/i l'ii Fiszbocli . iJicht. Vttinytn.
VISITATION" DE L'ARCHIDIACRE DE LONGUYON EN 1570.
95
NOMS MODERNES.
LIESEFICIA.
[ Ecclesia in Uttingen. 3oo comiiuinirantes. Collalor : domicellus Rornardiis ah
^ Oltaïuje \ Eltz, Jominus teiiiporalis in Uttlnj,'t'n. Patronus : sanctus Willihrordus. Pastor :
( doniinus Petrus Scopeus.
Rochonvillers Capella in Roil/.wiler. Patronus : sanctus Lucas.
( Ecclesia in Schlftlingcn. 5oo communicantes. CoHatrix : priorissa in Mcrgendall.
Schifflange ' Patronus: sanctus Martinus. Pastor: dominus Florentinus Thirion; non rcsidet.
( Sacellanus ejus : dominus Tliilmannus Steynsel; binât.
„,,,., ( Capella in Esch. Patronus : sanctus Joannes. — Altare Sancll Sehasiian i
tsck-siir-l Alzettc i . i . ■
( est dotatum.
Bergein Capella Bergen. Patronus : sanctus ISligius.
B Schifflange Capella in pago SchilBingen. Patronus : sanctus Pancratius.
( Ecclesia in Cara Superiori. 4.00 communicantes. CoUatrix : abbatissa In DilTordin-
Ober-Kuin ! gen. Patronus : sanctus Stephanus. Pastor : dominus Valerianus.
( Hospitale vocant pro pauperum peregrinorum susceptione.
Hussigny Capella Husyngen. 6o communicantes. Patronus : sanctus Georgins.
Niedcr-Knrn Capella Nvder Cara. Patronus : sanctus Petrus.
! Ecclesia in Zolver. 35o communicantes. CoUatrix : domina comltissa in Pi'r[)urgli.
S.-Nicolas, à Soknvre; en 1 Patronus : sanctus Nicolaus. Pastor : dominus Nicolaus Paulinus. — Iiivcnitiir
ail. Zolwer j in antiquis reglstris dominam abbatissam in DIlFerdingen fuisse ecclesia' cnl-
( latrlcem et quocjue utriusquo vicariatus Redingea et Salssenheiu.
/ Capella Redingen. Patronus : sanctus Brictius. — Supplicavit coramunitas
j} ■! 1 in Redingen, ut possit uniri ecclesi;e de Belvis, qu.ne parum habet et cun-
j juncta est nedmgen, propter nimiam distantiam a matrice ecclesia. In
' Redingen habenl proprium ciinlterium et Eucharistiam.
Sassenheiin Vicariatus In Saissenhem. Patrona : Sancta Maria.
! Capella Sancti Victoris in Solubrio. Est autem parrochialis ecclesia. Patronus :
sanctus Victor. CoUatores : abbas Munsteriensis et dominus in Schauwen-
bergh. — Vldelur incorporanda et unienda Zolvern, oui pioxime adjacot,
et pastori injungendum ut assiduo iiabeat saccllanum aut in saltom Redingen
uniatur.
[ Ecclesia in Mondrich. aSo communicantes. Patronus : sanctus VVilllbrordus.
Mondercange , en ail. Momie- j Collator : abbas Epternacensis. Pastor : filius villici ibidem, nundum natus
rich 1 septendecim annos. Ejus sacellanus : dominus Willlbrordus Dunckerait. — Al-
( tare Sanotie Catharin.p.
Pontpierre, en ail. Steinbrue- } ^^ „ .^•. , > -n . , r> .
f î Capella Steynbrucic. Patronus : sanctus Fetrus.
T- I l Ecclesia in Lampach. Ao communicantes. Collator : dominus in Lampacb. Patro-
" I nus : sanctus Nicolaus. Pastor : dominus Nicolaus.
I Ecclesia in Belvys. /i8 communicantes. Collator : domicellus de Saissenhem.
r. . _ , , „ ... \ Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus David de Longovillarl . . . Petit
Helmux: tiedange: i.- Victor, t j^j^^^ ^^ ^^^^j^ habere ampliorem competentlam , ut huic ecclesia; conjungatur
a Ciolenvre 1 capella Redingen vel capella Sancti Victoris apud Zolver, ut superius petiliim
estC).
Libéra capella Thill. /io communicantes. Collator : dominus decanus iiiajoris
ecclesiae Treverensis. Patrona : sancta Maria. Capelianus : dominus Joannes
7^i7 / Wagner, organista in niajori icde Treverensi. — Est solum hic sacrainentum
Eucharistia' , et sunt quinque a-des, et pueri baptizantur ubicurique incole vo-
lunt.
'■' Voir, ci-dessus, p. gS c (3' article).
96
DIOC.KSK I)K ir.KVKS.
NOMS MODEHXES.
I £ EFrclA.
Ivclpsla in Russinj^cn. lOO coimminicantos. (lollatrix : piiorissa \allis Mariu-.
1 Patrona : bcata \ iigo. Pastor : dominus Potriis nircLcnrell. — Est locus solas
A RissiiHjcii ; Bocdl/jcii ' absqup inhalntoribus. Est aulein pagus contiguus Rutgen, in quo sunl sex
/ :i(l('s ad hanc ecclesiain spectanles, prêter iUas in capeUa subscripta; hal)et
' c'iniiteriuin el oiiinia sacramenla.
BeHuiKje Capella Bettingen. Patronus : sanctus Mirharl.
I Erclesia in Heckingen. 3oo communicantes. Cullalrix : ])riorissa Vallis Maria-.
I Patrona : sancta Aldegnndis. Pastor : dominus PetiTJS Birckonfelt, ratione
Bcckanijc ; fUssiiujrii hujus eccIesi.-E est inveslitus. — Hahetur in antiquis reglstris quo<l ha- dua-
j ecclesiœ sint ronnexa- et unita- monasterio anno i^'i'bo, nescitur c|uo jure aal
[ privilegio.
..■.i. 7 \ In monasterio DilTerdin"en. Sunl ordinis Cistertiensis. Earum sunt novem professae
/ et una novilia.
rr. ( Ecclesia in Dressinijen. 200 communicantes, (^ollator : abbas \\ ilierensis. Pa-
IressaïKic { " _ 1 • i ^ i- ■ 1
( tronus : sanctus Petnis. Pastor : dommus .loannes LirMiiiingen ; residet.
c Bure (]apella Beuren. Patromis : sancta Maria.
Bassompierre ; en ail. Bel- j ^. n r. . r. . . ^ •
. • ' ; Capella Belsteyn. Patronus : sanctus dcorgius.
fi, , \ Ecclesia in Cruna. ijo connnunicantes. Collator ; abbas Villeriensis. Patmnus :
I sanclus Leodegarius. Pastor : dominus Petrus Seniius.de \ iilario Monte; binai.
Bréhain-la-Conr, en ail. Bir- ) ,.111,11 n . ,,. . .
I ! (-apella l.uabercliem. Fatroims : sanctus Diomsuis.
cliem ( '
i Ecclesia in Sororisvilla. aSo communicantes. Collator : capilulum Metense. Pa-
tronus : sanctus Mailinus. Pastor : dominus Nicolaus Herion. — Sunt duo
oralorla, in quorum quolibet unum allare. . . duo(|ue hcreniita-, causa Dei,
illa inliabitant.
[ Ecclesiain Almaco. 120 communicantes. Collator : cardinalis a Lotliaringia ut
j \ abbas in Goirtz. Patronus : sanctus Gorgonius. Pastor : dominus Desiderius
"^ I Berlis, per cardinalem provisus, sed non in\estivil. — Abbas Sancii Huperti
' cum abbate in Goirtz est ordinarius collator.
I Ecclesia in Arovilla. Collalorcs : abbas Sancii Huperti el abbas Epternacensis aller-
Evroavillc native. Patronus ; sanctus \\ illibrordus. Pastor : dominus .lacobus, inveslitus
f ex collationn abbalis Epternacensis.
i Ecclesia in Auwdeu (jallica. 120 connnunicantes. Collatores : canonici ccclesiiE
Beatas Maria; ^ ir'rinis Virduni. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : mairister
c- I> K 1 • »I • AI I 1 II- J ■ I.-- 11
Snnon negnault, canonicus ecclesw Mariœ Magdaleua:' Vu'duni. hjus sacella-
nus : dominus Joaiinos Billeli ; non liabol connnissionem.
' Ecclesia in Sanceyo. 200 communicantes. Collator : abbas Sancii Huperti. Pa-
tronus : sanctus Brictius. Pastor : dominus Anthonius de Hault. — Allaiv
I Sancti Johannis Baptista^. . . cujus possessor est dominus Nicolaus Heiion .
I pastor in Sororisvilla. Mescitur an sit investil\is. Ejns collatores sunl ilomini a
I Fallv. — Altare Beat» Mari;e \ irginis est abbalis coUatoris, cujus prior ibidem
SancY { nomine s\u> facif sacra in sunnuis leslis et singulis diebus BeaUr Maria* Vir-
• ginisC.
In Castro de .Sancevo est unum alfare sub invocalione sancti GtH>rgii erec-
tum, in (|UO sunt et luerunt sairamenlnm Encbaristia- cum sacro oleo, abs<|ue
cimiterlo, el inira ma-nia casiri sunl bcne quadraeinla donuis civiuui parro-
cbi.niornni ima cum domo dolis.
"' An cours do rcl article, li- prieure do Saucj osl inoidoinmoul iiiontioiuio. Il dopoudait do l'abbavc de Sainl-lIulnTl.
\ISIT\TION DE i;\i\CIIini VCUE DE LONOTYON EN 1570. 07
%(IMS MODEKMiS
,, , i Ecclesia 111 Bolineneyo. (.oUaturcs : doniicelli do \\ atronvillc et Boliii''iie\u.
■^ \ Patrona : beata Mana. Pastor : doiiiinus Joannes W ina.
. i Ecdosia in Gondryngen. 8o ronnnunuantcs. Collator : abbas \iUeriensis. Pa-
i(>n(iaii(j( I tronus : sanctus Joannes Baptista. Paslor : doniinus Jacobus Paier NosIpi-.
i In paero autem Heffingen est ununi sacelluni in quo est unum altare sub
Havunna " ^ ,■ u . ivf • \r- • •
•' / invocatione beatœ Maria- Virgmis.
. Ecclesia in Bonvillier. Collator : abbas Sancti \'itoni. Patrona : sancfa Maria.
Bciivillera Pastor : Anthonius Sodalis, sfiulens; non liabot suaui provisioneni ex ruria,
( sed exspectat; est salteni sedecirn aiinos nains.
Ii(i:nillrs. HI. DKCANATIS BASELLKNSI.S.
[ Ecclesia in Maris. 3 20 commnnicantes. Collator : dominus prepositus niajoris
) ecclesia; Treverensis. Patronns : sanctus Marlinus. Pastor : doniinus Joannes a
' " ■' i Sereno Campo, provisus aposlolicp per resignalionein , cuiii tanien ronsensu
( doniini prepositi. — Aîtare Sancti Crislopbori.
,, . , .„ l (lanella Ville, lao communicantes. Patrona : heata \'ir"o. llir est < i-
\ iiiileriuni et venerabiie sacramenlum.
, Capella Annoul. aao communicantes. Patronus ; sanctus Paulinus. Sacel-
I lanus : doniinus Joannes Bif^inus; habitat solus, nain nihil liabet, nisi
\iiQiix \ ex devotione lioniinum; babet donium dotis per vicinos extructain. Mie
) sunt oninia sacramenta ecclesiasUca , synaxim , sacmm oleuin , ciniite-
[ rium , baptisleriuTii.
-, . ,, l Capella Manciola. .44 communicantes. Patronus : sanctus Simon. Sacellanus:
{ prelatus dominus Joannes l>ii;inus; binai.
i Ecclesia de Monte. -î/i communicantes. Collator : capilulum Metense. Patronus :
J/o;i( sanclus Julianus, iiiarlir. Pastor : dominus Joannes a Sereno Campo. Ejus
( saccllanus : dominus Franciscus Pictoris.
Londres (Capella Landria. i :'.o communicantes. Patronus : sanclus Privalus.
; Mnrvilla, capella. 1 20 communicantes. Patronus : sanctus Barllioloiiicus.
c, \[urrille Non babenl ciniiterium , neque fontem baptismatis, neque etiam. sacrum ,
( sed tenentur audire sacrum in Monte.
[ f^clesia in Anderne\o. 3oo communicantes. Coilalor: abbas Sancti Pétri Montis.
\ Patronus : sanctus Stephanus. Pastor : dominus W'atrinus, in Lonwico lia-
' '"^ j bilans, et ibi babet sacellum, et est niinister secularius. Ejus saccllanus : do-
' minus Joannes a Villiers.
I Ecclesia in Malo Villari. 22 communicantes Collator : dominus (ierardus.
Malavilhrs dominus loci , cuin domicello Bernardo de \\ adrey. Patronus : sanctus Desi
( derius. Pastor Guilbelmus le Messin '"'.
. ( Ecclesia in Bono Mllarc ''''. CoUafrlx : domina de Brandenbonrgb. Palroni : sancti
'*""""''" / Slepbanus et Tlieobaldus. Pastor : dominus Micbael Cutra.
. \ Ecclesia in Mortuo Fonte. 100 coniuiunicantes. Collator: dux Barreiisis. Patrona ;
MorjonUanc j j^^^^^ ^ j^,^^ .^ p^^,^^_. . j^ininus Dominicus Bourdon.
., \ Ecclesia in Filleriis. Collator : doniinus abbas Sancti Agritii Virdunensis. Patronus:
" ' "'"^^ I sanctus Mauritius. Pastor : dominus Dominicus démentis, alias l«ol\n.
■' ]liissin El. - '■''' Bona Villri il.
niMOIl. DE FHAXCt.. rOlILLÉS, V. ' ■'
98
DIOCESE DE TIIE\ES.
NOMS MODERNES.
iEcclesia in Ballodio. 3oo communicantes. Collator : abbas .Sancti Vitoni Virdu-
nensis. Patronus : sanctus Pctnis. Pasior : dominus Joanncs Nicolai, alias
Israël, apostolice provisus. — Altare >ancU iSicolai est notatum certis bonis,
e\ quibus possessor [est] priorin Donchery.
Laie Capella Levx. Patronus : sanctus Joannes.
iEcflesia in Rehono. /|0 communicantes. Collator : abbas Sancti Vitoni Virdu-
nensis. Patrona : sancta Genovefa. Pasior : dominus Dominicus Tridens. —
Altaris Sancti Girardi. Collatores : domini de Tonlalon. Possessor : dominus
Cristophorus de Stanno.
[ Ecclesia in Chenerevo. 6o communicantes. Collatores : domini de Criechingen,
Chenières ' Betstevn [vel] Bassonpier cum nonnullis aliis conjunctim. Patronus : sanctus
( Lupus. Pastor : dominus Anlhonius Manette.
( Ecclesia in Petra Ponte. 3o conununicantes. CoUatrix : abbatissa Sancti Pétri ad
Pierrenonl ' Moniales Métis. Patron! : [sancti] Cosmus et Damianus. Pastor : dominus Desi-
( derius Uiijon.
[ Ecclesia in Basellis. 3oo communicantes. Collator : capitulum Metense. Pa-
., ... 1 Ironus : sanctus Martinus. Pastor : magister Nicolaus Simonini. canoniciis
"i catbedralis ecclesia» Metensis: non residet. Ejus sacellanus : dominus Fran-
( ciscus le Boussou.
Ville-uu-Montois? Capella Villare. Pati'ona : Crux Sancta.
Boifinonl (Capella Boni Montis. Patrona : beatn Virgo.
r, .■ i Ecclesia in Protbin. 6o communicantes. Collator ; abbas (îorziensis. Patrona :
Freiilm , ... „ . i • r. • n
( beata Virgo. Pastor : dommus Poncms nampancianus.
tt I 1} I Ecclesia in Marceyo Basso. ooo communicantes. Collator : dux Barrensis. Pa-
Meny-lc-Bas ." . . r> ■ • -n . j • n ac .
•' I tronus : sanctus l^emigms. Pastor : dommus liugo a Monte.
c Saiiit-Siipplet Capella Sancti Supplicii. Patronus : sanctus Supplicius.
lioudrezy (Capella in Budreseyo. Patronus : sanctus Joannes Baptista.
î Ecclesia in Severevo. aao communicantes. Collator : abbas Munsteiiensis. Pa-
XiiTY-le- Franc ti-onus : sanctus Simpborianus. Pastor : dominus .loannes Desiderii, canonicus
( et arcbidiaconus Metensis; non residet. Ejus sacellanus : dominus Deodatus.
^,. I Ecclesia in Circuria. i5o communicantes. Collator : abbas Mediolacensis. Pa-
I Irona : beata Mrgo. Pastor : dominus Joannes Toussaniis.
i Ecclesia in lligneyo. 20 communicantes. Collator : abbas Sancti Pétri Montis.
Higny < Patronus : sanctus Gorgonius. Pastor : dominus Joannes Uoberli ; mandatum ,
f ut barbam radat et caveal conversationem suspectarum personaruni.
Ecclesia in Jupecuria. aoo communicantes. Est benelicium litigiosum inter très
collitigaules. Patronus : sanctus Martinus. Franciscus Colini de Jupecuria esl
, • , 1 sequestrator constitutus a senatu Lutzeml)urirensi bonorum ecclesiiB, qui con-
n Joppecourt i .' . . . , . . ,- V- • i i i o .. •
' ' ' stituit pro regimine ecclesia» usque m hnem hlis domtnum Joannem le ^otte.
cui mandalum luit, ut extralial commissionem regendi anie festum Joannis et
barbam radat.
i Capella .Sancti Genesii. Patronus : sanctus Genesius. Est unicum altare,
SttiittGenest » et bic babitat heremita. Hector ccclesiie lacit somel hic sacrum in hebdo-
( mada.
lit • , I ff I ^ Ecclesia in Marceyo Alto, loo comiviunicantes. CoUatriv : abbatissa Juveiniiensis.
I Patronus : sanctus Salvinus. Pastor : dominus Joannes Silvagius.
„ .„ l Ecclesia in Bovis \'illa : 'Uïo communicantes. Collator : dux Barrensis. Patronus :
lieuveiUe ! , „ . . „ , , ^. ,
/ sniirtus Kenuij^ius. l'aslor : Joannes >>alm.in.
VISITATION DE i; \ l'.CIIlDI \CRE I)K l.()\(,(!VU.\ EN 1570.
99
NOMS MODERNES.
/ Ecclcsia in Cutre\o. 220 comiminicantes. Collator : dominus Claudius de Rivière,
^ Cidy ) 'l^ Desse, Letricourt et Merce\ (iasfri, ad causani domicella; Margaretliœ de
j -Meicy, domina; dicti loci. Pationus ; sanctus Pirminius. Pastor : dominas
( Joannes Reginaidi.
1 Capella Lnceyum. Patrona : sancta Maria. In capella habent omnia sacra-
I ' ] menta et cimiteriuin ex gralia reverendissimi quondam Ricliardi''' nron-
i ter pericula lluminis, salvis juribus pastoris, quœ negarunt ei hactenus
( prestare.
Doncotnt-les-Lonqityon \ '^'^^lesia in Dompcourt. 70 communicantes. Coliator : dux f.othoringiae. Patronus :
( sanctus Petrus. Pastor : dominus Joannes Mathei.
U„„y ( Ecclesia de Ugneyo. i fjo communicantes. Collator : dominus abbas Sancti Hu-
■ ( perti. Patronus : sanctus Georgius. Pastor ; dominus Joannes Loret.
FermonI * Ecclesia in Fermont. 100 communicantes. Collator : abbas Sancti Huperti.
\ Patronus : sanctus Privatus. Pastor : dominus Joannes Rossingen.
1 Ecclesia in Villa Capra. 60 communicantes. Collatores : domini temporales in
B Vitlers-la-Clièire •. \'illari Cajira. Patronus : sanctus Stephanus. Pastor : dominus Franciscus de
( la Vall.
i Ecclesia in Cono. 120 communicantes. Collatores : dux Lothoringie et domini
Cofnes de Cuuis, alternative. Patronus : sanctus Mai-tinus. Pastor : dominus .Stephanus
( de Castellione.
Pracourt est sacellum in quo habitat heremita , qui vivit olemosinis piorum homi-
num. Est tamen ecclesia hec compufata inter parrochias a capituio. Solvit
Praucomt; Catry; Léxy . . ! expensas ut parochus et confertur per abbatem Sancii Huperti, sed dominus
' ' de Cunis ponit heremitam. — Pastor in Cutreyo pelit hanc capellam uniri cuiu
ecclesia in Cutreyo, et ita Luceyum fieret parrochialis de consensu parrochia-
norum utriusque loci.
/.
ongujon.
IV. DECANATL.S LO-NGDIONENSIS.
IAnno Domini iSyo, die sabatlii, pridie Trimtatis, fuit visitatum apud canonicos
ecclesia- coUegiate Sanct;i> Agathes in Louguiono. — Sunt septem canonici cuni
decano; Eorum sunt sex résidentes; septimus non residet, dominus .Joannes
Lourdel, saccrdos et pastor parrochiallum ecclesiaruni in Halanzeyo et Erche
Halanzj; Aix-sar-Cloix ; < ulT der Harl , dccanalus Arlunensis. Decanus ex canonicis ehgitur, et conlir-
Colmey 1 matur a .Sancla Sede Apostolica. Cura animarum est deeanalui annexa, et
quoqne parrochialis ecclesia in Culmeyo.
Parrochialis ecclesia coiïegiat;p ecclesiae in Longuione. (ioo communicantes.
Patrona : sancta Agatha. Decanus electus et confirmatus est semper pastor.
Colmey ^ Ecclesia in Culmoy). Patrona : beata Virgo. Est decanatui incorporata in augiuen-
( tatione prebendarum quo ad fructus.
/ Hospitale Sancti Nicolai in Louguiono. Est unum allare sub invocationc Sancti
i Nicolai erectum ... et confertur loco tituli beneficii ecciesiastici per ducem
AT. j Eolhoringensem, cujus possessor est dominus Jacobus Greyus, canonicus Vir-
•^ j dunensis ar olhtialis capituli ibidem. — Est doums pro pauperil)us peregri-
/ nantibus, quam quidam civis inhabilat, et hal)pt pauperum curam, hospita
lilasijue actu exercetur.
'' Ricliard de Greifenklaii , archevêque île Tiè\
1 3 1 1 • 1 .10 1
i3.
100 DIOCKSK l)K lliKN KS.
NOMS MODERNES
Villi-tte .
,, , ... ( Kcrlesia in Han ante Pcrpont. 4o coiiiinunicantes. Collator : abbas Sancti Pétri
' I Montis. Pati'Diius : sanctus Fetrus. Pastoi- : duiiiinus I heodorirus.
Kcclesia in Hoveriis super Oltban. 200 coninuinicanles. Collalrix : domina abba-
\ lissa Sanctii' Glodicinda' apiid Metenseni «'ivitatem. Patronus : sanctus F;p|i\.
Roiivniis-siir-Othuin < Pastor : dominus Joannes Plurnont. Pasior liabcL liir sacellanuin , doniinuiii
I Nicolauni .laiiiyn, rcsidentciii.
I Kst domus dota pro hospitali divl picolai.
iEccli'sia in Si)rbe\o. 1 ,")() coiuniunirantes. Est incorporata prepositura- ecclesia-
Treverensis. Pastor : dominus Nirolaus (ien\n, canonicus Lon^^uionensis :
ipsemet preest ecclesia-, cpiia parum distat a Lonj,'uiono. Patronus : sanctus
Martinus.
[ Kcclesia in N'illela. "lo comiimnicanles. Collator : abbas Casteiiionensis. Patronus:
sanctus Simphorianus. Pastor : dominus Clemens. — Altaris Sancta' Maria' et
Sancti Joannis Baptistie coilatrix : domina Margaretba de Baclain. Possessor :
dominus Kxcrliardus, qui tenotur quotidie cdebrarc.
Ecclesia in Aranc('>o. 4o() communicantes. Collatri\ : abbatissa Sancti Pétri ad Mo-
niales Motis. Patronus : sanclus Maurilius. Pastor : dominus Pascasius .louv '''.
— Altaris Sancti Joliannis Baptistu-. (^ollatrix : abbatissa. Possessor : dominus
Petrus Semius, pastor in Cruna. — .\ltaris Sancta- Barbara- in dicta ecclesia
Arrniicy / collatrix est ipsa domina abbatissa; possessor : dominus Florentinus Thirion.
— Altaris Sancta' Scolasticic collatrix est ipsa abbatissa; possessor : dominus
Diiminirus Huperti.
Est in pago capolla Sancti démentis, cujusqiie collatrix est ipsamot abba-
tissa, et possessor dominus Bousmardus, canonicus Virdunensis.
Ecclesia Sancti Pétri de \ iilario. 55 connnunicantes. Collatrix : abbatissa Sancti
. . , Pétri ad Moniales, Métis. Patronus : sanctus Remi;;:ius. Pastor : dominus
« Smnl-1 lerrevdlers j Joannes Erumcnti. — Altare Sancti .lohannis est dolatum . . .
In ciniiterio est unum altare in honore Sancti Georgii dicaluiii.
Parrochialis ecclesia de Viilari Botundo. 4o communicantes. Collatores : dumini
temporales in Viilari Botundo. Patronus : sanctus Dionisius. Pastor : ma-
1/ ;; in; 1 gister Johannes -Moletus. -- Altaris Beati .loannis apostoli collator est dominus
ViHfii-le-noiiti { o ïT II- 1» • it-ii ,.• ■ «1 •
j al)bas Aurea' \ aliis. Possessor e.st pastor m Villa ante Svfjneium. — Altaris
f Beata' Maria- VIrginis collatores sunt domini temporalis Jacoi)i de Wal hereiles.
Possessor : dominus Franciscus Colini.
[ Ecclesia de Parvo i'"alle\o cum anne\o de Parvo Severeyo. i5(i comnmnicantes.
l'elil I'' I II ■ Collator : dominus Frcdericus a Fallevo. Patronus : sanctus Remigius in Parvo
1 Falleyo. — In Par\o autem Severeyo, beata Virgo. Pastor : dominus Nicolaus
' Danlou.
[ Ecclesia in Charancevo. aSo communicantes. Collatores : canonici cathedralis
ri . . , ' ecclesie Metensis. Patron! : [sancti ^^ Petrus et Paulus. Pastor : dominus Cle-
■ I mens Jacobi. — Pastor est possessor altaris .Sancti lluporli In ecclesia Marvil-
\ lana, cujns collator est pastor.
1 Ecclesia [in] Eppevo. (io connnunicantes. Collatrix : abbatissa in .luxegnev» :
Kpic: Patronus : sanctus Dionisius. Pasior : donùnus Joannes Fonlanus, apostolice
f |)ix>visus.
I-'I ilfiivill ■ ^ Ecclesia in Flabevilla. Go communicantes. Collator : prlor de Huno. Patronna :
( .sanctus Egidius. Pastor : dominus Oesiderius Miletus.
'') On |)(iil-t'tre ./di'i . rominr rini|iriinr \f ili^iiiuliic lIcMliiim'r.
visiT\Ti()\ i)K [;\r.(;iiii)i \< r.K dk i.onm W)\ i:\ 1570.
Mil
\(>MS \Inl>EK\F.S
l'.KNKKfi I V
\ Gi aud-lùiilly
fiiipl-sni-Otliiiin
llfin-lès-l\l(iivillr '
SiiiitlLiiiircnl . .
Marcillr
Ecciesia in Grandi Failley>. .'loo comuiunicantes. (^ollaloics : domina al)l)alissa
(le Juvegnevo et doinini temporales de Falleyo, conjunctini. Patronus : sanc-
tus Martinus. Pastor : doniinus Petms Torell. — Altaris Sancti Johannis Bap-
tista' collatores : domini temporales loci cuni pastore. Possessor : uiagister .loannes
Firminus, canonicus Virdunensis. Ejus sacellanus : dominus Bertinus.
Capella in pago de (irandi Faileyo. Patronus : sanctus Anianus ■'.
Capella But. Patroni : sanctus Nicolaus et sanctus Hupertus.
I Ecciesia in Han prope Marviliam. 3o communicantes. (Jollatrix : abbatissa de
I Juvegneyo. Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Gerardus Carmelius.
\ Fjcclesia in Sancio Laurentio. too comnumicantes. Collatri\ : abbatissa in Juve-
) gneyo. Pastor ; dominus Hugo Brision , apostoiice provisus.
Ecciesia parrocliialis Marvillensis. 1,000 communicantes. Collator : dominus prior
prioratus Sanctorum Nicoiai et llilarii. Patroni : sancti Nicolaus et Hilarius.
Vicarius per|)etuus seu pastor : niagister Henricus a Monte , junior, provisus
apostoiice.
Sunt quindecim altaria '''.
Altaris Beats' Maria- Virginis, Andreiv aposloli cl Laurentii martiris. Colla-
tores : Joannes Geho , Bobertus Drowa , Andréas et Joannes Gotlrin cum non-
nullis aliis. Possessor : dominus Gerardus Carmelius. — Altaris BeaUe Maria'
Virginis et Sanctorum Joannis et Laurentii collator : domicellus Nicolaus d'Is-
soncourt, dominus loci de ThiUonbois. Est litigiosum inter magistram Nico-
laum le Febere et Jacobum le Gaveroy. — Altaris Beata; Maria' Virginis et
Beati MathiiP apostoli collatores : domini temporales de Schardel. Possessor :
magister Joannes Moletus. — In eodem loco est altare Sancti Martini,
cujus possessor est dominus Quirinus Desideralus, cujus pastor est collatcr.
— Item adhuc in eodem loco altare Conceptionis Beata- Maria- Virginis.
Possessor : dominus Franciscus Langlols. — Altare Sancti Francisci non est
dotatum. Erectum autem elemosinis piorum hominum. — Altare Sancta-
Barbara-. . . Collator est pastor. Possessor : magister Egidius de Avioth. —
Altaris Sancti Bartholomei collator : societas lanionum. Possessor : dominus
prior Sancti Martini prope Lonwicum. — Altaris Diei collatores : pastor
et capellani ibidem conjunctim. Possessores : magister Mcolaus Uanloup et
dominus Nicolaus Waricus. — Altare Sancti Jobannis Ba[)tista' possidet do-
minus Fredericus, pastor in Villa ante Signeyum; non n-sldel. — Altaris
Sancti Peiri nescilur quis sit possessor. — In eodem loco aliud altare, cujus
possessor est magister Franciscus Donetus. — In eodem loco adbuc aliud
altare, cujus possessor est .loannes Faber, canonicus Longuionensis: non
resldct. — Altare defunctorum est fundatum et dotatum . . . pro tribus mis-
sis hebdomadalibus, qua- liunt nomine cujusdam Lovanii studentis, illius
possessoris. — Altaris Sancti INicolai collator : pastor cum sacellanis conjunc-
tim. Possessor : dominus Petrus Torel. — Altare Sancti Fiacrii pastor est
collator. Possessor : dominus Everhardus. — Altaris Sancti Sebastiani colla-
") Ijfs aiilel-i éiiiimérés ci-après sont au nombre il--
<li\-iii-iir, alors qu'ici i'on en annonce quin/c seulcnu-nl ;
mais il semble bien qu'on ne doive considérer comme de
vcrilahU-s autels que reu\ dont l'articic commence par le
mot nlldie [ou (illiiris). Les autres ne semblent que de
.sim|iles rlia|)clleuies; il en est assurément ainsi de Saint-
Martin (-t de la Conception, en lanlel dédié ii la Vierge
et à saint Malhias; il en est é^'alem(-nt de même dc-s
deuv bénélires non dénommés, fcindés en l'autel de Saint-
Pierre.
102 DIOCKSK DK T\\K\ KS.
NOMS MODKKNES. BENEFICIA.
If or : nastor ruin societate laiconini, cujus possessor est magister Egidias,
nasior in Tona Longa. — AJtaris Sancti' Agathes collalor est pastor. Vacal.
— Altaris Sancla' (Cruels et Beatii- Maria' collator : pastor. Posse.ss<jr : dotni-
niis .lenessonus .lonossoni.
!ln tcmplo rimitcrii extra <)])piduni , supra inontein, fuit anliquitus parro-
chiaiis pcrlesi.n. — ^IJtaris Sancti Laurentii cuilalor pastor. Possessor :
dominus Joannes .Martinus. — Altaris Sancti iSicolai pastor est collator.
Possessore caret. — Terliuui altare possidet dominiis Kranciscus Colini. —
Quartuin altare non est dotatum.
/>(■ (lii'itcdii , à Mtirville In Castro est unum altare.
Prioratus Sanctorum Nicolai et llilarii in oppido Marvillensi. Collator : abbas
Arahatensis, Meldensis diœcesis. Non solet nisi religiosis .sui ordinis conferri.
..,»■•, , ., -Il 1 In coinniendaiii aiitem secularibus ixitest conferri, et in suo niense vacal
Saintlyicolus, a Marville. . . ( .. . n u . i ■• i uu . • . c
apostolice. Hrior, aominus .loannes l'uctiet, luit an at)Date provisus et a ï)iiniaio
Pontifice confirmatus. — Prel'alus prior est collator ecclesia» parrochialis. et
pastor perpeluus vicarius.
S(tiiit-Geor(ji's Capella Sancti Georgii ante Marvillam. CoUatores : prior cum pastore.
Precoptoria .Sancti Anthonii apiid muros Marvillenses. Preceptor domus in Huyst
prope Franclvfordiani constituit hujus domus .Sancti Anthonii preceptoreni lio-
norabileni dominum .lacoluim Sobletuni, ad vilain suain . habetque ab eo snam
n Sdint-Antoliic , à MarrilUe . . i provi.sioneni , et est professus sccundum regidam divi .Augiistini. — Altaris sen
1 capellaniic Sancti Salvatoris, Beatie Maria' Virginis et .Sancti Anthonii collator :
I dominus .lacobus, preceptor seu coiuinendator. Possessor : dominus Hugo a
\ Monte, pastor in Marceyo Basso.
!' Domus .Sancti Spiiitiis in Mar\illa. ("ollalor : magister domus Sancti Spiritus
TiiUcnsis, (irdinis Sancti Augustin!. Et possessor : ilominus Theobaldus Begi-
nakius, ejusdciii ordinis prol'essus. — Altaris Beat.T Mari;e Virginis, Sanctorum
..^. ,,..., .. ^,.„ ^. Mathia' et Michaclis in ecclesia Marvillana possessor: dominus Joannes Nico-
lai, alias Israël, pastor in Ballodio. Collalor : pastor. — Altaris Sancti Hu-
perll in eadem ecclesia Marvillana collalor : pastor. Et possessor : dominas
Cleniens .lacobi , pastor in Charanceyo (vide apud Charancevum).
/. 1 /. / -.f i Ecclesia in Gontz. i5o communicantes. Collator : abbas .Sancti Huperli. Patronus:
/ sanctus Uuperlus. Pastor : dominus Andréas rahri. — rnor prioratus inidem...
1 Ecclesia in Viveriis. 3oo communicantes. Collator : dominus prepositus majoris
Vivien ■ ecclesia^ Trevirensis. Palronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus \\ althenis
( Ktensis.
Telldncouvl Capella Atlancourt. Patrona : beata Virgo.
. Ecclesia in Monligny. 8o communicantes. CoUatores : domicellus Jacobus de Wal
,. . ,,, . \ et dominus de Naves, alternative. Palronus : sanctus Dionisius. — Dominus
•' ■ j .loannes Alexander, pastor, pre.sentalus a doniicello Jacobo. — Pastor habel
' nnum altare in ecclesia jiari-ochiali X'ertonensi. \ ide inlra apud Vertonum.
Ecclesia de .Sancio Pancratio. aoo communicantes. CoUatores : comités de Man-
derscheil , Blanckenhem , .Salin, etc. Palronus : sanclus Pancralius. Pastor:
Suinl-I'uiicir } 'lo"»'n»'s Theobaldus Ilenrici. — .Mlaris Sancti .\nthonil collalores : .lohanne.s
Krancisci cl Pelrus Hasart , in Sancto Pancratio. Possessor : dominus \\ althenis,
pastor in Viveriis. — Altaris Sancti Nicolai possessor : dominus Doininirus,
vicarius in Hai7.erengh.
1 Ecclesia in Erenoy. i ao coimiiunicanles. (^ollalrix : abbalissa de Claro Fonte
/"Ves7io)-/((-il/oH(«(/ji(! prope ,\rliinum et doniicelli de Cusiine. Patmna : sancta Maria. Pastor : do-
' iiiimi> .lacobus Mai'ius. a|Mislolice proxisus.
VISITATION DE L'A1\CIIII)I VCIIK DK LONGUYOX EX 1570.
io;5
NOMS MODEBNES.
,. . , ir , 1 Hic tuil hospitale Sancli Jacobi, et antc quadraKinta annos exusluni , lam
A l' refiiois-la-Montaqne ' . . •. . i- i-. '
•' / vero anno quinqiiaffesiino nono a coinuiunitate uivendilurii.
i Prioratus in Cunis. Fuit prioratus spectans ad mouastenura Sancti lliiperti. VVruin
^ , .-, , .,, 1 per abbatein est procuratuiu, ut defuncto iiltimo priore desierit esse prioratus.
Lons-la-trranrlvdU' ( î- . . • i- ,. • n ^
j Vocatur autem ex concessione apostoiica Lunensis cella; eoruiii sunt très
( monachi, ad nutum domini abbatis amovilnles.
i Ecciesia in Blée. i6o communicantes. Collatores : dominus de Montignv, demi-
Bleid nus de Goinery et abbatissa de Claro Fonte , alternative. Patronus : sanctus
( Martinus. Pastor : dominas Rainmndus de Iri le Sèche, apostolice provisus.
, Ecciesia in Piueta. 25o communicantes. Coilator : dominus temporalis in Rueta ;
I oliui fuit abbas Sancti Hnperti. Patronus : sanctus Dionisius. Pastor : dominus
Ruelle < Ro^'erius de Stirpignv; studet Lovanii. Ejus sacellanus : dominus Henricus
I Pascasius. — Pastor habet unum altare in ecciesia parrochiali de Halanzeyo ,
f decanatus Arlunensis. ^ ide infra , sub Halanzevo.
l Ecciesia in Mussevo. loo communicantes. Collatores : domini de Gvrsrh cum
MussY-la-VUle heredibus progeniei Rusi et aliis nonnullis. Patronus : sanctus Petrus. Pastor :
( dominus Joannes GrofKus.
1 Ecciesia de Villa. loo communicantes. Collatores : canonici cafhedralis ecciesia'
B Ville J Virdunensis. Patronus : sanctns Dionisius. Pastor : dominus Frederirus de
f Bullodio, apostolice pro\isns.
Sainl-Laurent * '" P'''o° ^^^ saceilum per incolas exfructum sub invocatione sancti Lau-
I rentii, pro una missa <jualibet hebdomada celel)randa.
! FZcclesia Sancti Leodegarii. 260 communicantes. Collatores : abbas Aureae Vallis
Saint-Leaer ^* prior d'Amel conjunctim. Patronus : sanctus Leodegarius. Pastor : dominus
i Michael Colini, est sacerdos et studet Coloniir. Sacellanus ejus : dominus
' Rochus.
i Ecciesia Sancti Remigii. 5o comnmnicantes. Collatrix : abbatissa Sancti Pétri ad
Saiiil-Remy ' Moniales. Métis. Patronus : sanctus Remigius. Pastor : dominus Gerardus Certain,
* f decanus S. TheobaldiMetensis. Ejus sacellanus : dominus Joannes Lothoringus.
1 Signe>um est principalis ecciesia, eslque una coUatio cum pret'ata ecciesia Sancti
Signeulx • Remigii. et in utraque .sunt omnia sacramenta. Hic habet donuim dotis et
I binât. Patrona : sancta Maria.
C Virtoii.
Prioratus in Vertono. Prior vocatur frater Jacobus Bodart, homo valde indoctus.
ordinis sancti Augustin!, conventus Sancta- Crucis Huensis, Leodiensis dioca-sis.
Ecciesia in oppido Verlonensi. 3oo coumiunlcantes. Collatores : canonici Lon-
guionenses. Patronus : sanctus Laurentius. Pastor : dominus Henricus a Monte,
senior, decanus sedis christianitatis Sanct;c Agathes in Longiiiono, apostolice
provisus. — Altaris Beata- Maria- Virginis collatores : domini in Cunis. Pos-
sessor : Joannes Alexandei'. pastor in Montignv. — Altaris Sancti Spiritus
collatores : canonici Longuionenses. Possessor : magister Joliannes Nido. —
Altaris Sancti Huperfi collatores : domini de Culmevo. Et est annexum par-
rochiali ecciesia- in Chanois. — Altaris Sancti Joannis Evangelista- pastor
coilator. Possessor ; magi.ster Henricus a Monte, junior, pastor Marvillensis.
— Altaris Sancti Jacobi et Christo|)hori collatores : pastor cum comuumitate.
Caret possessore. — Altaris Sancti Nicolai coilator : dominus de X'illovn. Pos-
sessor : dominus Joannes Pétri, pastor in Chanovs.
Saceilum Sancta- Catharina- in oppido Vertonensi . . . .Supplicatione venerabilium
et honorabiliuui dominorum decani et capituli ecclesiae collegiatic Sancla-
Agathes in Longuiono, ipsis dominis comniissariis presentata, intellexerunt
quodilani saceilum esse aiil verius Cuisse extriiclum seu erectum in ipso oppido
lO'i DIOC.KSK DK THKNKS.
IMS MOIIKHNES.
/
\prtonensi, sul) invocalione sanctr Cathaiimi-, cujas sacolli ipse dominus de-
l canus cum canitulo essct collator, rector aulciii illius pro (empore honorabilis
1^. ' dominus Johannes Farine!, d'icUv ecclesia- collégial.!- canoniciis, ilhidque
oiiinino, proli dolor. jaiu a viginti i|uiiK]uc annis, invasionibus liostiuni oni-
nino ai- luiulitus cxustiiiii dirututnque, ut ex vestigiis illius \iilere liceret cl
domini comniissarii videi-unl.
I Kcflesia de Villari super Scisinaiii, 3oo roniriiunicanles. Collalrix : ahhatissa
Villcrs-siir-Scninis ' Maria- Vallis. Patronus ; sanctus Maitinus. Pasior : dominas Theodoricus
( BoseN, binât.
; I- •;; i (lapella Ru\l. SunI omnia sanaiiicnla. Patronus : Sanctus Maximinus. —
llttlle^: llahayla-ViciUc; i„- \ p.^^,^^^. ,^;^,^^,, capellam in ^ eteri Hahay. sub parrochiali ecclesia in AnU .
' ^ * f decanatus Arlunensis, cujus patronus est sanctus Slephanus.
4 Ecclesia in Stabulls. ''lOO roiiummicaiiles. (lolialores : abbas Sancti Huperli el
Eldlle dominus in Orhen. Palronus : sanctus Leodegarius. Dominus Joannes Verlo-
' nensis, pasior.
, Ecclesia Sancta Maria in Urcelo. aoo connnunicanles. (^oUalor : dominus leni{M>-
\: ■ , If ■ ' 'olis de Mailbrech. Palrona : sancta Maria. Pastor : dominus Joannes la
i MoilV. — Altaris Sancti Georgii collator : idem dominus de Mailbrech. Pos-
sessor : dominus pasior.
1 Ecclesia Sancti Quintini de Monte Sancii Quintini. .'.oo communicantes. (ioUator :
B MunlQiiintin dominus de Sancto Quinlino. Patromis : sanctus Quinlinus. Pastor : Gerar
( dus (^olinetus.
1 (lapella de Dampicourt. i /lO connnunicanles. In ista capella sunt onmia sa-
/> „■ , ) (lamenta ecdesiastica cum cimitorio, sed nulla est domus dolis. Sacra
Dampicowl / ,. . . , . ,, • ■ j i i
j autem liunl ut m matrice ecclesia. Hastor vero non liinal, sed habet sa-
f cellanum.ad quein servandum domini commissarii pastorem cogerunt.
/ Ecclesia in Etlia. /ioo communicantes. (loUatores : abbas Sancti llupcrti, prior
y.j ] de Animal, abbatissa (Ilari Fontis, sacelianus allaris Sanctie (^alharina- in \ er-
tono, pastor in Hovereyo. Patronus : sanclus Peti-us. Pastor : dominus Peirus
\'illerue, aposlolice provisiis.
Liiloiir (lapella in Turri.
t Ecclesia in Roverlis ad .Monachos. Collator : abbas et conventus Mirrevallis. Pa-
Riiiiiroy sur l'on tronus : sanctus Marlinus. Pastor : fraler Florentinus Vollet. prolessus illius
I ordinis Premonsiralensis.
Bonlicii Capella de Bono Loco.
i Ecclesia in Veleri \ erlono. 8o commuiiicanles. Collatrix : abbalissa (Uari Fonlis.
I • Viil )i) Palronus : sanctus Marlinus. Pasior: dominas Beiiardus Foullon; non residel .
j sed est canonicus in S<lain. Ejus sacelianus : Joannes Alexis. — Altaris Sancti
I Nicolai collator est pasior. Possessor : Joannes Foullon, dericus.
Mci r lci'niil-\ irtoii ^ PiCciesia in Meix in Spelunca. a5o comniiinicanles. Collator : abbas Aure;e \ allis.
\ Patronus : sanctus Bernardus. Pastor : dominus Egidius laidovici.
, Ecclesia in Villari Allodio. i ao communicantes. Est capella annexa ecclesia- in
,,.„ , r m il Tona Lon-ra ", decanalus Juveirniensis. (lollator : abbas Sancti Huperli. Palrti-
\ illci:i-ln-Loiie: Ihoiuu-la- ' . , "^ ,, , , , f'., . . „ , i • n .-
• ni : sanclus liupertus et sanclus .Memmius episcopus. Fasior : dominus Hontiiis
•' I Scholde; liabilal in Tona Longa '' . Ejas sacelianus hic : dominus Theodoricus
Huilas. San! hic omnia saciamenla cum cimilerio.
i- ■ , i/„.. I \ Ecclesia in Saiulo Medardci. 3oo loinnumicanles. Collalor ; dominus Henricus de
t l.allie. Palronus : sanctus Medaitlus. Pasior : dominus Joannes Ciuillornu.
'■-''' 'l'nniilnnijii . tl'iin >i-iil mol , v.
MSITATION DK i; VRCII 11)1 AC.HK DK I.()\(;i\()\ EN J57().
105
NOMS MODERNES.
r.ENEFICIA.
1 Ecclesia in Alan(lre\o. i5o coinmunicanles. Collatores : ahhas AuiCic Vallis, <lo-
Allomlrcllc minus Johamies de Naves, dominns Marlinus de Cusllne, dominus Kvorliar-
( dus de Lattre. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Nitolaus Zonoli.
1 Ecclesia in Chenois. 6o communicantes. Collatores : cantores Virdunonsos, doini-
(Jicnois I cellus de la Court, Claudius de BeUo Campo, Elisabeth de Viliare Kotundo.
( Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Joannes Pétri.
I Ecclesia in Robemonte. loo communicantes. Coilator : episcopus \irdunenis,
\ ratione monasterii Sancti Paiili, cujus est ai)bas. Patronus ; sanctus Marlinus.
I Pastor : Irater Franciscus Hugueti; die lunae post Trinitatis companiit in Lon-
I guiono ad capitulum, professioneui fidei fecit, et noctu cum redisse! ad do-
[ nuuii suam fuit occisus ''.
Jia'iijny-sur-Loi
\. i)i;cANATis Dio .ilvi:(;m:vo.
,' Ecclesia parrochialis in A\ioth. aoo comnumicantes. Collatores : abbas Sancii
Sim|)horiani Metensis et domini temporales de Breux. Patrona : sancfa Maria.
Pastor : dominus Nicoiaus d'Anly. — Pastor est canonicus Ivodiensis. Nihil autem
prorsus commodi inde habet , quia non potest residere. Habet altare Sancl.T
Annaein TonaLonga''''.Vidcinfra sub parrochia deTona Longa''''. — Altaris Beatae
Mariae Magdalenae coilator : dominus de Ivo cum suis coheredibus. Possessor :
Aiiolli ( lllius Stella, procuratoris generalis defuncfi, noraine Cornélius Stella. — Altare
Sanctii Eligii. — Altaris Sancti Spiritus coilator : dominus de Breux. Posses-
sor : dominus Henricus Egidii. — Altaris Sancti Nicolai coilator: abbas Sancti
Simphoriani. Possessor : magister Henricus a Monte, junior, decanus Juve-
gniensis , liabetque ex permulatione sua; parrochialis ecclesiae de Parvo Vernolio.
— Altaris Sancta' Agnetis pastor est coilator. Possessor : dominus Poncianus
Camus. — Cetera altaria non sunt dolata.
V, l'ien r ^ Ecclesia in Breux. 260 comnmnicantes. Coilator : abbas Sancti Maximini prope
( ïreverim. Patronus : sanctus Remigius. Pastor : Franciscus (jamus.
, I II ,, , , ( Ecclesia in Tona Longa '''. 200 communicantes. Coilator : abbas Sancti Hu])erti.
/ Patron! : sancti Martinus et Vincentus. Pastor : dominus Poncianus Scbolde.
Ileremitorii Sancti Brictii.
\ Altaris Sanctœ Annoe collatores sunt domini temporales ex lamilia Fordoxel
( de Pilirsz. Possessor : dominus Nicoiaus d'Anly, pastor in Avioth.
i Ecclesia in Gerovilla. 200 communicantes. Coilator : abbas Aurea? ^ allis. Pa-
( tronus : sanctus Andréas. Pastor : dominus Petrus Fabri.
1 Ecclesia in Summatona. 70 communicantes. Coilator : abbas Sancti Hupertl.
Patroni : sanctus Mauritius et sanctus Silvcster. Pastor : domimis Johanncs
Tltoiinc-lii-Long
Sniiil-Brirc
.4 Tlmnnc-]u-Lon(fiw.
(riTonrUlc
Sûinmrlhoniie
' Person.
Tlninii'lh ^ Ecclesia in Tonella. (Jo conmumicantes. Coilator ; abbas Aureae Vallis. Patronus :
/ sanctus Hilarius. Pastor : dominus Petrus a Margnvo''"'.
1 Ecclesia in Thona Tilia'"'. aôo commmiicanlcs. Capitulum Ivodiense coilator. Pa-
1 liomic-lc-Tliil tronus : sanctus Marliiuis. Pastor : dominus Egidius de Valle, provisus a reve-
' lendissiiiio domino nostro, vigore indulti apostolici.
'"■ ' ToiKilonija , (l'un seul mot, 11.
Mufiliiyn II. — 1') Tnnalilia, en un sont mot, il.
' Le l'i'lit Codex permet (rajoiilcr ici : « i|iso die ca|iiliili, Immbanla. prr fonl■^l^aln \ilri
M'Ili'l innimbcrc proprio suo lecto».
In (l(imo sua , cum
HISrcin. PE FRANCE. POI ll.I.KS, V.
106 DIOCKSK l)F. TI\K\ FS.
NOMS MORERNES.
1/ ■;. p f-, I Kcclesia in Parvo Vornolio. 80 roniiminicantes. (]ollatrix : alibatissa in Juvegneyo.
I Patronus : sanctiis Martinus. Pastor : dominus Joannes Arnold! .
i Kcclesia in Magno Vernulio. ib coinmunicantps. Collatrix : domina abbatissa de
Verneuil-le-Grand ' Juvegncyo. Patronus : sanctus Medardus. Pastor : dominus Thomas [lodel,
1 aposlollce provisiis.
' Ecclesia in ViHecloé. lOO communicantes. Collator : abbas Sancti Maximini
\ pr(>|)P civitateiii Trevirensem. Patronus : Sanctus Maximinus. Pastor : dominus
VUlècloye ' Egidiiis a Margneyo'"', provisus a reverendissimo domino nostro, vigore sui
indulti apostolici.
In sacello uniim altare. Patrona : beata Virgo.
Flasnyny-la-Pelile Iii capella Sancti Ueuiigii in Parvo Flasneyo . . .
[ Ecclesia in Tona Pratis ''"'. 1 20 communicantes. Collatrix : abbatissa in Juvegnevo.
Tlionneles-Prés .' Patronus : sanctus Gcorgius. Pastor : dominus Thomas Colineti, apostolice
( provisus.
1 Ecclesia in Margneyo. 4o communicantes. Collatores sunt, vel abbas Aureae
Af . , ' Vallis, vel Sancti Vitoni; certo nescitur uter illorum sit. Patronus : sanctus
•^ i Martinus. Pastor : dominus Joannes Gerardi , de Sygnevo, a reverendissimo do-
' niino nostro, vigore indulti apostolici provisus.
o ( Ecclesia in Sapoingne. 200 communicantes. Collator : prier \'allis Monacho-
I rum. Patronus : sanctus Odewinus. Pastor : dominus Laurentius Dominicus.
Capella Herbevaix. Hic sunt omuia sacramenta ecclesiastica et quo([ue
cimiterium. — Est inhibitum paslori, ne quid in pr.ejudicium suorum
successorum innovât; tamen, ut communilas suppUcet reverendissimo
Herbeiwal { pro proprio parocho liabendo, et ut citul. quorum putat esse, novo pas-
lori competentiam assignari ''' ex eorum decimis. Uec sunt mandata,
cum communilas urgeret constitutionem novae et proprise parrcohl»,
sed tamen nihil de suis contribuere vult.
rp i Ecclesia in Tornevo. 1 3o communicantes. Collatrix : abbatissa in Juvesrnevo. Pa-
lorqny \ t, ■ r. i- i r> i-
( tronus : sanctus Martmus. Pastor : dominus Joannes uerardi.
( Ecclesia in llcmovilla. 80 communicantes. (Collatrix : abbatissa in Juvegneyo. Pa-
fteinoiville ! troni : sanctus Jacobus et sanctus Cristophorus. Pastor : Guillelmus Thonias,sin,
( apostolice provisus.
Iré-le-Sec Capella Ira Sicca. Patronus : sanctus Cristophoms.
,' Ecclesia in Lupeyo. 1 00 communicantes. Collatrix : Ludovica de StevlUa , relicla
\ vidua quondam domini comitis de Salines . domina temporahs in Lupevo.
1 Patronus : sanctus Martinus. Pastor : Jeness(mus Jenessoni; ob suam adversam
valetudincm nequivil comparere. Dominus Quirinus, ejus sacellanus, nomine
sno comparuit. . . Collatrix fundavit unum altare in rimiterio Janjaccnsi ' . in
honorem Beatae Mari.i; \iri;inis, cujus pos'icssor est pastor in Lupevo.
Ecclesia de Juvegneyo. 600 communicantes. Collatrix : abbatissa loci. Patronus ;
sanctus Oionisius. Pastor : dominus Cosmas Perceus, canonicus ecclesiae cathe-
dralis Metensis. VAm sacellanus: dominus Nicolaus Adart, Remensis dioca-sis.
Juvigny-stir-Lohon / — )>^st una capcllania in monasterio monialium, cujus coUatrioos sunt ips>e
moniales, sub invocalione Sancla; Crucis et Sancla- Lucia", et illius possessor
est dominus Franciscus Hugue.
t.apella Sancti Sébastian! Patronus : sanctus Sobastianus.
'"' Afari/uçyo H. — ''"' ï'onopatù. en un si'iil mol, u. — ' Le maïui^rrit porte nssitjnare.
'■' Le curé ne Jaiuet? ne coin|iarut point , Ir 1 {uiii 1570, « quia non |H'rn-ii-it |>refecl»s • (HexlinsTer. |>. i5S,n° 11).
Loupy-siir-Loison ; Jamelz.
VISITATION l)K i;\rx(;inDIACRR DE LONGUYON EN 1570.
107
NOMS MODERNES.
( Gapella Beat» Mari» Virginis.
A Juvif/ny-fiir-Loison • Juvigneium. Monaslerium monialiiim non est visitaium, quia pericnlum vita in-
( ftabat.
Lv ■ I p . 1 \ Ecclesia in Flascingneyo. 6o communicantes. CoUatorcs : domini temporales
" J ' I hujus loci. Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Henricus Theodorici.
! Ecclesia iii Chavancevo Castro. i5o comnmnicantes. Collatores : canonici de
Monte F;dconensi in Francia. Patronus : sanctus Amandus. Pastor : dominus
Thomas Jehey.
-\i I j , i Ecclesia in Monlemedio. Collator : abbas Aurea; Vallis. Patronus : sanctus Mar-
" ( tinus. Pastor : dominus Toussanus Brision.
1. . .7 1 I, \ In Inferiori Monte Medio est hospitale Sancti Michaelis, cujus collator est
•^ \ couies a Konnincksteyn. Possessor : Martinus Ruellius.
„ f^.j I Ecclesia in Oth. 6o communicantes. Collator : du\ Lothoringiae. Patronus :
/ sanclus Marcellinus. Pastor : dominus Jacobus de Cusny.
,, . •;/ . i Ecclesia de Baseîle. 200 communicantes. CoUatores : domini loci et de la \'all.
( Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Joannes Scola.
i Ecclesia in Beveria. 80 communicantes. Collatores : abbas Aurea' Vallis et abba-
liièvies tissa de Juvegneyo, alternative. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus
' Joannes Prothin.
,r , 1 Ecclesia in Marguez. i5o communicantes. Collator : abbas Sancti Huperti. Pa-
"' ( tronus : sanctus Remigius. Pastor : dominus Petrus Rombaux.
FroniY Capella in Fromey. Patronus : sanctus Petrus.
( Ecclesia in Cbavanceyo Sancti Huperti. i5o conmiunicantes. Collator : abbas
<: Chaiivency-Saint-Huberl . . . . | Sancti Huperti. Patronus : Sanctus Hilarius. Pastor : dominus Desiderius Goberti ,
( apostolice provisus.
Sniut-Lambert Altare Sancti Lamperti heremita quidam occupât.
i Ecclesia de Inlirmitate. 3oo conmiunicantes. Collator : abbas Aureae \allis. Pa-
ie Ferlé-sur-Chiers tronus : sanctus WolITlagius. Pastor : dominus Joannes dEstal. Pastor binai. —
/ Altaris S. Anna' collator est prefatus abbas. Possessor : Joannes Cato, clericus.
I Capella la Mouly. Sunt triginta quinque aedes. Patronus : sanctus Mar-
LainouillY • tinus, et sunt omnia sacramenta ut in matrice ecclesia, et pastor habet
/ propriuni sacellanum , dominum Joannem Gerardi.
1, . I Capella Alourrv. Sunt 3o a'des. Patrons : beata \irE'o. . . et sunt omnia
Moiry r . • -, ■ "
•' / sacramenta cum cmiiteno.
D La Fertc:<iir-Chieis ; Mont- i Pastor, dominus Joannes, est possessor unius altaris in Montemedio, BeatœMari.ne
mèdy j Virginis, cujus collator est dominus abbas Aure* Vallis.
j Ecclesia in Quinceyo. 100 communicantes. Collatores : domini temporales loci
Qiiincy , et domini d'Alamont, alternative. Patronus : sanctus Martinus. Pastor : do-
( minus Martinus, presentatus per dominum de Quinceyo.
Landzécoiirt Capella in Landresv[court]. Patronus : sanctus Mauritius.
. . - . i Pastor liabet sacelluin in Juvegneyo sub invocatione Sancta; Scolastica', in
Javiqny-sur-Loison • • • 1. j • 1 " tu 1 u-
'' •' ( majori altare, cum dornmo Joanne Itieobaidi.
i Ecclesia in Signeyo. 200 communicantes. Collator : abbas Sancti Ma\iinini prope
'^^!l"y \ Treverim. Patronus : sanctus Petrus. Pastor: dominus Desiderius Bloisz, a re-
( verendissimo domino nostro , vigore indulti apostolici provisus.
i Ecclesia de Bruenna. 200 communicantes. Collator : abbas Sancti Huperti. Pa-
E Brouennes | troni : sanctus Petrus et sanctus Hilarius. Pastor : dominus .loannes Silvagius,
( senior.
Vaux-les- Moines Piinratus de Vallc Monaçhi.
là.
108 DIOCKSK l)K TI'.KVKS.
Ivoy,auj. Camjnan. VF. DECAWTI S FVODIENSIS.
NOMS MODERNES. UENEKICIA.
/ Ecclcsia parrochialis Ivodionsis. CoUator : dus LuUeiiiljur]Lrensis. Palrona : saiicla
I Maria. Deranus collegiatr ecclesiae est semper paslor, quia decanatiii incorpo-
l rata, et est unicuin altare, ncnipe alfare Beatae Mariae \ irginis quod esl
I ecclesia parrochialis, in ipsa coHegiata ecclesia ante chorum.
I Ecclesia collegiata. Sunt duodecini canonici cum decano ' . qui confinnatura rege
A hoy , auj. Caririiiaii ' et non a Suinino Pontilicc, qui decanus tandem, ut repertuin est, débet ron-
I firmari per Revercndissiuiuin, juxta litteras institulionis.
I Altare Sancti Georgii in novo ciiniterio extra oppidum consiructum.
[ Prioratus domus Dei in Ivodio. Prier vocatur frater Perpetuus. nrdiuis (Imcifero-
rum (h Ilnyo, domus Dei in l\odi(i.
' Xenoflocliiunt.
Cltiny Ecclesia in Chineyo. Pastor : dominus Nicolaus Moin.
i Ecclesia de Ecclesia. 700 communicantes. Collatores : comes de Kônif;>leyn el
L'ICr/life , comitissa de Arenihrcch , alternative. Patronus : sanctus Martinus. Paslor : d<>-
I minus Henricus de Neuromont, a comité |)ro\isus.
Mellirr Capella Melier. Patronus : sanctus Peirus.
( Ecclesia in Longliers. 3oo communicantes et habet Iriginta duos pagos. Colla-
LonijUer ' trix : comitissa ab Arembrecb et comes de Kônnigstevn, allernative. Patronus :
( sanctus Stephanus. Pastor : dominus Waltherus, pro\isus a dicta comitissa.
„ . , ^ (Capella Hameprev esl hospitale. Patntna : sancla Maria. Dominus Ponlius.
' ) hospitalarius "'. Est pro quibuscumque pauperibus erectuni et fundatum.
Nciifchûlean Ciipella in Xovo Castro.
Prioratus in Longliers. Frater Petrus Hulin lecit profcssioneni fidei . . . Sunt or-
dinis divi Benedicii, ax monasterio Flori[n]ensi . Leodiensis diocœsis: lamen
j. ,. , prioratus est Treverensis dioca-sis. — Habuenmt antiquitus collationem parm
" ' chialis ecclesiaî in Longliers el liospitalis in llaniiprey, sed comités de Kun-
nigsteyn et Arenibrech conleinnt ecclesiam et hospitale, et extniseninl abba-
tem Flori[n]ensem.
^-v ( Ecclesia in Orgaulx. 600 coimuunicantes. Pastor : abbas Sancti .\rnulphi Melensis.
" ( Patromis : sanctus Peirus. Paslor : dominus Claudius de Tintignv.
,, , ( (Capella Herbemonl. 100 communicantes. Habet omnia sacrainenta. Pa-
nerhcnmonl 1, . ' . x-. 1 c n j • i »i •
( Ironus : sanctus iNicolaus. ^>acellanus : ctounnus Joannes .Moianus.
c Le chùlenn, à Oryeo Prefatus sacellanus habet etiani altare casiri.
j>- ,■ . i Ecclesia in Tintignoyo. 600 communicantes. Collalor : abbas Sancii Arnolpiii
•' • ( Metensis. Patrona : beata Virgo Maria. Pastor : dominus Joannc.s Roha.
1 Capella Hossignoidx. -loo communicantes. Sunt omnia sacramenla hic, ut
Rossiiinol in parrochialis ecclesia. Patronus : sanclus Nicolaus. Sacellanus : domi-
' nus Henricus.
PII { Ecclesia in l'.inblie. 1 -io comnninicanles. CoUator: abbas Auiv.T Vailis. Palixmus :
- ( sanclus Marlinus. Pastor ; dominus .loaunes Conradi.
i'I Iwsjiilultiriu! II.
('■' On |HUl M)ir lis noms ilos membres ilu cli.iiiilri' <l l\ii\ , on 1070, rlio/ llevdinsïer, p. 181.
MSITVTION I)K I.Anc.llIDnCUK DE LONfiUVON KN 1570. lOi)
NOMS MODERNES. KENEKCH.
Beririr i ^cclesia in Berlry. i5o communicantes. Coilator : abl)as Sancii Hupeiii. Pâ-
li tronus : sanctus Stephanus. Pastor : doniinus Johannes Nicoiai.
: Piioratus Chiny. 120 communicantes. Piior : l'ratcr Claudius Golet, ordinis Sancii
1 Benedicti professus monachus ■'■ monasierii Sancii Arnulphi Mclensis, a (luo
'-'""y ipse prioratus dependct. — In prioratu surit 3 altaria, quorum unum prior
i relinquit pro parrochia indifierenter, et pnecipue altare Sancta' Walpurgis;
' cujus parroclii;e pastor est dominus Nicolaus Moin.
I Ecclesia in Pully. 200 communicantes. CoUator : dominus Cristophorus Koibe,
'ni'ly cum abbate Aurea' \'aUis et capitulo Ivodiensi. Patronus : sanctus Sebastianus.
' Pastor : dominus Wilhebnus Zoneti.
CItc'vre Capella Cbeve. Palronus : sanclus Martinus.
Charlicaii r j Ecclesia in Charbo. 120 communicantes. Collalor : abbas Stabulelcnsis. Patronus :
( sanctus Georgius. Pastor : dominus Johannes Protliin.
Ecclesia AfHancia. 36o communicantes. CoUatores : Ludovicus de Custine, Idron
j de Custine. Claudia de Sapoingne ''"' , Cafharina de Sapoingne'", domini
B Aiifflaiicc ' temporales do Sapoingne '■■'. Patronus : sanclus Remigius. Pastor : magister
I Nicolaus Egidius. — CoUatores altaris Sancii Pétri et Pauli sunt predicti etiam
coUatores; illius possessor, dominus Joannes de Oliseyo.
Villrrf-devanl-Orval ^ Capella in Villario. Palronus : sanctus Gangollus. Sacellanus : domliuis
( Franciscus.
l^Jfffmgg \ Ecclesia in Mogria. 200 communicantes. Collalor : aiibas Aurcf \ allis. Patronus :
( sanctus Dionisius. Pastor : dominus Nicolaus Lamperlus, apostolice provisus.
Giversy, auj. les Beax-Ville' (Ecclesia in Gyverceyo. 3oo communicantes. CoHator ; abbas Aure.c Vallis. Pa-
' \ tronus : sanclus Ljiurentius. Pastor : dominus Pelrus Jehennetus.
Le Tremblois Capella Trembloy. Est unum altare sub invocalione Beat;i' Maria- \'irginis.
' Prioratus in Musnoz. 000 communicantes. Dominus Lampertus de Ora, canonicus
\ Leodiensis, illum occupai, et dependet a monasterio Sancii Viloni Virdunensis.
''""" { Ecclesia in Musnoz. 3oo communicantes. CoHator : ab!)as Sancti Vitoni Virdu-
nensis. Patronus : sanctus Marlinus. Pastor ; dominus Pontius Gichardi. Prior
de Musnoz habet duas parles decimarum et pastor terliam.
1 Vicaria in Purre et Clemencye. 3oo communicantes. CoHator et paslor est capi-
Purc, Clémency ' tulum Ivodiense. Patronus : sanctus Marlinus. Vicarius : dominus Ludovicus
( Bonnay, canonicus Ivodiensis; non residet.
1 Clemencye. Patronus : sanctus Remigius. — Hic sunt omnia sacramenta ,
Llemency; Pure ut in Purre. Sacellanus vicarii, domini Ludowici Bonnav, est dominus
( Bichardus, et binât ralione Purre, cum non succurritur a vicario.
/ Ecclesia in Lyniaco. 60 communicantes. CoHator : prior prioratus Sancti Dago-
^'""X ( berti in Satlianaco. Patronus : sanclus Martinus. Paslor : dominus Jacohus
( Reginaldi.
1 Ecclesia in Osne. 3oo conununlrantes Hec ecclesia est incorporata <)ecanalui Ivo-
^•'"^■' j diensi. seu ab eo dependet. Sunumt sacramentum Eucharisli:v ibidem incolo.
' Habent omnia sacramenta ccclesiaslica.
Saillv. ^ CapeHa Salii. 3oo communicantes. Hec quoque capella esl decanalui incorporata,
( sive al) eo dependet, et sunt omnia sacramenta ecdesiastica.
Î Ecclesia in Ulio. 2/10 communicantes. CoHator : capilulum Ivodiense. Patroiuis :
sanctus Ma\iminus. Pastor : dominus Joannes Theodoricus. Ejus saceUanus :
dominus Goljcrlus.
'*' l"'lfessl monacims n. — ' ' ' Ai/ionii/ncH.
110 DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
iVcpra/if.
1 Ecclesia in Nevant. loo communicantes. Collatores : Guillemius de Sappoingue,
Rodericus de Thona TLlia *' et Claudia de Sirainchamp. Patronus : sanctus
/ Ma\iiiiinus. Pastor ; Jacobus Rotarius.
, , _ ( Ecclesia de Moseaux. (ioo communicantes. CoHalor : Sancli Dagoberti in Satha-
~ ^ / naco prior. Patronus : sanctus l'etrus. Pastor : dominus Joannes Coulson.
/ Prioralus Sancti Dagoberti in Sathanaco. Collator : abbas in Goirsz, ordinis
Sancti Benedicti in episcopatu Metensi. Prior est dominus archidiaconus I^n-
guionensis, dominus de Flal)emont. Iial)et donmm et ecclesiam, in qua suni
5 allaria, quonim unum est dotatum, nempe altare Sancti Joannis Baptista»,
sed fuit litigiosuni intcr dominum Joannem de Rubo, presentatum ad iilnd
altare per validos domicellos Nicolaum de Fonte, ISicolaum de Esnels'*', Fran-
ciscum de Bauvais, Henricum de Ilatoy, Albortinum de Pauliaco ex una, nec-
non dominum Petnim Chesnes, canonirum Ivodiensem , per domicellos Theo-
Saint-Daaoherl ù Sfenav I doricum et cjus fralrem Godelridum de Pouilliaco altéra partibus, et, cum
Stenav Linav Moiizay ( coram judice arcliidiaconl tituli Sanctae Agathes in Longuiono jure contendis-
Beaufoil I sent, is de Rubo, dominus Joannes, pastor ecdesiae parrochialis in Olisevo, in
eadem causa Iriumphasset, numquam autem curavit suam extrabere investi-
turam. — Prioratus habet quatuor incorporafas ecclesias, Sathanacum, Linia-
cum , Mouseaux , Beaufort.
Sacellum Sancti Jacobi et [Sancti] Cristofori. Ejus collatores : ELgidius Remi-
gius, Henrirus Floncc, laici oppidi. Possessor : dominus Nicolaus Jennes-
son.
Sacellum Sancli Eligii. Ejus collatores : domicellus Guiihelmns de Aarato
^ et ejus nepotes. Vicarius : dominus Petms Hulvn.
(Ecclesia Sancti Gregorii in Sathanaco. -oo communicantes. Hec ecclesia dependet
., , . j , a parochiali ecclesia Balon ''', cujus collator est dominus de Flabemont. prior
Daulon ) prioratus Sancti Dagoberti in Sathanaco. Patronus : sanctus Gregorius. Pastor :
' magister Franciscus Houdyr.
( In Sathanaco est unum hospitale Sancti Antbonii. In isto hospitali est unum altare
Sniiil-Aiitoine, à Stenay. ■ ■ ■ ■ Sancti Antbonii, quod est presentaliile, of dependet a monasterio Barriducis,
( cujus possessor est dominus Gerardus.
., . \ Balon' ' est parrochialis ecclesia. i8o communicantes. Patronus : sanctus Petms.
j Sacellanus : dominus ISicolaus de Curia.
I Capella in Martis Curia. 5o comimuiicantes. Est uniun altare Sancta' Crucis.
Maitincotiii , Hic est ciniitcrium et non sacramenta. Dominus Franciscus Colet facit
f quolibet die dominica sacrum.
I Ecclesia de Bello Forti est in Francia, et Novavilla appendix in Lothoringia.
300 communicantes. Collator est dominus prior in Sathanaco et pastor. Vi-
carius eius : donunus Andréas, sed non residet. Dominus Itichardus et dominus
. . .
Malheus faciunt sacra super portatili, templuni enim et omnia fuerimt a Hugo-
nistis comlnista et conflagrata , sed reparatur.
, ,, ... ,, ( In Novavilla nihil luit coinbustum. Sunt 3 altaria et omnia sacramenta eccle-
7,(1 Acniille-ftti-mcuse . . . . { ■ ,■
( siastica.
!E]cclesia in 01ise\o. 8o comuumicanles. Collator : capituluin Ivodiense. Patronus :
sanctus Rcuii^ius. Pastor : dominus Joannes de Rubo, etiam possessor ailaris
Sancli Jonnnis Baptista- in prioratu Sancti Dagobeili in Sathanaco; binai et
non i)ene deservit.
1") nnualilin II. — C"/»..-/* II. — l'-'l Bulo
VISITATION DE LAIICIIIDIACKE 1)K LO.\(,l VON EN ir)7U. 111
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
A MalaïuliY i Capella Malandrie. 70 comiminicantes. Sunl oinnia sacrainenta ectlesiastica.
( Pafronus : sanclus Macharius.
r_ \ Capella Igno. 100 coiiiiiiunicantes. Pationus ; sanctus Petrus. Sacellanns:
( Stephanus Colet; residet. Hic siiiit omnia sacramenta ecclesiastica.
1 Ecclesia in Vaulx. 2^0 comuiimicantes. Collatores : canonici Ivodienses. Pationus :
'<*"•'- sanctus Sebastianus. Pastor : dominus Jacobus Appert, provisus a reverondis
( sinio domino nostro, vigore indulti apostolici.
( Wey est libéra capella. Habet 12 communicantes. Collator : prior in Musnoz.
''" J Patronus : sanctus Petrus. Possessor est dominus Petrus Chesnes, canonicus
( Ivodiensis.
i Ecclesia in VVullier. 200 communicantes. Capitulum Ivodiense, collator. Nullum
Willien Moyuea est templum. Audiunt sacra in ])arrochiali ecclesia in Mogria, cujus pastor est
( dominus Lampertus et ibi quoque sumunt sacramenta. Vide supra in Mogria'''.
B Mallou \ Ec<^l^"3 iri Mathon. 1 60 communicantes. Collator : capitulum Ivodiense. Pa-
j tronus : sanclus Petrus. Pastor : dominus Pontianus Xie, provisus aposfolice.
y-u \ Ecclesia in Villy. 820 communicantes. Collator : abbas Aureip Vallis. Patronus :
( sanctus Martinus. Pastor : dominus Joannes Lampertus .
Tétaitine (Ecclesia in Thetagneyo. 120 communicantes. Collator : abbas Musonensis. Pa-
I tronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Joannes Lude.
g^j^Y { Prioratus in Schussy. Prior : frater Jacobus Baucherus, ordinis Cruciferorum , ev
\ cœnobio Huensi . . .
( Ecclesia in Jamoingne'"'. 45o communicantes. Collator : abbas Aureae Vallis. Pa-
Jamoiyiw tronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Joannes Bonus. — Ecclesia est se-
( parata ab omnibus pagl parrochia\ quorum sunt duodecim. . .
( Capella Iseyum. 3oo communicantes. Patronus : sanctus Petrus. Sacellanus :
*^ Jzel , dominus Stephanus (iouy. — Collator altaris Sancti Spiritus : abbas
( Aurea' Vallis. Possessor : dominus Stephanus prefatus.
Lncuisinc Coqiiiiia.
i Ecclesia in Florevilla. /ioo communicantes. Collator : abbas Sancti Arnulphi
Metensis. Pafrona : sancta Maria. Pastor : dominus Jacobus de Gomerey. —
Altaris Sancti Joannis Evanf;olista; possessor : dominus Walthorus , curatus in
Longliers.
i Ecclesia in Cava Petra. 5oo communicantes. Collator : prior de Chiny. Patronus :
Chassepierre ! sanctus Martinus. Pastor : dominus Nicolaus Nicolai Daby, Coloniie studens.
( Ejus sacellanus : dominus Nicolaus de Olizevo.
i Ecclesia in Sancta Cecilia. .'îoo communicantes. Collator : prior in Chinv. Pa-
oainte-Lecile ; trôna : sancta Cecila. Pastor : dominus Nicolaus Lambini, decanus sodis
( chrlstianitatis Ivotliensis.
D Fontenoilles ) Capella Fontenoyl. Patronus : sanctus Georgius. — Sacellanus pastoris : do-
l minus Henricus de Hosseaulx, satis indoctns.
Orval In monasterio Aureœ Vallis. . .
Ecclesia in Cugnon. 100 communicantes, (^ollalor : dominus a Huiie Fortl. Pa-
Cuqnoii , . .
( tronus : sanctus Reimgius. l'astoi' : dominus Caspar Jonel.
Blagny Ecclesia Blaignyum.
'*' Jamonigne H.
(I) Page loq B.
11-2 DIOC.KSK l)K ■\Ï\E\ KS.
.|j/o/(. VII. dix: \\\H S ARl.l NKNSIS.
)\IS MODERNES.
Eccle&ia parrochialis Arlunensis. 800 comiiiunicanli's. Collator : dominus de
Cumch. Palroni : sanctus Madinus cl sanctus .Marcus. Paslor : dominiLs
. , ) Henriciis. — Altaris Sancii Dionisil possossnr luil pastor; fundator auteiii
\ Michael (însz , qui fiiil scabinus ibidem, fuit, illudque dotavit. . . — Altaris
I Sanrli Micliaclis iùndalor Joannes HuNsziiian, possessor pastor. . . et onera
liunt per pasioris sacellanurn , Ilupertum Klrheraidt.
,■■./•■ 1 Capella Sancta Cruels, extra oppidum. Est unum allarc sid) invocationc
ryniiitc-troi.v ; l, .. ,,,. .. , ' r
( Saneti tlign ereelum.
\ icillc, en ail. Allenhoven . . . (lapella Altenhoifien. Patrona : boata Virgo.
Eifrhen Capella Ischen. Patronus : sanctus Pctiiis.
Weilcr Capella Wiler. Patronus ; sanctus Laurentius.
linniich Capella Burnich. Patronus : sanctus Wiliibrordus.
Wiihinf/cn Capella \\alz\ngen. Est unum altare sub invocatione Sancii Lamperti.
De hospilali Arlunensi. Superior ecclesia hospitalis est conibusta, in qua suni
3 allaria. Onera auteni fiunt in inferiori ecclesia, cujus patrona est sancta (]a-
tharina. Possessor seu pastor est dominus Nicolaus Serrarius, sedis chrislianitalis
Arbmensis deranus. Suuniium vero altare est vicaria. — Superioris ' ecclesia-
lidspitalis palrona : sancla Maria. SunI 3 allaria, et dependet a parrochiali
i't( Icsia conibusta et dcvastala ' . — Hospitale Sancl;e Catliarinae est pix) oni-
j{,l„ii ... ( nibus peregrinis et pauperibus œdificalum, sed possessor altaris nihil liabet
', commune cum magistris hospitalis, cujus domus separata est ab ecclesia post
j exustum oppidum. Domus autem exusta^ prope templum locus est adhuc
I \enodochli , cujus sunt duo pra>recti , scilicet unus ex pastoribus capiluli ruralis et
I alter ex civibus; modo sunI dominus N'alerianus, pastor in Frelingen,et Thelcn
I Jolian de Loltert.
! In monasicrio Carmelitarum Arlunensium. Eonuu sunt numcR) quinque.
m ■ r , ■ Il II I (In nionasterio monialium Bardenbourfrli. Earum sunt duodecim velata", et tivs
LlmreloHlainc, enall. hardcn- \ , . , , 1 1 "1 11 i- ,
I , \ laicales sorores qua' exeunt ad colendos et parandos liorlos. \ eiaUv non exenni .
'' ' nisi de consensu abbalissa' cl habcnl clausuram.
! Ecclesia in Cruysz. aSo communicantes. Collalrix : abbalissa Beala- Maria> \ aibs.
Palrona' : sancta Maria et sancta Cmx. Pastor : dominus l'rbanus W'icher-
ilingen. — De capellis W iler et Burnich recurre apud capellas parrochialis
ecclesia- Arlunensis.
Wolkiaiit/c (Capella Sancti Sebasliaui in pago Wolckringen.
I Sdiiilc-Croiv Est beremitorium piiipe lemplum parrocliiale penilus collapsuni.
■ Il imprime ici Injeriorii , mais c'est là une l'rrcur cvidonle que permet ilo rocllfior la iecliirc allciilivo du pn-senl
article.
"' Quelques lignes plus base! an même arlido, les causes (Hcydinser. p. ii3). El plus loin encore ihUlrm .
(le celte ruine sont énoncées dans les termes suivants : • Ec- p. » 1 jj ) : i Parroiliia , ut premittilur, esl exlra oppidum .
rlesla aulem parrochialis, jussu et mandatu Caroli Quinli, jussu Caroli Quinti, ni aluni, funditns dinila. ne in ea
est rumlilus ibrula: ol) Id ullllla dlxina lilr lîuni ' Inlerenl liostes>.
VISITATION DE L'ARCHIDIACRE DE LONCiUVON EN 1570.
113
NOMS MODERNES.
1 Ecclesia in Hertzich. 3oo communicantes. Collatores : domini a Criechingen et
A Ilachy, en ail. Hertzig ' Pultingen. Palronus : sanctus Amandus. Pastor : doniinusDominicus. — Altare
( Sancte Cruci.s.
Fouclies, en ail. Ojfen Capella Uffen. Patronus : sanclus Hiipertus.
, Ecclesia in Heistert. G6 communicantes. Collalri\ : abbatissa de Juvegneyo. Pa-
iT ■ , ., I trôna : sancta Maria. Pastor : dominas Nicolaus, provisus a reverendissimo
j domino nostro, vigore indidti apostolici et a guliernatore, ut dixit, Lutzenil)ur-
' gensi.
, . I Est capella in nemore vocala Heremitorium. In iila est unicum altare Sancti
Smnt-Tlwmas ^ Thom*.
(Ecclesia in Elcberait. i6o communicantes. CoUatn\ : abbatissa in Bardenburgh.
Patronus : sanctus Joannes Baptista. Pastor : dominus Nicolaus, Roniir agens.
(^ . . PI , . f > < Ej"s sacellanus : dominus Nicolaus de Ligno. — Altaris Beat^e Mariie Virginis
Lrrosz-hlclteioill i coJjator est pastor; possessor : cognatus magistri Michaelis, burgravii palatii
\ Treverensis.
( Ecclesia in Freelingen. 200 communicantes. Binât. CoUatrix : abbatissa mo-
B FrcylancjC { nasterii Vallis Mariae, et est monasterio incorporata. Patronus : sanctus Pau-
( linus. Pastor : dominus Valerianus; et binât.
,. ( Capella Meizert. In ista capella unum est altare sub invocalione Decem
{ Millium Martimm.
[ Ecclesia in Stirpennich. 3oo communicantes. Collatrix : abbatissa in Mergendall.
Sierpenich ' Patrona : sancta Aldegundis. Pastor : dominus Nicolaus Serrarius, decanus
( sedis christianitatis Arlunensis.
Saint-Antoine Capella in Hayl "'. Patronus : sanctus Anthonius.
Î' Ecclesia in Wancia. 200 communicantes. Collatores : domini a Sancta Maria in
Urca-to, a Naves, de Sorvels. Patronus : sanctus VVillibardus. Pastor : dominus
Joannes Regnesson.
,,, , .,, ( Ecclesia in Castellione. i lo comuumicantes. Collator : abbas Sancti Pétri Montis.
' j Patronus : sanctus Petrus. Paslor : dominus Joannes Henrici.
, ,. 1 Ecclesia in Anly. ooo communicantes. Collator : abbas Sancti Huperti. Patrona :
" ""^ I beata Maria Virgo. Pastor : dominus Nicolaus, apostolice provisus.
\ Capella Novum Habay. Patronus : sanctus Nicolaus. Hic sunt onmia sacra-
Hahay-la-Nenve ^ menta, cimiterium'et baptlslerium.
„ , .y. ... \ Capella Vêtus Habav. Patronus : sanctus Stephanus. Sacellanus pastoris : do-
^' ' / minus Petrus Maillet, de Stabulis.
1 Ecclesia in Heverdingen. i3o communicantes. Collatrix : abbatissa in Differ-
Habergy. en ail. Heierdin- \ jj„ Patroni : sanctus Hilarius et sanctus Agritius. Paslor : dominus Petrus
5"' / Lott'ert.
D Toernich Capella Turnich. Patronus : Adam.
Tliianmont, en ail. fliWen- ( Ecclesia in Diedenburgh. i5o communicantes. Collator : dominus temporalis in
lerti I Gvrsch. Patronus : sanctus Hippolitus. Pastor: dominus Henricus Feiderwiller.
i Ecclesia in Meix. loo communicantes. Collator : princeps terr^v. Patronus : sanctiis
Meixle-Tige, en ail. Meer. . ? Lucas. Pastor : dominus Joannes Genivallus. — Altaris Sanctorum Nicolai et
( Helena' collator est pastor. Possessor : dominus Jacobus Molitor, barasiensis.
n , ( Ecclesia in Regiscuria. lOO communicantes. Collatrix : priorissa in Mergendall.
) Patrona : sancta Maria. Pastor : dominus Joannes Mathei.
") Les deux noms sont synonymes, si on les interprète, celni-ci par l'allemand nlcl llndt , celui-ci par le français noble
essart. — ■^' Heill, dans le Petit Codex.
IIISTOR. DE FRANCE. — POtILLES, V.
1F4
DIOC.KSI-: l)K THi:\ KS.
NOMS MODERNES.
A llalanz
1-
Messancj, en ail. Melzuj .
Selarige .
Aix-sar-Clotx , en oit. lu
auf lier Hait
Mus
^ Probahlemcnl à Gorcy.
Longwy-Haul.
Ecclesia parrochialis in Halanzcyo. 2 Go cominunicanles. Collatores : donilni deSter-
pigny «uni nonniilisaliis. Patromis : sanclusRemif^ius. Pastor : doininus Joannes
Lourdel, scrilia domini balivi apud Sanctum Michaelem. Ejus saccUanus : do-
niinus Jacobi Moliloris. — Allaris Sancli Nicolai collalores ; domini [de] Ster-
pigny. Posscssor : doininus Hogerius, pastor in Ruela.
Ecclesia in Metzicli. 200 coranmnicanles. Collator : princeps lemr. Patronus :
sanclus Jacohus. Pastor : doniiniis Jacobus Vituii. — Allaris Sancli Nicoiai
collalrix : cancellaria Lulzemburgcnsis. Possessor : filius scril)a» jurali oppidi
Thconis Villa-.
Ecclesia in Seelingcn. 120 communicantes. Collalrix : domina Sancti Pétri ad
Moniales, Métis. Patrona : sancta Maria. Pastor: dominusLeonardus Mondorff;
non n'si<let, sed est saceilanus in Pullingen. Sacellanus vero pastoris hujus loci :
dominus Petnis de Garnich.
Ecclesia in Erche ulï der Hart. 200 comnmnicanles. CoUalor : magister QemcDS,
scrii)a oppidi Lonwicensis, cum nonnuliis aliis. Patronus : sanctus Michael.
Pastor: dominus Joannes Lourdel, scriba balivi apud Sanclum Michael; non
residel. l'-jus sacellanus : dominus Theodoricus Wilhelmi. — Pastor, dominus
.lo.Tnnes Lourdel, nol)ilis, petit ob majorem compelentiam et vicinitalem loco-
rum uniri banc ecclesiam cum Halan zevo, ubi etiam pastor est.
Ecclesia in Mussono. 5oo communicantes. Collator : abbas Sancti .\pri prope
Tullum. Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Florentinus Harnon-
c[o]url, jure devoluto provisus.
Sacellum quod est in cimiterio.
Sacellum Sancti Joannis Baptista', sub limitibus hujus ecclesi;e . pastor habet
a dominis de (iorcy. Débet iieri parrochia secundum peticionem pa-
gorum Gort/.y et Gussigny atque dominomm coUatorum de Gorcy. Habet
suliditos parrochianas sexaginta familias. Dislat a matrice ecclesia dinii-
dio miliari; inmedio sunt svlva;, montes et torrenfes; in hieme est peri-
culum baptisandis et egris. Domini collatores volunt convenire cum
j)astore et collatore ecclesi:e parrochialis, ut liât parochia separata; com-
munitas aBdificabit domum dotis, esttjue mère Lothoringia, et cimiterium
curabit Iieri. lîemissi sunt ad doniinum nostrum reverendissimum loci
ordinarium, cnjus est novas parrochias œdilicare et anli(juas dividere,
etiam invitis pastoribus, quando caus;e luultitudo parrochianoruni hoc
recjuirunt.
Ecclesia in Lonwico. 700 communicantes. Collator : abbas Sancli Vitoni Virdii-
nensis. Patronus . .sanctus Dagobertus. Vicarius : dominus Joannes Scotus .
apostolice provisus.
Sunt 8 altaria :
Altare Beata' Maria' Mrginis habet quator IValernitates et oblationes. —
Altaris [Sanctonnn] Cosmi et Damiani possessor : dominus Dominicus
Tridens, provisus jure devoluto. — Altaris Sancti Nicolai collator : pastor.
Possessor: discretus Waltherus le Febvre, clericus. — Altaris Sanclonmi
Joannis Evangelista-, Micbaelis Archangeli et Calharina' collatores : domi-
celli Martinus de Cusiinne, Georgius de Desbernardi, Guilhelmus Des!,
Joannes de Daloncourt et nomnilli alii. Ejus possessor : dominus Joannes
Lourdel, pastor in Halancevo et Erch. — ^ytaris Sancli Georgii collator :
pastor. Ejus possessor : dominus Joannes, pastor in Gulrevo. — Altare
Sancli Tbonie etiam pastor conlert cujus rector est dominus Gerardus ,
pastoris sacellanus. — Altare Sancta' Barbar.e caret j>ossessore. — Sum-
mum altare est octavum.
VISITATION DE L'ARCHIDIACRE DE LONGUYON EN 1570.
II ri
NOMS MODERNES.
Ecclesia fie Villano Monte. 200 communicantes. Collalor : episcopus Virdnnensis,
\ ralione nionaslerii Sancti Vitoni. Patronus : sanctus Silvesler. Pastor : doniinus
A Villeis-la-Montaqiie ( .loanncs Fromey, apostolice jirovisus ab episcopo Virdunensi, vicecomite car-
I dinalis a Lothoringia ; non residet , qiiia est canonicus Virdunensis. Habet autem
[ sacellanum residentem , .loannem Gentilhomme.
( Ecclesia in Ilercheringa. 200 communicantes. CoUator : abbas Belli Prati in Lo-
HefseraïKjc | thoringia, ordinis Cisterciensis. Patroni : sanctus Petnis et [sanctus] Paulus.
( Pastor : doniinus Theodoricus Parvi Hominis, apostolice provisus.
Mcxy Capella Mussy. Patronus ; sanctus Bartholonieus.
Loiif/Iacillc Capella Longa ViUa. Est unicum altare Sancti Laurentii.
j, , „ r, , l Capella Sonem. Sunt 2 altaria et hic est sacramentum altaiis. Patronus :
( sanctus Joannes.
B Roilaiiçjc Capella Uedingen. In hac est unum altare Sancti Remigii.
( Ecclesia in Gerlingen. 100 communicantes. CoUator : domicellus Jacol)us ab Ro-
GiierlwKje | lingen. Patronus : sanctus Martinus. Pastoi" : dominus Franciscus de Unsel-
( dingen.
/ Ecclesia in Hondelingen. 100 communicantes. CoUatores : domini de Buszleyden
Honilehniçie ' et doniinus de Osz. Patronus : sanctus Remaclus. Pastor : dominus Michael de
( Harlingen.
' Ecclesia in Ubyngen. 200 communicantes. CoUatores : domini de Lombart et
INoedlingen. Patrona : sancla Maria. Pastor : dominus Nicolaus Eussenbach ;
non residet in ista ecclesia, sed in altéra quani habet in decanatu Meersz,
nomine Biesen. Ejus sacellanus hujus ecclesia' dominus Joannes V\ aricus. —
, , ;; ri- Altaris Sancti Huperti et Sanctit Catharina» collator : dominus in NoedJingen.
Anbaiiçie. en ail. Ibmçjen . . . p^ssessor : dominus Joannes Rolingen, pastor in Keersen. — Altaris Sanctœ
1 Barbara; CoUatores : domini de Lombart. Possessor : dominus Waltenis, pastor
I in Anderneyo. — Altaris Sanctorum Sebastiani, Barbarae et Omnium Sancto- .
ruiii coUatores: Joannes le Lombart, de Lonwico; Martinus le Lombart; Nico-
\ laus Franciscus, de Ubingen. Possessor : Waltrinus le Febvre.
Alhus, vnlijo Allhein Capella Otthem. Patronus : sanctus Stephanus.
C LamaJcleiiie , en aV. Rollin- ) /^ n n i- n ^ . m • ivj ,i„l ,„„
'' ' î (.apella nolinsren. Patrona : sancta Maria Magdalena.
(jen ) ^ °
i Prioratus Sancti Martini de Sancto Martine. Collator : abbas Sancti Mtoni Vir-
■nt c ■ Tit ■ ] dunensis , depcndetque ab ipsa abbatia, sed dominus prior, Desiderius Rian-
Mont-ùaint-Martm < ^iUse, liabet in commendam a Summo Pontifice illiusque possessiononi ab anno»
( sexagesimo secundo; non habet ahcjuam oliligationem.
SainlReiny Heremitorium Montis Sancti Remigii.
_ ^, ... , ( Ecclesia in Inferiori Kernsen. i5o communicantes. CoUatrix : domina abbatissa
Bas-tharage, eu alLNwdev- \ ._^ Differdingen. Patronus : sanctus Maximinus. Pastor : dominus Joannes
Kerschen ; ,, ,. °
\ Holmgen.
Haut-Charmje , en ail. Oher- j Ecclesia in Superiori Kernsen. i5o communicantes. CoUatores: domini de Hol-
Kerschen j lenl'ellz. Patronus : sanctus Dionisius. Pastor : dominus Joannes Pxolingen.
j . \ Cajiella in Lynger. In ista capeUa est unum altare sub invocatione Sancla-
y ( MargarethiT.
Sunkl-Jvliaim CapeUa Sancti Joannis dependet ab Joannifis'"'.
'*' Johttn
116
DIOCKSh; DK TllKVKS.
NOMS MODERNKS.
Ecclesia in Kurrich. 4oo [communicanles]. CoUiitores : niagislri fiiLiica- cuin
totii comniunitatc. Patronus : sanctus Heinijjiiis. Pastor : dominus Hpnriciis
.... , Arluncnsis. — Altaris Vonerabilis Sacrariienti collatores : domici-Ui Theodoricus
' Fuck et Joanncs Landtschaidt, alternative. Posscssor : dominas \\ allherus Eirh ,
vicarius majoris ecclesia; Treverensis. — Est altare beata- Maria- Virginis et vo-
catur «die noith gotz».
Franzen-kapi-llc Altare .Sancti Sel)astiani in novo sacello fiindatutn.
Goetzingen Capella in Giizingcii.
IKcclesia in Garnich. aoo conunnnicantes. Collatri\ : abhatissa Sancti Spiritus
Lut/.eniburgi et alibatissa Maria- Vallis, alternative. Patronus : sanctos Hu-
j>ertus. Pastor : dominus Joannes Kersen, presentatus per abbatissam Sancti
Spirifus. — Pastor binât.
Kalder Capella Kaler. Patronus : sanctus StiTanus.
... ( Ecclesia in Dalem. 9,00 communicantes. Collator : gubernator LutzemLurgensis.
j Patronus : sanctus Hemigius. Pastor: dominus Petnis Leidenborn.
t, . , ( Capella Sprinckfinulen. Patrona : Viriro Maria. Sunt a altaria. Est etiam in
Spnii/iuiKic < ' • ■, • u • ,
• ■' ( ea cmnteruim cum altaris sacramento.
„ , ., i Capella Scliowiller. Patronus : sanctus Simeon. 2 altaria. Est etiam cimite-
cyclmweder '. . i.- 1 ■ *■
( rmm cum sacramento hucnanstia-.
Dipjxuli Capella Diebach. Patronus : sanctus Leodegarius.
i Ecclesia in Cuntzich. 1 5o communicantes. CoUatrix : abbatissa in Difierdingen.
Kuenlzig - Patronus : sanctus Reinigius. Pastor : magnus filius Trap Hansonis, homo
( vagus. Ejus sacellanus : dominus Petrus de Selingen.
C Petangc Capella Pettingcn. Patronus : sanctus Ilupertus.
Fii'gi'J Capella Funich. Est hic ununi altare sub invocatione Sancti Mathia-.
Merscli,
VIII. DECANATIS .MERSCH.
,, , ( Ecclesia in Meersdi. 800 communicanles. Collator : abbas Sancti Maximini. Pa-
( tronus : sanctus Micliael. Pastor ; dominus ïbeodoricus.
, Capella Lvngen. Patronus : sanctus Petrus.
Linlijen Allaris Beala- Marie Virginis collator est dominus Rhencnis, pastor in Nuui-
( mern; posscssor : dominus Nicolaus, pastoris saccUanus.
c I ri \ Capella Schvnenvelsz. Patronus : sanctus Willibrordus. . . habetquc cimi-
bclweiifds ? J . •' '
•' ( toruim.
D Rechange Capella ileckingen. Patronus : sanctus Hupertus.
p. . \ Capella in Pittingen habet cimlterium. Patrona : sancta Margarellia. . . [>er
•' l proprium sacellanum dominum Joannem ' .
1,1 \ Capella Ajrnelszberirh lialiet elianv suum cimilerium. Patronus : sanctus
Anqelsbern J L ,. f' °
•' •' ( Corneluis.
Gosselilunge Capella Goiszseldingen. Patronus : sanctus Malliias.
( Ecclesia in Sleynsel. G,>o communicantes. Collator : abbas nionasterii Sancti
Stcinscl < Maxiniini. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Joannes Roenier, cauo-
( nicus el scolaslicus in Palaliolo. Ejus sacellanus : dominus Petrus W'ilt/ius.
"! Plus loin (Ileydin^'cr. p. î53), il est appelé Jonniicj // 1/(1 iV/i.
VISITATION DE L'ARCHIDIACRE DE LONGUYOX EN 1570. 117
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
A IValferdanrjr Capella Walszerdingon. Patronus : sanctus Geori;iiis.
Bojferdan^ie Capella Boferdingen. Patrona : sancla Lucia.
Kopstal Capella Copsieyn. Patronus : sanctus Nicolaus.
Heisdorf. Capella Heynszdorff. Patronus : sanctus Andréas.
^, , . „ . , ( Ecclesia in Cruichten Alsali.T. 80 communirantes. Collator : ahhas Epternacensis.
triiclilcn-surl Alzclle { n » . \\ -ni in. i • t r> j i
( Patronus : sanctus \\ illibrordus. Pastor ; tlomnius Joannes Gradel.
T . , , 1 . \ Ecclesia in Lorenfzwiler. 100 communicantes. Collator : abbas î^pternacensis.
1 Patronus : sanctus Laurentius. Pastor : dominus Nicolaus de Grissennach.
lilaschelte Capella Blanschyt. Patronus : sanctus Hupertus.
i Ecclesia in Steygen est libéra capella. 80 communicantes. Est incorpora ta sco-
Sterjen lasteriœ ecclesiœ Trevirensis. Dominus scolasticus, illius possessor. Ejus sacel-
' lanus : dominus Joannes Biffer, de Dickirchen.
1 Ecclesia in Nommern. aSo communicantes Collalores : domini Paulus de Fiszbach
Xoinincrii i et Bernardus de Muyszdoiff. Patrona : sancta Maria Virgo. Pastor : dominus
( Rhenerus, regens in Fiszbach. Ejus sacellanus : dominus Joannes Knaff.
Larocltetlc , en ail. Fcls Capella in Fyltz. Patronus : sanctus Nicolaus.
c Srlirontiveiler Capella Scbroyntwiler. Patronus : sanctus Gangolphus.
( Ecclesia in Elillingen vel Schweich. 22/1 communicantes. Collatrix : alibatissa
Elvaiiije; Schwcicli J Mariîe \'allis. Patrona : beata Virgo Maria. Pastor : dominus Joannes. — Pastor
( binât.
,,,,., ( Capella Habscheidt : hic sunt omnia sacramenta. Patronus : sanctus Nico-
llobscncid i
( laus.
c ,/. . . 1; c- / 1 Ecclesia in Siebenborn est personatus. 000 communicantes. Collatores : domini
beplfontaines , en ctlt. bieben- li- ic-u- .» i-Ln. ..i.-
t . \ loci, nempe de Lnectimgen cl Assemburgh. Patronus : sanctus Martmus.
( Pastor : dominus Guilhelmus Brenner.
Calmtis Capella Calmes. Patronus : sanctus Anthonius.
! Ecclesia in Scboenbergh. Aoo communicantes. Collator : abbas monasterii
„, , 1 Sancti Maximini prope Treverim. Patronus : sanctus Andréas. Pastor : dominus
•' j Franciscus Berncastel, canonicus ad Sanctum Paulinum. Ejus sacellanus : do-
\ minus Theodorus Xoiszbalt.
Nospelt Capella Noiszbaldt. Patronus : sanctus Thomas.
Capellen Capella in Capellen. Patronus : sanctus Nicolaus.
Dondelange CapcUa Donlingh. Patronus : sanctus Jacobus.
rp ,■ ( Ecclesia in Tuntingen. 100 communicantes. Est incorporala. Collalri^ : abbatissa
■' \ ^ alhs Maria\ Patronus : Sanctus Petrus. Pastor : dominus Joannes Isaiensis.
TY 1 , r , A 1 i In Castro Ilollenfeltz est unum altare et in Castro Anszburfrh etiam unum,scd
E Holilcn eh; Ansemboiirq. . . . { ii r . • • i j •
■^ ( nutia Imnt sacra, nisi ad preces dominorum.
1 Ecclesia in Beckerich est incorporata. 3oo communicantes. Collafrix : abbatissa
Bcckcrich , ^ allis Mariae. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Nicolaus a
( Brittert.
Kahlenbcrij Capella iii Kahlenbergli. Patrona : Sancta Crux.
Noerdim/en Capella in Nardingen. Patronus : sanctus Dionisius.
f\i . p II ) Ecclesia in Superiori Pallen. 100 communicantes. Binât. Collatrix : abbatissa
{ N'allis Maria;. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Nicolaus Attert.
rr . ( Ecclesia in Holtz. 60 communicantes. Collator : gubernator Lutzemburgensis.
' ( Patronus : sanctus Nicolaus. Pastor : dominus Joannes Ruler.
118
NOMS MODERNES.
DIOCESE DE TREVES.
BENEFICIA.
A Wolwdanije.
Paretle ....
Ecclesia in \\ ullHinfjcii ■'■. 60 communicantes. Binât. Collator : Hupertus de Vha
et ejus fialer Honricus. Patron! : sanclus Petrus et sanctus Paulus. Pastor :
dominas .loannes de Mala Domo.
Capella Parot habel suum cimiteriiuii. Patronus : sanctus Petrus.
I Ecclesia in Bondorfl". 1 5o communicantes. Est incorporata prebendae Joannis
Tcctoris, prebendati in ecclesia Beat* Maria; Virginis Treviris. Patronus :
sanctus Quirinus. Pastor : ipse dominas Joannes Tectoris. Ejus saceUanus : do-
ininus Petrus Brottert.
[Ecclesia in ArestorlT. i5o communicantes. Collatores : dominus de FroviJla et
1 Pliilippus Mondlin, alias Loncel, qui contendunt ratione collationis. Présentât! :
/il saorj j Jomiiuis l'etrus Hert/ich et dominas Leonardus Alderbom. Patronus : sanctus
( Maximinus.
Neiinkaiiseii Capella Neunlmsen. Patronus : sanctus Marcus.
B Bihdorf. Capella BiJszdorff. Patrona : sancta Margaretha.
( Ecclesia in Attart. /|00 communicantes. CoUatrix : abbatissa in Bardenburgh.
' I Patronus : sanctus .Stephanus. Pastor : dominas Balthasarus de Vienna.
Tonlclawjc Capella Tontlingen. Patrona : sancta Trinitas.
Posl Capella in Pasz. Patronus : sanctus Michael.
Schockvillc Capella Sackwiler'"'. Patronus : sanctus Laurentius.
G Nothnmh Capella Notlium. Patrona : Crus Sancta.
Gremlel Capella Grendel. Patrona : sancta Maria.
( Ecclesia in Bambrocli. 120 communicantes. Collatores: domicelli in EH , abbatissa
Rambroiich | Vallis Mari.T et abiias Aureae V;dlis. Patronus : sanctus Egidius. Pastor : dominas
( Henricus de Tuntlingen, apostolice provisus.
;; r I ) ■ 7 i Capella \\ alschyt '^' libéra. .36 communicantes. CoHator : marchio Badensis. Pa-
l'obckctlc, en ull. l'olscheid. ^ ^^^^^^^^ . ^.^^^j^,^ Lampertus. Pastor : dominus Nicolaus Terminensis.
Ecclesia in EH. 120 communicantes. Binât. Collatores : abbatissa M ariae Vallis et
doniini de Buszlevden, alternative. Patronus : sanctus Bochas. Pastor: domi-
. , nus Michael Hert/.icli; non residet. Ejus saceHanus: dominus Joannes Lullingen.
^ — .\llaris Sancta' Margaretha; collatores :domini de (îirsch. Possessor : dominus
.Joannes Buszlevden, pastor in Colpach. — Altaris Sancti Huperti collatores :
doniini de EH.
Capella Boidt. Patronus : sanctus Lucas. Ilabct suum cimiteriuni et sacr.i-
mentuni Eucharistia'.
Ecclesia in Colpach. i5o communicantes. CoHator: princeps lerr». Patronus :
sanctus Andréas. Pastor : dominus .loannes de Buszlevden. — Paslor etiam est
possessor libéra' capellae Sancti W illibrordi in viUagio Girsch, rujus coHatrix
est domina in Girsch et Ul" .
(Capella Kleyn Elgert. Patronus : sanctus Hupertus.
Ecclesia in Unseldingen. 1 5o communicantes. Collator : prior in L nseldingen ,
ordinis Sancti Benedicti, a monasterio Molumiensi "" immédiate dependenlis.
Patronus : sanclus Petrus. — Pastor : dominus Michael Luperscheit.
D Roodt .
Nieder-Colpacli ; Giiii'sch
Pelil-^iobressarl
Useldange
'*' Celte phrase se Irouvi' dans le manuscrit à la fin de l'article relatif ù l'église paroissiale de Nietler-Colpach, c'esl-à-
dire après la mention de la ilinpellc de Petil-Nobressarl. — »''■ MoUnniensi 11.
O Ce nom a été cori'igé plus lard en JVollJlinijcn par la siibstilulion de 0 à 11. — '" SackiciUr a clé corrigé plus lard en
Sclwcliweilrr. — '' L'no main postériiMu'o a harré H'alsiliyt cl l'a remplace par Folchcl.
VISITATION DE LARCHIDIACRE DE LONGIJYON EN 1570.
119
FOMS MODERNES.
A Rippiveiler? Capella Wyler. Patronus : sanctus Quirinus.
iEcciesia in Hedingen. a4o communicantes. Collator : prier nrioratus in Ussel-
dingen. Patronus : sanctus Victor. Pastor : dominus Nicolas Schavoau. — Altare
Sancta- Trinitalis, cujus coHator est pastor, et possessor dominus .loanncs
Arlunensis, pastor in Oszpern.
. ( Capella Linden est fundata a communitate ibidem, et habet omnia sacra-
( nienta ecclesiastica. Patronus : sanctus Stephanus.
Nmjem Capella Narrenhuys/.. Patronus : sanctus Eliglus.
^ , i Ecclesia in Suyll. 220 communicantes. Collator : dominus marchio Badensis.Pa-
( trôna : sancta Maria. Pastor : dominus Nicolaus Arlunensis.
B Kapweilev Capella Capwiler. Patrona : sancta Anna.
^ , j Ecclesia in Boysz. 120 communicantes. Binât. Collator : dominus de Wyltz. Pa-
( tronus : sanctus Petnis. Pastor : dominus Nicolaus Bovsz.
Mertzig-Bas Capella in Inferiori Merlzich. Patronus : sanctus Servatius.
l Capella Mertzig Superior. Patronus : sanctus Stephanus. Habet cimiterium
Mertzifj-Haut 1 et fiunt onera sicul im matrice ecclesia per prefatura pastorem et pastorem
( in Feulen, alternative.
l Ecclesia in Rynszleyden. 100 conununicantes. Collator : dominus commendator
„.,,., 1 domus Teutonicorum , Treveris. Patronus : sanctus Willibrordus. Pastor :
) Harttardus Boysz , clericus Treverensis diocesis. — Sacellanus , dominus Joannes
( EU.
l Ecclesia in Eszdorff. 2 5o communicantes. Collatores : comités de Salm, Man-
t Eschdorf | derscheit, Blankenhem. Patrona : sancta Helena. Pastor : dominus Joannes
( \\ icherdingen.
Escli-sur-la-Sùre Capella Esch. Patrona : sancta Catharimi.
! Ecclesia in Feulen. 25o communicantes. Collator : abbas Sancti Maximini, et
procul ecclesia distat a paeo. Patronus : sanctus Joannes Bantista. Pastor :
dominus aalentmus, canonicus et cantor ad aanctum Paminum prope Ire-
verim. Ejus sacellanus : dominus Harttardus W iltzius.
Feiilen-Hant ou Ober-Feiileii. Capella in Superiori Feiden. Patronus : sanctus Anthonius.
/Ecclesia in Huderscheit. 230 communicantes. Collator : dominus Wiricus de
,,.,,., I Criechinçen. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Thomas, canonicus
Heulei'sckeid <; , . ■fp . . 1^ ■ <■ r-. n j . ti .1 1
1 ecclesiœ Irevirensis, a Lru'ciimgen. tjus sacellanus : dominus Hiiimannus de
( Huderscheit.
D Dellen CapeUa Dellen. Patronus : sanctus Hupertus.
Merscheid Capella Merscheidt. Patronus : sanctus Thomas.
Tadler Capella Tatler. Pastor : sanctus Willibrordus.
[ Ecclesia Walen. 120 communicantes. Collator : dominus Wiricus a Criechingen.
Il'«/i/ ( Patronus : sanctus Maximinus. Pastor : dominus \\ ilhelmus Capensis, regens
' in KettenhoilTen. Ejus sacellanus : dominus Nicolaus Terminensis.
Baesckrodt Cajiella Roidt. Patronus : sanctus Laurentius.
1 Ecclesia in Oszpern. 55o communicantes. Collator : abbas Sancti Maximini. Est
,. incor])orata monasterio. Patronus : sanctus I\emigius. Pastor : dominus
' j Joannes Arlunensis, a reverendissimo domino nostro, vigore iudulti apostolici.
[ provisus. Pastor habet unum sacellanum, doiuinum Henricum Harlingen.
lieiliorii (Capella Bedburgh. Patrona : beata Maria.
Evedantje Capella Everlingen habet cimiterium. Patronus : sanctus .Maximinus.
Nieder-Pallen Capella Pallen habet cimiterium. Patronus : sanctus Bernardus.
120
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
A Eschetle, en iill. Ksclieid. . . . Capella Irschif. Patronus : sanctus Remaclus.
flosterl Capella Hoistort. Patronus : sanclus Michael.
LSchaiulcl Capella Schandel. Palrona : Sancta Trinitas.
i Ecclesia in Vichlen. 80 coiniminicanles. Collatores : marchio Badensis el cornes
Vichtcii ' in Spainheini. Palronus : sanctus Alexander. Pastor : dominus Joannes
' Basvn.
(Ecclesia Melbruch. aoo communicantes. Collatrix : abbatissa in Horreo , Treve-
llelpcrt ''[^*]' Pali'onus : sanclus Joannes Evangelista. Pastor : dominus Joannes a
I Beringen.
Il Boevamjc Capella in n>\ingen. Palrona : sancta Maria.
Biieschdoif Capella Bus/.dorlT. Patronus : sanctus Ânlhonius.
/ Ecclesia in Biesen. 3oo communicantes. Binât. Collator : dominus Wiricus a
) Criechingon. Patronus : sanclus Stephanus. Pastor : dominus Thomas a Crie-
' \ chingen , canonicus ecclesia; Trevirensis. Ejus sacellanus : dominus Nicolaus
( Eussenbach.
_ ( (Capella Beri;h liabet cimitoriuni et Eucharisliam. Patronus : sanctus Mi-
^"'J I chael. '
Miclielhiich Capella Michelboich. Patronus : sanclus Nicolaus.
Prioratus Bcatie Maria; Virginis in Unscldingen dependet a monasterio Molu-
inicnsi'"' in Alla Burgundia. Prier : frater Tlicodoricus \\ essem , ordinis Sancii
Benedicii, professus in monasterio Sancii lliiperli in Arduenna, et adeptus est
-, ,, , prioratum per resignationein sui predecessoris de Diest, dum viveret etiam
■'*' \ professi monasierii Sancii Hujierti, do consensu autem abbatis Molumiensis''"'
et abbalis Sancii Huperti, et deinde per Summum Ponlificem conllrniatus cuin
coUalionilms benellciorum a prioratu dependentium, nempe Unseldingen el
Bedingen.
,, . , , lin monasterio \'allis Maria'. Karum sunl decem velafa\ Sunt ordinis divi
Maiicnllial 1^ ...
( Domimci.
Ecclesia in Dieckerlch. 800 communicantes. Collator : Frodericus Kevingen, de
Oitscheidl, sed est litigiosa intcr ipsum, illos von der Heyden el GunstorfT.
Dieliirch ( Palronus : .sanclus Laurentius. Pastor : dominus Matliias Appert, prcsentalus
per Fredericum, sed magister Joannes Bus/bach oblinuil in prima inslanlia
senlentiam.
Gilsdorf. Capella (lilt/.dorll" habel cimiterium. Palrona : sancta (îerirudis.
liiyehlorj ('apella IngelddrfT liabet cimiterium. Patronus : sanclus Celsus.
D Erpddunije Capella Erpeldingon liabet cimiterium. Patronus : sanctus Nicolaus.
Michelau Capella Michelauw habet eliam cimilerium. Patronus : sanctus Nicolaus.
,,, , ,. , ., i Capella Fleuborn est ferme col lapsa , el est prope pa-jum Luperscheit. Pa-
rlelioni; Linpcrschcid ; , ,.-ii.i 1 '^ i r r ^ r
'■ ( Ironus : sanctus W illihroraus.
Baslendorf, Capella Bassendorfl liabet cimiterium. Palronus : sanclus Cangolfus.
/.'// Il - -l- i Ecclesia in Ellcibruck. 3oo communicantes. Collalor : decanus majoris ecclesiae
\ Treverensis. Palrona : beala Virgo. Pastor : dominus Peirus MerUich.
; Capella Schvren cimiterium et Eucharisliam habel. Patroni : Dutxlecim
E Schicrcii Apostoli. l'it dominlcalis iiiissa per pasioris sncollanum, dominum Bartho-
( lomeuiii.
'*' .Vo/i;iiu>iiii II. - C"' Mnltiiniensis 11.
VISITATION DE L'ARCHIDIACRE DE LONGUYON EN 1570.
121
NOMS MODERNES.
A Webcheitl.
Bncrden . .
Brandenbonr'i ; Weiler
SchUitilcriDandcrschcid . .
(lapella Welsclieit habct ciniiteriuni. Patronus : sanctus .lacobus. Et fit ner
sacellanum, dominum Bartholomeum , cjualibct hebdomada semcl.
Capella Byrden. Patronus : sanctus Quirinus.
Ecclesia in Brandenburgh. 5oo comuiunicanti's. Binât. {>oUatoi' : comes de Salni.
Patronus : sanctus Pelrus. Pasdir : Rhonems Dickrich , clerirus duodeciiii vel
tredecim annorum. Ejns sacellanus : dominus Nicolaus Dîckerich. TcMietur,
dîel)us nieiTurii. facero sacrum sujier altari Sancte Crucis, et sabathi super
altari Béate Marie Virginis, sed negliglt. Item tenetur intertenere duos sacel-
lanos proptcr \^ iler et Schlinder Manderscheit, secunduiii juditiiun synodalium,
ob locorum distantiam et œquitateni.
Lnndschcid Capella Landschit habet cimiterium. Patronus : sanctus Petrus.
I rci7cr Capella Weiler liabet cimiterium. Patrona : sancla Elisabeth.
B Mcrschcid Capella Meerscheit. Patronus : sanctus Panthaleon.
£,,,., j , ., ( Capella Schlvnder Manderscheit. Sunt oninia sacramenta , ut in parrocliiali
Schlindermanderscheid i i • n . i m • ^
( ecclesia. Patrona : sancta Maria.
Hoscheid Capella Hoichsclieit habet cimiterium. Patrona ; sancta Margaretha.
i Ecclesia in Bettendorff. 25o communicantes. CoUatrix : abbatissa in Ilorreo,
Uettendorf. Treveris. Patrona : sancta Maria. Pastor : dominus Nicolaus Picker, decanus
' sedis christianitatis.
... ,. , \ Hospitale Sancfi Andrea^n Dickrich. l'ossessor allaris hospifalis : dominus .loannes
l Lysz, filius oppidi. Ejus collatores : pastor et cives.
„ , / •/ ( Ecclesia in Borschit. loo communicantes. CoUator : dominus de Metternich. Pa-
j tronus : sanctus Michael. Pastor : dominus Joannes Michelawen.
D ■ j ,f (Ecclesia in Reiszdorff. lOO communicantes. CoUatrix : Elisabeth de Lellich.
•' ) Patrona : sancla Margaretha. Pastor : dominus Egidliis de Dickirch.
Moestroff Capella Moiszdorff. Patronus : sanctus Nicolaus.
i Ecclesia in Waildorff. i5o communicantes. Collatores : dominus a Palandt in
Wallendorf Sirck et domiccHus in Moirszdorff. Patrona : Beata Maria. Pastor : dominus
' Rhenerus a Palandt, archidiaconus in ecclesia Treverensi.
BiefdorJ Capella Byszdoi-ff habet cimiterium. Patronus : sanctus Remaclus.
D Hoesdorf Capella Heiszdorflf habet ctiam cimiterium. Patronus : sanctus Nicolaus.
Ammeldinç/cnstii-Our Capella Ameldingen. Patronus : sanctus Urbanus.
DiUinijen Capella DiU[lg]en''' habet cimiterium. Patrona : sancta Elisabeth.
[ Ecclesia in Forn. i5o communicantes. Collatores : dominus VViricus a Criechin-
Foiihcn gen, Hollenfeitz et Ruwgraff. Patronus : sanctus Stephanus. Pastor : generosus
' dominus Petrus Ernst a Criechingen.
Bellel Capella Bitte! habet cimiterium. Patronus : sanctus Servatius.
E Marjcbevr/ Capella Sancl Marxbergh. Patronus : sanctus Marcus.
i In monasterio Vienensi sunt ordinis Sanclai Trinitatis, île régula saniti
Vianden Augustini. Eorum sunt decem sacerdotes, ((ualuor novitii, ((uoruiii duo fecerunl
f prolessionem et duo laici'"'.
"' Dilliijrn a éto ajoulé par le! scribit (|ni avait J'ahoi-d
écrit Dillni cl a laisse subsister cette forme.
- Vi)ir, rbc/. HcyilingiT i p. 29I)), les noms des mem-
bres de celle commiiiiaulé en i57<).
inSTOR. DE FRANCE. POllLLES, V.
122
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
I Ecclesia in V'ienna est incorporata inonasterio. ~bo communicantes. Collator :
\ doniinus Sebastianus''', minister domus Sanctœ Trinitatis in Vienna. Patronus :
Vianden < sanctus Augustinus. Pastor : frater Laurentius Gerardi, de Diekirch, ordinis
Sanctat Trinitatis, in Vienna.
In opido Vienonsi est hospitale SanctiP Elisabeth pro pereRiinis et infirmis.
( Ecclesia in Kirprirh. 100 communicantes. Collator : doininus abbas Epternacensis.
Koerpeiicli j Patronus : sanctus Maximinus. Pasior : dominus Joannes Hirolt.
Gentingen Capella Kentingen habet cimiterium. Patronus : sanctus Joannes Baptisla.
[ Ecclesia in Roide. /lOO communicantes. Est incorporata commendatariae Sancti
j Joannis, Treveris, apud Pontem. Collator : dominus commendator. Pa-
wii-sai- iii Ironi : sanctus Petrus et sanctus Joannes Baplista. Pastor : dominus Thil-
' mannus Hirolt.
A Vianden Capella Sancti Nicolai habet cimiterimn. Patronus : sanctus Nicolaus.
B Rodershauscii Capella Kuters/husen. Patronus : sanctus Jacobus.
Obersgegen Capella in Superiori Geghen. Patrona : sancta Maria Magdalena.
(Ecclesia in Gichlingen. Go communicantes. Sunl ij domus. Collator : abbas
Geicitlingen ■ Epternacensis. Pastor : dominus Laurentius Lersch. Patronus : sanctus Lau-
/ rentius.
i' Ecclesia in Cruichten. JOO communicantes. 23 domus. Collator : provisor hospi-
1 talis Sancti Geor^'ii in Epternaro. Patronus : sanctus MaN.Lminus. Pastor :
Cruchten-en-la-Pluine dominus Adamus Brandi a Bourscheil.
( Capella in Cruichten. Sanctus Martinus, patronus.
1 Ecclesia in Constum. 3oo communicantes. Collator : minister domus Sanclae
Consllium ■ Trinitatis in Vienna et est incorporata convenlui. Patronus : sanctus .Mau-
( niiims. Pastor : IVater Joannes Huler, proi'essus dicti ordinis Sanctse Trinitatis.
c Holzlham Capella Holtzthum. Patronus : sanctus Anthonius.
Kautenbacli Capella Kuthenbach. Patronus : sanctus Jacobus.
TT • j 1 i Ecclesia in Eussenbach. 8o communicantes. CoUatores : douiini a Faickensleyn.
Vntereisenback ^ Patroni : [sancti] Simon et Juda. Pastor : dominus Hupertus de Stockem. "
Gemucnd Capella Gemun. Patronus : sanctus Servatius.
I Ecclesia in KonstdorlT. 'loa communicantes. Collatris : abbatissa in Horreo, Tre-
Coiisdorf .' verls. Est incorporata monasterio. Patrona : sancta Irmina. E^t aposlolice
( provisus pastor dominus Joannes Salssel.
D licrdnrf. Capella Benlroff habet cimiterium. Patronus : sanctus Anthonius.
BreidweUer Capella Breitwiler habet etiam cimiterium. Patronus : sanctus Hupertus.
P . , .. \ Ecclesia in Biedtwiler. 70 comuumlcantes. Collator : abbas Epternacensis. Patro-
( nus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Thilmannus Hengerius.
, .. l Ecclesia in Lynster. /i5o communicantes. CoUatores : domini in Lynster. Patronus :
" j sanctus Martinus. Pastor : dominus Bernardus Damianus de Rupe.
Imbringcn Capella .\ngbringen habet cimiterium. Patronus : sanctus Joannes.
F. Ahlinster Capella Altlynster'*' habet cimiterium. Patrona : sancta Cecilia.
Godbrange Capella (îotiiringen. Patronus : sanctus Ouirinus.
Gondcrange Capella (iondringen. Patronus : sanctus Valerius.
'■' Scbustianus a Cioninbiu<fli . comme on l'appelle plus lias ^Hev^lin!Jep, p. t(\6\ — - Le manusoril portait originairc-
nienl l/j'nsfcr. mais ce nom a été corrigé d'une autre main.
VISITATION DE L" ARCIIIDI ACRE DE LOXGUYON EN 1570.
123
NOMS MODERNES.
IlENEFrCIA.
( Ecclesia in llcirinf^en. i)0 communicantes. CoUalor . domicellus Oszwaldus de
A Hcjfinrjcn ' Rupe, dominus in llciflingen et Meisenburgli. Pationus : sanctus Mathias.
f Pastor : dominus Dominicus de Arszfelt.
Reuland (iapelia liulandt. Palronus : sanctus Jacobus.
( Ecclesia in Heymsfall. 170 communicantes. CoUatrix : abbatissa in Horreo, Tre-
'"* ) veris. Patronus : sanctus Brictius. Pastor : dominus Paiilus de Sicbenborn.
Zitlig CapcUa Zittingen habet cimiterium. Patronus : sanctus Nicolaus.
Rippif/ CapeUa Repingh. Patronus : sanctus Anthonius.
B Herschherg Capella Heyszbergh. Patrona : sancta Margarellia.
i Ecclesia in Medernach. 1 5o communicantes. Binât. Collatores : domiceUi de
Medernarh Rupe et Muyrszdorff. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus Nicolaus
[ Stoilszbergh.
Savelborn Capella Schavelborn. Patroni : Duodecim Apostoii.
j Ecclesia in Eppeldorff. i5o communicantes. Patroni : sanctus Lanipertus et
Eppcldorf ' sanctus Maximinus. CoHator : abbas Epternacensis. Pastor : dominus Joannes
( Dieckirch.
Ermsdorf. Capella Ermeszdorff. Patrona : Sancta Crux.
1 Ecclesia in \\'altpillich. 260 communicantes. CoHator : dominus Bernardus de
c Watdhilliy. . . ; Rupe, dominus in Muyrszdorff. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : dominus
( Georgius de Rupe.
Christnuch Capella Crujtznach habet cimiterium. Patronus : sanctus Sebastianus.
Hcdler CapeUa Haller. Patronus : sanctus Nicolaus.
„ . ( Ecclesia in Beiffort. 1 00 communicantes. Collatrix : abbalissa in Horreo, Treveris.
^'^"J"' j Patrona : sancta Maria. Pastor : dominus Henricus Dieckirch.
( Ecclesia in Flaiszwiler. 2 5o communicantes. Collator : abbas Epternacensis.
Flaxweikr | Patroni : sanctus Cosmas et sanctus Damianus. Pastor : ilominus Joannes
( Vigerius.
D Memdorf. Capella Meynszdorff habet cimiterium. Patrona : sancta Maria.
. ( Ecclesia in Biever. 1 5o communicantes. Collatrix : comitissa in Perpurgh. Pa-
"^^^^' I tronus : sanctus Andréas. Pastor : dominus Nicolaus Schiltz, epternacensis.
Broiich Capella Broich. Patronus : sanctus Gangolphus.
( Ecclesia in \^ asserbillich. 000 connnunicantes. Est incorporata prepositura^ Sancti
WasserUllig ' Simeonis. CoUalor : abbas Sancti Maximini. Pastor : prepositus ad Sanctum
( Simeonem. Vicarius : dominus Fredericus Rulant.
,, i Capella Merttert habet cimiterium et Eucharistiani. Patronus : sanctus
^'"•'^'■' I Mkhael.
E Ohcilrtlliii CapeUa Oberbillich. Patrona : sancta Barbara.
Manterniwh CapeUa Mandernach. Sunt omnia sacramenta. Patronus : sanctus Brictius.
, ... l Capella Lellich habet cimiterium et Eucharistiam. Patrona : sancta Ca-
Lellui i f,
■' ( tharina.
r> 1 r \ Ecclesia Betteszdorff. 200 communicantes. CoUatores : domini de Boursch>t.
'^ -'"U I Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Mathias Grentzenich.
Otiiiijcn Capella Olien habet cimiterium. Patronus : sanctus Valentinus.
F Eschweilcr CapeUa EszwUler habet etiam cimiterium. Palronus : sanctus Nicolaus.
y^ , i CapeUa Weckerich habet quoque cimiterium. Patronus : sanctus \\ dU-
) brordus.
124
DIOCKSK 1)K TKEVES.
NOMS MODERNES.
( Ecclesia in Perpurnli. loo communiriintes. Collalrix : comitissa ibidem. Palronus :
A licvbourij < sanctus I.aiiipei-tus. Pastor : dominus W illibrordiis.
' In Castro est unum altare Sancli Micolai.
( Ecciesia in Mampacli. CoUalores : comités de Brandenburgh et Keyl. Patronus :
) sanclus Remigius. Pastor : dominus de Novocastro; non residet, sed est
Moinpiuli , regeiis in ^o^ocastro cA ibidem residet, ac pastor in Stockem. Ejus sacellaniis :
[ dominus Joannes Beszlingh.
Herborn Capella Ilerbringen. Patrona : Sancta Trinilas.
Jacobsbern Capella Jacobs/.bergh est hcremitorium. Patronus : sanclus Jacobus.
i Ecclesia in I\odenborn. ()o communicantes. Collator : abbas Lutzemburgensis.
Rodenboni | Patronus : sanctus Nicolaus. Pastor : dominus Joannes \\arcken, provisus a
( Rcverendissimo, vigore induiti a])ostolici.
B Roodl-sar-Syr Ecclesia in Roide'''. Pastor : dominus Erneslus ab HeistorlT.
j Libéra capella in villagio Gtrscli. Collatrix : domina in Girscti et EU. Paiioiiiis :
"^""'"^ \ sanctus Wilhbrordus. Possessor : pastor in Colpach'-.
Kilhurfl; llilharij.
I\. DFXANATUS KILBUUGH VUT HIEDBI IIGH.
KilbaKj ; liunibogen; (iruss-
Lilqen; Niedcr-Oejllingen ;
Irsch; Serrig; Tawern;
OrdorJ; Gindorf.
S. -Thomas- sur -Kyll; Bos-
porl ; Riltersdorf; Nridcn-
bach; Meisburg; Dcudes-
feld; Scinsfeld : Arenratli.
Seffern .
Bnrbacli . .
lleilenbacli.
Sejferwcirh
Lasel
CoUcgiala ecclesia in Rilburgh. Primo omnes canonici capituli fecerunt profes-
sioncs fidei'-''. — Cantoria, scolasteria, custodia cuni decauatu sunt digni-
tates. . . — Sunt duodccim prebenda. — Halient incorporalas bas ecclcsias,
nenipe Bombogon, Lietigh, Inlerior Ulllingon, Irscli seu Serich prope Beurich,
Taverna, Ordord", Gyndorfl", Kylburgh. Plebani autem in Lietigh, LlHingen
et Kilburgh sunt amovibiles.
Tria sunt allaria l'undata, quorum collatio est altcrnativa inter domicellos de
Denszbergh. Altaris Sancti Nicolai possessor : Jacobus \'ianden. de kil-
burgb. • — Altaris Sancli Antonii possessor : dominus Mathias de Oiiszfelt.
- — Altaris Sancli Cieorgii possessor : dominus Johannes Kilburgh, sacel-
lanus in Lietigh.
In monasterio monialium Sancti Thoma'. Sunt ordinis sancti Benedicli , secundum
regulam sancti Bernardl. Earum sunl undccim profess;p et velata-. — Habenl
septem incorporatas ecclesias : Boiszport , ReutlcrszdorlF, Nicdenbach , Meysz-
l)urgh, Oudes/I'cll, Syns/lelt, Arenraidt.
Ecclesia in Seffren. 35o communicantes. Collator : abbas Prumiensis. Et est in-
corporata monasterio ibidem. Patronus : sanctus Laurentius. Pastor : dominus
Pptrus Prunszfell. Est aulem liligiosa inlcr ipsum et dominum Everhardum
Giesener, apostolice pro\isum. Dominus aulem Petrus est per abbalem presen-
tatus et quoque investitus, et personaliter residet : aller autem Conlluentia- aul
circa Coniluenliam, eslque ibidem lienelicialus.
Capella Boirbach liabet cimileriiuu. Palivna : sancta Margarelha.
Capella llellenbach habet eliam cimilerium. Patronus : sanctus Petrus.
Capella Urwicb eliam habel cimilerium. Palronus : sanctus Joannes.
Capella I.ansel. Mie sunl onuiia sacramenla. Palrona : sancta Helena.
(1) Le l'ctil Codiv poitf Ici IXocdc fraju- Minsdoif
« CI',, i.Uis l.aiil, p. iiSi..
Ci \oir, cliei lleyilingcr ((>. SSlî-SS-), lc> noms de
ililTériMils oliuiioinc!.
VISITATION DE L'ARCHIDIACRE DE LONCilVON E.\ 1570.
125
KOMS MODERNES
Bt.NEFK.IA.
Ecclcsia in Mt-dinbadi. 70 coiniiiunicantes. Coilatrix : abbalissa Sanrli Tlioma-.
Patroniis : sancliis l'elnis. — Pastor : doniinus \ alentinus a Sancto Thonia,
A Aei(lejili(i(h { canonicus in Kilbui-gh ; non rosidet. Habet autom sacellaniun rcsidentem , do-
minum Bartholomeum Ucctanum , Leodiensis dioca-sis, monachum professum
qui e\ Sanrto Vito, postquani ecclesiœ deservivisset. . .
1 Ecclesia parrochialis Kilburgh. 4oo commnnicantes. Est incorporala rcclesicE col-
.... I legiatir ibidem. Pafionns : sanctus Maxlniinus. Pastor : dominus Jacobus
J j Mole, deranns. — Dominus Nirolaus Pellzer, canonicus, deservif ecclesi:p nni
I pastore.
Weicli Capella \\ ich habet cimilerium. Patronus : sanctus Nicolaus.
Malberg Capella Mailbrech. Patronus : sanctus Quirinus.
Wihecher Capella \\'ilszacker. Patronus : sanctus Nicolaus.
l Ecclesia in GendorfF. Go communicantes. CoHafor : decanus in Kilburgh. Est in-
B Giiidoif. corporata ecclesia^ collegiala». Patronus : sanctus Urbanus. Pastor : dominus
( Jacobus Kilburgh , canonicus ibidem et ecclesia' deservit.
( Libéra capella i rszl'ell. ào conmnmicantes. Patronus : sanctus Petrus, et dependel
OrffM a predicta ecclesia GendoriF. Hic sunt omnia sacramenta, ut in parrochiali
( ecclesia.
f Ecclesia in Synszfelt. 000 commnnicantes. Abbas Sancti Maximini nomina-
,. . ^., I tionem et abbatissa in Sancto Thoma presentationem habet, estque incorporata
■'' j Sancti Thomir monasterio. Patronus : sanctus Dionisius. Pastor : dominus
( Michael de Vianden.
Steinhoni Capella Sleynborn. Patronus : sanctus Hupertus.
Kilhttrgweiler Capella Wyler. Patrona : sancta Lucia.
•^ Sankl-Johann Capella Sancti Joannis. Patronus : sanctus .loannes.
/ Ecclesia in OrdorlT. 200 comumnicantes. Collator: capitulum in kdburgh, cui est
r\ J ( I etiam incorporata. Patronus ; sanctus Martinus. Pastor : dominus Petrus
Urdort < t • • i- ..- n • • 1 1
j Ljessem, vigore prœcum regalium. Saceilanus pastons, qm apud popuium re-
( linquebatur tempore pestis, luit perineptus.
„• ,,. ( Capella Liessem habet cimiterium et Eucharisliam. Patronus : .sanctus
t^icKiiefseiii i, . .
( -Maxnninus.
/^ 1 r \ Capella GondorlT habet ctiain cimiterium et Eucharistiaiu. Patronus : Très
Lrondoif f,
■' ( rieges.
Tj I i) Capella Badenhem etiam cimiterium cum Eucharistia habet. Patrona : sancta
l Maria.
(Ecclesia in Keyll. 2 5o communicantes. Collatores : comités de Manderscheit ,
o Obcr-kail < Dhun, KeyU, Salm, etc. Patronus : sanctus Michael. Pastor : dominus Nicolaus
f de Viler prope Kilburgh.
Eisenschmilt Capella Isenschmvt. Patronus : sanctus Servatius.
1 Capella Bettenfelt habet omnia sacramenta. Patronus : sanctus .loannes
Belteiifeld Baptista. Pastor habet hic capellammi résident em , dominum Jacoinmi de
f Fabrica.
Meerfeld Capella Myrfelt. Patronus : sanctus Joannes.
Dalhcm (r. de Bilhiirr/) .... Ecclesia de Dailhem, Dalcm ". Pastor : dominus Petrus Schleitz.
"' Le collaleur île leglLsc de Dahlem n'est point ici
désigné, mais le registre de visilation de i5()i) indique
comme tel l'abbé de Himmerodt (He\dinger, [>. iio;cf.,
ri-dessus, p. 86 d).
J26
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
A Trimport Capellu Trymperteii^^K
iEcclesia in Dudesîfelt. 1 5o communicantes. Collatrix : abbatissa monasUrii
Sanrfi Thom<e et est monasierio incorporata. Patroni : [sancli] Simon et Jnda.
Pastor, (lominus Pctras a Sancto Thoma, canonicus ad Sanctum Paulinum;
non residet. Ejus sacellanus : dominus Joannes Gendorff.
( CapcHa A\ iedenbach habet ciniileriiun et Eucharistiam. Patronus : sanctns
Weidenbach | i^^,^^^^ Baptista.
1 Monastcrium Montis Sanctae Helenae, ordinis Craciferoratn secandam regulam divi
neienenoerg j Aiifjustini. RcUgiosi hic fiint sex, qaoram qiialaor sacerdotes et dao laici'''.
S Ecclesia in W el/.pillich, Welsbillich' .Pnstor, dominus Theodoricas Colphinas ,propter
scft >i (</ I pesiem ibidem grassanteni , non compamit modo.
B Eisenach Capelta Isemach.
Gihem Capella Giltzem.
Moehn Capella Meyen.
Newel Capella Neaffel.
Ollc Capella Olk.
! Ecclesia in Iltel. 200 communicantes. CoUator : capitidum Palatiolense , cui est
incorporata. Patroni : sanctus Dionisus et sanclus Martinus. Pastor: dominus
Cristophonis (ireilzei', canonicus Palatiolensis; non residet. Ejus sacellanus :
dominus Petrus Leidenborn , pastor in Frenckingen.
Ideslieim Capella Edessem habet cimiterium. Patronus : sanctus Andréas.
Jdciilicim Capella Idenhem habet cimiterium. Patronus : sanclus Elligius.
Hofweiler Capella \V\ler. Patrona : sancta Agatha.
I Ecclesia in Manderschoit. 125 communicantes. CoUator : reverendissimus doiiii-
... 1 nus nosler cum comité de Manderscheit, alternative, ut dominus Joannes
Manderscheui j vjiatfelt, sacellanus, retulit ac quoque inlellexit. Patronus : sanctus Huperius.
' Pastor : dominus Mathias Statfelt.
r> Bleckhausen Capella Plerkliusen. Patronus : sanctus Anthonius.
■ Sankt-Lucia Capella Sancta> Lucia\
i De ecclesia in Spiclier et de ejus capellis, nempe DudeldorlF et Mottrich, habes in
Speicher < registro prioris visitationis. Ecclesia in Spicher in priori visitatione anno 15(19
j visitala !''.
Metterich Capella .Mettrich.
Dudeldorf Capella Hudeldorfr.
'■' La Visitation de 1369 nous apprend que celte clia- du doyen de l'église métropolitaine. L'article qui lui e*t
pelle, dédiée à sainte Marguerite, était à la rollation de consacre mentionne aussi les chapelles de Beilingen et de
l'abbé de Ilimmerodt (Ileydinger, p. iio; cf., ci-dessus, llerforst, ainsi que les églises de Dudeldorf et de Mette-
p. 86 n). rich :
'*' Les noms de ces religieux figurent dans le Petit Codex Ilein in sacello BitUiuien . . . :
(voir llevdinger, p. 334). Item in sacello Ilcnorst. . .;
W Le registre de Visitation de i56() permet d'ajouter Item Dadeldorff'rst parochialis ecclesia el Metterich <jUoqtii- .
que l'église de Welschbillig était dédiée ù saint Pierre et que dépendent ah ecclesia Spicher et saut unius collationis.
que la collation en appartenait au chapitre métropolitain Quulihcl autcm illartun habet propriam sacellanum ^Hcydin-
(lleydinger, p. 4i5; cf. , ci-dessus, p. 8(j ni. gcr, p. ii4; cf. , ci-dessus, p. 86 k).
'' Selon la visilation de 1 069, l'église de Spiecher, consa- Le curé était alors un certain Yalentin [ ibidem ; cf. p. 3 1 3
crée à saint Jacques et à saint Philippe, était à la rollation du même volume).
VISITATION DE L'ARCHIDIACRE DE LONGUVON EN 1570.
127
NOMS MODERNES.
^ Tj- 1. j Monaslerium Hyiiiiiierodense , orf/mii- Cistercieiisis. Religiosi aulcin saut quimlecim.
\ résidentes '■^K
Gransdorf Ecclesia in (ïrainszdorff '^'. Pastor : dominus Valentinus Bynszfeit.
BimfeU Capdla BynsfcU.
Dahlem (c. de It ittlicli). . . . Cupella Dahlem.
Landsciwid Capella Landschit.
B Saiikt-Nicolaus Capella Sancti Nicolai '''.
i Ecclesia in Slaidtfelt. 5o communicanles. Collator : cornes de Keyl. Patronus :
Meder-Stadfeld < sanclus Sehastianus. Pastor : dominus Mathias Staitfelt, etiam pastor in Man-
( derscheil.
Scliutz Capella Schotz. Patronus : sanctus VVendaUnus.
! Ecclesia in Meiszbergh. 5o communicantes. Colkitrix : abbatissa monasterii Sancti
Thomae et est monasterio incorporata. Patroni : sanctus Pancralius et sanctus
Bartholomeus. Pastor, dominus Joannes , reliquit ecclesiam et alio se contulit ;
sic carent pastore et administratione sacramentomm a festo Joannis.
1 Ecclesia in Prunszfelt. 900 communicanles. CoHatrix : abbatissa Inferioris Pru-
Pvonsfeld < mia', et est suo monasterio incorporata. Patronus : sanctus Remigius. Pastor :
' dominus Gerardus.
T 7 I i Capella Lunenbach habet cimiterium cum sacramento. Patrona : sancta
c Laenebacn \, ^,
( Margaretha.
r\, jT 1 7 ■ 1 i Capella Habscheit habet omnia sacramenfa, ut in parrochia. Patronus :
Uber-Habscheul < . iv 1 '
f sanctus IVicolaus.
Watzeraih Capella VVatzeradt. Patronus : sanctus Bartholomeus.
Masthorn Capella Maistern. Patronus : sanctus Mathias.
l Ecclesia in Romerszliem '"'. 200 communicantes. Collatrix : abbatissa Inferioris
Roinmerslieini { Prumia», et est monasterio incorporata Patroni : sanctus Maximus et sanctus
( Hupertus. Pastor : dominus Paulus Oidtfelt.
i Ecclesia in Wetteldorff. 55o communicantes. Collatrix ; abbatissa monasterii
D Wetteldorf / Inferioris Prumiœ. Et est incorporata. Patronus : sanctus Leodegarius. Pastor :
( dominus Joannes Wilferdingen.
Schoenecken Capella in Schonecken. Patrona : sancta Anna.
Seiwerath Capella Syvert. Patronus : sanctus Lampertus.
Nicder-Hersdorf. Capella HeisztorfT habet cimiterium. Patronus : sanctus Sehastianus.
! Ecclesia in Lichtenbergh. 5o communicantes. Collator : comes de Brandenborgh.
Patronus : sanctus Gantrolphus. Pastor : dominus Joannes Habschvt ; non resi-
1 1 11 • Il -1 T ■ . 1 . 11 1 .
det, sed est sacelianus m VVaszwuer. Ipsuis vero pastoris hic sacellanus dominus
^ Anthonius a Kikelszhusen.
B Halenbach Capella Hallenbach. Patronus : sanctus Marcus.
»'• 1 I I ( Ecclesia in Luvch. i.'io communicantes. Collator : abbas Epternaccnsis. Patronus :
nieaer-LaiicIt { %, ■ t, 1 • r> t 1 "
( sanctus Martmus. Pastor : donunus Fetrus Luych.
'*' Rommerszhem, clans ii , n'snlte tl'iini' l'aiite typographique.
''' Voir leurs noms, d'après le Petit (lodex, chez Hey-
dinger, p. 334.
''' Le coUateur, non nomme ici , est indique par la Visita-
tion de 1569 : capitutum Sancti Simconi^ (Ile\ding('r, p. ai 1).
<'' A ces quatre chapelles qu'elle qualifie sacella . la visite
de 1069 ajoute la chapelle de Spang , Siucltum Spangli
(Heydinger, p. '1 1 1).
128 DIOCKSK DE T\\\:\ ES.
NOMS MODERNES. IJE\EFIi:lA.
I Ecclesia in Budeszhem. 600 communicantes. CoUator : abbas Prumiensis. Est
A liiiedesheim • inror|)()ratii monasterio. Patronus : sanclus Petrus. Pastor : dominiis Michael
( a Bes/.iingen.
,,. „ , . ( CapcUa V\ almers/.en habel rimilorium et Eucharistiam. Patronus : sanctus
[Valleislieim { i,. ,
^ Micolaus.
Schwirzheim (^aiiclla Scimicrtzem habet cimiterium. Patrona : sancta Margaretha.
Oos Capclla Oisz habet cimiterium. Patrona : sancta Maria.
Kopp Capella Cop habet cimiterium. Patronus : sanctus Elig^us.
,, , , , ( Ecclesia Murolbach 4oo communicantes. CoUator : ablias Prumiensis. Patrona :
( sancta Maria. Fastor : dominiis W ilnolmus .Murelbach.
... , ( Capella Beriszber hai)et ciiniterium et Eucharistiam. Patronus : sanctus Ni-
iSirresborii ■ ■ ,
/ colaus.
... i Ciipella l.eissingen liabel cimiterium et Eucharistiam. Patrona : sancta
■^ ( Margaretha.
Sanhl- Alcxaudev In capella Sancti Alexandri sunl a allaria.
Deiisborn Denzsborn. Pasior fuit citatus per decanum. . .
^ HT-i n M 1 ■ n 1 Visitata; iuerunt moniales in monasterio Inferioris Prumiae. Sunt ordinis sancti
C i\ieacr-l'iiiem; Mchnnq; nom- \ ^ ■,. . „ „ , . . „ , .
nirrsh im- W tt 1 1 ri'- ) i>enedirti. Earum sunt octo prolessji» et veiata; et una novma. — tjcclesias
r\} 1 ■ ' n ru i incorporatas habent, nempe Merinch "', Homerszsem. Wetteldorff, Oitzem,
' Jnlerions Pnmiiae, Frunszleit.
[ Ecclesia in Flerinck. 200 communicantes. CoUator : comes a Manderscheit Tlioo-
h'I , .■ . , , ] dorinis. Patronus: sanctus Lucas. Pastor : dominus Petrus Sybertz , clericns;
1 nescitur ubinam agat; est autem viginti cpiinque annos natus. Ejus saceUanus :
[ dominus Joanncs Bergh.
Olierllersdoif Capella in Superiori Ileisztorfi" habet cimiterium. Patrona : Sancta Crus.
Gondehheim Capella Gunimelzhem habet cimiterium. Patronae : Fides, Spes, Charilas.
I Ecclesia in Olt/em, 800 communicantes. Collatrlx : abbalissa Inferioris Pimniiae.
Olzheim , Et est quoque monasterio incorporala. Patronus : sanctus Brictius. Pasior :
( dominus Joannis Stridscheit.
/-> 1 j .. ( Capella Gimdenbreth habet riniiteriuiii et Eucharistiam. Patronus : sanclus
( Dionisius.
rr 7 I ( Gipella lleriiiers/.paiidt : cimiterium lum Eucharistia. Patrona : sancta
\ Ursula.
Klein-Lungenfcld Capella Langenfelt : cimiterium. Patrona : sancta .\galha.
n ji \ Capella I\u\tz, sub comité a Gerlisteyn : cimiterium. Patronus : sanctus Ni-
\ colaus.
i\cticndoif. (Capella NouwendorJT: cimiterium. Patronus : sanclus Hupertus.
Q^Diont \ CapeUa Urmotten. Sunt omnia sacramenta. Est sub comitis de Manderscheit
\ domiuio. Patrona : sancta Margaretha.
Weindu'im ( Ecclesia in Wyntzem. 200 comumnicantes. CoUator : pi-^l'ectus in Hartelsteyn.
) Patronus : sanctus \\ illibrordus. Pastor : dominus Georgius Besihngen.
i In ecclesia coUegiata Beata' Maria- Prumiensis. — Sunt duodecim prebenda\
Pnicm > inter quas decanatus solus est dignitas' . — llabcnt duas incorporatas eccle-
! sias , unam in (^.oloniensi , alternm Leodiensi diocesi ' .
W Mn;ùrh M.
"' On |>i'iil \oir dans HoMliiiger ;p. o.')i)) lis noms di-s 1 li.anoin.vs ilo Nolrc-Damo do Prnem, on 1070. — '•) Uoilol-
l.olri. ,1 lil,Malf(IlfuIinger}.
VISITATION DE L'ARCIIIDI \('.RE DE LONGIJYON EN 1570.
1-29
NOMS MODEllNES.
1 Ecclesia parrochialis Inl'piioiis Prumia'. 200 coiiiinunicanlos. Collatiix : abbalissa
A Niedcr-Piaem Infcrioris Pruiniae. Et est monastcrio incorporata. Patron! : sancll Gonlianus et
( Epiiiiachus. Pastor : doiiiinus Joaniips Daiszhurgh.
Weinsfeld Capella Wynszfelt. Patronus : sanctus Leonardus.
In nionasterio Sancll Salvatoris Piuiiiiensis. Sunt ordinis sancli Benedicti et
lenent illiiis regulam. Sunt eoruin oclo ])respntes, (|uorarn unus est novitius
et sex absentes , panocliiales ecclosias régentes. — In diociesi Trcverensi liabenl
Priiem; Seffern; WiKvicuilcv. duas incorpoiatas ecclesias, nempe Seffren et Waszwiler.
J De hospitali apud ecclesiani colleglalani est extructum et eiectum pro pauperibus
f et peregrinis , cujus magister est decanus ecclesiœ collegiate Pruiniensis. Caret
\ altari et nunquam ibi fuit altare aliquod.
i,i- . \ Ecclesia in Fleiszeni. 6(j communicantes. Collatores : doiniielli de Enscheiingen.
j Patrona : Sancta Crux. Pastor : dominus Matliias Bii'dburgh.
Wachfarl Capella libéra Wachfart habet cimiterium. Palrona : sancta Maria.
I Ecclesia in Hitterszdorff. 1 5o communicantes. CoUatrix : abbatissa monaslerii
B lUlf-idn-f ) Sancli Tlioma-, cui est incorporata. Patronus : sanctus Martinus. Pasior :
•' ■ ■ ■ ■ Mathias Textor, de liiedburgh, clericus. Ejus sacollanus : dominus .lacubus
( Etteklorff.
Eveil Capella Even. Patronus : sanctus Cleniens.
Matzen Capella Maizen habet cimiterium. Patronus : sanctus Nicetius.
\ Ecclesia in BicLendorll". 2 50 communicantes. Collatores : abbas Epternacensis.
Bickendoif. Patronus ; sanctus Marlinus. Pastor : dominus Nicolaus, regens in Contz. Ejus
( saceilanus : dominus Joannes Vienensis.
Nattenheini Capella Nattheni. Patronus : sanctus Nicolaus.
[ Ecclesia in Birsztorff. 25o communicantes. Collatores : domicelli Félix Bentze-
c IMcrnlorf. raidt, Henricus Nassauw , Gregorius de Ensclieringen. Patronus : sanctus Mar-
( tinus. Pastor : dominus Theodoricus Wiler.
Wiersdorf. Capella WirszdorfT. Patronus : sanctus Marcus.
Oberwciler Capella Oberwiler. Patronus : sanctus Erasmus.
Liessein Capella Luessem. Patrona : sancta Catharina.
pj • _ ( Ecclesia Elenlz. 1 60 communicantes. Collator : domicellus in Harlelsteyn. Pa-
( tronus : sanctus Pancratius. Pastor : dominus Mathias Mole, de Kilhurgli.
D ScMcid Capella Schleidt. Cimiterium. Patrona : sancta Barbara.
Il/- I /• l Ecclesia in Wissendorff. 60 communicantes. Collator : domicellus de Meilburirh
( ni Ham. Patronus : sanctus Martmus. Pastor : dominus Uonnnicus ISoysz.
Brecht Capella Breicht. Capella; sancta Lucia patrona.
' Ecclesia Bealt-e Maria; Virginis in Biedburgh. 35o communicantes. (Collator : do
micellus Joannes de Brandenburgh , dominus in Mcsenbergh et Schem'cn.
1 Palrona : sancta Maria. Pastor : dominus Mathias Nicolai. Sunt G alta-
I ria '". — Altare Sancli Nicolai. . . cujus pasior est collator. . . et ejus pos-
I sessor dominus Mathias Fleiszem. — Allare Trium Regum confert ctiani
Notre-Dame J à Bilhurij . . . . / pastor. . . Illius rector : dominus Jacobus Etieldorff. — Altare Sanclae Cruels
1 collatores : domicelli de Ensclieringen in Castro Biedburgh. Ejus rector : do-
I minus Leonardus Cornicula, decanus sedis christianitalis. — Allare Sancti
I Sébastian!. . . Ejus possessor : dominus Mathias, pastor. — .Miare Divi Bar-
tliolomei. . . cujus collatores sunt domicelli (histophorns Koibe et Joannes
\ Koibe; illius autem possessor, dominus pastor.
'■' Le rcgislri! ne <léslgni' niiiiiménient que cinq de ces autels, et, ci-après, ([ualrc si-ulemont des siv aulols do Saint-
Pierre de Bitburg.
HISTOR. DE hRAM.E. — rOllLLKS, V. >7
130 DIOCESK DK TRKVKS.
NOMS MODERNES.
Slaltl Capclla Stall. Palrona : sancta Anna.
Ecelesia Sancti Pelri in Biedburg. 200 communicantes. Collalor : abbas Beats
Mari.T Virginis ad Marlircs prope Treverim. Patronus : sanclus Potrus. Pastor :
dominus Mathias Kilburgh, de Biedburgh. Sex altaria. — Altaris SancUe
Mari;e Virginis coUatores : doiiiicelli ab Enscheringen in Biedbui-gh. Et pos-
sessor : pastor dominas Mathias. — Altaris Sancta- Cruels collator : dominus
Saint-Pierre , à Bitbury. . . . ( pastor. . . et illius rector est ipsemet pastor in Dailhem, dominus Petrus. —
j Altare Sancti Micliaelis conférant doiuicclli de Enscheringen in castro Biedburgh
I et iUi de Elsenborn, alternative, cujuspossessor est dominus Mathias, pastor in
[ Fleiszem. — Altare Beats- Marias Virginis et Sancta- AnncE conférant etiam
I prelati domicelli de Enscheringen, cujus rector est dominus Mathias de
Karelszhusen.
Mashohier Capella Maiszholter habet ciiuiterium. Patronus : sanctus Nicetius.
Moetsch Capella Meersch habet cimiteriuni. Patronus : sanctus Erasmus.
/ In liospitali Bidburgensi. Hospitale Sancti Joannis Evangehsta- est pro debilibus
I personis transeuntibus per noctem suscipiendis, cujus coUatores sunt decanos
1 christianitatis in Kilburgh et Bidburt;h, et justiciarius loci, ut constat ei litteris
j, . , , I approbationis Dietheri et Boeiuundi archiepiscoporum Treverensium. Item
•^ j quoque pastor ecclesiœ Beatae Maria- Virginis, ut constat ex sententia compro-
i missi per certos arbitros, anno iSag, vicosima nona mensis martii lata. Pos-
[ sessor est dominus Leonardus Cornicula. decanus sedis christianitatis, qui
\ soluni habet collalionem a judice looi , propter certas causas.
I Ecelesia in Schleitwiler. 25o communicantes. Collatrix : abbatissa in Horreo.
B Sclileidweiler | Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Ilelias Hevmansz, celerarius ac
( sigillifer curia; Treverensis. Ejus sacellanus : dominus WiUielmus Spicher.
r» ( ("anella Zemmern habet cimiterium et omnia sacramenta. Patronus : sanctus
/.emmer l C
( Ivenngius.
r\ 1 J- i tlapolla OrnlioilTen habet cimiterium et Eucharistiain. Patronus : sanclus
Ureiihofen l [, ,
•' j aeijastianus.
Preisl Capella Prvst liabet cimiterium et Eucharistiam. Patrona : sancta Cecilia.
Rodl Capella Boid. Patronus : sanctus Michael.
1 Ecelesia in Sulm. i5o communicantes. CoUatores : domicelli de Metternich
c Siielm Alivr,Zandt, domini in Bourscheit. Patronus: sanctus Petrus. Pastor: dominas
f Joannes Horspllt.
Scharflnllifi Capella Scharpillich habet cimiterium. Patrona : sancta Maria.
Roehl Capella Beidlo habet cimiterium. Patronus : sanctus Martinus.
Aiiw-1 r 1 Kil ^ Ecelesia in Auw. loo communicantes. Collator: abbas Sancti Maximini. Patrona :
j sancta Maria. Pastor : dominus Leonardus Odeler.
Preist Capella Prysz habet cimiterium cum Eucharistia. Patrona : sancta Cecilia.
1 Ecelesia in Meckel. 80 communicantes. Est incorporata monasierio Montis Sanct.e
D Meckel \ Helenae. Patronus : sanctus Bartholomeus. Pastor : Irater Joannes Roist, ordinis
' Sanctœ Crucis, dicti monasterii professas.
Esslimjen Capella Enszlingcn. Patrona : sancta Barbara.
1 Ecelesia in Dockendorff. 100 comnmnicantes. Collator : Bopertus ab Ensclie-
Dockendorf. ■ ringen, prepositiis ad Sanctum Sin\eonem, cuni suis coheredibus. Patronus :
( sanctus Martinus. Pastor : dominus Petrus Messeridi.
Inijendorf Capella UnendorlT. Patronus : sanctus Andréas.
n /r \ Ecelesia in Pellin^en. /lO communicantes. Collalor : abbas IlNmenriKlensis. Pa-
■^ ■' ( troiius : sanotlI^ Beinigius. Pastor : dcimiiius Petrus Beflîngen.
VISITATION DE L'ARCJIIDT VCRE DE LONGUYON EN 1570.
131
NOMS MODEUNKS.
l'.ENEI'lf.rV.
i Ecdcsia in Holfzwilor, Srhunckwilcr'''. loo communicanles. (^ollalores: domicelli
A Schaiilnveilar de l'xmrschyt. Patronus: sanotus Michael. Pastor: dominus Pcirus Atneldingen,
( de Vienna.
Hohthiiin Capella Hollzem habet cimiterium cuin Eucharislia. Patrona : sancla Maria.
1 Ecclesia Altzdoiff. 2 5o communicantes. CoHafoies : domini a Meisenbergh. Pa-
Ahdorf lionus : sanclus Petrus. Pastor : dominus Leonardus Coinicula, decanus setlis
' christianitatis Kilbur£;ensis.
W lUfcl I S Capella Wolszfelt babet cimiterium et Eucliaristiam. Patronus : sanclus
\ Huperlus.
Nieder-WeU ^ Capella ÎNiederwysz babet cimiterium et Eucliaristiam. Patronus : sanclus
) Joannes Baptista.
B Kaschenbach Capella Kirszenbacb habet sobmi cimiterium. Patronus : sanctus Thomas.
I Ecclesia in Messerich. 1 5o communicantes. Collaf rix : domina .loanneta a .SwarUen-
Messerich burgh, relicta vidua quondam domini Joannis ab Enscheringen, dum viveret
j cancellarii Treverensis. Patronus : sanctus Martinus. . . Pastor : dominus
( Mathias Wyler.
Nieder-Stedem Capella Stedem habet cimiterium. Patronus : sanctus Jacobus.
Oher-Sledem (Capella Oberstedem. Patronus : sanctus Brictius.
1 Ecclesia in MettendorlT. ■yOO communicantes. Est incorporata conventui donius
Meftendorf ■ Sanclaî Trinitatis Vienensis. Patronus : sanctus Joannes Baptista. Pastor : l'ratcr
' Bartholomeus, professus monachus dictis domus Vienensis.
c Lahr Capella Layr habet cimiterium et Eucliaristiam Patrona : Crus Sancla.
Huettingen Capella Hutlingen. Patrona : sancta Catharina.
Nieder-Geckler Capella Jeckler. Patronus : sanctus Martinus.
! Ecclesia in Noiszbaum. i5o communicanles. Est incorporata conventui domus
Sancl.TR Trinitatis Vienensis. Patronus : sanctus Petrus. Pastor : fraler Michael
a \Villz, professus monachus diclœ domus.
Freiliiificn (lapella Frelingen. Patronus : sanctus Gregorius.
I Ecclesia in Stockem. 5o communicanles. CoUator : abbas Prumiensls. Patronus :
sanclus Huperlus. Pastor: dominus Colinus a Novo Castro: non residet, sed
1 • • IVT f !-> 11 1 • I II
regens est ecciesiae m INovo Castro. Ejus sacelianus : dommus Joannes Ku\l,
de Prunszfelt.
Ait H tt' no i ^'^'i'^ Bettingen. 12 communicanles. Collalor : comes in Betlingen. Patronus :
I sanctus Petms. Pastor : dominus Joannes Erpeldingen.
i Ecclesia in Fi-enckingen. 200 communicanles. CoUator : comes in Bettingen.
Patronus : sanclus Maxiininus. Paslor: dominus Peirus Levdenborn: non re-
■ 1 1 . 1 ■ • r 1 1. II 1 • •^ T I. 1
siuel, sed régit ecclesiam in Ittel. Ljus sacelianus : dominus Joannes Erpel-
dingen , pastor in Bettingen.
Wcltlirirjeii (lapella Wellingen. Patrona : sancta Agatlia.
i Ecclesia in Buysterl. 200 communicantes. Collalrix : domina comilissa de Salm,
Baiistert ' Brandenburgh , Falckensteyn , Bettingen et Everlingen. Patronus : sanctus
' Maxiiiiinus. Pastor : dominus Joannes de Schirren.
F. HueUcrsche'ul Capella Huderschit. Patrona : sancla Anna.
Oher-WeU ) ecclesia in VVysz. 200 communicanles. Collalor : dominus de Manderscheit.
' ' ' / Patronus : sanclus Remieius. Pastor : dominus Joannes Fabritii a Novocastro.
'■) C,
iHi' ajoutr, au-dessus de la ligne, ci d'une autre main que le préci'
132
DirX-.KSK l)K TliEVKS.
NOMS MODERNES.
A Netierburfi-fur-Eiiz
Oiitsclieiil .
Krclesia in Novocasiro. 700 communicantes. Collator : cornes a Mandersclieil.
Palronus : Sanctus Nicholaus. Pasior : doiiiinus Nicolaus Kronenburf^h. habi-
tans in Woll'apud heielicos et ibidem régit. Ejus sacellanns : dominus Colinus
I a Novocaslro, pastor in Stockem.
In saccllo Sancli Klig^ii in oppido, ecclesi;i' parrochiali incorporato, sunt
I 3 ultaria... Illiusque rector est dominus Colinus supradictus. Allaris
Sancli Gregorii cuHator : cornes. Kjus possessor : dominus Joannes, pastur
in Obciwys/., supranominatus. — Altaris Sancta; Luciae coUatores : domi-
celli de Zyvel. Possessor : predictus dominus Colinus'''.
Ecciesia in Oidlscheidt. 65 communicantes. Collator : dominus Theodoricus de
Manderscheit L., pr:rfectus in Novocastro. Patronus : sanctus Petrus. Pastor :
Joannos Servatius, prelecli filius, clericus. Kjus sarellanus : dominus Joannes
de Novocastro.
]'\ axivcUer; BcUiclieid; lier-
scbrid; Daclisciteid ; Ei-
clielnith; Nicdei -Greimcl-
scheid; Ober - Grcimel -
scheid, anj. Lumherisberg ;
Ifargavten ; Hcilhuusen ;
Hoellzclicn ; Kinzenhurg;
Kopscheid; Lascheid; Lau-
pcrath ; Manderfclieid-sur-
la Prûm; Miiucl; Alirls-
cheid ; Ober - Pierscli eid ;
Piniesfeld ; Phielscheid ;
Wuhchcid
Riiighuscheid.
Krautsclicid. .
B Allscheid
Ober-Weidingcii
Karlshaiiseii. . . .
Olinsclieiil
Esriifeld .
C Binsciteid .
Ecciesia in \\ aszwiller. 3.">o comnmnicantes. Collator : abbas Prumicnsis. Et est
monasterio incorporata. Patronus : Sanctus Johannes Baptista. Pastor : reli-
giosus dominus Bernardus Hilleszem, professus monasterii Sancli Salvatoris
Prumiensis.
\ Nomina autem capeliaruiii sunt hec et pagorum : Boilscheidt, Bereszcheidt,
Dytzscheidt, Ercheralt, (ïrvmelscheidt Infcrior, Gmnelscheidt Superior habet
cnpellam, llargarten, lleilhusen: ztim Iloltz habet captUani, Kunlzenberu'h ,
Copscheidt, Laischcidt, Lauberaitscheidt habet capellant, Manderscheit, Mau-
weî, Merelschcidt, Pûnteszfelt, Pluitzcheidt habet capellam , Wulscheit.
/
j Ecciesia in Uoichscheit. 2G communicantes. Collator : dominus in Adicht. Pa-
) tronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Jacobus HoUennich.
Capella Groischcidt. Patronus : sanctus \\ endalinus.
[ Alschidt, libéra capella. 3o comnumicantes. Sunt oinnia sacramenta. Satrapes
[ Vienensis dicil se esse collatorem , et ob id intrusit quendam dominum Henricum
1 modo ibidem regenlem. Attainen dominus Leonardus Cornicula, decanus sedis
< christianitatis, ail collationem ipsius capella- ail eum spectare, et se aliquando
eandem contulisse domino Mathi;e Piscatoris, regenli in Melterich, et eundem
in ipsius capelhe possessionem realem induxit. Pi-elatus autem dominus Hcn-
ricus nuUam habet investituram.
\ Ecciesia in \\ \dich. 90 communicantes. Collator : cornes de Mandei-scheidi in
l Novo Castro. Patronus : sanclus Alexius. Pastor : dominus Thilmannus Fabri.
i Ecciesia in (îarelszhusen. 'loo communicantes. Collator : minister Vienensis. Et
est incorporata convenlui ibidem. Patronus : sanctus Baitholomcus. Pastor :
( frater Nicolans RiszdorlT, professus monachus ipsius convenlus.
\ Capella in Olmerszchit habet omnia sacramenta. Patronus : sanctus Lau-
\ rentius.
I Ecciesia Eszfelt. 1 Tio communicantes. Colialor : minister domus Vienensis. El est
' quoque domui incorporata. Patrona : sancta Margarelha. Pasior : frater Phi-
( lippus, professus dicta' domus Sancta- Trinitatis.
Capella Bvnschit habet omnia sacramenta. Patronus : sanclus Nicolaus.
"1 Le Iroislèmc an tel n'i<t pas ilcsi^nr nommiinonl
VISITATION l)K i;\ r.CHIDIAC.rxK F)K LONdlYON EN 1570.
133
NOMS MODEHNES.
|-.K>KK1C[\.
A Bullciulorf.
LuiKJSUl . .
Mesenicli.
Moeisdorf.
Mclzdorf. . . .
Grewenicli. . .
Mesenich; Lu
Boni
sbcrg.
Kchlejitach
Irrel
Menninrjeii.
Minden. . .
Steinlieim .
Osweiler. .
PritemzurlaY.
D Ferschweiler .
Ern zen
Bcrh
Laaterboin . .
Godeudorf.
Stciii-Bech
fio.iport. . .
Gitst
Diclareikr.
F Echlernurit
Ecclesia in BoUendorfT. 1 5o commiinicantos. Collator : abbas Kplcrnacensls. Pa-
tronus : saiuliis Michael. Pastor : dominus Doininiciis Lussy.
Kcclesia in Loiigasura. ç)o communicantes. CoHator : abbas monasterii Sancii
Mathia» prope Treveiim. Patrona : sancla .Maria Magdalena. Pastor : dominus
Jacobus Urtzicb.
Ecclesia in Mosenicb. tTio communicantes. Capitulum Sancti Paulini, collator. Et
est incorporata capitulo. Patronus : sanctus Remigius. Pastor : dominus Ber-
nardus Kunstorff.
CapelJa MeiszdorlY habet ciinlterium et Euchaiistiam. Patronus : sanctus
Martinus.
Capella MetzendurlT liabel eliani ciuiittniuni ruin Eucbarislia. Patronus :
sanclus Nicolaus.
Capella Krevenich. Patronus : sanctus Rrictius.
Pastor binât uff Luyrscli in Monte'"', qua^ ecclesia non spectat ad Mesenicli,
sed est per se propria ecclesia.
Ecclesia in Born. 70 communicantes. CoUatores : domicelli de Heiden et de
Born. Patronus : sanctus Martinus. Pastor : dominus Theodoricus Boysz.
i Ecclesia in Epternaco. 1200 communicantes. Collator : universitas Treverensis et
\ est incorporata. Patroni : sanctus Petrus et sanctus Paulus. Pastor : mafiisler
( Joannes Hert/.ich.
Capella Irrel. Patroni : sanctus Simon et sanctus .ludas.
Capella Mennyngen. Patronus : sanctus Joannes.
Capella Mundem. Patronus : sanctus Silvester.
Capella Sleynem. Patronus : sanctus Thomas.
Capella Oiszwiler. Patronus : sanctus Urbanus.
( Capella Prum zur Leyen, libéra capella. Patrona : beata Maria Virgo. Colla-
( tores : communes domini in Meisenberj^'h , alternative. . .
Capella Ferszwiler. Patronus : sanclus Nicolaus.
Capella Errensem. Patronus : sanctus Marcus.
Ex capella Bech nemo comparait ad visitationein.
In Luterborn.
n ;■ ( Ecclesia in Balingen. 80 communicantes. Collatrix : abbatissa in llorreo. Patronus:
) sanctus Martinus. Pastor : dominus Coliniis a Novocastro.
Capella Gudendorff. Patrona : sancta Gertrudis.
Capella Bech habet cimiterium. Patronus : sanctus Gangolphus.
Ecclesia in Boiszport. 100 communicantes. CoUatrix : abbatissa Sancti Thonia'
monasterii. Et est incorporata. Patronus : sanctus Michael. Pastor : dominus
Petrus Lesch, reddituarius Reverendissimi, etc. Ejus sacellanus : dominus Nico-
laus Gulicb.
Capella Girst habet cimiterium. Patrona : sancta Maria.
Capella Dickwiler habet cimiterium. Patrona : sancta Maria Magdalena.
De hospitali in Epternaco Sancti Georgii. Est ad recipiendos pauperes peregrinos
lundatum, ut testatur abbas Gollridus l'^pternacensis anno millesimo ducen-
tesimo septimo, ac llermannum et Gerburdim conjuges dédisse sua bona hos-
pitali sito ad radicem montis parrocbialis ecclosiae, et quod idem hospitale a
fundamentoaedilicavit, donis ac elemosinis augmenfavit. . .
(') L'église de Liersherg, ici mrnlinnncp d'une façon incidente, ne |)nraît en aneime autre partie du registre
134
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
1 Ecclesia in WvnterszdorfF. 60 communicantes. Collatrix : abbatissa in Horreo. Et
Wintersdcrf. \ est monasterio incorporata. Patronus : sanctus Jacobus. Pastor : dominus Jo-
( bannes Orelbach, provisus a Reverendissimo , vigore indiilti apostolici.
Kersch CapelJa Kerisz. Patronus : sanctus Anlhonius.
K. 7- i Ecclesia in Idingen. 5o communicantes. Collator : abbas Epternacensis. Patronus:
'' ( sanctus Lampertus. Pastor : dominus Nicolaus Sutoris, de Epternaco.
!In monasterio nionialimïi in oppido Epternacensi . Earum sunt novem aul
decem, et sunt ordinis sancti Francisci. Patrem habent senem et decrepitum,
ordinis sanrfi Francisci, qui olim fuit guardianus apud Minoritas Treveris, et
inidta bona monasterii Trev[erensis] alienavit.
Udelfangen Ecclesia in Odelfangen, Odenfangen. Pastor : dominas Franciscus Bemcasld.
j. • -1 , ( Ecclesia in Trierwyler, Triertviler. Pastor : dominas Otho in Osan , regens qaidtim
I Angnstinensis.
Auch Ecclesia in Aha. Pastor : dominas Nicolaus in Horreo.
S.-Willibrod j à Echtcrnack. Monasterium Sancti Wilbrordi, ordinis din Benedicti, in oppido Epternacensi.
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DU DOYEN!VÉ DE ZELL, EN 1592.
Synodalis visitatio celebrata anno 1692 per decanalum Cellensem.
NOMS MOnERXES. BENKFICLA.
iCochme. Palroniis ecclesias : sanctus Martinus. Collatoics : deeanus cl capitiiluin
Palatiolense. Pastor : dominas Matthias Vitensis. Habet unum sacellanuiii
Joannom PolterstorlT. Sunt ibidem 7 altaria, ex quibus duo sunt dotata : Sancla'
Crucis et Sancti Jacobi. CoUatores altaris Sancta' (]iucis : familia dicta die
Schniten.
c î ; ;/ -j n ; i Ecclesia habet 3 fdias : Seel, Feidt et Doer, ciuas pastor et sacellanus ibidem
( admmistrant.
I EUentz. Patronus ecclesi.-e : sanctus Martinus. CoUatores : deeanus et capituium
Ellenz ' Cardonense. Pastor : dominus Joannes HeuITts a FanckeU. Sunt ibidem tria
' altaria parochiae incorporata.
p II , I f ^ Parochia habet unam filiam PolterstorlT. Ibidem est capella Sancti Andrœa',
■' ( cujus collatores domicelli de Monreall.
iEdiger. Patronus : sanctus [Martinus, episcopus]. Collator : praepositus summi
templi. Pastor : dominus Joannes Mausz. Sunt in ca septem altaria'"', quorum
duo dotata, scilicet altaria Sanct<-p Barbarae et Sanctœ Anna'. Eorum collator
pnppositus summi templi.
1 Haijct duas lilias, unam in Eller qua? habet proprium sacerdolcm Ibidem
B Eller '. commorantem, dominum Jodocum Wurtz de Lutzenradt, alteram in
( Lemenn, quam pastor cum suo sacellano Joanne Senhem deservit.
I Brem. Patronus : sanctus Laurentius. Habet i altaria, quorum proventus parochla-
Bremiii ^ sunt incorporati. Collator : pra'positus summi templi. Pastor : dominus
( Joannes Gezen ab Edigra.
Bearen Habet ecclesia unam lîliam in Beuren, quam pastor administrât.
i Aille. Patronus : sanctus Remegius. Collatores : deeanus et capituium Palatiolense.
AIJ. \ Habet tria altaria. unum nempe Sancta; Anns dotatum, cujus collatores domi-
( celli de Meitzenhausen.
AU 1 ( Habet unam illiam ad Sanctum Aldegundem , quam pastor cum suo sacellano
" j Hermanno Merhensi administrât.
[ Bolei. Patrona ecclesitE : sancta Maria Magdalena. Collator : nobilis Bernardus de
c Ihillay • Meitzenhausen. Possessor dominus Lhconardus Vitensis, pastor in Honthem,
f qui curât illam administrari per quendam Joannem AlITensem.
Slttbben In Stuba. Patronus ecclesiœ parochialis : sanctus Nieolaus. Habet G altaria.
i Habet duas fdias, nempe Neffe et Orschmidt. Capellam in NelTe administrai
dominus VVilhelmus Gulich. Ibidem est unum altare Beatie Virginis do-
tatum, cujus collator domicellus de Meitzenhausen. Capellam in Orsch-
midl inservit dominus Mathias Heuchers, reclor ulT dem Driesch.
f' La Visitation de iGoô mentionne seuiiMiient trois autels.
13G DIOCESK DE TREVES.
NOMS MODERNES. LENEFlCfA.
i Noren. Ecclesia; patrona : sancta Agatha. Collator : prspositus sumini templi.
Nehen Possessor: decanussiiinnii tcinpli. Hal)ct 3 altaria : ununi Sanrti Viti dolafiim,
( cujus collatores sunl lamilia dicta die Grcven, hal)itantesin Gevi'nich cl \\ ciler.
\ Habet unain iiliam Doppflszwllcr, ((uain administrât dominiii .loannes
f Schnledl, vicarius in (Àx-hme.
Senheni. Patronus : sanctus Ilemegius. Ciollatores : rapitulum cathedralis ecclesi*
Coloniensis. Ilabet 4 altaria ([uomin unum, nempe altare Beats Virginis, est
Senheiin satis lil)erallter dotatiim. De coUatura dubitatur. Dicunt tamen svnodaies (pod
alternalim comités de Spaenheim et noi)ilis l'aiiiilia die Mullen von Ulinen
hal)eanl pnesentafioncm.
Parochia habet très lillas; Mesenich, Grendcrichet Senhaltz, (piibiis pastor dotni-
,, . , ^ I • I c 1 nus Jacobus kelborL'h iina cum sacellano domino Joanne Kirchofi" inservit. In
. . .Senhaltz , est una capella a;inct.e Maria' Magdalena- henc clotata. Pr<Esentatio-
nein hiijus capella- lamilia dicta die Merlev in Conlkientia sibi jure patronatus
asscribunt.
[ Protif,'h. Patrona ecclesia; est sancta Margaretha. De coUatura dubitatur. Ecclesia
p . \ habet 4 altaria, quorum nempe Sancta- Crucis est dotatum. Collatores pastor et
•> ] synodales. Nonieii pastoris dominus Lheonardus Plaltzell. XuUum habet coUa-
' boratorem.
1 Ecclesia habet très capellas, qu.ne iiabent omnia necessaria parochialia.
B Fanhel Una est in [""anckell cui ipse pastor praeest; ibidem est unum altare Beala-
f Virginis dotatuni, cujus collator domicellus de Braunsperg.
( .\Uera capella in Ernst, <|UiB habet proprium sacerdotem, dominum Da-
Erml ( nieleiu Engelen. Patromis capella; : sanctus Salvator. Collator : domi-
( cellus de Braunsperg.
i Tertia capella Sancti Martini in Valvich, cpia; itideni habet proprium sacer-
Valwiij ' dotem. dominum Joannem Grissen ab Edigra. Collator : baro de Winnen-
( burgh et Bielstein.
i ^\lpheln. Patronus ecclesi;e : sanctus Bartholomeus. CompatroBus : sanctus Joannes
Aljlen < Baptisla. Habet tria altaria non dotata. Collatores : domini pra-bendati in Bis-
( scholYstein. Pastor : dominus Nicolaus Hauch. Nullum habet sacellanum.
Gevenich; Georqweikv ; Au- \ l'Vclesia habet Ires lilias, Gevenich, .lurgwiler et Odoradt, quibus pastor sa-
deralh } < ramenta ministrat.
y~,-j, , \ (jillenbeuren. Patronus : sanctus Martinus. Collatores : capituluni Sancli Florini
<: (jiUenbenrcn • ,■ n ,• u i . j i. •
( m (.oniluentia. Habet duo altaria.
<• 1 ... 1 1 label unam Iiliam in Schmidt , iiuam pastor, dominus Jodocus Mashs a
MiimU , , • • , , ' ' "^
( L,utzeradt , adnnnistrat.
Wolnieradt. Patronus parochialis ecclesiie est sanctus Marcns. Compatroni : sanc-
tus Michaell et sancta Maria .Magdalena. Collator : possessor der HerschafH
Wollincralh , Arres. .Sunt ibidem duo pastorcs : nobilis dominus Anlhonius Waltpodt a Bas-
senhem, canonicus Moguntinus. cujus vices gerit dominus Elegius a Sciialken-
meren, et dominus Michael Schoenbach qui commoratur in Wolnieradt.
F ,1 r> // i.'-i i Habet predicta ecclesia sex lilias seu capellas, Imeradt, Demeradt, Filli,
Immcralli; Uemeralh; lui:; \ „ i . , „ . c i. iir -i i j- .• i j .
c/ I 11/- I I >.■ 1 I ir : Mroen, VN mckeli et ochauszalH, quibus omnibus ptiedicti duo sacertlotes
Slinhn; \Viiikcl;ciiliHl:alt. . . ' ' r
f inservumt.
1 I.utzeradt. Patronus : sanctus Slephanus. Collatrix : abbatissa ad Sanctam l^athe
Lnl:cialli rinam in civitale Trevirensi. Pastor : dominus Matthias Idges, do Lut/.eradl.
' Ecclesia habet quatuor altaria, nidla dotata.
,-, ■ I \ Habel unam capellam IV-aUe \ ir''inis in nriesch iiuam reirit dominus Mat-
D Dncxch ,111 1 ,• 11 . i. j •■ ' ^
( lliKis lleiuliers. {.nllalor : lieverendissimus.
VISITATION DU DOYENNÉ DE ZELE, EN 159-2.
137
SOMS MODERNES.
1 Stroit/.Ijusfh. Patmnus ecclosia» est sanctus Vincontius. Collatores : alternis viiihus,
A Strolzbuesch ■ llevoiendissiiiuis et abhatissa ad Sanrtam Cathorinam. Pastor : Maternus Uader-
( mans.
PII f ,1 ( Gilient'eil. Pationvis ecclesiœ : sanctus Andraas. Coilatorps: dcraniis et capitiilum
^'"'''y'^ l .SanrtI Florinl. Pastor : dominas Jacolnis Borler.
,..,„,.,., 1 Ecflosia habct imam capellam in Nedfei-lscheidtwiler, (luam pastor adininis-
l trat.
\ Ufllingen. Patrona pcclesia? est sanrta Ediltiudis. Habet tria altaria. CoUa tores :
Amler-UeJlhiujcn decanus et capituluni In Kiliwrgh. Pastor : dominus Mattliias Halschiedt.
1 (iriuu'lradt. Patronus ecclesiœ : sanctus Georgius. Coilatrix : abbatissa ad Sanctam
Greimeralh (^atharinam. Sunt ibidem duo altaria non dotata. Pastor : dominus Franciscus
f Lutzcradt.
1 Boml)ayen. Patronus ecclesiae : [sanctus Joannes Baptista]. Collatores : decanus et
li Boinhonrn ■ capitulum in Kilburg. Ecclesia habet umun altare Sancti Anthonii satis largiter
( fundatum , modo parochiali ecclesi» incorporatum.
,,,,,„, l Habet très lilias Lutzinrren, Floiszbacli et Hartzdorff, quibus deservit pastor,
' ■' } dommus Casparus N.
I Busendorff. [Patronus : sanctus Servatius]. Collatores : nobiles et gratiosi domini
hausemioi;/ j ^jj^^j j;^ Brierhern [alias barones de Chrichingen]. Pastor : Joannes Stadtfàet.
\ Monthem. [Patrona : sancta Margaretha]. CoUator : archiepiscopus Trevirensis.
^°"""'"" I Pastor : dominus Lheonardus Vitonsis.
Heinzerath Ecclesia habet unam fdiam in Heintzeradt cui pastor etiam inservit.
( Birtterich. [Patron! : sancti Petrus et Hilarius. Collator : pra'positus cathedralis
C Berlrich | ecclesiae Trevirensis]. Pastor : dominus Matthias de Brem.
I Pumer. Patronus ecclesiae : sanctus Stephanus protliomartir. Parochia est incorpo-
\ rata monasterio in Himelrodt. Pastor : F. Hupertus Prumiensis. Habet qua-
Pommcrii ^^^^ altaria, quonim unum nempe Sanctv Crucis est dotatum, quod tamen
' parochifE est incorporatum. NuUas habet filiales ecclesias.
( Lutz. Patronus ecclesiae : sanctus Masiminus. Est personatus. (]ollator : Reveren-
^*'" l dissimus. Possessor : nobilis dominus Jacobus al) Eltz. Habet duo altaria.
r- r, 1 ni Habet ciuatuor capellas, unam in Liech cui dominus Anthonius Kernensis,
Liey: Dommersl.auseu : Je- ) plebanus in Lutz, pneest. Capellis in Dommerszhausen , Buderszhausen
tershausen . Eccsliaasen. . . , t ^ ^eszhausen praeest dominus Joannes Kernensis.
i Saberszhausen. Patronus ecclesiic : sanctus Joannes Baptista. Collatores : decanus
Sahershan!:cn et capitulum Cardonense. Pastor : dominus Joannes Bruch. Habet duo alta-
' ria non dotata. Nullas habet filias seu capellas.
( Belthem. Patronus ecclesiae : sanctus Goar. Collatores : domini prai)endati m
^ ^^'"x^"" \ BischolTslein. Altaria sunt satis ornata.
i Habet quatuor capellas; unam in Franckwiler et alteram in Braunszhorn ,
(|uil)us dominus Paulus Niechen, plebanus in Belthem, praeest. Capellis
in Gudderadt et Irbschiedt, quœ a religione nostra deserueranl , priesidet
quidam calvinlsta Franciscus Merckell.
\ Môrstoriï. Patronus ecclesiae : sanctus Castor. Collator : noliilis Rernanlus a Meitzen-
06} Si 01 f ^ hauscn. Pastor : dominus Jacobus Emmelius.
^ Buech. Patronus ecclesiae : sanctus Mcolaus. (Collator : ar<hidiaconus Sancti Cas-
) loris in Cardona. Pastor : dominus Matthias Alphensis.
l Habet unam capellam in Murtz, Beatic Virgini dedicatam, cui pastor in-
Moerz I ., '
( servit.
insTOB. DE FRANCE. — l'OUU.I.ÉS, V. ' '^
138 DIOCKSK DK TI\KVKS.
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
m# , 7 ( Masierszliausen. Palrona erclesiae : sancla Luria. Collatores ; decan us et caplta-
liiiii inajoris erclesiae (^olonicnsis. Pastor : dominas Bernaraus (itTistem.
Ecclesia hahot diias lilias, unam in Blanckeradt et alteram in .Silva Sancii
Pétri. Ltra(|uc deljcl)at habere proprium sacerdotem, sed modo unus sa-
lilcmheiiralli ; l'etcvfwalil.. . . [ cerdos dominus Peirus Croff inservit utrique. CoUator eccleslœ in Blan-
ckeradt : baro de Winiienbcrgh. Collatores ecriesi^e in Silva Sancti Pétri :
alternative familia» de Winnenbuig, M citzenhausen et dicti die vonn Waldt .
L Stremirh. Palroni ecclesiae in Slremich : sancti Philippus et Jacobus. Collatores :
MilIrl-Strimiiii/j l'amilia de Ercnburj,'. Pastor : nnbilis dominus I^otharius a Metteraich, scholas-
' tiens majoris eoclesiae Treveronsis.
,, . . T- • I ^ I, 1 Ecclesia habot Ires (ilias, Predor, Lesenich et altenim Stremich , quibus oni-
ISricdcrn; Licsemcli; AU- \ -i i . i n ■ i /-. i n »-
,., • • nibiis dominus .loannes r astms de Oraech , una cum suo sacellano iNico-
Slnmmui i i i c i, »
f lao de Senhem , prœest.
î Condt. Patronus : sanctiis Remaclus. CoUator : abbas et conventus in Stabel. Pas-
I- , ) tor : tlominus Franciscus Schuncken. Ecclesia liabet ouatuor altaria ornata,
l\nii(l .' „ . , , . . , ' „
I quorum unum nempc Sancti Sebastiani est dotalum. Possessor : ipsemet
' pastor.
Tries. Patronus ecclesia» : sanctus (]astor. CoUator : arcliidiaconus tituli Sancii
Casiorisin Cardona. Pastor : dominus lieinerus Zander, vitensis. F^cclesia habct
Treis < tria altaria, quorum unum Beala-Mrginis est dotatum et parochias incorporatum.
Allare Sancti Nicolai est etiam dotatum, sed ejus proventus in usas paupemm
convertuntur.
Môden. Patronus : sanctus Steplianus. CoUator : archidiaconus tituli Sancti Caslo-
ris. Pastor : dominus Pauhis Rovenach. Habct tria altaria, unum dotalum quod
i\f„i j parochiie est incorporatum. Est ibidem pncterea sacellum Sancti Joannis Bap-
tist:r in cemiterio, cujus coHator est nobilis domiceUus Fredericus, dominus in
Eltz. Possessor : pastor in Eltz. Raraaul pêne nulla (it ofliciatio in prcdicto
.sacello.
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DU DOYENNÉ D'OCHTENDUNG.
(8 OCTOBRE 1616 -JANVIER 1617.)
NOMS MODERNES.
Acta visitationls per capilulum Ochlendmigh
pjll^f. \ Puelich. Patronus ccclesiii- : sanctus Fimiinus. CoHator : Reverenclissimus. Paslor :
'' ( doniinns Anthonius Arwiler. Sunt altaria.
Gavvenach \ Gappenach. Patronus ccclesia' : sanctus Maxiniinus. CoHatores : familia de MettiT-
( nich. Pastor : dominus Joannes Eberhardi.
i( I I \ Pôlich. Patronus eccJesia; : sanctus Stephanus. Pastor : dominus Joannes Kalter;
( habet collationem a capitule Monasteriensi.
Ochtendana * Ochtendungh. Patronus ecclesise : sanctus Martinus. Coliator : Reverendissimus.
( Pastor : doiuinus Joannes StaulT. Sunt altaria.
Ml ■ ;, \ Pleidt. Patronus ecclesiae : sanctus Willibrordus. CoUator : Reverendissimus.
} Pastor : dominus Godefridus Jacobaeus. Sunt altaria.
EUrinaen \ Ettericli. Patronus ecclesiae : sanctus Maxiniinus. CoHator : Reverendissimus.
/ Pastor : dominus Antonius Viti. Sunt ibidem duo altaria.
Nieder-Mendin i Nieder Mendich. Patronus ecclesia> : sanctus Ciriacus. Coliator : decanus .sumnii
( tenipli Treverensis. Pastor : dominus Bartholomaius Haembach.
1 In Mendicli Superiori. Paùona : sancta Gcnovefa. CoUatores : decanus et capilu-
Ober-Mendiy luin Sancti Florini. Pastor : dominus Joannes Novesius. Non est investitus ab
' archidiacono. Altaria.
■nu \ ParocLia habet lllialem ecclesiani Sancti Florini in Bell, quam pastor pro-
( curât adniinisfrari per ipiendam conventualem Lacensem.
1 Thur. Patronus ecclesia' : sanctus Joannes Ewangelista. Nota hec ecclesia est filia
Thner - ecclesiae in Inferiori Mendich, et solet pastor eam per sacellanum administrare,
f qiiem tamen modo non habet. Altaria.
1 Rottenheiiii. Patronus ecclesiiv : sanctus Castor. CoUator : nobilis familia de Met-
Kottenheim ^ ternlch. Pastor : dominus Jacobus Waldecker. Est ibidem in cemiterio sacellum
' Sancte Crucis dotatum, cujus collatores iidem nobiles de Metternich.
; Nieckennich. Patronus ecclesiie: sanctus Arnulphus. Collatores : Cartusiani Trevi-
Airkcjiirli ' renses. Pastor : dominus Joannes Eringius. Est ibidem prin^issaria , cujus coHa-
' j tores iidem Carthusiani. Pastor cuin suo sacellano Valerio Lanser primissariam
' administrant.
Wassenarh ^ l'arochia habet lllialem ecclesiani Sancti Remegii in Wassenach, quam
) administrât prior in Tliones Stein.
fJduggn \ llusen. Patronus ecclesia; : sanctus Silvester. Pastor : dominus Anthonius Boccli ,
/ canonicus Meiensis, non investitus.
Wellimi ^ VV'elling. Patronus ecclesiie : Sanctus Paulinus. Collatores : capituluin metropoli-
' ' ' I tana' ecclesia' Coloniensis. Pastor : dominus Anthonius Piudeger. investitus.
1 Trienibs. Patronus ecclesia' : sanctus Peirus. Collatores : monasleriuni Sancti
Ivimbs Thoma' extra muros Vndernacenses. Paslor : dominus Oionisius Meurer, non
' investitus.
iS.
140 DIOCKSE DE TI'.KN KS.
NOMS MODERNES.
.„ ( Alsens. Patronus : sannius Maitlnus. (iollator : neverendissinius. Pastor : domlnus
Allen:
( Petrus .Nctzen.
, , . j Kcrich. Patronus pcclosiic : sanctus Castor. (>oHatores : clecanus et capituliini
■' j Cardoni'iiso. Pastor : doiuinus Ciriacus Krerhelius. Altaria.
Kai/hih
Clin .
Kpifenom. Patronus : sanctus Silvestor. Collafores : decanus et capitulum Sancti
Siniconis. Pastor : doniinus Joannes Sintzicli.
Dueiiijenheini Dungcnheni. Patronus ecclesia' : sanctus Anthonlus. CoHatrix : uiagistra in Stulja.
jj. .1 I { Habof fdialcinccclpsiam Sancti Andre.T dotatam in Ormerszbach, cujus col-
( latores nobiiis familia die Hausten von l Imcn.
,, , , i Ilacmbach. Patronus : sanctus Joannes Baptlsta. CoHalores ; decanus et capituliim
[1 llandiurli J „ ,. t;. • T» . J • I r> »u •
( oancli anuconis. Pastor: doininus Joannes liaurenus. Altana.
JJ . f II ( Ursfelt. Patronus ecclesia». : sanctus Rcniaclus. CoUator : conjesde Marca. Pastor :
■' I dominus Sebastianus .\gricola. Altaria.
»,,,,■ 1 Nachtsheini. Patronus ecclesia- : sanctus Stephanus. CoUator : Reverendissinui?.
Kuchtslwiin , . n-1- cii. ^
I Pastor : noininus rredericus .Vholtgen.
,, ., ,, , ,, n ; 1 Parocbia babet très iilias, VViler, Wanraedl et Welcheradt , qu.x' habent pro-
Wcilrr; W ainlcralli ; W cl- \ . , , • i . • xi u . • • • u- • ■ • i
, ,, prios sacerdotes cnu sotent in iMactitsneun cum suis parocnianis m sinodo
clicratli j 1 1 J • 1 •.• •.
( coinparore; sedniodo, quanivis aduioniti, nenio companut.
J ,. 1 1 l Lanijenlelt. Patronus ecclesia' : sanctus Onirinus. CoUator : Reverendissinius.
Lanijcii clil ! „" , . . „
■ • / Pastor : doniinus Albertus iN.
1 Non procul a parochia, ad ripam Netl, in antro situiii estsacellum Sancti Jo-
f. Saiikl-.losi ■ doci, satis déganter ornatum, qiio mull;r liiint dcvotionis causa peregri-
f nationes.
. f ( LoelT. Patrona ecclesiie : beata Virgo Maria. CoHatrix : domina niagislra in Ma-
•' I chern. Pastor : dominus Oswaldus Koningb. Altaria.
A,, i Alcken. Patronus ecclesia; : sanctus Michaèl. Pastor : dominus Sebastianus SchSelT.
\ Nullam adhuc habet coUationem.
( In Lhenien Infcriori. Patronus : sanctus Slephanus. Collaloies : nobiiis familia ab
, , ' Kltz. Pastor : doniinus Christopherus Fedt, cantor Monasteriensis. Habet sul»-
1 slilutuiii dominuni Pbilippuiii Bielstein , iiicanlationibus utentem, ut dicitur.
' Est in ecclesia altare beabe Virgiiiis bene donatuiii.
1 Gonlorir. Patronus : sanctus Joannes Ewangelista. CoUator : abbas Sanctae Mariic
Gondovf ad Marlires. Pastor : dominus Martinus N. Est ibidem altare Sanctœ Catbarina>
( dotatum, cujus coUator dominas abbas.
i Cobern. Patronus : sanctus Lubentius. CoUator : decaruis et capitulum Sancti Cas-
D Kohern 1 toris in Coniluentia. Pastor : dominus Paulus Policber. Sunt ibidem aliquot
( altaria dotata.
ri-„;y i i Habet iilialem ecclesiam Sancti Joannls Baptisfir in Debelich , iiua» habet
( propriiun sacerdotem, dommum Oecliartlum liaunensem.
1 Habet eliaiu in Londicb Iilialem ecclesiam .Sancti Jacobi, qiiaui lencnlur
Lonniij canonici Meiensos administrare, una cum sacello in Welchen et sacello
( Sancti Pétri in Coliern. Pastor autem lenetur administrare sacramenta.
I \ l.ei. Patronus : sanctus Martinus. Collafores : decanus "et capitulum Monasteriense.
• \ Pastor non est investitus.
In Gulsz inveni-templum clausuni. .\cce,ssi pasiorem »]ui dixit mibi doniinuin uii-
nistrum Jesuitarum de mane ibidem célébrasse et daves tenipll secum detu-
Gueh < lisse, et parocbianis, per piilsum campana' oonsocalis, mandas,se ut irent ad
labores suos, nec esse ut ullam milii pnestent obedientiam. patres StH'ielatis
habere omnem jurisdictionem arcbidiaconalem.
VISITATION Dl DOVKWE DOCIITKNDL NG, 1616- IG 17. l 'i l
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
1 Metteiich. Patronus ecclesia' : sanrtus Joannes Baptisla. Coilalores : alternis vici-
A Mcllernirli • bus conies de Isenburgh et abbas de Merj^enstadt [alias Marienstalt]. Pastor :
( doiiiinus Petius Maringius.
[ Rovenacb. Patronus ecclesia- : sanctus Mauritius. Collatores : iiobilis famiiia ab
Ruebciiach Elfz. Pastor : pniinibilis doiiiinus Jacobus ab Eltz, decanus summi tetnpli
( Mogxintinensis. Substitutus : dominus Antbonius Senhein. Altaria.
[ Kerlich. Patronus : sanctus Mauritius. Collatores : decanus et capitulum Sancti
Kaeilicli ' Florin!. Pastor : dominus Sebastianus Zellensis, decanus capituli in Ochten-
/ dungh.
É Habet filialem ecclesiam Béate Mariae Virginis in Mulheiii, quam admlnis-
Maelltcim Irat pastor bis in belxloniada celelirando, mercede Chartusianorum et
f communitatis.
Kettich. Patronus : sanctus Bartholonieus. CoUator : cornes de Isenburgh. Pastor:
dominus Joannes Cholinus, presbiter canonicus summi templi Coloniensis.
„ . I Sacellanus : dominus Andréas Comes. Est ibidem altare bcafcfi Virginis dota-
" j tum et parochia' in Bassenhem incorporatum. Altare Sancta; Crucis etiam <lo-
tatum. Administratur per pastoreni , qui singulis septimanis célébrât duo sacra
dilucularia.
,, . 1 Urniutz. Patronus ecclesi:e : sanctus Georgius. Personator : prenobilis dominus
~ j Carolus a Melternich. Plebanus : dominus Servatius Derk, verrensis.
i Engers Sancti Sebastiani. Patronus : sanctus Sebastianus. Collator : abbas in Bo-
Sankt-Sebaslidii. < merstorfi'. Pastor : dominus Petrus Wosaliensis, conventuaiis in Bomerstorff,
( pro\isus et investitus.
( KesseOcm. Patronus : sanctus Martinus. Collatores : Reverendissimus et capitulum
Kesselhcini < de Aquisgrano. Pastor : decanus in Sintzich. Sacellanus dominus Petras
( Maringius.
j^ ,, , . ( Warschem. Patronus ecclesia' : sanctus Castor. Collatores ; decanus et ca[)itulum
j Sancti Castoris in Conlluentin. Administratur per fratrem minoritam.
EXTRAIT DU REGISTRE DE MSITATION DE L'ARCHIDIACO.NE DE THOLEV,
DE 1618.
Liber visitalionis generalis per decanalusW Wadrlelensem , Marcetend et Perlend sic^.
[Vddiill. [l. DECANATLS WADKIELENSIS.]
NOMS MODERNES. DENEFICIA.
I Tliouib, pai-ûchialis l'cclosia. Collalor : douiicellus de Kesselstalt. Pastor : domiiius
A Thomin < Georgius Wolffgangus a Kesselstatt , metropolitanîe ecclesùe Trevirensis scho-
( lasticus. Patronus est sanctus Paulus. Habet duo altaria.
,, ; 7 . ( Farsweiler, parochialis ccclesia. Collatores : comités a W idtgcnslcin. Patrona :
\ hcata Virgo. Pastor : doniinus Joannes Ta\crn. Sunt ibi altaria tria.
1 Beuren, parocliialis ecdesia. Coiainunicantes i i/j. CoUator : capituluui Sancti
Beuren Paiilini. Patronus : sanctus Paulinus. Pastor : dominus Petrus Thilmanni.
( Altaria tria.
If. . 1 llunzerath, capella. CoUator : capiluium Palatiolense. Patronus : sanctus
ninzert , u .■ . ai.
/ Joannes liaptista. Altare uniun.
i Rascheidt, parochialis ccclesia. Communicantes loo. Collatores : comités de
Rasclieid < Wiedtgenstcin. Patronus : sanctus Joannes Baptista. Pastor : dominus Joannes N.
( Altaria duo.
i Gcisfeldt , parochialis ccclesia. (Communicantes ooo. CoUator : cornes a Windt-
B Gelsfeld , gcnstein. Patroni : beata Virgo et sanctus Marcus. Pastor : dominus Joannes
I Matthias.
Malborn Mallborn, capeUa. Patronus : sanctus Brictius. Altaria duo.
j llonncs/.keill, [.arochialis ccclesia. Communicantes ijo. CoUator : abbas in ilio-
llennesLeil ■ leya. Patronus : sanctus Marlinus. Pastor : dominus Lucas Merpedingius* Tria
I altaria.
i Castell, parochialis ccclesia. Comnmnicantes aSo. CoUator : abbas in Tholeya.
Kasiel Patronus : sanctus WillilVidus. Pastor : dominus Gerardus Winekelbach. .\ltaria
( tria.
( Mettenig, parochialis ecclesia. Communicantes 3oo circiter. CoUator : archi-
Mettnich J episcopus Trevirensis. Patrona : Sancta Crux. Pastor : dominus Nicolaus
( Fûchsmannus. Altaria tria.
i In Tholeya, parochialis ecclesia. Communicantes 3oo. CoUator et |>astor vigore
f fpL 1 , 1 incorporationis : abbas ibidem. Regens sive saceUanus : dominus riieodoricus
• j Leuken. Altaria tria. Patronus est sanctus Joannes Baptista. SaceUmn est valde
' ruinosum.
1 Sanctum Wendalinum, parochialis ecclesia. Coimuunicantes Goo. CoUatores :
\ archiepiscopus Trevirensis et rector hospitalis Cusani. Pativnus : sanctus Wen-
Saint-]Vcmlcl i dalinus. Hector: dominus Antonius Brcmuiinger, trevirensis. Septem altaria
I fuernnt oliin dotata, modo sex unita pro tribus porsonis perpetuo, scilicet ad
f altare Beata' Mari.T Virginis, altare Sancta- Crucis, lertium Sancti Dominici.
f Le iiianuscril ])ortc ù tort (/(•(■mm lu m.
VISITATION DE I/VI'.CIIIDI ACONE !)E THOLEV, 1618.
143
NOiMS MODERNES.
llEMiFICIA.
A Blicseii
Marpinr/cii.
Blescn, parorliialis ecclesia monastcrlo in Tliolova Incorporala. Coinmunicanles
/|oo. Collator : abbas in Thoioya. l'alioiius : sanclus Remij^ius. Plobanus :
dominus Fianciscus Schmeligs. Sunt ii)i aharia tria.
Merpeding, paiochialis ecclesia incorporata monasterio in Thoioya. Coinmuni-
canles 70. Palrona : beata Virgo. Sacellanus : donainus Antonius HelfiFant.
Merzig.
[il. DKCANATUS MARCETENSIS.]
iEppelborn, parochialis ecclesia. Communicantes 3oo. Collator : domicellus Geor-
gius Fredericus a Lewenstein. Patroni : beata Virgo, Marin Magdalena el
sanctns Rochus. Pastor : Dominus Joannes Wilheimus, iheovillanus. SunI
altaria tria.
1 Exweiler''', parochialis ecclesia. Communicantes 200. Collator : abbas in Tholeya.
Thalexweiler Patronus : sanctus Albanus. Pastor : dominus Honricus Fabri, de LissendorlT.
( Sunt altaria tria.
• y. •. , ( Wiesbach, parochialis ecclesia. Communicantes 4o. Collator : princeps Lotha-
\ ringiae. Patronus : sanctus Alljanus. Pastor : dominus Andréas Remsbacli.
B Betliiincif Cre^aiihich -Cnll ( Bettingen , parochialis ecclesia. Patronus : sanctus Stephanus. Collator : abbas In
bttch ■ i^ï^c; ' 1 Tholeya. Pastor : dominus Joannes Ittelius, Irevirensis. Sunt tria altaria.
' Coinmunicanles, in Bettingen , Seubacli, Goltbach et Aussem , 23o.
Hiiptlpi'; Inrf- Rrinrlrh -P ■' ■ l Hederstorff, parochialis ecclesia. Communicantes ibidem in Boppergh et Brins-
•1 -l' " ' , weiler 200. Collator : domicellus Castrii [sic] Mottensis, vulgo « zum Motten».
( Pastor : dominus Mathias RaaskopflF. Sunt ibi altaria tria.
( Limbach , parochialis ecclesia. Communicantes 100. Patronus : sanctus Willi-
Limbacli ( brordus. Collator : dominus domus Teutonicse. Pastor : dominus Mathias.
( Altaria duo.
Lebach ; Niedcr - Satiback ; i Lebarh , parochialis ecclesia. Communicantes 3oo in Lebach, Seubach, Landt-
Landsiveiler; Hahn; .Ta- | weiler, Han et Jebach. Patrona : beata Virgo. Collator : abbas in Fraucn
bach ( Lauteren. Pastor : dominus .loannes Gaigei-us. Sunt tria altaria.
Nalbach; Diefflen; Piesbach; l Nalbach, parochialis ecclesia. Habet communicantes /ioo ibidem , ex Diefifenthall ,
Bihdoif; Bettsladt | Piesbach, Billszdorff et Bettstatt. Collator : praspositus ad Sanctum Simeonem.
i Dullingen, parochialis ecclesia. Communicantes 100. Collator : baro dominus
c DiUinyen < Wilhemus, baro de Brubach. Palrona : sancta Udilia. Pastor : dominus Cor-
( neMus Fiichsman. Sunt tria altaria.
( Paichten , ca])ella. Patronus : sanctus Maximinus. (loHatrix : abi)alissa in Fraw
Pachten < Lauteren. Communicantes 100. Pastor : dominus Cornélius Fiisclismannus.
( Tria altaria.
i Roden , parochialis ecclesia. Communicantes 3oo. Collator : abbas in Tholeya.
Roden < Palrona : beata Virgo. Pastor : dominus Andraeas Bockenheimer. Sunt tria
( altaria.
' Hutzweiler, parochialis ecclesia. Communicantes 70. CoUatores : amptmannus
in Siersburgh, Bockenheimer cum suis cohœredibus. Patronus : sanctus Lau-
. . . rentius. Pastor : dominus Andraeas Bockenheimer. Duo sunt altaria, quorum
eusweitei { umun sub invocatione Beat;p Mari.ne Virginis.
Huit/. Weiler, capella libéra. Nescitur a quibus fuudata. Palrona; : très
Virgines sancta Maria Magdalena, Maria Jacobe et Salome.
'"' Celle paroisse d/'pendail du doyenné de AVadrill (voir, ci-dessus, p. 85 b).
14'4
DIOCESE DE TREVES.
Peil.
[m. DECANATUS PKlil.KVSIS. J
NOMS MODERNES.
nENEFICIA.
A I VdUerfunjen
Bedersdoif.
Guisingen .
Lindorf.
Ptielllinyeii .
B Ei'hUngen (c. de Sarreloiiis) ;
Jtzbach
Becinngcii . .
Fickingen . .
Frciiwrsdwf.
Merzig ....
c Hilliriiigen?; Mechern? .
Baedingen
Waldwiese ; Moiuloif.
iMiimdnrf; 7îi/ ; ingcn .
liciiiicliiiijcn
Walderlanj,', parochialis occlesia. Communicantes 800. Patroni : sanctus Petrus
' et sanrtus Paulus. CoUator : generosus W'illu-lnius Marceloff île Bruliach, baro.
f Pastor : dominus Joanncs Karicher. Spx altaria.
l Bol/. Dorff, parocliialis ecriesia. Patronus : sanctus Maximinus. CoUator : abbas
I .Sancti MatthiiE. Pastor : dominus Matthias Backenhcim. .Utaria tria.
In Geulzig est capclla.
i Licszdorpff, parochialis ecclesia. Communicantes /loo. Patroni : sancti Crispinus
et Cris|)ini;iims. CoUator : ahi)as in Wadtgasscn. Pastor : fratcr Jacobus de
.Sancto Wendelino, uli vicarius. Quatuor altaria.
Putlingen, parochialis ecclesia. Communicantes i3o. Patronus : sanctus Michael
arrhangelus. CoUator : dominus de Crichingen. Pastor : dominus Haberlus
Klein. Tria altaria.
Uaillingen , parochialis ecclesia. Communicantes 1.10. Patronus : sanctus Nico-
laus. CoUator : abbas in BussendorfiF. Pasior : frater Henricus Regius, >icarius
in Jal/.bacli. Altaria tria hic et in Jelzbach, lUialis.
1 Bcckingen''', parochialis ecclesia. l'atroni : sancti Joannes et Paulus. CoUator :
Pater coUegii Societalis Jesu Treviris. Pasior : dominus Scbastianus de Dideloh.
( Altaria tria.
Annexum liabet in Fickingen.
i Fremersdorff, parochialis ecclesia. Communicantes 100. Patronus : sanctus .Mau-
, ritius. CoUalor : dominus de Braubach. Pastor : dominus \ incentius Biringen.
( Tria altaria, quomm altare Beafa' Virginis.
Marccten«(Nihil).
. llaibungen, ecclesia parochialis. CoUator : abbas in FriesdorfiF, ex libéra dona-
. tione abbatis de Mettloch. 000 sunl et ultra communicantes. Parochia
[ annexam habet capellam de Muliren, ducafus Lotharingine.
1 Budingen, parochialis ecclesia. Communicantes i3o. Patrona : beata \ irgo Maria.
CoUalores : pensionaril ecclesia' motropolitana' Trevlrensis. Pastor : dominus
( Mathias Baldringen. Altaria tria.
( Wald\vei/.7. et MondorfT. Parochialis ecclesia est Mondorff. Filialis Waldweisz.
} Communicantes 100. Patrona : sancta Catharina. CoUator : abbas Sancti Matlùa^
( Treviris. Pastor : dominus Paidus Vas. Altaria tria.
f [Le nom de la paroisse manque], parochialis ecclesia. Habet sub se unain capeUani
1 Roilzungen et habet indilTerenter centum communicantes. CoUator : baro
j Christophorus do Chrichingen. Pastor : dominus Nicolaus Jagerzerff. Patroni :
f sanctus Martinus et sanctus Hubertus. l'ria sunl altaria.
1 Reuinblingcn est |)arochialis ecclesia. Communicantes 60. Pastor : sanctus Joannes
Baptlsta. CoUalrix : abbatissa in Horroo Treviris. Pastor : dominus Paulus
' .Sierck. Duo altaria.
'■' La paroisse de Bcclingi'ii faisait ]iarli<' du dovi'niié de
Mer/.ig.
'-' On ne *ail Irop ce <|iie \iout faire ici celte indication
étrangère an doyenné de Perl.
VISITATION DE L' AncilTOI ACONK DK TIIOLEY, 1618.
145
NOMS MODERNES.
EENEFICIA.
A Sierck.
Kirf.
Schwerdorf.
B Kerlingen.
SiiTck-Hutiie .
Kirchnainnen .
Monlenach . .
Maîlingen; Tiienliiiyen; Oii-
dren, en ail. Uilern
C Oiidren, en ail. Uilern; Klein-
Hettingen; Lemmersdorf .
Meurich; Kehen; Falia ;
Kesslinfjrn; Bcuren
Rnstroff, en ail. Ruenlorf. . .
Laiimcsfeld; Monneren.
Hackcnijc
Bidlingen
Baedingen
D Klein-Brehdorf .
Ehingen
Sierck, parochialis pcciosia. Coniiuunicantes loo. l'aiionus : sancti .loannis Bap-
tistip DecoUalio. Conator : abbas in BusendoriT. Pastor : Nicolaus HcspiiviUanus.
Habet domum dotisin ReusdorlT, sod babitat in rpiadani fdialis pcclosinc doino.
( Sex altaria.
\ Rirft. Patronus : sanctus Bemigius. Coilator : peisonisia lori. Pastor : dominas
( Paulus Merseh. Tria altaria.
! Habet annexas in Meurich. Kclsen, Faa, Keslingen et Beuren.
i Reuszdorfl' est parochialis ecclesia Sirck. Communicantes /|3. Patronus : sanclus
Maiiinus. Coilator : alibas in Dusendorfl". Pastor : dominus Nicolaus Rosevil-
( lanus. vSex altaria.
i Schwerdorff est parochialis ecclesia. Communicantes i oo. Patrona : beata Virgo.
\ Coilator : dominus a Brauliach. Pastor : dominus Mathias Limpurgh. Tria
' altaria.
Kirlingen est parochialis ecclesia. Communicantes i5o. Patroni : sanctus Lucas
evangelista, et sanctus Nicolaus et sanctus Joannes Baptista. Coilator : prior
Carthusianonim in Rutela. Pastor : dominus Georgius W intrincherg. Duo
altaria.
Est quoddam sacellum, cujus patrona est sancta Régula, in ipso cœmi-
terio parochi», quod prophanatum est et valde ruinosum.
Aiiain capellara habet in Udensirck.
Nunian , mater; filia HausdorlT. Parochialis ecclesia. Communicantes 180. Patronus :
sanctus Albanus. Collaior : abbas in Busendorff. Pastor : dominus Adamus
Ronten, siercensis. Duo altaria.
Montbach, capella.
Mallingh, parochialis ecclesia, habet sub se Tunling capellam pro tertio anno,
reliquiis duobus annis Uderen. Patronus : sanctus Severinus. Coilator : pater
in Rutela. Duo altaria. Pastor : dominus Henricus Alber; non resldet, sed halief
sacellanum, dominum Michaelem Bnino.adannum conductum.
Uderen, parochialis ecclesia, habet suIj se duas capellas, nempe Klein lletting,
Lemmerszdorir per duos annos etiam pastor in Uderen. Patrona : sancta Mar-
garetha. CoUatores : pensionarii majoris ecclesia' Trevirensis. Pastor : dominus
Adamus Mompach. Habet tria altaria.
Lummersfell, capella. Monderen, mater. Parochialis ecclesia sive sacellum libe-
rum sub nomine diva' Barbara-, virginis et martyris. Altare unum in choro
consecratum , et duo in navi non dudum erecta et nondum consecrala. Com-
municantes 33o. Parochus est BenecUctus Bardinus. Collaior : illustrissimus
Lotharingiae princeps.
Hackenberg, parochialis ecclesia. ('omnnmicantes 000. Pastor : domiims Nicolaus
Weckringen. Patroni : sancti Sebastianus et Maximinus. Collator[esj : nobilis
dominus Samson de Warsberg, habitans in arce Freiszdorff, et nobihs dominus
Christophorus de Leuwenstein, nobilis Joannes de Stromborgh, Salentinus
Faust von Stromborgh.
Pudlingen ,
Budingen ' Omnes iiuola' horam pagnrum perti-
Breuszdorff. l nent ad parochiam in Hackenberg.
lilsineen ,..,.,
mSTOR. DE FRANCE.
146
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
A Helliiigen Hellingen '*' ) Qmnes incola! honim paîronim perti-
Weclcringen Weckiingen j nent ad parochiam in Hackenberg.
fy . I- , I Ober Conlz, parochialis ecclesia. Collator : dominus Dedarios de Dadeberg.
" / Patroni : sancti Joannes et Dionisius. 3oo communicantes. Ses altaria.
Medcr-Konz Nider Conlz, capellain.
( Manderen est parochialis ecclesia. Couunimicantes 120. Pafronus : sancti Ste-
Mandern phani Inventio. Collator : pater in Riitela. Pastor : dominas Joannes Beschig.
( Tria altaria. NuUam capeliam habet sul) parochia.
i l'crrel, parochialis ecclesia. Communicantes 1000. Patroni : quatuor Coronatorom
B Perl sancti. CoUatoi- : decanus ecclesia' majoris Trevirensis. Pastor : dominus Lani-
f berlus Gennerus ctiani \icarius. Tria allai'ia.
Apach
Schengen
Borgh \ Capellae.
Eiff
Merszweiler
[ Tettiiigen. Collatores sunt generosi domini Mosgel. Fundatores sunt Nicolaus zu
„ . ) Kurron, Burghman von Burgh, Lani|>erich von Gunderssergh et uxor ejusEUi-
>' i sabetha. Pastor : dominus Mattha'us Sevenich in Tcttingen. Altère recenter
( ereclum non est consecralum.
i Nittel '■', parochialis ecclesia. Communicantes 3oo. Patronus : sanctus Martinus.
Nitlel • Collator : abbas ad Martyres Treviris. Pastor : dominus Gerhardus Scharflbillig .
( Tria altaria.
Onsihrf. Capella Sancti Huberti in Omstorff.
Capella Beat<T Virginis in Monte.
1 Monderen, parochialis ecclesia. Coumiunicantes 190. Patrona : sancta Qecilia.
Monneren Collator : pater in llutcla. Pastor : litigantes dominus Joannes Lahr et dominus
( Antonlus Bedingen , tertius dominus Petrus DudeldorfT. Tria altaria '''.
Apach
Schengen . . .
Borg
£/î ••
c Merschweiler
'■' Le manuscrit porte Uelbinijin.
f La paroisse de Nitlel était comprise dans le doyenné
de Remicli (voir, ci-dessus, p. 3oa, 86 \ et 88 a).
'*' On ne croit pas inutile de noter ici les données que
fournissent, au point de vue de trois paroisses de l'arcbi-
diaconé de Tholcy non visitées en 1618, les registres de
Visitation du xvi* siècle finissant. Ce sont la paroisse de
Peilingen, au doyenné de Mcrzig, et deux paroisses du
doyenné de Wadrill, Schoendorf et Franienhcim :
Peilingen. Patronns : sanctns Anthoiiiiis. Collator : abbas
Sancti Matthia: Pastor : dominas Nicolaus Fui, titnneiuis
(visitée en 1687 : Archives de TEtat prussien, à Cobleni,
Religions und Kirchen-Sachen, Generalia, n" io5).
Schoendorff, Patronas : sanctas Andritas. Collatores : ca-
pituli Sancti Paulinu Pastor : dominus Mathias Schôndorjf
(visitée en lâSg; ibidem, p. n5}.
Francissem. Ecclesia Sanrti Thomir in Francissem. Col-
latrix : abhatissa in Orreo. Pastor : dominus Philippus
jyUlenius (visitée en lôgS; ibident, p. 288).
EXTRAIT DU REGISTRE DE VISITATION DU GRAND ARCHIDIACONÉ,
EN 1656.
ProthocoHum visitationis generalis arcliidiaconalus tituli Sancti Pétri
factae et habitœ anno i65G.
Trêves.
I. DECANATUS SANCTI PETRI AUT TREVIRENSIS.
NOMS MODERNES.
Parochialis ecclesia Sancti Laurentii in ci vitale Trevirensi. Communicantes 778.
Hs'c ecclesia est incorporata almœ nniveisitati Trevirensi, (juae simul investit
A S.-Laarent , à Trêves ( et conl'ert. Pastor : dominus Nicolaiis W eckber. Sunt hic aitaria novem, omnia
indotata, praeter iliud in sacelio cœmeterii qnod spectat ad tiibum lanaetex-
torum et est violatum.
[ Parocliialis ad Sanctum Gangolphum. Communicantes 610. Est inrorporala
S.-Gan(jolf, à Trêves < almae universitati Trevirensis a (pia institutus et provisus [est] dominus Johannes
( Molitor. Habentur in hoc tempio altaria septem indolata.
! Parochialis ad Sanctum Anthonium. Communicantes /i4o. Palronus hujus ec-
clesi.TB : sanctus Anthonius. Coiiatores : decanus et capitulum Sancii Pauiini
prope Trevirim. Pastor : dominus Hector Mettendorff, qui etiam est decanus
ruralis capituli Sancti Potri. Sunt ses altaria non dotata.
i Parochialis ad Sanctum Paulum. Communicantes 260. Est incorporata nionasterio
S.Paul, à Trêves ; Sanct.ie Irminœ in Horreo. Pastor : dominus Henricus Heesz. Sunt altaria sex,
( scptimum in sacelio Sancti Michaelis (juod corruit ex negligentia.
( Ecclesia parochialis ad Sanctos Gervasium et Prothasium. Conununicantes 2U).
S.-Gervais , à Trêves ' Collator est decanus summi tempii. Pastor : dominus Vitus Bourgh. Altaria
( fpiinque indotata.
1 Ecclesia parochialis Sancti Martini in Palatiolo. Communicantes 220. Collator :
Pfalzel < re\erendissimus et eminentissimus Trevirensis, qui simul investit. Pastor : do-
( minus Gerhardus \\eiz, canonicus ibidem. Altaria tria.
[ Erangk. Communicantes 1 5o. Palronus : Sanctus Petrus. Est incorporata abbatial
p, j Div:E Virginis ad Martyres, cujus dominus abbas est vei-us pastor; vicarius ejus
•^ J temporalis, perpetuus tamen est dominus Johannes Fontanus. Altaria tria:
' nullum dotatum.
/ Cordell , etiam parochialis. Conmumicantes 56. Ha?c est sub invocatione Sanctoruni
jr .11 ] Amandi, Joannis et Huberti. Coiiatores : domicelli Leudolph do Biedburg et
■ ■ ' I Môrll ex Bettingen conjunctim. Pastor : Cornélius W iltzius. Altaria tria;
' nullum dotatum.
( Rower. Communicantes 60. Est incorporata decanatui ad Sanctum Paulinum. Pa-
Buwer I tronus : sanctus Clemens, martyr et pontifex. Modernus curatus : dominus
( .loannes Scheidtweiller, vicarius in coUegiata Sancii Paiilini. Altaria duo.
c i,!- I / - c 1» • ■ ( Ecclesia .Sancti Michaelis iirope temiiluin Sancti Maximini est parochialis.
b.-Michel , (i S.-Maximiii . . . . , • • ' '■ c . 1. • . •
I quamvis nionasterio incorporala. c>unt altaria Iria.
148
DiocKSK i)K Tiu:vi:s.
NOMS MODERNES.
,, , „ l Dependet MertesdoitT. (llialis, cuius palionus sanclus Marlinas. Allare
A MerU'sdorf. ' ^ '
■' [ ununi.
Malien In Mattcii oliiii erat sacellum.
I Eureh. Communicantes ijo. Haec ecclesia est sub invocationc Sancta' Heiena'.
Euien I CoUalrix : priorissa ad Sanctam Agnetcm Treviiis. Pastor : dominus Matthias
( FerhiT, pra^hendatus ad Divam Virgineni Majorctn. Altaria quatuor.
IZeven. Coinniunicantes i46. Patronus ; sanctus Martinus. Est incoqwrala deca-
natui majoris ecclesiii; Trevircnsis. Modernus rcclor: dominus ÎSicolaus Xaadt-
scliicdt, allarisia suinini tcnipli. Sunt hic altaria lria,(|uorum duo non consc-
rrala.
Obciliirch Dcpendcl Oiierkcrich. Patronus : sanctus Mlchael. Altarc unum.
1 Parochialis ad Sanclum Mcdankun. Conuminicantes 76. Hœc ecclesia est incor-
B Sunkl-Mcdard ■ porata ahbatia' Sancti Mattliia^. Virarius : jiatcr Anihonius, professus conven-
( tualis dirtiu ai)hatia'. Sunt hic tria altaria.
I Ecclesia ad Undas. CoUatrix : domina abhatissa in Horreu. Patronus : sanctus
^'. Germain, à S.-Miilliia^. . ' Albanus. Deservitur modo ab aliquo venerabili pâtre ordinis divi Augustini.
( Altaria duo. Ecclesia niinat i-uinam.
I Ecclesia in Guttweiiler. Communicantes 3o. Est incorporala collegiatae sivc deca-
] nalui ad Sanctum Simeoncm. Dominus decanus est pastor. Modernus ejus
] vicarius : dominus (^oliiuis Bruerius, canonum doctor et canonicus ibidem.
' Patroni : sancti Cosmas et Damianus. Altaria tria.
I Irsch. Communicantes G8. Patroni : sanctus Georgius et sanctus Wendalinus.
Irsch Incorporataest monasierio ad Sanctum Martinum. Regitur a domino Magnerico
( Rode , sacellano domini abbatis. Altaria tria indolata.
,, , ., 1 Hockweiller, capella. Patronus : sanctus Stephanus. Altare unmn violatum.
tiochweder { mu- . . -i ■ • i
( INiilli pro lempore sunt ibi incola".
i Ecclesia Sancta; \\ alburgis in collegia(a Sancti Paulini. Communicantes i5o. Est
incorporala dicta' colle"iala' Sancti Paulini scu potius decanatui ibidem. Pas-
' ■' ) tor : (lonunus (lecanus. Modernus rector; donunus Donunicus Smionis. ordmis
( Pra'dicalorum.
Kuennz Currentz, capella. Patronus : sanctus Cornélius. Altare unum.
Lorich Lorich, capella. Patronus : sanctus Joannes E\ angelista. Altare unum.
Sirzenich Sietzenich, capella. Patronus : sanclus Joannes Baptista. .\ltare unum.
Pallivn PalgcnC).
IBoulzwciller. Communicantes /lo. Palronus : sanctus Remigius. Ha-c ecclesia est
incorporala monasterio Beata' Maria; Virginis ad Martyres. Pastor : dominus
ai)bas. Vicarius : pater Paulns Madert , dicti monasterii professus convenlualis.
Altaria tria, quorum illud Diva- Virginis non est consecratum.
Aach Aach;^
''•''. Les noms <lc ces douv paroisses lii;mcnl non senlenienl en lote de leur folio resiH'clif laissé en blanc, mais cmon'
à la table du registre.
VISITATION DU GRAND ARCHIDIACONE, EN 1656.
149
Piesport. II. DEC.VNATl. S PISPORDIKNSIS.
Absunl variii; parochiales ecclesiœ in ducatu f^uxemburgensi non visitatif.
NOMS JIODERXES.
BENEFir.IA.
1 Parochialis ecclesia in Schweich. Comaïunicantes 35o. Patronus est sanctus Mar-
A Schtvekh , timis. CoUator : aichiepiscopus Trevirensis. Pastor : doininus Joannes Curianus,
I professus in Vianden. Altaria tria.
( Lonquich, etiam parochialis. Communicantes 36o. Patronus : sanctus Laurentius.
Lonyuich : Coilator : abhas ad Sanctum Maximinum. Pastor : dominus Matthias \\ agener.
f Tria aitaria.
Kenn , Kehnn, filialis. Patrona : sancta Margaretha. Altaria tria.
hsel Iszell, capeila. Patronus : sanctus Georgius. Altaria duo.
i Rioll, parochialis. Communicantes 78. Patronus : sanctus Martinus. CoUator: al-
liiol « teniative eum eminentissimo principe Trevirensi abbas ad Sanctum Matthiam.
( Altaria tria, quorum unum est \iolatum.
L Ecclesia in Meringh. Communicantes Sso Patronus : sanctus Medardus. lîst de
.... j collatione domina' in Nieder Prum. Pastor : dominus Henricus Orth. Ecclesia
•' j noviter ex l'undamentis est exstrucla, sed nondum perfecta. NuUum adhuc nisi
( sunimmn altare est exstructum et adhuc insecratum.
Loersck Dependet capeila Loersh. Patronus : sanctus Nicolaus. .Mfare unum.
i Longen, etiam capeila. Patronus : sanctus Elogius. Altare unum. Altare
Loiigcn I Sancta^ Anna' est (undatuni. Modernus oITicians : pater Petrus Keverich,
( professus in Prumia.
1 Entsch, etiam parochialis. Communicantes i5o. Patronus : sanctus Martinus. Col-
Enscli ^ lalores : decanus et capitidum Sancli Paulini. Pastor : dominus Bartholomaeus
( Schullesz. Altaria tria. In sacello sub invocatione Sancti Nicolai est unum altare.
Schleich Schleich, hlialis. Patronus : sanctus Joannes Baptista. Altaria duo.
i Defzem, ecclesia parochialis. Communicantes i4o. Patronus : sanctus Agrltius.
c Detzcin < Coilator : al)l)as ad Sanctum Maximinum. Pastor : dominus Servatius Huper-
( dingen. A.ltaria tria.
Poelich Poelich, fdialis. Patronus : sanctus Andréas. Altaria duo.
Cluszerath, quoque parochialis. Connnunicantes ajo. Patrona : beata Virgo
Maria. CoUatores : comités de Crichiiigen. Pastor : dominus \\ ilhelmus Beiss.
, Altaria tria. Altare Sanrti Joannis est dofatum. Communitas juxta fundationem
Siaessemlh ( ^p,^,-^,.,
Capeila Sancti Michaelis, olim parochialis, sub invocatione Sancti Michaelis
et Sancti Remigii. Altare unum.
1 Turnich , capeila libéra. Communicantes 3o. Patronus hujus ecclesiap : sanctus
Thoernich < Maternus. CoUatores : comités a Crichingen. Pastor : dominus .Tacobus Mal-
( bourgh. Altaria duo.
r- • I l Keverich, capeila libéra. Communicantes 36. Patronus : sanctus Cunibertus. Coi-
lator : abbas Epternacensis. Pastor : dominus Matthias Jacobi. Altaria tria.
Leiven, parochialis et personalus. Communicantes ayti. Patronus : sanctus Ste-
phanus. CoUatores : eminenlissimusTrevirensis et nobiles a Warsclibergh, alter-
. . 1 native. Personatista : dominus Joannes Sfickart, pastor in \\ inchern. \ icarius
'"'*" ^ perpetuus : dominus Wilhelmus Speicher. Altaria quatuor, coniprehenso islo
in sacello Sancti Nicolai.
Sacellum in T.ei\en. Patronus : sanctus Eucharius.
150
DIOCESE DE TREVES.
NOMS MODERNES. BENEFICIA.
A Heidenburg Hpidonhorf^h , liliaiis. Palroniis : sancUis Michael. AJlaria duo.
STrillonlieim, parorhialis. Communicantes -îbo. Patroniis : sanctus Clemens. Col-
lalor : ablias ad Sanclum Mattliiam prope ïreverim. Paslor: dominas Gerlacas
■■ ' "•— "■ \ Kùniges. .y laria tria.
' Dependet saceUum Sancti Laurentii , in quo est unum altare insecratnm.
iNcumagen, parochialis. (Communicantes directi 4oo. Patrona : diva \ irgo Maria.
Collator : coines a Wittgenstein. Pasfor : dominus Phiiippus Coppenroth. Sunl
liir altaria quinque.
Saceilum Sanrli Peti-i, in paf;o situm, habet unumaltare.
ISacellum SanrtT Catharinœ, cujus toctum corruit , habet tria altaria.
Saceilum sub invocatione Innumerabilium Martvruni ad MoselJam , snpra
pagiiin, habet unum altare non consecratum.
ÎEmmell, ecclesia parochialis. Communicantes aâo. Patronus ëccleslae : sanctus
Marlinus. Collafores : Carlhusi;r sancti Albani prope Trevirim. Paslor : R. D.
Joannes Nicolaus MettendorlT, pro tempore christianitalis Pispordiensb decanus.
Altaria tria et unum in sacrislia.
Pieszporlt est sedes christianilatis. Communicantes 210. Ecclesia parochialis est
in monte sub invocatione Sancti Michaelis. Collator : decanus nielropolilana"
Piespovt / Trevirensis. Pastor : dominus (îeorgius Turck. .Vltaria duo. In bac ecclesia hajje-
I tur baptisteriuni et oHicium divinum in solcmnioribus festivitatibus, caeteroquin
( lit in saeello inferioii cujus patronus sanctus Sebastianus. .Vltaria tria.
,, i Dependet Munster sub invocatione Omnium Sanctorum. Duo sunl hic alla-
R Mue^tei't ■ • • 1
( na , quomm unum violatum.
„ 1 Dependet etiam Crames, cujus sanctus Thomas est patronus. Habet unum
Krames '1. ,„„
( altare.
i Wintrich, parochialis. Communicantes 3oo. Patronus : sanctus Stephanus. Colla-
Wintrich ■, tores : Carthusia- sancti Albani prope Trevirim. Pastor dicta" : Carthusi.-F prior.
( Vicarius perpetuus : dominus Wilhehuus Hev. Altaria quatuor.
Filzen Fillzen, filialis. Patronus : sanctus Andréas. Altaria tria.
■.,. T . \ Minham, parochialis. Communicantes ga. Sub invocatione Sanctorum Joannis
leini ^ Baptista' et Huberti. Collator : decanus inelropolitana> Trevirensis. .\ltaria tria.
\ Kesten, etiam parochialis. Communicantes go. Patronus : sanctus (ieortnus. Col-
" \ latrix : abbatissa ad Macram. Pastor : dominus Matthias Georgii. .\llaria tria.
IOsann. Communicantes i5o. Ecclesia parochialis suh invocatione Sancti Pétri.
Collatores : pra-nobiles ab Escli , Auvvach , Collebach, haeredos Johann Brixii.
et plures alii. Pastor : dominus Wilhelmus Bretzius. Allaria tria, quorum unum
violatum.
Monzel Montzell, liliaiis. Patronus : sanctus .Nicolaus. .Allaria tria.
. l.vsur. Communicantes 160. Patroni : sanctus Petrus et sancta Catharina. Collator :
1 eminontissimus Trevirensis. Pastor : dominus W alterus Langh. .-ytaria tria , qiio-
Lieser • rum illud Sancti Joannis dotatum.
f Capella Sanli l'auli in Monte dcservilur a domino Bernardo Fabritio, alla-
' rista (licl;r capella', cujus collator eminenlissinuis Trevirensis.
1 Novigandt, etiam parochialis. {Communicantes aoo. Patronus ; sanctus Lamber-
Xoiiaiid lus. Collatores : decanus et capiliilum in l'alatiolo prope Trevirim. Pastor : do-
( minus Joannes WolITsfeldt. Sunt hic altaria tria.
D Murinf/ Marinfîh, liliaiis. Patronus : .sanctus Remigius. Allaria tria.
,. I Cousz, parociiialis ecclesia. Communicantes aao. Est incorporata hospitali Cusano.
( Patronus : sanclus Brixius. Pastor : rector dicii liospitalis. Allaria quatuor.
MSITATION DL: GRAND ARCHIDIACONE, EX 1056.
151
NOMS MODERNES.
JIENEFICIA.
Wehlcn . .
Bernkuslel.
Graacli
Monzdfdd .
Loncjkamp.
B Rachtiy.
Zcltlngen
Loesnicli .
Erdeii. . .
BLschqfslhron; Morbach; Rcip-
peratli; Heinzcrath; Gon-
zeralh; Wedevath; Hinze-
rath; Hundheim
c Morbach . .
Rapperath .
Heinzerath
Gonzerath .
Hundheim .
D Heinzerath
Wederath .
Morscheid; VVahlholz
Giitenlhid. .
Sankt-Kuno .
VVehlen, modo parocliialis. Communicanles i5o. Haec ecclesia est eliam hospi-
tali piu'dicto incorporata. Patrona est sancla Agatha. Habet tria altaria.
[ Beincastell, ecclesia parochialis. Communicantes 800. Est etiam incorporata hos-
J pitali Cusano, et sub invocatione Diva' Virginis et Sancti Michaelis. Collator :
j rector dicti hospitalis. Paslor douiinus Jacobus Faber. Altaria quatuor indo-
[ la ta.
/ Grach , filialis. Communicantes 220. Est sub invocatione Sanctorum Simeonis
I et Juda^!. Curatus : dominus Nicolaus Hernies, j)riBbendatus in Berncas-
( tell. Altaria tria.
1 Monizelfeldt, etiani (llialis ex Berncaslell. Communicantes 66. Patronus :
sanctus Siephanus. Pnpbendatus in dicto Berncastell, dominus Joannes
[ Crames est curatus. Altaria tria, quorum summum violatum.
1 Longcamp, quoque filialis Berncastell. Communicantes 80. Patronus : sanc-
tus Andréas. Rector : dominus Stephanus Urbani , prœbendatus in Bern-
f castell. Altaria tria, quorum ctiam summum est violatum.
1 Rattigh , parochialis. Communicantes in universum 700. Patrona : diva Virgo.
Collator : comniendalor ordinis Teutonicorum Treviris. Pastor : dominus Joannes
[ Martini. Altaria tria.
( Zeltangh, filialis. Patronus : sanctus Stephanus. Allarista : dominus Joannes
( Georgius Rusch. Allaria tria.
( Lôsenich, olim mater ecclesia, modo fdialis ex Rattigh. Haec ecclesia est sub
} invocatione Sanctorum Viti et Modesti. Altaria duo nondum consecrala.
Erden, etiam fdialis. Patronus : sanctus Tabertus. Altaria duo.
Bischoffs Drona , parochialis. Communicantes 126. Patronus ecclesiae : sanctus
Paulinus. Collatores : decanus et capitulum in Palatiolo. Pastor : dominus Ber-
nardus Flesch. Altaria tria, omnia violata. Dépendent velutl filiales et sacelli
Morbach, Rapert, Huntzeradt, (îontzert, Wedert, Heintzert et Honthem,
omnes violatœ et combustœ , ut sequitur.
Morbach, filialis, sub invocatione Sanctarum Annœ et Agathae. Altaria duo
violata.
Rapert. Patronus : sanctus Jacobus. Altare unum.
Hoint/erdt, lilialis tertia. Patronus : sanctus Petrus. Altaria duo, quomm
suinnmm violatum.
(ionlzert. sacellum sub invocatione Sanctorum Antlionii et Valerii. Altaro
unum violatum.
Honthem, etiam sacellum, sub invocatione Omnium Sanctorum. Allarc
unum violatum.
Sacellum Hunlzerodt combustum.
Similiter sacellum in Wedert.
Morscheidt et Wallioltz. Communicantes i5o. Patronus in Morscheidt : sanctus
Laurentius. Collator : decanus majoris ecclesiae Trevirensis. Altare unum. Pa-
tronus ecclesiœ : in Wallioltz est sanctus Matthias. Altaria duo. Pastor alterna-
tive hic in Morscheidt ad officium, sed in sunmiis feslivitatibus tenentur ounies
comparere in Walhollz.
Gudenlhall, sacellum sub invocatione Sanctorum Anthonii et Huberti. Allarc
imum.
Patronus capellœ ad Sanctum Cunonem vulgarlterdiclae, est Sanctus Mcolaus.
Altare unum.
152
DIOCKSE DE TREVES.
NOMS MODERNES.
( Bergh, |)arochialis. Communicantes 160. Patron! sunt diva Virgo et sanctus
A Beiglicht | Aiexlus. (^ollator : dccanus majoris ccclesi.-K Trevironsis. F'astor : dominas
( l'elrus Hourdl. Allaria quatuor indolata, quorum summum est violatum.
Merscheid Mersclicidt, fiJialis. Palronus : sanctus Georgius. .\ltare unum violatum.
Horalli Honrath, sacellum. Patronus : sanctus Bartholoma-us. Altare unum violatum.
( Haagh, etiaiii sacellum sive fdialis parochi;e de Bergh. Patronus : nt dise-
"'^"9 I runl paslor et synodales, sanctus Agnelus. .\ltare unum.
I Budelich, parochialis. Communicantes 186. Palrona : sancta Agatha. CoUator :
Biiedlicli • abbas Sancli Maximini prope Trevirini. Pastor : dominus Joannes Ix)rscheidt.
( Altaria tria.
D Schoenberg Schonbrigh. Patronus : sanctus Vitus. .\ltaria duo.
i Besscheidt. Communicantes 34. Haec ecclcsia est sub invocatione Sanctis-
Bcsclieid • sim.TB Trinitatis. CoHator: abbas ad Sanctos Martyres prope ïrevirim. Caret
' pro nunc ])astore. Altaria duo, quorum summum violatum.
1 Fcli , parocbialis. Communicantes i4o. Patronus: sanctus Martinus. CoUator:
F.elt ■ abbas ad Sanctuin Ma\iminum pro|)e Trevirim. Paslor : dominus Magnericus
( Lôwenbrucken. Altaria tria.
Lorsclieid Lorscheidt, filialis. Patrona : sancta Gerlrudis. Altare unum.
Fastrau Fasteraw, etiaiii fdialis. Palrona : sancta Agatha. .\llare unum.
( Fulirna, parocliialis. (Communicantes afio. Palronus : sanctus Barlholom;eus. Col-
c Foehren l latrix : domina Inlerioris Prumiu-. Pastor : dominus Joannes Driesch. Altaria
( tria, quorum unum non consecralum et tamen 3oo florcnis dotalum.
Ilolzeralh Helzeradt, fiiialis, cujus patronus sanctus Goar. .\ltaria duo.
Bekond Beconda est capella sub Invocatione Sancti Nicolai. Altare unum.
Nauralli Naurodt, efiam capella, cujus patrona sancla Elisabeth, .\ltare unum.
I Arenrodt, parochialis. (Communicanles ^S. Patrona : diva Virgo Maria. Collatrix :
Arrenrath • domina ad Sanclum Thomam. Allaria tria. Pastor : dominus Martinus Lans-
( cticidl.
i Selhem, parochialis. Communicantes a6o. Patronus : sanctus Georgius. Collator :
D Sehlem < eminenlissimus 'Irevirensis. Pastor : dominus Joannes Oligh. .Vllaria tria , quo-
( rum illud Sancli Miobaelis.
( Salinenrohr, liiialis. Palronus ; sanctus Martinus. .\ltaria duo, quorum illud
'^'''""^'"' ( .Sancli Sebastiani.
_^ , , \ Dierbadi, liliails (luoque ex Seleni. Patronus: sanctus Gan^olphus. .\ltare
^0" '>"''' ( unum.
Esch Esch, capella sub invocatione Sancli Nicolai. Altare unum.
1 Rivcnich, parochialis. (Communicantes ()0. Patronus : sanclus Brixias. Collator :
iJiei'CHic/i illuslrissimus cornes ( Cral/ a ScharlTcnstein. Paslor : dominus Nicolaus Fusenich.
f Altaria tria, nullum dolatum.
i Bergweiller, fdialis Hcidtweiller in ducalu l.uxemburgensi. Communicantes 7G.
I) .. ' Patronus : sanclus Joannes Evanwlista. Paslor idem qui in Ileidlweiller do-
•' * I minus Nicolaus SchônolFen, olliciatur tamen per alium conduclum, ad noluni
' i)asloris amovibilem. Altare unum.
Finhenliof Finlen, sacellum, dependet a Bergweiller. cujus sancta Helena est pati-ona.
i Dree.sz. Cou\municantes ajo. Palronus : sanctus Martinus. Collator: abbas E]>ter-
iireis nacensis. Paslor : dominus Joannes Petrus W ollTsI'eldl. Altaria tria, nullam do
( talum.
VISITATION DU GRAND ARCIIIDI ACONE, EN I65G. 153
NOMS MODERNES. BENEFir.H.
_ , i CapeHœ in Brouch dicitur patronus sanctus Sebastianus. Sunt allaria duo
briicli 1 -11. ■ • .
( indotata et insecrata.
„, „ , l (jladtbach, capella sub invocationc Sanctorum W'illibrordi et Valcnlini. \l-
Gludbuch , '
( lare ununi.
1 Kirchhoff, personatus. Communicantes 210. Patronus : sanctus Andréas. Collator :
Kiichhof; Aldiich eminentissimus Trevirensis. Personalista : I\. D. Joannos IIoHer, oflicialis Trevi-
( rensis. Vicarius ejus perpetuus : dominas Petrus Lucas. Aitaria tria.
Platten Plallen, lilialis Kirchboff. Patronus : sanctus Marlinus, Aitaria duo.
Pohlbach Polenbach, saceiluni. Patronus : sanctus Stephanus. Altare unum.
' WiltUch, ecclesia parocbialis. Communicantes 53o. l'atronus : sanctus Marcus.
(^oîlator : eminentissimus Trevirensis. Paslor : dominus Quirinus Molitor. Ai-
taria novem : altare Sanctse Crucis est dotatum (Ulius possessor dominus Simon
.... ,. . j Torn, una et altarium Sanctae Annas et Sancti Nicolai, qua; dicuntur olim ab
^ eminentissimo incorporata); altare Sanctissimae Trinitatis est etiam dolatum.
Modo nulium habet possessoreni; administratur in connnuni a dominis pas-
tore et altaristis aliis. Altaris Sanctorum Huberti et Matthias modernus possessoi-
est dominus Jacobus Poulch.
1 Dépende! Plein et Anckes. E\ conventione facit ibidem officium dominus
Plein < pastor in Greimerbatt. In Plein non est calix; in Anckes unum quodiibel
I sacellum habet unum altare.
. .^. ,. . l Hospitale in Wittlicb. Patronus : sanctus Wendalinus. Hospitalarii sive jiro-
\ visores : doniini Johannes Kietsch et Nicolaus Neander.
(Leethigh, major parochialis. Communicantes a4o. Patronus: sanctus Martinus.
GrossLiltgen < Collator : capitulum Kylburgense, cui etiam est incorporata. Pastor : dominus
( Johannes Bettenfeldt, canonicus ibidem. Aitaria tria; nulkini dotatum.
Karl Caril, fdiaiis. Patrona : sancta Barbara. Altare unum.
,, ., ( Moszweiller, capella sub invocatione Sancti Matthias et Sanct;e Appolloniae.
Miisweiler J .,, ■ ^^
( Altare unum.
Miiider-Littgen .Minderleethigh , filialis. Patrona : diva Virgo. Aitaria duo.
rr 1 \ Hupcrath, etiam lilialis a Leetbigh. Patronus : sanctus Huberlus. Altare
Hupperath ! • „
"r / unicum.
Kilbnrg. III. DECaNATLS KYLBURGEXSIS.
Scquuntur ecclosiie sub decanatu riirali Kyll)iu'gensi , maxime vero quœ sunt patri;e Trevirensis,
quia illœ in ducatu Luxcmburgensi non sunt propter certas causas visitatte.
i Welschbilligh, parochialis. Communicantes 3oo. Patronus hujus ecclesiae est
... (;•,;■ 1 sanctus Petrus. Collator: decanus majoris ecclesiip Trevirensis. Pastor: dominus
*■ ' ' 'j 1 Bernardus Roberti, pro tempore ruralis capituli Kylburgensis decanus. Sunt
! aitaria quatuor, nulium dotatum.
Moeliii Môhn, filialis sub invocatione Sanctae Luciae. Aitaria duo.
Neivcl Nowell, etiam lilialis sub invocatione Beatae Marie Virginis. Altare unum.
Eisenacli Eysscnach, quoque filialis. Patronus : sanctus Martinus. Allaria duo.
Giheni Giltzem , siinililer lilialis. Patronus : sanctus Joannes Baplista. Altare unum .
Olk OIck, sacellum. Patronus : sanctus Clemens. Altare unum.
IIISTOR. DE FR.\NCE. — PODILLÉS, V. 20
154
DiocKsr. DK Ti'.i:\ i:s.
NOMS MODERNES.
IIKNKI-ICIA.
i Sulm, parochialis. (lommnnicanles ijo. Patronus : sanclus Pelrus. (JoIJator : do-
A Sitelm minus a McUeinich in Dourscheidl. Pastor : dominus Jacobus Sartorius. Altaria
I tiia, nullum dolatum.
iiucld Riilil, (ilialis. Patronus : sanclus Maitinus. Altaria duo.
Scliwfbillin Schariïljiiligh, etiam fillalis, sub invocalione Diva» \irginis. Altaria duo.
( Dahlem caret pastore. Communicantes 3o. Patronus : sanctus Lambertus. Col-
^ ' *'" \ lator : abbas Hiinmerodensis. .Altaria tria, omnia violata.
,„ . ( Triuipirten, filialis seu capella, cujus patrona sancta Margaretha. Altare
ï^^"«/'°'' î unum. 1 J F
( Idem dependel iiarlim e\ Dalhem. Patronus : sanctus Sebastianus. Deser-
B l'ienheim | ^■^^^. ^ p^^^^..^ j,, i„^.y
Ittell, parochialis. Communicantes 124. Patronus : sanctus Dyonisios. Est de col-
latione capituli in Palatiolo. Pastor : dominus Nicolaus Schwarlz. Altaria qua-
Ittel / tuor abs(|ue uUa luudafionn, nisl quod ipse dominas pastor instituerit sacrum
singidis cliebus sahathinis legendum, mediantibus 200 daleris summx capi-
talis.
Idcshcim Ides7.heim, filialis. Patronus : sanctus .loannes Baptista. Altaria tria.
Idenhcim Idem, etiam filialis, sub invocatione Sancti Sebastiani. Altaria duo.
Hofweiler Weiller, capella, cujus patronus sanctus Marcus. .\itare unum. sed violatum.
( l'rierweiller, libéra capella. Communicantes 36. Patronus : sanctus Dionysius. Est
c Trierweiler < decollatione abbatis Epternacensis et commendatoristeutonici Treriris. Paslor ;
( dominus Erasmus Lielï. Altaria duo.
! Parochialis in Kylbourgh est incorporata collegiatae ecclesiae sive capitnlo ibidem.
Communicantes 2 5o. Patronus : sanctus Maximinus. Decanus est verus pastor.
Guratus : dominus Balduinus Xandin, canonicus ibidem. Altaria tria.
Malberg Malbergh , filialis. Patronus : sanctus Quirinus. Altare unum.
Malbergtveich Weicb, capella sub invocatione Sancti Nicolai. Habet unum altare.
Wilseckcr Wils/.acker. Patronus : sanctus JNicolaus. Altare unum.
1 Orschfeldt, capella libéra pra-diclae coUegialœ in Ivylbourgh incorporata. Commu
D Orsfeld ■ nicantes 26. Patronus : sanctus Petrus. Capltuluui Kvlburgense confert. Cura
( tus : dominus Joannes Schotder, canonicus ibidem. Altare unum.
i Neidenbach, parochialis. Communicantes 56. Patronus : sanctus Petrus. Collatrix :
Neidenbacli \ domina ad Sanctiim Thomam. Pastor : dominus Petrus Fischer. Altaria duo
' noviter reconciliata.
i Ellentz, etiam parochialis. Communicantes 4o. Patronus : sanctus Pancratius.
Ehlenz •, Collator : coines ( jat/. a Scharffenstein. Pastor : dominus Jacobus Roben. Alta-
( ria duo, quorum illuil Sancte Lucia- olim habuit bebdomadale saci'um.
Scldeid Schleidt, filialis. Patrona : sancta Barbara. Altare unum.
m • W >'l ■ ! OberweiUer, capella. Deservitur alternative a pastore ia BirsdorlT. Patronus :
( sanctus llubertus. Altare unum.
( llofl' SelTorn. Communicantes i4o. Patronus parochialis ecclesiœ : in Seflern est
<j _ 1 sanclus l.aurenlius. Collator : eminentissimus Trevirensis tanquain adininis-
'' J tralor Priimieusis. Paslor: dominus Maurilius Fontanu*. Altaria tria, quonim
( illud Sancti Sebastiani est dotatum.
Biirbacli Bourbarb, capella. Patrona : sancla Margaretha. Altaria duo.
,,.,,, I Helleiiliarli, eliam capella omnino ruinosa et violala , cujus patronus sauc-
llcilcnhach s 1 n . vi. • 1 . j >
tus l'etrus. Altare unum violatum.
VISITATION DU GRAND ARCHIDIACONÉ, EN 1656.
155
NOMS MODERNES.
A Sejferwcich
Lasel
Wettelilojf
Sclioenecken . . .
Seiweralh ,
B NiederHcrsdovJ.
Fleringen.
Gondehhein
Ober-Hersdorf.
Rommersheim .
ebach
Habscheid.
D Watzeralh
Maslhorn . .
Lichtenborn .
Hale'ibuch.
Nieder- Priiein
E Wciiisfeld. . .
c Niedcr-Laacht
Heisdoif; Winrinijen; Diiii/-
dorf.
Pronsfcîd
( Urweich, capella siib invocalione Sancti Joannis Bapliste. Allare unum vio-
I latuni.
\ Lasell, filialis ex SelTcren, hal)cns pro])ter distantiam a paiochiali omnia sa-
} cramenta. Communicantes 60. Patrona : sancta Helena. Altaria tria.
1 Wettcldorff, parochialis. Communicantes 35o. Patroni : sanctus Leorlegarius el
, sancta Lucia. Collatrix : domina abbatissa in Nieder Primi. Pastor : dominus
( Henricus Foxius. Altaria quinque , quorum illud Sancti Michaelis dotatum.
i Schônecken, capella, niinatur ruinam. Est sub invocatione Sanctae Annae.
( Altaria quatuor.
Syverath, capella. Patronus : sanctus Lambertus. Alfare unum.
Herszdorff, capella. Est sul) invocatione Sanctorum Jarobi el Sebasiiani.
Altaria duo.
Fleringh, parocbialis. Communicantes 90. Patronus : sanctus Lucas. Coliator :
olim cornes a Marka, modo domina in Horreo Treviris. Pastor :dominus Hen-
ricus Rollinqen. Altaria tria.
1' Gondelszheim, filialis. Dicitur tamen ecclesia separata, seu privata et parti-
' cularis. Patronae : sanctae Fides. Spes et Cbaritas. Est locus ad peregrina-
1 tiones faniosus. Altaria quatuor. Quintum , quod erat violatum , sublatum
f est.
\ Oberherszdorff, filialis, in honorera Sanctae Crucis dedicala. Sunt hic altaria
( tria.
( Rommersheim, parochialis. Communicantes io5. Est sub invocatione Sanctorum
l Maximini et Huberti. CoUatrix : domina Inférions Pi-umiae. Pastor : dominus
' Servatius Leodegarii. Altaria tria, cpiorum summum est violatum.
\ Lauich, parochialis. Communicantes 7/1. Patronus : sanctus Martinus. Coliator:
I abl)as Epternacensis. Pastor : dominus Joannes Breidt. Sunt hic tria altaria.
( Dépendent Ileiszdorff. Winrichen et Dcidendorff, ubi tamen nullae sunt
/ capellae.
i Prunszfeldt, parochialis. Communicantes 45o. Patronus : sanctus Kemigius. Col-
< latrix : domina Inferioris Prumias. Pastor : dominus Valentinus Volmarus. Altaria
( tria.
( Lunebach , filiahs priuiaria , sub invocatione Sanctas Margarethae. Altaria tria ,
( quorum unum violatum.
( Haabscheidt, altéra filiahs, cujus patronus : sanctus Nicolaus. Habenlur omnia
) sacramenta .sicuti in parochiali. .\ltaria tria.
Watzerodt, etiam filialis. Patronus : sanctus Bartholoma'us. Altaria duo.
Masthorn, capella. Patronus : sanctus Matthias. Altaria duo.
[ Liechtenberg , parochialis. Communicantes 5o. Patronus : sanctus Gangolphus.
\ Collalores : domini de Brandebourg. Pastor : dominus Matthias Faber. Altaria
' tria.
( Hallenbadi, capella plane ruinosa, cujus patronus sanctus Marcus. Altare
} unum, in quoofini, ut referont incola', servabatur sacrum hebdomadalo.
i Nieder Prum, parochia. (Jonnnunicantes lao. Hase ccclosia est sub invocatione
) Beata? Marian Virginis, Sanctorum Gordiani et Epimagi, martvrum. CoUatrix :
j domina in Nieder Prum. Modernus curatus : dominus .loannes Bernardus (]re-
( meiius. Altaria tria, nullum dotatum.
j U einszfeldt, capella. Patronus : sanctus Eeonardus. AUarc unum viola
I tum.
156
DIOCESE DE TUEVES.
NOMS MODERNES.
Prum. Communicantes Ago. H.tc ecclesia Pst sub invocatione Bcatae Marie Vir^-
nis, Sanctornm Nazari et Celsi. Capilulum ibidem habet jus praesentandi ali-
, quein ad parochiani. Eiiiincntissiiiius Tre\irensis ex tune conlert, et dominus
' '"'"' \ archidiaconus investit. Modernus pastor : doiuinus Nicolaus Watzerodt , canoni-
I eus ibidem. Altaria novem. -\Itare Sancta; Crucis est a pellioribus et sartoribns
I dotatuni, in quo annuc fmnt duo sacra.
( Olt/.heim , parocbialis. Communicantes 3oo. Patronus : sanctus Bricins. Collatrix :
Olzitelm 1 domina in Nieder Prum. Pastor : dominus Petrus Thoma'. Altaria tria, nollum
' dotatum.
\ GundcUhieidl lilialis, cujus patronus est sanctus Dionvsius. Altaria tria.
' " j quorum unum violalum, neutriun vero dotatum.
\ Hcrmeszpfandt, etiam fdialis. Palrona extat sancta Ursula. Altaria duo,
Uamespand | ^^^jl^,^^ dotatum.
Rlein-Lunnenfeld Langenfeldt, capella. Patrona est sancta Lucia. .\ltare unum.
B Nt'itemiorf. NeuendorlT, capella. Patronus : sanctus Hubertus. Altare unum.
Ilculh Rcudt, etiam capella, cujus patronus sanctus Nicolaus. Altaria duo.
iBudiszheim, parocbialis habens communicantes 3oo. Est suIj invocatione Sancti
Pétri et Sancta; Lucia-. Collator : arcbiepiscopus Trevirensis. Pastor : dominus
.loannes Textor. Altaria quatuor, quorum illud in medio ecclesia' tollendum et
transferendum.
\] (illcrshciiii W almerscheidt , lilialis. Patronus : sanctus Nicolaus. Altaria duo.
Schirirzheim Scliwirtzbeim, capella, cujus patrona est sancta Margaretha. .\ltare unum.
j Oisz, capella sub invocatione Beat;r Maria- Virginis. Altaria duo, unum
^ Oo.v I violatum.
Kopp Kopir, etiam capella. l'alronus : sanctus Eligius. Duo sunt hic altaria.
i VVeintzheim, parocbialis. Communicantes /lO. Patronus: sanctus W illibroi-dus.
Wcinshciiii < Collator : pra-nobilis a W iltbergb in Harlelstein. Pastor : dominus Joannes
( Pasz. Altaria liia, nullum dotatum.
i Dubach, |)arocbialis. Communicantes 45. Patronus : sanctus Hubertus. Collator :
Diijinacli \ cornes in Gerolstein. l'astor : dominus Johannes Hansonius. Altaria tria.
( nullum dotatum.
iMurlebach, parocbialis. Conununicantes afio. Est sub invocatione Beala? Mari.T
Virginis et Sanrlie Luci;e. Collator : eminenlissimus Trevirensis. Pastor : do-
minus Gerhardus PoUenbacb. .\itaria ([uatuor, (juoiaim illud in medio ecclesi.T
impetliens prospcctum ad summum altare tollendum.
,' Bireszborn , lilialis. Patronus : sanctus Nicolaus. .Mtaria tria, nullum do-
... 1 tatum.
I Capella Sancti Alexandri spertat cum onere et honore ad communitatem in
' Bireszborn. Duo sunt altaria.
. . \ Lissingen, etiam lUialis, cujus patrona sancta Margaretha. Altaria tria,
"* •' ( quorum unum dicitur a pnenobilibus dominis locis exstructum.
( Mandersrheidt, parocbialis. Communicantes aoo. Patronus: sanctus Hubertus.
M j I ■] ] Collator : eminenlissimus Trevirensis. Pastor dominus Philinnus Dorler. .\ltaria
1 quatuor, nullum dotatum , et illud m sarello ^aneLl• Lncia- nondum consecra-
( tum.
( l'ieckbausen, capella, cujus patronus est sanctus Antbonius. .\ltare
lilvckaiifcn | unum.
[ In arce est sarellum sub invocatione Sancti Joannls Bajitista'.
VISITATION DU GRAND ARC.HIDIACONÉ, EN 1656. 157
^OMS MODERNES. BENEFICIA.
Meiszbourgh , jjarochialis liabens nonnisi .\o communicantes. Ilœc ecclesia est sul)
liatrocinio sanclorum Baitholoniai et Pancratii. Collatiix : abbatisa ad Sanctuin
Thomam. Pastor : Joannes Fabiitius non erat investitus. Dicit ([uod domina
Meisburij / collatiix prœtendat jus conlerendi et etiam investiendi. Contradicendo prœsensa-
huic imagination!, mandavit visitator rpatenus ipse dominus pastor intra quin-
denam provideat sibi de investitura , alias Ibie ut dicta parochia alteri confeietui-,
idque ex jure devoluto.
Deudeszfeldt , parochialis. Communicantes loo. Est sub invocationc Sanctorum
I Simonis et Juda-. Est etiam de collatione dominas ex Sancto Thoma , qua; pariter
Deuilcsjdd , hic, uti in Meiszbourgh , prétendit jus investiendi. .Sed injunctum est pastori
I ut, sub pra!comminata pa-na, quaneret apud domlnum archidiaconum inves-
[ tituram. Altaria habentur tria, nullum autem dolatum.
Weiilcnbacli * \>eidenbach, capella sive fdialis. Habet patronum sanctuui Joannem Baii-
l tistam. Altare unum.
I Slattleldt, parochialis. Habet communicantes 5o. Patronus est sanctus Sebastianus.
Nieder-Stad/cld ' Collator prariobilis a \\iltbergh. Pastor : dominus Joannes Fabri, non habet
j investiluram, nec cupit 0I5 e\iyuitatem parochia; et redituum investir!. Altaria
( duo.
Schutz Schotz, capella. Habet patronum sanctum Wendalinum.
EXTRAIT DL REGISTRE DE VISITATION DE L'ARCHIDIACONE DE KARDEN,
DE 1656-1657.
Protocollum visitalionis archidiaconalus Cardonensis, de anno i656.
Zell. I. DECANATLS ZELLENSIS.
XOMS MODERNES. BEXEFICU.
iUiizigh. Palronus ecclesiae : sanctus Maternus. Collator personatus est eiiiinenlis-
simus Trevircnsis. Personatista : episco()iis Wormatiensis, cornes Cralz de
Scharfifenstein. Vicarius ejusdem perpetuus : dominus Joannes Adamus Zorn.
Altaria qualuor, duo sunt dotata, scilicet altare Sancli Anthonii et altare
.Sancta» Cracis. Fuit oliin primissaria in Orlev titulo Sancti Michaelis, modo
translata ad altare Sanct;p Crucis in parochiaii ccclesia. Communicantes a5o.
Croeff. Patronus : sanctus Remigius. Collator : abbas Eptemacensis. Pastor :
dominus Matthias Rlentsch, sacne theoloj^ae licenliatus. Altaria tria, quorum
iiliid Sancla' Ann;pest fundalum. Altare .Sancti Sébastian! confert communilas.
Kroev < /^ , o
(communicantes ooo.
Ecclesia Sancti Pelri qua' olim eral matrix. Patroni : sancti Petrus et
PauUis. Altaria tria , nuilum est fundatum.
,,. , . ( Kinheim, lllialis. Patronus : sanctus Martinus. Altaria sunt Beativ Mariiv
I Virginis, quod est fundatum. et SancUe Lueia».
Bengel Bengeil, lilialis. Palronus : sanctus Quirinus. Altaria duo.
Kinderbeaeni Kieder Beuren. capella. Patroni : Très l\eges. Altare unum.
1 Heillkirchcn. Patrona : bcata Maria \ Irgo. Collatores : pr.epositus et decanus
Reilltirchen ecclesi;e Trevirensis, alternative. Pastor : dominus Quirinus Frietzen. Altaria
( tria; nulluni est dotatum. (^onnnunicantes 3oo.
Tj ., j Reili, capella. Palronus : sanctus Joannes. Altaria duo, quonim altennn
j non est consecratum.
,, i Bourch, fdialis. Patronus : sanctus Brixius. Altaria tria, quorum illud ad
liurq 1 *. .
•' ( dextrum cornu non consecratum.
l'riedell. Patronus : sanctus Martinus. Pastoria incorjxirala pra'latura? Himme-
\ rodiensi qui est pastor loci , et deservitur per conventualem , modo jier fratrem
Briedel , \ Ilugonom Minlenich. Altaria (juatuor. Altare Sancti Nicolai est dotatum pri-
missaria; confert communitas. Altare Sanctae Ci-ucis et Beatap Mariae Virginis.
Connnunicantes aoo.
Zell. Patroni : sancti Petrus et Paulus. i'arociiia est incorporata pnelalura- in
SpriiigiiMs/.bach qui est pastor. Pastor sive vicarius perpetuus : dominus
„ ,. I Petrus Ilodensteln. Altaria quatuor: unum quod erat Sancli Seitastiani jussum
j est démolir!; nuilum est fundatum. Connnunicantes 3oo.
/ Capella in Zell cuni annexo liospilali. Palronus : sanctus Anlhonius.
\ l'num altare.
,- . l Capell.e in Keiinpt sunt dii.e, una cujus patronus est sanctus .lacobus et
liaUel tria altaria. Altéra est sancio (^lementi. Conununieantes i ."lO.
VISITATION DE i; VRCFIIDIACONK DE kVRDEN, 1656.
NOMS MODERNES.
159
i Cai)çIIa Correv. Pationus : sanctus Joannes Baptista. Allaria tria. Commu-
( nicantes 26.
Merll, filialis. Patronus : sanctus Michaei. Altaria quinque. Nominantur
^ , 1 "''''>'■»''' Sancti Michaelis, Sancta- Crucis, Beatœ Maria; Virginis, cujus
^^^ ' propria dornus modo totalitcr corrait. Ibidpm est hospitale. Communi-
cantes 200.
Capella S. Stephani. CoUator est abbasin Springierszbach. Altare unum.
Pttenderwh j Punderich. Patronus ecclesiae : sanctus Marcus. Collator : eminentissimus Trevi-
{ rensis. Pastor : dominus Joannes Fridcrici. Aitaria tria.
i ^; Patronus ecclesia; : sanctus Remigius. Incorporata est coilegiatae Beat*
,,/ AU , ] ™^"* ^"'&'"'* '" Palatiolo, prope Treverim. CoUatores sunt ejusdem ecclesiœ
■'' ^""y""^ { decanus et capituium. Pastor : dominus Hyeronimus Sintz, ordinis conven-
/ .'^^- ^'îf ^ *"a ' quorum iUud Sanctae Anna; est dotatum. Communicantes
I m Alff et Aldegundt 3oo.
Aldegund * Aldegundt, fdialis. Patroni : sanctus Bartboloma;us et sancta Aldegundis.
( Altaria tria, quorum unum altare Sancta; Annae fuit dotatum.
j Boley est filialis de Mannebach. Patrona : sancta Maria Magdalena. Coliator :
B BiiUay; Mannebach c'omicellus a Metzenhauszen. Administratur per conventualem fratrem Diony-
1 syum Lmdemans , ex Merll. Altaria duo , ([uorum unum Divœ Vireinis. Commu-
\ nicantes yo. ^
I Brem. Patronus : sanctus Laurentius. Collator : prœpositus majoris ecclesia;
^^"'"' ) Irevirensis. Pastor : dominus Petrus .Schienen. Altaria tria, quorum unum
( Sancti Sebastiani est dotatum. Communicantes 1,^)0.
^^"'■^" Capella in Beuren est filialis. Patronus : sanctus Anthonius. Altare unum.
„ 1 StiJjen est ecclesia matrix. Ibidem est monasterium sanctimonialium ordinis
'^'"''''^" divi Augustmi regularium, ubi abbas in Springierszbach instituit priorem , qui
( virgmibus admmistrat divina. In iila ecclesia est fons baptismalis et crisma.
; Habet filiales ecclesias subséquentes :
\ Neeff. Patronus : sanctus Mattliias. Aljbatissa de Stuben per capeilanum
Neef ' ibidem curât fieri et administrari divina. Altaria duo. Altare Diva; Vir-
' ] S'nis confenmt domicellus a Matzenhauszen et domina in Stuben ,
I alternative. Altare Sancti Matthia'. Comnumicantes 70.
\ Capella Sancti Pétri in Monte. Patronus : sanctus Petrus. Unum altare.
iUrschmidt , filialis. Patronus: sanctus Quirinus. Est incorporata cœnobio
Stuben et deservitur per capeilanum ii)idem. Pastor : dominus Quirinus
Fnetzen. Altaria duo, quorum alterum Sancti Quirini est dotatum.
Communicantes in Urscbmitt et Kledingh 5o.
, Edigera. Patronus ecclesiœ : sanctus Martinus , episcopus. Pastoi- loci : priP|)ositus
l metropolitana; Trevirensis. Pastor sive vicarius |)erpetuus : dominus Nicolaus
Ediger ] ^^'^^^^- Altaria sex, quorum dotata Sanctarum Anna' et Barbara' Altare Sanc-
j t* Ann;econfertur asynodalibus; alterum altare Sanctœ Barbara- confert pastor
/ prœpositus, qui supra. Hospitale liabet propriam donuim. Communicantes 360.
\ Capella in Monte vocatur Sanctie Crucis, vulgo « zum Hohen Creutz ...
S Capella in Lebmen. Patronus : sanctus Nicolaus. Altare unum in feslo
( sancti Tiburtii est dedicatum.
iEller est filialis. Patronus ecclesia- : sanctus Hilarius. Collator ideui qui in
Edigra. Pastor sive vicarius : dominus Laurentius Breidtsclieidt. Habet
altaria quatuor; nullum est dotatum. Communicantes 100.
Capella Sancti Arnolplii liabet altare unum.
160
DI(3CESE DE TREVES,
NOMS MODERNES.
r.E\F.FICIA.
IScnheiii). Est parochialis. Palrona : sancla Catharina. Habet pnelerea sanctos Re-
inigiuin et Gertnulem. (ioUatores et pastor sunt capitulum Colonionse. Vicarius
perpetuus : doininus Joanncs Antlionii. Altaria quatuor, quorum dntata duo.
j Altcruin Diva- Vir|,'inis princeps de Birckenfeldt et domiceUus de Nickenich
I alternalim confenint. Alterum altare Sanctomm Fabiani etSebastianiconfertur
a cominunitate. Communicantes 43o in Iota parochia.
i Moszenich, filialis. Patronus : sanotus Nicolaus. Altaria duo; neutrum
Mesemch | iundatum.
Grendericli (irendcncli, ctiam lilialis. Patronus : sanctus Matlliias. Altare unum.
Senhab Senhaltz, cajiella. Palrona : l)eata Maria Magdalena. Altare unum.
( Nôhren. Patrona : sancta Agatha. Collator : pr.Tpositus ratlicdralis Troirensis.
Nehren; Weiler ' Pastor : dominus Valontinus Malburf,'h. Altaria tria, quonim altare Beat.T
( Mariai Virginis est dotatum. Communicantes in Nohren et Weiller 60.
„ „, ., ( Weiller, lilialis. Patronus : sanctus Marlinus. Altaria duo, quorum unum Sanctl
bebastiani contratermtatis.
EUentz. Patronus : sanctus Martinus. CoUalores : decanus et capitulum in Carden.
Pastor seu vicarius perpetuus : dominus Servatius Haimesz. Habet altaria tria,
quorum unum Diva- Vii'ginis et .Sanctie Otilia' est dotatum. Aliud est.
Elknz ; Poltcsdorf Altare sul) invocatione Sanctii' Crucis. Hospitale est. Communicantes
in Ellentz et PolterszdorlT i4o.
Capella in EUentz. Patroni : beata Maria Virgo, sanctus Sebaslianus et
sanctus Severinus Enimericus. Altare unum.
i PolterszdorlT est capella et in titulum benellcii erecta. Patronus : sanctus
PoUerstorf. | Andréas. Collatores dicuntur domini de Metternich. Deservitur per
( patres Carmelitas in Beilstein.
IBeilstein. Ecclesia' patronus dicitur sanctus Cbrislophonis; in libro visitationis
vero de anno 1G20 invenitur sanctus Sylvester. CoUalores : domini de Metter-
nich. Deservitur per patres Carmelitas ibidem résidentes. Altaria tria, quorum
unum Sancti Eberhardi est dotatum. Comnumicantes 3o.
; Proltigh. Patroni : sanctus Remigius et sancta Margarelha. Collatores : domi-
\ ceUi a Petra, Elt/. , Metzenhauszen et Willbergh. Pastor : dominus llenricus a
Bruttig; Fankel ! Bocheini. .\llaria (piatuor, quorum illud Sancta' Crucis fundatum. Altare Diva'
Virginis et altare Sancta- Cnicis. Communicantes in Prottigh et Fanckell 35o.
CapeUa in Monte Prottigh. Est altare ibidem Sancta- Crucis.
i Fanckell, lilialis. Patroni ecclesiir : div.i \ irgo et sancti Cosmas el Da-
c Fankel } mianus. Altaria tria, quorum unum Sancliv Catharinx est dotatum et
( confertur ado(niceUis in BourgbrôU.
1 Ober Ernsf. Est modo ecclesia parochialis, olim filialis a Prottigh. Patronus :
Ober-Eriisl Salvalor Mundi. CoUator : domiceUus a Braunszbergh. Pastor : dominus Fri-
' di-ricus Hallenbach. .\ltaria tria. Communicantes io5.
Nicder-Ernsl CapeUa Meder Ernst. Patronus : sanctus Quirinus. .\ltare mnuu.
i Walvicli, olim quoque lilialis a Prottigh, modo in parochialem erectn. Patronus:
1/ I • ! sanctus Marlinus. Collatores : domini de Winnenberjr. Pastor : dominus
i .ioannes Kempelen. Aitana tria, quorum illuil Sanclir Martha^ dotatum a com-
' munitate et confertur ab eadem. Communicantes 80.
1 ('onda. Patronus : sanctus llemaclus. CoUator : abbas .Stabulensis. Pastor : do-
Koml minus Petrus llerbartz. Altaria quatuor, quorum ilhul .Sanct.e Crucis est dotatum.
( Conuuunicanles -o.
VISITATION DE 1/ \ nc.IIIDI VCOM-; ,),.; KAliDKN, | r,r,6. 161
NOMS '\IODER\ES.
IlENEFICIA.
Cnrl.me. Patronus ecdesk. : sanclus Marlînus. Coilatores : decanus et capihdun,
Beafa. Mana- Vnpnis ,n Palat.olo. p,ope Trevirin,. Pastor : dominus A.lamus
Uohren , p,o lempore ehnslianitatis Zellensis decain.s. .\ltaria sentcn , quorum
A Kochcm / l"'"^ -'•••'"'■t^'' (''«cis confeitur a la>..iJia Scheindt. Altare Sancti Jarol'i • col
Jal,,i- : sonatus Cochmensis. Altaro I5,.nta. Maria. Virginis adminislralu^ per
pastoren,. .\llare Sancti hel>astia,u non est fundatum. Altare Sanctp \nna.
l-cmmunicantes looo.
^ , , Hospitale. Ecclcsia est dedicata in honorera Sancti Spiritus. Altare unum.
p[ ''^'"«'^''^' capella. Patronus : sanctus Anihonius. Altare ummi.
1"", ^"y^^' fi'"'^''^ '" monte. Patronus : sanctus Stephanus. Allaria duo
Poinmcni.
, Clotten paroch.ahs. Patronus : sanclus Maximinus. CoUator : decanus ecclesia;
'■«'heclra .s Irevnens.s. Pa.stor : dondnus Hennanus Cratz. Alfaria nuinque,
^'o/toi fP'orara Bçate Mana. ^ngmis est dofatum et confeitur a domina in l'utzf'.ldl
et domiceil.s I-rey von Deren, conjunctim. Altare Sancti Huherli est incorpo-
rafum pnmLssana-. Altare Sancti Jacobi. Primissaria conlertur a conmumitite
1 iiospifale. Patronus est sanctus Nicolaus.
B Lundkcrn i Landlkern , lilialis. Patronus : sanctus Servatius. Paslor et synodales in
) \:l, sun coliatorcs. Vicanus sive sacellanus : dominus Severas
( Mockoner. Altaria duo, nullum dolatun.
^""■'c'' S Capella Illerich perlinel ad Landtkern. Palronus : sanclus \'incontius
( Inum altaro.
'^"■^"'" Wirbesz, cliam capella. Palronus : sanctus Nicolaus. Altare unum.
Grcimerslmrg | Greimerszbourgh , cpioque capella. Palronus : sanctus Anihonius. \ltarc
( unum.
Pommeren. Palronus : sanctus Stephanus. Parochia incornoiata abbatia. Himme-
rodensi. Pastor : Irater Simon TiUy, ordinis divi Bernarch, ex cœnobio Himme-
rodensi. Altana quatuor. Altare Sancta> Ci-ucis, olim in Utulo benelicii fuerat
ercctum, ejusque collator erat eminentissimus Treverensis; ab immemoriali
famen temporc, aucforilale aposlohca dicitur incorporatum Himmerodien-
s.i.us. Altare Beata- Maria. Virginis. Altare Sancti Nicolai. Communicantes 3oo.
( T'-'^iss Patronus : sanctus Castor. Collator : archidiaconus. Pastor : dominus
- TreU ' ^Vf'^«^li'''"-'l?clsz. Altaria quatuor, quorum illud Beafa- Virginis fundatu.n est.
\ t"^'"" S=l"'t' ^'^ol^' confertur a synodalibus. Hospitale habel propriam
I domum. Communicantes 200.
( Capella SancUe Ciciliœ [sic) habet altare unum.
iCarden. Patrona : diva Virgo. Collator : archidiaconus. Paslor : dominus Matthias
tiler, canomcus ibidem. Altaria tria; nullum dotatum. Omncs de Caidona per-
tinent ad hanc ecclesiam j.arochialem, exceptis canonicis et eorum familiis.
Cohabitant ecclcsia" moniales terlia. regul;.. sancti Francisci, oiue sub lecto
possunt accedere ad paiochialem, ubi habent redusum chorum ibidemoue
communicant. Est ctiam hospitale. Communicantes 5o.
Capella Sancti Maximini confertui- a domino archidiacono. Est separala a
\ parociiiali. '
[ ^Zt^"' ^''*™T ; '^"'^*"' Stephanus. Collator : archidiaconus. Pastor : dominus
Mueden ' Phd.ppus W ilhelmus HolTman. Allaria Iria . cpiorum illud Divic Virginis est do-
\ Y'"" '■' '""'''• """ '^" ^'■"■«^ll"'" '^.'"cti Joannis lîaptista^ in Ôssario, nbi
< .allari. unum. Collalores dicunlui' domlni ab EU/, de Albo Leone. Ho.spitale ha-
[ bel |)ro|)n,im domum. Conimuniranles 1/16.
lUSTOR. DE FRANCE. POlIM.l's, y.
162 DIOCESE DE TliKNKS.
VOMS MODKRNF.S. UE.XEFItlA.
', ForlT in Cardon. Palronus : sanctus Castor. CoHator : archidiacnnus. Pastor : do-
\ minus Bcinardus f-'abri. Altaria tria; niilluni dolalum. Connnunicanles 3oo.
j lîiooll , lilialis. Palronus : sanctus Nirolaus. Altaria duo, ambo pro-
' pbanata.
fioes I^oensz. Palronus : sanctus Eg^ldius. .Altaiiu duo inviolala.
,,. . i BinninL'cn, capcHa. Patroni : sancli Ma\in)inus et Remirius. Altare
limmiKii'ii • ^ °
•' I uniini.
/ (ireinicrodt. Palronus ccclcsia> : sanclus Gcorgius. CoHatrix : priorissa ad Divaiii
Gielmrralh Calliarinani Troviris. Pastor : doniinus lîcniigius Caspari. AJtaria duo; neutruni
f dotât mil. Coniniunicanli's 80.
I Ufllinf^ei). l'alrnnus ecdesia' : sanctus Joannes Baptisla. CoHatores : decanus et
Nieder-Oeffliiigcii capiluluiii kilbiirgcnsc. Pastor : doniinus Ludolphus Simonis. Altaria tria;
( nulliiiii (li)taluiii. Communicantes 5o.
I Gipperadt in Nieder l'dlinjfcn. Palronus ecclesia' : sanctus Quirinus. CoUatores :
Giliiierulh decanus et capituiuni Sancli Simeonis Treviris. Plebanus : doniinus Ludolphus
( Simonis , pastor in Nieder U(Tlingcn. Allarc uniim. Communicantes 3o.
I (îillcnfcldt. Palronus ecclesia' : sanclus .\ndreas. CoHatores : decanus et capilulum
„... ,., ) cnllcjjiata' Sancti Florini (^onllucntia'. Pastor : dominas Anthonius Conlzen
■' 1 Allaria tria, quorum illud Saïuti Si-bastiani lialjel Iralernitatem. Item altare
' Sanclaî Catharina' est fundaluni. Communicantes io5.
,..,,,,.,, l Scheidtwevller, lilialis. Palronus : sanctus Hidjertus. Altaria duo intégra
i\ie(lci-^chei(lu'edci- { * • j i' > r ■ â q"
( et indotata. Comuiumcantes 00.
I Luizeradt. Palronus ecclesia' : sanclus Steplianus. Collalrix : priorissa ad Sanctam
\ Catliarinam Treviris. Pastor : doniinus Georgius Matihia'. .Vltaria quatuor,
Lnelzcratli '. quorum illud Div:r Virginis nuncupatur primissaria'. lllud Sancli Sébastian!
J habct fratcrnilalem. Altare Sanctic Crucis dicilur fuisse dolalum olim; bona
tlotalia inierunt in oblivioneiii. Communicantes i a5.
., . , \ Driscli , ca]«'lla libéra sub nomine rcctoria-. Patrona : diva Mrgo. Pastor
' ( qui supra. Allaria tpiinque; nulhmi dolatum.
1 Strolzbuscb. Palronus ecclesia' : sanctus Yincenlius. Collalrix : priorissa ad Sanc-
Strol:biiescli ■ lani Catbarinam Treviris. Pastor : doniinus Nicolaus Stephani. Altaria tria:
( iiullum dotalum. Communicantes -o.
1 W oUmeratb. Palronus ecclesia' : sanclus Marcus. Collalor : domicellus a Zandt
IVoIbncialli in Airas. Pastor el per.sonatisia simul : doniinus Jacobus Walrodt. Altaria tria:
f niilkim (lotalum. Communicantes in universum 2ÔO.
( .Stroen , filialis. Palronus ecclesia' : sanctus .loannes lîaplista. Pastor qui
Siroliit \ supra, ciijus oITicialura (il per pastorem in Bradischeidt. .\llaria duo;
( neutrum dolalum.
ScliiitziIJ. Capella Sancta' Crucis in Scliaflsalff. Allare unum.
r, ., l Demeratb, lilialis. Patroni bujus ecclesia- : sancli Petrus el l'aïUus. Pastor qui in Wol-
Ueinenilli ! ,, . ,i' • , ■ • • \i »i. • 1 ■ 1 . 1
( meracit curai ollicialuram per prmussarium /.u Aliiien. .Vltaria ituo inuolala.
ImiiuTiilh Immeradi , eliam lilialis. Patrona : diva Margaretlia. Allare unum.
,,., \ Fillz, capella. Patroni ecclesia- : sanclus Nicolaus cl sancta Catharina.
rih 1 .1, ^
I Allare unum.
Ailllcn. Patroni ecclesia' : sanclus .loannes Baptista el sanclus Barlholomaeus. Col-
Aljifii lalores : pra'benilali in Bischoflstein. Pastor : dominus Fridericus Leonaitli .
Altaria Iria; nullum dolalum. Communicantes in univei-smu •i(>0.
-1 • ; \ GcM'nicb . lilialis. P.ilroni ecclesia' :s;iiulusHemit;ius el sanclus Huberlus.
(sei'cmch \i, • 1
/ Ait aria duo.
\IS1TATI()\ OK L'AliCniDlACUNK 1)K KVF.DKN, I(i56.
IG3
NOMS MODERNES, i;i;\i:Kii;i \.
i Goerii^sHi-ilIcr, eliam lilialis. Patronus : sanctus Georgiiis. Allai-o uiuiiii
A Geomu'eder ■ violalun,.
1 Auderatli, eliam lilialis al) Alfllcn. Palroni : sancii Sfbasiianus et Roclius.
Aiideralk , ai, „
; Altare unum.
, GiHenbeiiren. Patronus eecli'si;r : sancltis Marlinus. Collalores : dccanus et capi-
Gillenbeiircn . lulutn Santli Florini CDiilluonlia'. Pastor : doniinus Polriis BaiiHer. Allaria
f (liio iiulotata. Communicantes •jô.
Schmilt Schmidt, lilialis. Patronus erclesia^ : sanctus .Maïuitius. Allaie unum.
I Honthem. Patrnna ecclesi;p : sancla Margaretha. Conl'eiimt alternalim arclii-
Hontheim episcopus et familia de Funtz. Pastor : dorainus Christophorus Greisz. Allaria
' tria indotala. Coiimiunicantes 35o.
B Heinzeratli Heinszradt, lilialis. Patrona : sancta Barbara. Altaria duo.
. Bieririch. Patroni ecclesiip : sancti Petrus et Hilarius. Collator : episcopus \\'or-
1, , • , 1 matiensis, ufi pr;rpositus cathedralis ecclesiae ïrevirensis. Pastor : dominus
I Joannes reidt. Aitaria tria, quonmi unum tantum consecralum; nuiiinn do-
' tatum. Communicantes 200.
1 Bombos^en. Patronus ecclesia* : sanctus Joannes Baptista. Collatores : decanus el
Boinho<jen • capitulum in Kvlljurgh. Pastor : dominus Petrus Bernardi. Altaria quatuor,
( (|uorum illud Diva' Calharina? est fundatum. Communicantes 3oo.
Fliisshach Floszbach , fdialis. Patronus : sanctas Servatius. Altare unimi.
LiwjLem Luxen, capella. Patrona : sancta Maria Magdalena. Altare unum.
c yeuerbiirg Neurbourgli , capella. Patronus : sanctus Nicolaus. Altare uniun.
,jr , ( Wenig-cnrobr, eliam filialis. Patronus : sanctus Joannes evano-elista. AJ-
■' j lare unum vioiatum.
( Lulz. Patronus ecclesia- : sanctus Maximinus. CoUator : archiepiscopus Trevirensis.
Luetz ' Pastor sive vicarius : domimis Micbael Serarius. Allaria duo indotala. Com-
' municanles aôo.
Lieg Liecht , capella. Patronus : sanctus Goar. Altare unum.
n ; [ Dommerszhausen, filialis. Patronus ecclesiiE : sanctus Marcus. Altaria duo
Uommershausen ' . ,
( indotala.
D Petershaaseii Buderszhausen. Patrona : beala Maria Virgo. Altaria duo indotala.
Kveshaiisen Elserszhausen , capella. Patroni : sancti Vitus et Modestus. Altare unum.
i Maclien. Patronus ecdesia' : sanctus Castor. Collatores : decanus et capitidum in
Macken Cardona. Pastor : dominus Joannes Paxius. Altaria duo indotala. Communi-
/ cantes 4o.
ÎBeidicb. Patronus ecclesia' : sanctus Lauienlius. Collalores : decanus et capitulum
Monasicril Mcinfeldia'. Pastor : dominus Joannes Pislorius. Allaria tria, quo-
rimi duo \iolata ; neutrum dolatum. Communicantes 160.
Morshausen Capella Morshauszen. Patronus : sanctus Lambertus. Allaria duo inviolata.
i Belthem. Patronus ecclesia- : sanctus Goar. Collatores : pra?bcndati in Bischoff-
E BeMeim ! stein. Pastor : dominus ïheodorus Cronenbourgh. Altaria duo indotata. Com-
' municanles 1 5o.
;,- / ■■ \ Franche e\ lier, filialis. Patronus : sanctus Maiiritius. Allaria duo, nuoriuiï
( alterum est vioiatum.
n- I , i Braunszboren. Capella sub invocatione l^eala' Mari;e ^'il•ginis. Altare
\ unum.
É Mannebacb. Patronus ecclesia- : sanctus Marlinus. Collator .■ dominus Booss a
Manmbach Waldeck. Pastor : dominus Petiois l\eineri. Altare unum vioiatum. Communi-
/ cantes 5o.
164 DIOCESK 1)K 'II'. i:\KS.
NOMS MODERNES. I:ENEFI<:IA.
\ Capi'lla J)or\\o\ller est suJ) invocatione Bealae Marias Virginis. Habet
"'"" "^ ( unum altare non consccralum.
( Boiicli. Palronus occlcsia- : sanclus Nicolaus. CoUator : archidiaconus Sanctl Cas-
Biich I loris in Caidona. Pastor : dominus Paulus Artopaeus. Allaria duo indotata.
' (lonnnunicanles 70.
\ Capella Moert/. ost sul) invocatione Beat» Maria- Virginis. ,\ltaro unum.
^°'^''- / Capella Sancll .Maitini.
1 Moerstorff. Patronus ecclesia' : sanclus (iaslor. CoUalor : domicellus a Melzen-
Mocralorf • hauszen. Pastor : dominus Rcmigius Franci. .\itaria tria, quorum illud Divx'
' Virginis. Communicantes 76.
( Saberszliauszen. Patronus : sanclus Sebastianus. Collatores : decanus et capitulum
Sahcrsliuiiscn | iii Canlona, qui etiani dicuntur vere pastores. Vicarius perpetuus : dominus
( .loannes Weinrodc. Allaria duo indotata. Communicantes 34-
Mastcrshauszen. Patrona ecclesia' : sancla Lucia. Collatores : septeni archipres-
j|. . r i)\lori cathcdralis ecclcsiie Colonionsjs. l'astor : dominus Sebastianus Quitter,
i septuagenarius et ultra. Mtaria tria, quorum illud .Sancti Sebastiani dotatum.
' Communicantes 1 00.
l IManchardt , (llialis. Patronus ecclesia': sanclus Georgius. Collatores a
Blaiilii'iiralli ■' Melternicli. Pastor sive vicarius : dominus .loannes Wurlz. Allaria duo
( indotata et violata.
1)11 l Petersy.\valdt, capella. Patroni : sancti Peirus et Paulus. Allaria duo.
( alterum est violalum, indotata. Communicantes 000.
î Mittel Strimmich , parochia. Patroni ccclesia> : sancti Philippus et Jacobus. Col-
Millcl-StrimmKj | lalor : baro de llorsbrucb. Pastor : Joannes Bochliollz. Allaria tria indotata.
f (Communicantes in universum /loo.
Liesenich (]apella Lisznich. Patrona : sancta Catliariua. Altare unum.
c Ah-Slrimmiii Alt Strimmich, capella. Patrona ; diva Virgo. .Mtare unum.
\ Prieder ad Moscllam , filialis von Strinunich. Patronus ecclesia' : sanclus
\ Servatius. /Vltaria tria, quorum illud Sancti Sebastiani est dotaliun.
Briedern .
OihlenduiKJ. ir. DECANAÏl .s OCHTENDONT.ENSIS.
(Looll. Patrona : diva Virgo Maria. Collatrix : abbalissa in Machern. Pastor :
dominus Pctrus iSicderkorn. Allaria quatuor, quorum illud Sancta- Lucia- est
•■' 1 dotatum. Altare Sancla' Crucis dicitur incorporalum pasloratui. Comuiuni-
( cantes 3oo.
Moevz Moertz. Capella. Patronus : sanclus VVendalinus. Altare unum.
1/ Il . 1 Cathenesz. Capella e\ LoelT. Patroni : sancta Anna et sanclus Bernardus.
I Altare unum.
Ehrcuhinii Ehrbourgh. Patronus : sanctiis Georgius. Altare unum sed violalum.
I Alclien. Patronus : sanclus .Micliael. (lollatrix : communifas. Olim luit fdialis
i ., 1 ecclesia- parochialis Loell , nuiic auti-m in matricem a midto tempore erecla.
(Pastor : dominus Hcnrirus Matthia-, ex ducatu Luxemburgensi. Altaria tria non
dolata. Fuit bospitale, sed corruit. Comnuuiicanles i.'io.
1 Obcrlcll. Patronus : sanclus Nicolaus. Collatores : decanus et capitulum in
Obcvfcll ■ Cardona. Pastor : dominus Nicolaus Simonis. Altaria duo, quorum illud Div*
( \ irjjinis. Couunmiicanlcs 1 1 '.k
VISITATION DE L' VUCIII 1)1 VCONK DE kARDKN, 1656.
NOMS MODEREES. IIKMCKICIA.
165
A Noerlerslmuseii .
Ple'uhnhctuj ...
Olier-Lelii
Nieder-Lclih
B GondorJ .
NiederfcU .
Drechenucli
Kobern .
DiMich.
Palronus : sanctus
)anicliia' OlicrA;
Vi];t;o. Allaria ([iiatuoi', quoiuin
(liv
Capolla Narlerszhausen incdiporat
Antlionius. Altare ununi.
(japolla in l'Ieidenljurgli. Palidii
unuiii violalum.
Oberlchiiu'ii. Palronus : .sanctus Castor, (^ollator : capituluni Cardonense. Pasior :
doiuinus Joannos Manderschcidt. Allaria (jualuor, quorum illud Diva' Virginis
dotatum; illud conferunl decanus cl capiluhnn Cardonense. Altare Sancla;
Elisabetha' confcrlur a pastore cum synodalibus. Altare Sancti Micliaelis con-
fertur a capitiJo Cardonense. Communicantes 6o.
iLehraen Inferius. Patroni : sanctus Slephanus et sancta Barbara. Collatores :
domini ab Ellz de Albo Leone. Pastor sive vicarius perpetuus : dominus
Joannes Reiserl. Altaria tria , ([uoruni illud Diva- Virginis dotatum. Collatores :
dicti ab Ellz. Altare sancta> Barbarae est indotatum. Conununicanles 6o.
Soerscb. Capella. Patronus : sanctus .Egidius. Altare unum.
,' Gontorff. Patronus : sanctus Joannes Evangelista. Coliator : abbas ad Sanctos
Martyres prope Treviros. Pastor : dominus Nicolaus Adami. Altaria quatuor,
((uorum illud Div;p Virginis seu Sancta> Cruels confertur a monialibus in Rodt.
Altare Sanct.-e Catharin:p conlertur a supradicto abbate ad Martyres. Est etiam
altare Sancli Wendalini. Hospitale institutum in honorem Beata' Maria' Vir-
ginis, matris misericordiir, in usum pauperum. Communicantes s5o.
Nieder Fell, illialis. Patronus : sanctus Lambertus. Altaria tria, ((uorum
unum non est consecratum.
Dreckenacli etiam capella erecla sub tiliilo Sancla' Crucis. Altaria tria,
quorum unum non est consecratum.
Coberen. Patronus : sanctus Lubentius. Collatores : decanus et capiluluin Sancli
Castoris in Conlluentia. Pastor : dominus Nicolaus Hllleszheim. Altaria quinque.
Altaria Sanct;c Crucis , Sancta^ CalharinoB et Sancti Nicolai conl'erunt iidem
canonici Castorenses. Altare Sancla^ Anna; conlert communilas. Conmiuni-
canles 3oo.
Capella Sancti Micliaelis e regionc moderna' parochialis situala. Confertur
a Castoronsibus. Altare ununi.
Capella Trium Regum. Confertur a doniicellis de Petra, Ellz et Bosz.
Altare unum.
Capella Sancti Pétri in Valle. Possident canonici in Meyen , cpiibus putatur
incorporatam.
Capella Sancli .loannis Baptist:r. Est incoiporata parochiuli in Dievclicii
et confertur ab Eminentissimo.
Capella Sancti Mattliia; in Monte , prope castrum antiquum 'i'emplario-
rurn. Confertur a canonicis Castorensibus.
Wollicn Capella S. Margaretba' in Wolken. Dicitur iiicorporata canonicis in Meyen.
C Loninri Capella Sancti Jacobi in Lonnigb.
Diewelicli est illialis matricis in Covern, dudum vero in parocbialem. erecla.
Palronus : sanctus Joannes Evangelista. Coliator : archiepiscopus Treverensis.
Pastor : dominus Mallbias Keuffer. Habet altaria tria. Non constat ulrum
Diellich i aliquod slt fundatum. Unum est sub invocalione Divas Virginis. Altare Sanche
Barbare est violalum. Communicantes loo.
CapcUa Sanc'i Dominici, olim rcclusoriuni monialium , est incorporata
ecclosia' parochiali. Collatores : domicelli a Petra. Altare violalum.
haerliclt
DIOCKSK DE TRKVKS.
NOMS MODERNES. LENEFICIA.
Ley. l'atronus ecclcsiii' : sanctus Martiiiiis. Collatoi'es : ilecanus et capituluni Mo-
nastoriensis ciillegii. Pastor : clominus Lu(lo\icus \\ eberusz. Altaria «piatuor,
I (iiiorum illiul Sancii Nicolai in cripla plane dcspi-tum , ncc habel amplias col-
'.) \ lalorcni, nec fit ibi oflicium, ([uod cicdalnr violatiiin. Altaiia Diva- Vir^jinis,
/ SaïK'ti Mifliaclis et Sancta' Crucis siinl indotata ft siint inrorporata plebania-.
1 Coinmiinicanlcs loo.
lUsIiohler Capella in Biszholter est lilialis. Patronus : sanctus Anthonins.
Gulsa. Patronus : sanclus Servalius. Collatoros : decaniis et canoniri Trajectenses.
Pastor : dominus Matthias Eberlz. Altaria sunt ipiatuor, scilicel altare Sancta-
Quels \ Crucis (|uod confert coinniunitas, altare Sancii Sei)asliani, DivcP Catharina-
et Beala' Maria' Virginis. Hospilale habet domuui propriam. Communi-
cantes 2/10.
1 Rivenach. Patronus : sanctus Mauritius. Coilatores : domicelli ab Eltz de Albo
Piiichmach Leone. Pastor sive \-icarius perpeluus : dominus Joannes Binckers/.. Altaria
' tria, (piorum illud sancta- Crucis dolatum. Conitnunicantes 260.
\ Ca|)el!a in Bunenheini. Patronus : sanctus Maternus. Confert custos
( oancli rionni.
B A Riubenach Capella Sancii Michaelis in cemilerio. Habet altare unum indolaluni.
/ Kerlicli. Patron! : sancii Main'itius et Maria Magdalena. CoUator : decanus piT»
1 tenipore ad Sancluiii Florinuni. Pastor: dominus Anthonins Doelsch ,
1 meyensis. Altaria ipialuor, quorum illud Sancta- Cnicis dolatum. Ejiis funda-
tionis et coUationis synodales non habent scienliam. Invenitiir tamen in quo-
dam non adeo vetuslo visitalionis prolhocoUo quod coUatio spectet ad scnatum
Andernacenscm. Altaria Diva- Virginis et SancU Bernardi sunt indotata.
Altare Sancti Nicolai in cœmllerio, prophanatum. dicilur anle memoriaie
tempus ecclesia- incorporatum. Conniiunicantes 3jo.
i Capella in Muhlein. Patrona : diva Virgo. Supra fundatione et jurlbus
Miielheim • ecclesia- non > oient deponcre svnodales. Intérim reperitur in aniiquis
( visitationum libris in fundo curtis Carthusianorum esse eitruclani.
'. Kettidi est personalus. Patronus ecclesia' : sanclus Bartholoma-iis. CoUator :
. 1 comes ab Isenbourgh. Pastor : dominus Laurentius Rhein. .Vllaria quinque.
^' '^ j Altare Sancta' Crucis conlertur a communitate in Kettigh. Allare Dlv;r Virginis
( conlertur a dominis de Bassenheim. Communicantes aoo.
1 Wallersclieim est incorporata coUegiata' S.-incti Casloris. Palroni ecclesia" :
. . ' sanctus Castor et sanctus Simon. Coilatores : decanus et capitidum Sancii Cas-
" '■'" ' j toris Conlluentia-. Pasfor : dominus Paulus Wirechem. Altaria duo, nuUum
' dolatum. Communicantes 3o.
SKesseliheim , personalus. Patronus ecclesia- : sanclus Marlinus. Clonferlur
a capitulo Aquisgranense. Pastor sive personatisia : dominus Christo-
I |)liorus llonseler, canomrus ad Sanclum r lonnum. Altaria tria; nul-
f lum dolatum. Conununicanles 5o.
Sankl Sébastian Engers. Patronus ecclesia- : sanclus Sebastianus. CoUalor : do-
I minus [iralatus in Bommerssdorlï; luerunl olim comités de \\ iedt. Pastor :
Sdiilil-Seliastian •, dominus JacobusKônigszl'eldl, conventuaiis cœnobii Bommei-ssdolï. Allaria tria,
I quorum sununum ex parte la'sum, non tamen violaluni: nuUum dolatum.
' (communicantes 60.
l rmitz. Patronus ecclesia" : sanclus Georgius. Benelicium est pei-sonatus. Possessor
est dominus ab Eltz, archidiaconus tituli .Sancii Maurilii. Quis sit coUalor? Non
rr -, ) \oluerunl deponere svnodales, lamen e\relalione privata- persona' intelleclum
(|uo(t ex collalione conulis de Cral/ liaheal, cpn coennt iina cum pr.i-dutis juri-
i)us. eliaui Jus palronalus luijus loci. \ icarius perpeluus : dominus Sebastianus
Scliwan. Allarl.i Iria; niilluii dolatum. ('omunuiicanles i •.!,").
/
Nicb
eniq
MSITATION DE i;\ HCfllDI VCON K |)K kVUDKN, 1650. 107
NOMS MODERNES. hl-.NEKIClA.
iMeUer[nji<;li. P.itioiius ccdcsia' ; suiictus Joannes Ra|)tista. (lollatoro : coiiiilcsal)
Eyszenhourgh pro diiabus viiibus, et aljbas in Marionstalt pio tcrila vice.
Pastor : IVater Joannes Glaszcrsz, convenlualis prolossus in Maricnstall. Altaria
liia, quoium illud Sancfcf Anna> et altare Sancti Mcolai. Coniinunicanlcs 80
i MoseJl Weisz. Patroniis ecdesiji; : sanctus Laurenlius. Collationeni o[ in\psti-
^ luvaiii liabont docanus et capitulnin Sancti Casforis Conlluontia'. J'asfor :
Moselnviss dominus VVilbelnius VVeiscbem, canonious Sancti Casloris. Altaria quatuoi-;
I nuUum est dnialniii. IFospilalls doinus oral ipia' plane corruit. Coninuuiicantes
' i3o.
Coblcntz. Patroiia leaipli : beata Maiia Virgo. Collalores : decanus et capi-
tuluni Sancti Castoris. Pastor : roverendus Matthias Dur. Altaria sex , quo-
Cohhnz runi ilbid SanrUi- Ann» est l'undatuni a fralernitate ejusdem tituli. Hospitale
sub invo.-atione Sancti Nicolai habet propriam domuni cuni capella et duobu;.
allaribus. Communicantes in universum 3000.
Vnhlcnz-Lnelzel * EutzerCoblentz, lilialis. Patroni ecclesi;p : sancti Petnis et Paulus. .Altaria tria,
/ quorum altare Sancti Joannis Evangelista' et altare Sanctissirna' Trinitatis.
hciicwloij ^ NeuendorlV, capella. Patronus ecclesiip : sanctus .lobus. Altare unum.
i Sanclus Casior. Ecclesia parochialis in coUegiata Sancti Castoris Conlluenlia'.
U S.-Ciislor. à Cobleii: ) ^^'''"'e •^nl' invoratione Sancla^ Crucis est parochiale. CoUatores sunt deca-
j nus cl capi(ulnrn, (pii constituunl vicarium perpeluum. Pastor : dominas Kon-
f radus Konningh. Communicantes ."^oo.
i Capellen. Patronus ecclesiir : .sanctus Menna. Collatores : decanus et cajiilu-
Knncllcii ) "" Sancti Castoris. Pastor : dominus Andréas Reyser. Altaria duo; nul-
i lum dotaluiu. Fuit bospitale, quod habuit proprias a'des modo incineratas.
f Capella Sanctissimœ Trinitatis ibidem combusfa. (Communicantes .So.
Wdhicsrh 1 Waldte.sli. Sacellum in honorem sancti Antlionii. Altaria duo, iilrumque
( violalum.
; Baszenheim est personatus. Patronus : sanctus Martinus. Collator : baro a
Basfcnhchn ' Baszenheim. Pastor sive vicarius : dominas Jacobus Farschweiller. Altare
1 Sanctorum Nicolai et Catharina', cui conférât supradictus collafor. Communi-
f cantes yo.
^ Safligh. Patroni ecclesia- : sanctus Valentiims et sancta Cecilia. (Collatrix : abba-
■S'#^ ■ tissa ad Sanctam Ceciliam Colonia-. Pastor : dominus Adam Pûtz. .\ltaria tria.
f Communicantes 1 18.
iOchlendongh. Patronus ecclesiie : sanctus Martinus. Collator : arcbiepiscopus
Treverensis : Pastor : dominus Arnoldus Welller. Altaria quatilbr: mdlum do-
tatum. Communicantes 200.
Capella sancti Michaelis in cœmiterio : totaliler concldit.
I Pleidt. Patronus ecclesia; : sanctus Willibrordus. Collator : eminentissimus Tre-
Piaidl < virensis. Pastor : dominus Carolus Rholesz. Altaria tria; nullum specialiter
( dotatum. Communicantes 125.
Nichenicb. Patronus ecclesia-: sanctus Aiiiolphus. Collalores : prinr el convenlus
sancti Albani (Carthusianorum prope Trexlros. Pasior : dominus Jacobiis Ber-
nardi, pro tempore capilull iiualls Ochtendongensis decanus. Altaria sex :
' altaria .Sancti Michaebs, Sancii Mcolai el Sancti Arnolphi couferuut supradicti;
altare Sancta' Anna- conrerlur a synodalibus; altare Sancla- Luci;e ; altare
Sancti Sebasliani. Communicantes 3oo.
i Wassenach, lilialis de Mchenich. Patronus : sanctus Remigius. Olliciatur
Wassenuch ^ per capcllanum pastoi-is in Nichenicb. Allaria tria. Unum est sub in-
( vocalioue Diva' Virginis. (lomnumicaulcs 100.
TIluer
168 DIOCESE I)K TREVES.
NOMS MODEHNES. IlENEKICIA.
1 Eich. Pati'ona ecilesia; : sancta Catharina. Collatores : tlecanus et r;ipituliiin
A Eicii Sancti Casioris Confluenti.-r. Paslor : dominus Anthonius Molir. Allaria tria;
I nullum esl dotalum. Communicantes 75.
[ (]r()fft. Paironus occlesiiiî : sanctus Dionisius. Est incorporata abbalia- Lacensi.
,- r, I (]on(crtiir ah al)l)ate. Pastor : dominus Arnoldus Lont'enberjrh , ciinventualis
hi'iill , , / , , . . " ~
■' j Jjacensis. Altaria quatuor, quorum unuin Venerabilis Sacramenli, aliud Sanctae
[ Crucis. Communicantes 3oo.
[ Oherniendigli. Patrona- : diva Viign Maria ol sancta (ienoveva. CoUatores :
-.. 1 1, Il ) (lecanus cl capilulum Sancti Florini Conduentia'. Paslor : dominus Joannes
' '' '"'.'/' j Gillenfcldt. Allaria quatuor, indotata omnia. Conmumicanlcs c\ Mendii;!) .
( 25o, ex Bdl 5o, ex Volchsfcldt a4.
„ ,, ( Bell, lilialis ex Obermcndigli. Patronus : sanctus Florinus. Altaria qua-
l (uor, quorum duo sunt viola la; nullum est dotatum.
i Ktlpriugh. Patronus ccclosia^ : sanclus Maximinus. CoUalor : archiepiscopus Tre-
Etlrlngeii < vireiisis. Pastor : dominus Petrus Pescli. -\ltaria duo, nidluni dotatum. l num
' est sub invocatione Sanclie Anna'. Communicantes 66.
1 Nieder Mendigli. Patronus ecclesia^ : sanclus Ciriacus. CoUalor : decanus cathe-
B Nicdcr-Mi'niUtj dralis 'iVcvirensis. Pastor : dominus Mathias Leonardi. ^Ularia quinque, indo-
( tata omnia. Communicantes 200.
[ ïhuir. Patronus ecclesia' : sanctus Joannes Evangelista. Collator : decanus catlie-
dralis Trevirensis. Pastor : dominus Nicolaus Esch, canonicus in Meyen. Al-
taria tria , (juoruin illud Sancti Scbastiani a synodalibus conferlur. Conunu-
[ nicantes 1 5o.
/ Coflenheim. Patronus ecdesiiP : sancti Nicolaus et Castor. Collatores : domlni de
I Metlernich in Naunbeim. Pastor : dominus Michael Tboniir. Altaria quatuor :
KoUeiihtiin / altare Sancla' Crucis est dotatum et incorporatum parochiali; aliuni SancUe
I Annie dedicatum esl; alium sub invocatione Sancti Nicolai. (-ouimuni-
1 cantes i5o.
Meyen. Patron! ecclesia' : sanclus (démens el beata Virgo. Collalor duarum
pra'bendarum : emineiitissiiims Trevirensis, dominus archidiaconus unius et
domini ad Sanctum Florinum Coniluenlia' (piatuor aliarum pra-bendarum. De-
,. ^ canus et capilidum veri siml pastores. Altaria novcm, quorum illud Sancte An-
•'' ' tluinii est jure ''patron[al]us.Prescnlationembabpl lamiliadeGillcs/boim. Allare
Sancta" Anna- olim luit juris patronatus, modo dicitur a moderno archipnesule
capitule incorporatum. Allare Sancii Bartholoma'i. Presentationcm habet
l'amilia Gobelsz. Cictera altaria sunt incorporata capitule. Communicantes 800.
Kiierrciiheni Capella in Kirenbourg. Paironus : sanclus Bernardus. .Allare untun.
f. A ]lf „ \ llospitale sub invocatione Sancti Spiritus habet propriam capellamcum altari
•^ j uno.
i Ilauszen. Patronus ecclesiie : sanclus Sylvester. CoUatores : decanus el capilulum
Haiiseii Sancii Gereonis Colo[niensis]. Pastor : dominus Matthias Bram, canonicus
( Meyensis. Altaria tria indotata. Communicantes 5o.
iTrimpsz. Patronus ecclesiac : sanclus Pelnis. CoUalrix : domina ad .Sanclum
Tliomam extra muros Andcrnarenses. Pastor : dominus Joannes Neilzer,
canonicus in Meyen. .Mtaria tria , (|uorum illud Sancii Sebasiiani esl dotatum.
Connnunicanles /to.
<'' Le nnviuiscril |)orlc jus patinmitiis.
Msn'\Ti()\ 1)1-: i;\u(:im)i \r.o\K dk k\ni)i;\, ig5h.
NOMS MODEREES. l;l,\l,Hi,]l
169
, Wellin-cii. Pationi : sancti Agiitius, Pauliiuis <>l suinta Lucia. Collalio est aller-
A Wellinq ■ nalha inter eminentissimuniTrevirensem et capitulum met^opolifana"ecclesi;l•
" I Coloniensis. Pasior : pater Huzerath, conventualis professiis ad Laciira. AI-
' taria tria, omnia indotata. Comiiiunionntes 60.
1 Nachstlieiinl). Pationus : sanctus Stephanus. Collator : eminentissimus Trevi-
Nachtsheiiii ' lensis. Pasior : domimis Lauientius Kirschbach. Altaria quatuor; altare Beata-
j Viiginis est fundatum; altare Sancti Stephani est dotatuiii. Coiiimuni-
( cantes 3oo.
Ijg^^ ( Boss, niialis Nachtsliciiii. Patroiius : sanctus Bartholomaais. Altaria duo,
( ununi vioiatum.
Aiischau Capella Anschawen nondum consecrata. Patronus : sanctus Malthias.
, Wanratli. Patroni ccclesiai : sanctus Valerius et sanctus Urbanus. Fuit alias
W'anderath ( ''^''''''^ Nachtsheim, modo habet omnia sacra. Dicitui' conferri a comité de
i Vinenbourgli. Pasior : doiuinus Ch[r]isantus Fabritius. Altaria quatuor; nullum
' dotatum. Communicantes 35o.
Herresbuch \ Capella in Hereszbach. Patronus : sanctus Matthias, .\ltaria tria necduin
/ consecrata, sicut nec ipsum sacellmu.
Drees Capella in Dreisz. Patronus : sanctus Anthonius.
1 Welcheratli. Patronus ecclesia? : sanctus Chrysantus. Collator : archlepiscopus
Welcherath s Trevirensis. Pasior : dominus Joannes Breitscheitt. Altaria tria, indotata
( omnia. Communicantes 80.
i Ursclifeldt. Patronus : sanctus Remaclus. Collatores : comités de Marck
UersJ'eld et A'ierneburgh, alternative. Pasior : dominus Joannes NeefF. Altaria
( tria indotata. Commimicantes 176.
I Rittei-adt. Patronus : sanctus Remigius. Collatores : barones de Winnenburgh
Rellerath ' ^' domicelli a Zandt, alternatim. Pastor : dominus Wolffgangus Mandt.
I Altaria duo intégra, tertium est vioiatum; neutrum dotatvun. Communicantes
( 1 5o.
C Maiinehacli Capella in Maiiiienbacli sul) tilulu Sanckf Criicis. Altare unuui.
Oberelz Capella Obereltz. Patronus : sanctus Aicolaus. Altaria duo.
I Monreal. Patrocinium sub invocatione Sanctisslma" Trinitalis. Collator : arcbi-
^ cpiscopus Trevirensis. Pastor : dominus Anthonius Stahl. ^Vltaria undecini:
Monreal altare Sancti Anthonii , cujus collator est archiepiscopus ; altare Sancti Sylvestri:
I altare Sancti Laurentii; altare Divae Virginis; altare Sanctaî Mariae Magdelenar.
! reliqua altaria sunt indotata. Communicantes 1 5o.
I Dunchelheini. Patroni ecclesiœ : sanctus Anthonius et sanctus Simeon. Collatrix :
Diiengeuheim • domina in Stuben. Pastor : dominus Joannes Leonardus Hereszbach. Altaria
( duo, quoi-um iUud Sancti Anthonii est dotatum. (Communicantes 60.
rr ; 1 \ Capella Sancti Andréa- in Urmeschbach. Collatores rdomini de Pufzleldt et
Urniershficli { U ..
( rrey von Ueren.
i Maszbourgh. Patroni ecclesiœ : sancti Laurentius et Petrus. Collatores : decanus
D Masburg et capitulum in Cardona. Pastor : dominus Mauritius Stabell. Altaria tria:
f nullum dotatum. Connnunicantes 3oo.
Muellenbach iMuhenbach, capella. Patroni : sancti llubertus et Anthonius. Altare unuiii.
i Keyserszesch. Patronus ecclesire : .sanctus Pancratius. Collator : eminentissimus
Kdiseiscsch , Trevirensis. Pasior : dominus Mathias Heinserus. Altaria quatuor, quorum
( Divaî Virginis, Sancte Annie et Sancii Blasii. Communicantes 135.
/ Keivenhehu. Patroni ecclesia' : sanctus Nicolaus et sanctus Sylvester. Collatores :
Kuifenlieiin ? decanus et capitulum Sancti Simeonis. Pastor : dominus Weinandus Hosibacli.
' Altaria duc), (]uonun iliud Sancii .S\ ivcsiri. Comiuuniianlcs (jo.
lUSrOR. DE rR.\NCE. PODILI.KS. \. -j 2
17(1
hlOCKSK l)K TUEVKS.
NOMS MODF.RVKS.
1 llambucl). Palionus ecclesLe : sanctus Joannes Bapti^la. Collatores : decanus et.
\ Hamliucli < capitulum Sanrti Siuieonis Treviris. Pasior ; doiuiniis Nicolaus HanncPUS. Com-
( municanles 200.
liraclileiidorf. Brachtendorfl"; capella. Patronus : sanctus Goar. Altare unuiii.
Gainkii Gammellen, etiam capella. Palronus : sanclos Petrus. Altare unuiu.
Eidncm Eidchem. Capella noviter exstructa. Patrona : sancta Anna. Altare anani.
1 Kciirli. Patromis ecclesiae : sanctus Castor. Collatores : decanus et capitnliun
t^rltrin Cardonense. Pastor : doiiiinus Godefridus Weckius. .Vltaria Iria; nnam est
( stil) invocationc Div.-e Virginis, alium Sancti Pétri. Communicantes 120.
Il Maedburg Capella Sanct;e Luciœ in Medenbourgh.
à Alseiilz. Patronus ecclesi.T : sanctus Briccius. CoUator : arclùepiscopos Tre\i-
Allenz ■ rcnsis. Pastor : Ciiristopliorus Hasoris. .\ltaria duo indotata. Commnni-
f canles 5o.
Poidch. Patroiuis ccclesia' : sanclus Slephanus, prothomartyr. Pastores loci : de-
canus et capitulum Monaslerii Meinl'eldia'. Plebanus sive >icarius perpétuas :
Balfhasar Marci. Altaria quinque, quorum illud Div« Virginis est incor-
I) I ; / poratum pleliani^c; alia sunt Sancti Sebastiani, Sancti Nicolai et Sancta»
Crucis. Couimunicantes .S5o.
Capella Uoetsch, Sanctii' Crucis, liabot altare unum.
Capella Sancti Georgii.
[ Gappenach. Patronus ecclesia' : sanctus Maxiniinus. CoUator : domus Naunheim
] baronum de Metternicli. Antiquum protliocollum facit mentionem alternative
(.TappeniKli ". qi,a„i habet Kminentissimus. Pastor : dominus Joannes Cappios. Altaria tria
■ indotata.
1 Capella Sancta* Margaretlia' in Rôveren. Altaria duo; iitrumque dotatuui.
fiueber Unum est sid) invocationc Sancla< Margarcthie , altenim .Sancti Anthonii.
1 Comiuunicantes in Gappenach et Rôveren 126.
I Naunheim. Patronus ccclesia' : sanctus Albanus. CoUator : pastor in Munster
Y ; ■ ) Mainteldt. Pasior: dominus Sebastianus Klockener. Altaria tria, quonnn iUud
1 Sancta> Anna' dotatum, cujus collatores sunt barones de Metternich: altare
' Beabe Mari;r Magdalena". Communicantes 100.
1 Poelich. Patronus ecclcsia» : sanctus Firminus. (CoUator : arcbiepiscopus Trevi-
l'illig rensis. Pasior ; dominus Anlhonius Arweiller. Altaria duo . quorum illud
' Diva' MarfrarethiP. Communicantes ioo<''.
" Reproduisons ici, eu les empruntant aux registres de
Visitation de 1767 et de 1770, les notions relatives à di-
verses paroisses du doyenné d'Ochtendung qui ae figurent
point dans les registres de visitalioii antéricnrs : Moscl-
kcrn, Burgen, llalzenport el Woiler :
iloselli Kern, l'arochus : Arnoldiu Barthotoni<vus Linz . vx
Cardona, arcltidiacescos Suiterioris Treviiensis, reiiil imi-ochinm
ab ORno 172Î. Coltator : decanus ad Sanctiim Casloicm Cnn-
llaentia. Communicantes ad Q50 ulsiléo le xTt juillet i"'>7),
fol. i58.
Bartjen. Paroclius .Joannes Jf'endalinus Mel:en. e.v Killr
l'Iirenhrellsteiniana, ret/it para-clam ab unnn 1760. Putrnni :
l'i Uoiu. — l'i BisclioMoin , 111 Uxmmmmx.- .1. 1..ismiv.
sancti Mai'tius, Laurentius et Sebastianas. l'arochuun hahrl
/ilialem nomine Rhom^'\ Competit pastnri .Vonaslerii Mayn-
leUHajuspalmnatus. Sunt intra parochiit limites duo sacelii
in Bischofsstein •'" . Parochiani omnes ad 300 pracepii
communionis pcuchalis satisfecerunt , visiti'r' le i i juillet
1767K fol. lâg.
Hat:eni)ort. Parockus : Petrus Uenricus Lauxen, oriundn.'
f.r PomnifTcn . rtgit paraciam ab anno 17 5ù. Jas pmtronalu.'
competit ftastori Monasterii Haynjeldiee. Sacellam adest
unum in honorem sancti liocbi. Numeras commnnictmtiwHiôO
j\isiti5e le 1 S juillet 1767', fol. 160.
U'ciirr. l'aroclius : Mcolaus Ihffman , e.r diaceti Treri-
VISITATION DE L'ARCIIIDIA CONE DE KARDEN. 1056. 171
Boppard. 111. DEt'.ANAÏUS BOPPARDIENSIS.
>OMS MODERNES. BENEFICIA.
Reensz, ecclesia parrochialis. Patronus : sanctus Dyonisius. CoUatrix : comitissa
ad Sanctam Ursulam Colonb'. Pastor : dominus Joannes Vianden. Habet altaria
Rlienf / quatuor, nuliuiii violatuiu , (|uoruni illud Divi Pétri olim fuerat fundatuin,
sed, piopter irreptioneni ha'ieseos, tum hona tuiii olFiria inere in ol)livioneiii.
Hospitale. Communicantes ao/».
Kiesellspey. Patronus ecclesiic : sanctus Ijamhertus. (Jollatoros : decanus et capi-
\f 1 c } I lulum Sancti Martini \\ ormatiiE. Pastor : dominus Paulus Wairaff. Altaria sunt
' ' • ) quatuor oriinia violata. Unum altare Sanctse Anna' dcdicatum est. Communi-
' cantes 3oo.
„. ^ ( Saoellum in Oberspey. Patroni : sancti Petrus et Paulus. Confertur altare
' ' • l ibidem a suprafatis decano et capitulo in Wonnatia.
lirev Sacellum in Brev. Patrona : sancta Margaretha. Est annexum pastoratui.
iOsterspey. Patronus ecclesia' : sanclus Martinus. Collator : domicellus Bosz a
\A aldeck. Pastor : dominus Anthonius Meuror. Altaria tria, quorum duo violata.
Altare sancti Sebastiani est dolatum. Communicantes loo.
' Boppardt. Patronus ecclesi.e : sanctus Severus, episcopus Ravenatensis. Collator :
I eminentissimus Trcvirensis, uti pi-aepositus coUegiat* Sancti Martini VVorma-
i tiensis. Pastor : dominus Joannes Theelen. Altaria septem in ecclesia, in cripta
I duo, in tosali tria, quorum duo violata, et illud Sanctae Ci-ucis dotatum et
I incorporatum pastoratui. Altaria Sancta' Barbara', Sancti Jacobi, loooo Mar-
B Bimpanl. tyrum, Sanctae Agatha^, Sancta» Catharina-, Sancti Nicolai sunt omnia pas-
i toratui incorporata. Item illud .Sancti Matthia; apostoli, Sancti Sebastiani, et
1 Agnetis conferuntur rcvercndissimo archiepiscopo. Habet altaria duo, quonim
[ unum non est consecratum. Hospitale sub invocatione Sancti Spiritus habet
I propriam domum. Communicantes looo.
\ Capella Sancti Anthonii extra civitatem , habet proprium cemiterium.
1 Filtzen , lilialis. Patrona : sancta Margaretha. Dicuntur coUatores fuisse
l'ilzen < olim doniini a Crichingen, modo a quadraginta annis, nunc per Carme-
( litas, nunc Franciscanos luit deservita. Communicantes ho.
Camp. Patronus ecclesia' : sanctus Nicolaus. CoUatio spectat ad nobiles, et ad
communitatem ibidem , et ad reverendissinum Trevirensem alternative. Archi-
diacono competit investitura quoties communitas coiifert. Pastor dominus
Kuiiip { Joannes Jacobus Umbescheiden , pro tenipore christianitalis Boppardiensis de-
canus. Altaria quinque , quorum illud Div.ne Virginis confert pastor et commu-
nitas conjunctim. Unum est sub invocatione Sanctae Crucis. Hospitale; habet
propriam domum. Communicantes 200.
r> , „ ,- l Bornhoffen, filialis. Patrona : diva Virijo. Incorporata parochia; Campensi.
Dornhofen; Kami) { ai. • • 11 j . .
J ' r ^ Altaria quinque, nullum Qotatuni.
( Saltzigh. Patronus ecclesiae : sanctus /Egidius. Collator : archiepiscopus Trevirensis,
Snlzly < cpialenus prsepositus \\ ormatiensis. Pastor : dominus Peti'us Hellenus. Altaria
( tria indotata. Est hos|>italis domus. Communicantes •'.oo.
rensi, régit parochiam ab anno 17 iO. Jus pationaius lom- et Xieder-Eliz " riim laprllis. (^nmwnnicnnlcs ad 350 prie-
petit comitibus de Vimenburg. Allaria adsiml (riVi. Viror'.us csl repto rommuitinnlK iin.ulinlis tn(/ï/cc('riin( (visitée le 2 octobre
Léonard Steffcns. Filiales habel pnrroclna : Lii.rnn . Hyrtlim '77ol> f"''- -'Ol.
'■' I.uxem, HlrlPii H Niedcrclz.
172 DKX.KSK l)i: 1 r,K\ KS.
NOMS MODFIIVKS. KEXEflCIV.
Weilei Katzweiller, lilialis. Patronus : sanctus Pelrus. Altaria dno indotata.
1 Rester, olim Cliaiis, modo mater. Patronus ecclesi.-e : sanctus Georgius. CoUator :
kestert eminentis'^linus Trevironsis. Pastor : dominas Hermannus Lrbani. Altaria dno,
( quonim iilud sancti Jodoci. Communicantes loo.
iDahleim. Olim erat ecclesia mater, modo recipit baptismum ex Rester,
propter IVactum baptisterium iijidem. Palroni ecclesie : sancti Jacobus et
Christophorus. Altare unum.
Proidt, capoUa. Patronus : sanctus Goar. .\ltare unum.
Ilirt/.enaw et Rheinl)oy. Patronus ecclesiii' parochialis : sanctus Bartholomaeus.
1 Dominus pnvlatus in Siebergh constituit ibidem pr.rpositum, qui perse, vel
ffiizcnarh; Bheinbdy { per sacellutii, administrât sarramenta. Altare unicuin. E/;clesia Divae Virginis
ibidem, llabcl quinque altaria, c|uorum duo sunt violata, nullum singulariter
dotatum. CiOmmunicantes 8o.
( Welmich. Patronus ecclesia' : samtus Martinus. GoUator : eminentissimus Trevi-
Wi'llmicli . rensis. Pastor : dominus Petrus Breder. Altaria tria, quorum illud Sancte
f Catharina' est incorporalum pastoria'. Communicantes l5o.
n S.-Goar Sanctus Goar [Nihil].
I Wesalia. Parochia Beale Mari;r Virginis confertur a baronibus de Petra in Aden-
Oher-Wi'sel dorll. Pastor : dominus Henricus Soen , decamis pnefata; ecclesi«Diva? Virginis.
f Mtarc unum duntaxat parochiale. Conmiunicantes 4oo.
Dtllhofen Delhofscn. Kcclesia inrendio periit.
i Hcclcsia parochialis Sancli Martini ibidem, olim semi coUegiata. Collator : emi-
S.-Murtin, à Ohcr-Wc^cl . . . } nentissimus Trevirensis. Pastor : dominus Joannes Sibertus. Altaria septem ,
( nullum dotatum. Communicantes a6o.
i l rbar, capella. Patronus : sanctus Anihonius. Tria altaria , quorum duo
^'l""' I violata.
c Wiebelsheim Wiewelszheim , capella. Patronus ; sanctus Petras. .\ltare unum riolatum.
Laiiderl Laudert ; ecclesia corruit.
\ Hospitale in Wesalia. Habet sacellum sub invocatione Spiritus Sancti. Pa-
/ tronus : sauctus \\ ernems. Altare unum.
I Perscheidt. Patronus ccclesinp : sanctus .\lbanus, Collator : decanus et capitulum
Persdieid <, Beata' Marie \ irginis in \\ esell. Pastor : dominus W endalinus Pieler. .\ltiria
( duo; ncnlruni est dolaluui. Comnumicanles loo.
i Rie.scllbach. (Capella olim jam erat prophaaata ab hsereticis, tractu temporis
Kisselbach restiluta catholicis, modo rursum a bimestri clam despoliata altari, et
( occupala a subditis romitis Palatini iii Siinmeren.
, . , , \ Capella Sancti Anilionii in Liebszliausen. Patmnus : sanctus .\nlhonius.
I) lAchshaiifcn 41. ■ j i r 1 ■
I Altaria duo; neutnim tiindalum.
... \ Lanscheidi . ecclesia baptismalis. Patrona : diva Virço assuranta in crt'lum.
( Altaria tria, quorum illud >ancla- \nna".
1 Mederbourgli, parochialis. Patronus ecclesia- : sanctus Stephanus. Collator: pasior
\ic(hrhiir<j .Sancti \lartini in W esell. Pasior : dominus Sevcrus Poelicher. .\ltaria tria;
( luiUiim dotatum. Communicantes 90.
i naiimsclicidt . ecclesia baptismalis. Patronus ecclesia- : sanctus Joannes
/)«m.<c/i«iW 1 Baplisla. Collai ri\ : l'cdesia .Sancli Martini W esaliiT. Allaria tria indo-
lala.
Il
VISITVTION DK I.VHCII I l)l \ C.ONF. DE K\I\nK\. l(J5(i.
173
NOMS MODERNES.
l'.EXKlIClV.
.,. , , . ^ Jîickfiibacli. Palioni : baiicfi Sle|)hanus et Calliaiina. CoUator : cminentissinui-;
) Trevirensis. Pastor : «lominus Geihardus Kicll. Altaria tria indotata''^
^. , , ( Capella sive lilialis IJngerhaen. Patronus : sanctus Sebastianus. Altareunuiii.
•' I Communicantes in Bickenbach et Linj^erhaen loo.
1 Capella Leinningen non spectat quideni ml banc parochiain, administratur
Leininqen < tanien a pastore in Bichenl)ach. Est ererta in bonorem Sancfte Cnicis.
( Communicantes /|0.
1 Herscbwiesen. Patronus ecclesiœ hujus parocbialis : sanctus Pancratius. Coliator :
Hirschwieseii eininentissinius Trevirensis. Pastor : dominus Tbeodorus ^^ ever. Altaria duo.
' neutram dotatum. Communicantes 133.
Oppetihatisen Capella in Odenbausen. Patronus : sanctus Nicolaus. Altare unum violatuiu.
„ , , , 1 Bucboltz habuit olim capellam, modo igné absumptam. Patronus : .sanctus
B Bnchhok Cl.- Al, ' " ^
I aebastianus. Altare unum.
i Hals/.enbach. Parocbia. Patronus ecclesiae : sanctus Lambertus. Coliator : eminen-
Hulfviibacli tissimus Trevirensis. Pastor : dominus Joannes Conradus MalFevC'"- Altaria
' tria, quorum illud Sanctae Crucis dotatum. Communicantes i5o.
Bassehcheid Filialis Basselscheitt. Conflagravit bello suecico. Patrona fuit Sancta Lucia.
,■11 l Ecclesia Sancti Quindni in Carbach. Est parochia habens omnia sacramenta
( et sepulturain. Altare unum. Communicantes 5o'''.
'" Les trois dernières paroisses du doyenné de Boppard ,
llirscLwiesen, Halsenbach et Bickenbach, figurent déjà dan<
le registre de visitalion de i6i6 à i6i8. Nous empruntons
à ce document les notions suivantes :
Herszwiesen , sub decanata Bopardiensi. Patronus ecclesiœ :
sanctns Pancratius. Coliator : Revendissimus, Pastor : dominas
Joannes Notten.
Halszenhach , sub decanatu Bopardiensi. Patronus eccUsiœ :
sanctus Lambertus. Coliator : Reverendissimus. Pastor : do-
minus Vitus fVeberas.
Bickenbach , sub decanata Bopardiensi. Patronus ecclesiœ :
sanctus .Stephanns. Coliator : Rei^erendissimus. Pastor : do-
minas Wemerus Roel. Habet Jilialem ecclesiam .Sancti .Sebas-
tiani a Linqerhaen '■'', quam etiam administrât pastor.
''' I.ingerbabn. ''*' Braunshom. — ''' I.einingen.
- La paroisse de Norath , au doyenne de Boppard ,
londée en 1710, n'apparaît dans aucun registre de visita-
tien avant 1770 (Archives de l'Etat prussien, à Coblenz .
Religions und Kirchen-Sachen , Generalia, n° 101 A, fol. 5.'i-
56). A cette date, on trouve sur elle les renseignements
suivants :
Norath. Joannes Georgius Bachem , conjlucntinus , régit paro-
chiam ab 17 i3. Jus patronatus in !Vorath et Braunshom '''-
competit comiti de Mettemich. qui parochiam 17 10 fundavil.
Altaria duo non consccrata. Prœter Braushorn . una /ilialis est
in Leiningen 'K Ex Iraditione majorum tialielur ecclesiam iri
Leiningen ante hanc fuisse ecclesiam parrochialem. Cnmmuni-
cantlum numerus 500 rirriter.
POIILLK DL BAS ARCHEVECHK DE TREVES,
VERS 1700.
Catalogus coUaloruin parochiarum diœcesis inferions Trevireasis.
Envers. [l. CAPITIIUM ENGVRIENSE.]
IHRBOCHIt;.
\it/.hacli. . . .
\il/.lu'im . . .
B.MKlorir
Breidenaw. . .
Il Biiljelskii'chen
( '.Linoslein-Engers
Rlironbreltstein
\rxW
Kinl)s zuin Spiess
c. ( lebcrtshahu .
I Luiimerstein
I lurteufelz. . .
I leilitçenroth .
lliMiiibach. . .
Il lli'ltVr.skirchpn
I lorshach. . .
lloniiingen .
Ilinxheim. .
Ilorlianspii .
r. Inlicli
Iscnlmrg. . .
Kirckhàhr. .
Kirilii'ii . .
'"' Ici, le niniiiiM-i'il por
'" (le tcrjiip lalin Hi-^iui
j Praesentatores '"' alternatini snnt domini de Hunoldstein et domini de IJel-
I tesdorf et Wreden. Filialem liahct Saiicti Erasmi in Ininiendorf.
( jollator : capitiiliim Saiicli Florin! Confliienti*.
(/)lIatores : custos et scholaslicus Sancii Castoris Coufluentiœ. alternative.
Collator : al)bas in Seyn.
Collatores : decanus et capitulum Sancti Lubentii in Diekiichen.
( A)llatores : decanus et capitulum Sancii Florini Confluentiae.
(jollator : ;u'chicpiscopus Tre\ireusis.
(Jollator: abbas ad Sanctum Matlii;un ïreviris.
Collator: archiepiscopus Trevirensis.
Collator : archiepiscopus Trevirensis.
Palronus : dux Saxo Eysenaceusis.
Collator: ai-chiepiscopus Trevirensis.
Collator: archiepiscopus Trevirensis.
(joilatores : decanus et capitulum Sancti Fiorini (JonHuenti*.
(jollator : abbas in Romniersdorff.
Collator: arcliiepiscopus Trevirensis.
Collator: archiepiscopus Trevirensis.
Collatores : decanus et capitulum Sancti Simeonis Treviris.
(jollator : archiepiscopus Trevirensis.
(JoUatores: decanus et capitulum Sancii Florini Contluentia;.
(Jollator : archiepiscopus Trevirensis.
Pncsentator : cornes de WaldersdorfT.
(jollalores : decanus et capitulum Sancii Florini Conllueutiw.
Palronus !''• : dubium est an du\ Saxo Kvsenacensis an vero familia de Bieken.
ait oiii;in»in'iiii'nl Cotttilnres seu pra-sentaiores. — »'' Ci- termi» a éti- •iiibçliliié au mot Collator.
I.l.inni.nt Ir cliàtiiui (ri'.liiiiilinil-l.-in.
FOUILLE D( B\S \H(.HK\KCHE, VERS 1700. 17,^
PIRROCIIIE.
.A Li'vdesdorlT. CoHator : archiepiscopiis TrevirensLs.
Linfz CoHatrix : domina abbatissa in Gerresheiin.
Maria? RarlidorlV GîHator : archiepiscopus Trevirensis.
Mevscheid Pr.-psentator : comes df Waldcrsdorf.
Montahaiir Collatores : decanus et capitnlum Sancti Fiorini r.ontliiiMilia'.
lî \aiiert CoHator : abbas Seynensis.
Nenwied Pastor : canonicus regius ex abbatia Romraersdorlï.
Neiistadt CoHator : abbas in Heisterbach.
Niebeni Prassentator : comes a Petra.
Niederlischbacli Patronus : diix Saxo Eysenacensis.
c Xiederlahnstein CoHator : archiepiscopus Trevirensis.
Niedernlierg Collator : abbas Sancti Mathiœ Treviris.
Oberlalinsteiii Praisentator : princeps de Nassau»Idstein.
Paffendorff Praesentator : princeps de Nassau-Idstein.
Petersiahr Collator : prior Sancte Crucis in Ehrenstein.
i> Ransbach Praesentator : liber baro ''' de Boos.
Vallendar Collator: archiepiscopus Trevirensis.
Rheinbrol Collatrix : canonia ad Sanclum Thomam prope Andenuich.
Waldbreitbacli Prsesentator : dominus commendator teutonicus.
Winden Collator : abbas in Ahrenstein.
E Wii'ges CoUatores : decanus et capitulum Sancti Fiorini Confluentia-.
Ochtenduny. II. CAPITILU.M OCHTEXDUNGENSE.
Meinfeld. tractcs meyxfeldijE.
(■• onn 'h * Collatores: archiepiscopus Trevirensis et comes a Metternich iii Beilstcin
( alternative.
MiTtloch Collator: custos Sancti Castoris Coniluenlia;.
Miinstermeinfeld Collator: archiepiscopus Trevirensis.
Naunheim Collator : pastor Monasteriensis.
I Ochtenduny Collator : archiepiscopus Trewensis.
Polch Collator : capitulum Alonasteriense Meinfeld.
Pidich Collator: archiepiscopus Trevirensis.
Eifel. TRACTUS EIFLIiE.
Aleiis Collator : archiepiscopus Trewensis.
niuiclicnlit'im Collatrix : abbatissa in Stuben.
'*' Ici, comme plus loin, l'expression /i/xr Imrn figure sons la forme ahn'géc f.. />.
176 niOCKSK l)K TI'.EVKS.
l'^RBOCHIK. I>ATR0M.
A keillifnheijn Collalor : rapitulmii Sancli Siiiieonis Tnniris.
Kt'vsersesch (loilator : arcliif'pi.scopus Trevin'iisis.
llaiiibuch Collator : capitiiiuin Sancti Sinieonis 'J'nviris.
Masburg CoHator: capitiiliim Cardonense.
Kerig Coilator : capitulum Cardonense.
B Nachtsheini Coilator: archiepiscopus Trevirensis.
/ Patroni : domiiii comités a Metlernich, Vimeburg et a Leyen. Liber baro a
ISiMIfiadt <. Bourscheid a Buif^brohl, de Zaïidt ab Arras et altarista Sanctae Anna» in
' Adenau.
l i-stokl CoHatores : doniiiii comités a Marca et \ irneburg.
Waliiirad Patroni : comités de Lôwenstein.
\^ elcbradt Coilator: parocbus in Nachtstheim.
c VVciler Pra'senlatores : comités de Wertheim-Loweiistein.
Monreal Coilator : archiepiscopus Trevirensis.
IHACTUS PEI.I.EMlyt.
Andernacli Coilator : archiepiscopus Trevirensis.
Bur^l)ni]il Prii'sentator : liber baro de Bourscheidt in Burgbrohl.
(^ruft Coilator : abbas ad Lacum. Pastor : professus ibidem.
D Cottenheim Prœsentator : dominus cornes a Metternich in Beilslein.
Ëttringen Coilator : archiepiscopus Trevirensis.
Kich CoHatores : decanus et capitulum Sancti Castoris C.onfluentia?.
Cuuuersdorf Praïseutator : dominus de Waldbott in Olbrùck.
S.-Johan Pravsentator : liber baro de Breitbacli in Biirresheini.
E ilausen CoHatores : decanus et capitulum Maionense.
Kell Patronus ("' : liber baro de Clair, resideus Bonn;i'.
Kempenich Patronus : liber baro ab Kltz-Kempenich.
Langenfeld Coilator: ai'chiepiscopus Trevirensis.
Miesenheim CoHatores : decanus et capitulum Sancti Castoris Confluentiae.
K Maycn Decanus collegiata'.
Nickenig Collalrix : Carthusia su]>ra Treviros; Inijus apjiertinentia est Wassenach.
-Medermennig Coilator: decanus ecclesia- cathedralis Tre^■irensis.
Niederliit/.ingen Patronus : dominus de Geyer a Sch\vappenbui"g.
Oberliit/.ingen Patronus C"' : liber baro de Bourscheidt de Bui-gbr>ihl.
G Obermendig CoHatores : decanus et capitulum Sancti Florin! in Confluentia.
Pleidt Coilator : archiepiscopus Trevirensis.
Biiden Palninus : liber baro de Breidbach in Biirresheim.
'■''' 1,1- iiianiisciil porlnil d'alKiiil collulm , el le nuil /«ilrniuij ivsiillo d'uiit- coiiwlioii.
POriLl.H 1)1 BVS \n('.IIK\ ECHE, \ KE\S 1700. 177
A Thiir Collator : decanus ecclesia^ cathedralis Trevirensis.
Trimps CoHatrix : canonia nolîiliuni prope Audernach.
VVassenach [ Videatur Nickenig , supra, p. 176f].
W^eiler prope Buchholtz. . Coiiator : abl)as Gladbacensis.
Wehr Collator : abbas Steinfeldensis.
.»- Il- ^ j Collator : olim N. \iippeney, praetor Andt-rnacensis, nunc ecclesia nicli<
° I polis Coloniensis.
Zissen Patronus '^ : liber baro a Waklbott de Bassenheini.
TRACTUS BERCil'HLEG.E.
Bassenheini Est personatus et vicaria perpétua. Litiinopr.Tsentavit '' conies de Bassenheiiii.
Cârlicli Collatores : capituium et decanus Saiicti Florini Confluentiie.
Gùlz Collator : capituium Sancti Servatis ad Mosam.
c Kesseiheiiu Collatores : iirchiepiscopus Trevirensis et capituium Aqueuse alternative.
Kettig Patronus ('' : dominus de Sohlern a Lohrig.
Lev Collator : capituium Monasterii Meinfeldiœ.
. j . ] ( Patronus ('') : pro duabus vicibus serenissimus palatinus. modo dominus de
j Sohlern a Lohrig, tertia \'ice abbas in Marienstadt.
Mosehveis Collator : capituium Sancti Castoris Conlluentiae.
1 Est personatus et vicaria perpétua. Ad personatum praesentat '*' alternative
1) Riibeuach • domini ab Eltz in Kempenich et Rodendorf; vicai-i;mi vero confert per-
( sonatista.
Saffig Collatrix : abbatissa ad Sanction Cœciliani Coloniœ.
Sébastian Engers (Collator : abbas in Rommersdorf.
,• •. ( Personatista : dominus liber baro a Quadl. ^ icarius curatus : nersonalisla
Lrmitz ri ^ r.1
( Johannes Ceorg nodt.
Moselle. rnACTUs muselle.
\lcken Patronus ' : communitas ibidem.
E Burgen Collator: pastor Monasterii Meinfeldia-.
Cobern Collator : capituium Sancti Castoris Conlluenti;e.
Diebelich Collator : archiepiscopus Trevirensis.
( iondorf Collator : abbas ad Sanctos Martyres Trevh-is.
Hatzcuport Collator: pastor Monasteiii Meinfeldia'.
kern Collator : decanus ad Sanctum Castorem Confluentia».
*' Le manuscrit portait d'abord to//o(or et le mol /«((roiiui résulte d'une correction. — ''"' pripienfai'it a été substitué ici
à conlulit. — ''•'') Patronus résulte ici d'une correction et le manuscrit portait tout d'abord collator. — -'' La leçon pri-
mitive était confert, corrigé ensuite en pr<c«ii(n(. — ''' Patronus a pris ici, par suite d'une correction , la place de collator.
HISTOR. DE FRANCE. — POCILLÉS, V. 5 3
178 DIOCESE DK TREVES.
PARR0C1II,E.
A OI)er-Lehmen Collator: capitidum Cardonensc.
Mcder-Lphmen Collatores : porsonatista ibidem el libei' l)aro de llûhenach.
Oherfell Collator : capituhim Cardonense.
LoelT. Collatrices : iiioni;iI("; in MacluTcn.
lU. DKCANATIS SIVK SEDES CHIUSTIAMTA IIS IN lllK rklRCHEN.
Baldiiiii S((»iii Palronus "i : liber baro ab Eltz C"'.
B Caniberg Collator : capituluin Saiicti Georgii Limburgi.
Dietkirchen Collator : archidiaconus Saiicti Lnl)entii in Dielkircben.
Eisenbacli Collator : capitulura in Dietkircbeii.
Eis PatronusW : liber baro de Deliren.
Grossenholbacb Collator : archiepiscopiis Trevirensis.
c. I leintgen Collator : archiepiscopiis Trevirensis.
I lasselbacli Collator : arcliiepiscopus Trevirensis.
Iloiisaiigell Patronus (''' : cornes de Walderdorf.
I.iinburg Collatores: decaniis et capitulum in Limbui'g.
Meudt Collator : arcliiepiscopus Trevirensis.
I) Nentersliausen Collatores : decaniis et capituliun in Dietkirclien.
Niederbrcichen Coli.itor : archiepiscopiis Trevirensis.
Niedererbach Collator : archiepiscopiis Trevirensis.
Niederselters Collator : archiepiscopiis Trevù'ensis.
Oberbrechen Collator : abbas Sancti Mathiiu prope Treviros.
K Salz Collator : archiepiscopiis Trevirensis.
Sclionheig el liaaii Collator: arcliiepiscopus Trevirensis.
\V iliiiar (^.ollator : abbas Sancti Matliia' prope Treviros.
VVerschau Collalor: nrclii('|)iscopus Trevirensis.
I\. CAI'I II II M ISOI'l'AltDlKNSE.
Bickeubach Collalor : aivhicpiscopus Trevirensis.
!•■ Boppard Collalof : arcliiepiscopus Trevirensis.
Camp Collator: archiepisco|)iis Trevirensis et communitas, iil dicilur. alternative.
DainselieidI Collator: pasior ad Sanclum Martiiiuni \esalia'.
(^ /- ( Adininislraluni a PP. S. .1. Iiabcnlilius couiuiissionem regendi ab arcliiepi-
I s(i>|)(i Tn-vircnsi.
■" l'alro:ius a pris ici, par suite ilune ninvitioii ,1a plaor iW nillntor. — ('' l.e muiuisirilporlail original r^iiieatcVr Boos,
le Min a laqiiollc on a siilistituc ah /■,'/(.•. - '•''' Pationns reniplaro ici la leçon |>riinili\e rolliilnr.
POIILI.K DU BAS VRCHEVKCME, \ K1\S 1700.
17'.)
l'ARKOCHIj;.
A Haizeiibach.
llirschwieseii
Hirtznach .
Kestert. . .
Kijsselspey
B Mederbiu-g
Norath. . .
(Jsterspey.
Perscheid .
l\hens. . . .
c Salzig. . . .
Welmicli .
Wesel.
Collator : archiepiscopus Trevirensis.
("oHator : archiepiscopus Trevirensis.
\ Abl)as Syburgensis constitiiit ibidem pra'|)ositnni . per se vei per substitutnin .
( administrantem sacramenta.
CoHator : ai'chiepiscopus Trevirensis.
i Parochia est incorporata collegio canonicoruni Wormatiœ ad Sanclum Mar
i linum, quod constitiiit vicarium curatum.
CoHator : pastor ad Sanctum Martinuni Wesaliae.
Patronusi"' : cornes a Metternich.
Patroniis f"' : liber baro de Boos.
CioUator : decanus et capitulum Wesaliensis.
Gollatrix : abbatissa ad Sanctam Ursulam Coioniae.
CoHator : arcliiepiscopus Trevirensis.
Collator : archiepiscopus Trevirensis.
.' Decanatui coiiegiatae ibidem annexa parrochia Superioris Wesaliae; hinc
l modo confert decanus, et capitulum Sancti Castoris Confluentiœ, ita
' tamen ut, si de gremio quis sit capax, hic decanus et pastor nominetur.
I Parocliia; Inferioris Wesalia? , dictas Sancti Martini , collator est archiepiscopus
1 Trevirensis.
'•''' On a <lal>ord écrit collator
EXTRAIT Dl HKGISTRE I)K VISITATION l)L DOYENNE DE DIETkIRCHEN,
EN 1767.
Prolocolliim visilationis archiepiscopalis capiluli nirali.s UielkinliL'iisi;», de aiino lyliy-
A Hiindsannen. — Hundsangeii. Joaniics Slcingœsscr, Moguiitia oriimdiis, in secundiiin aimum paslor
cxistit. Jus patroiiatus coruj)ctit fainiliae de WaldcrdorlT. Adsunt alUiria tria in ecclesia mati-ice; in filial!
Pulzbach altare unum, in Wallineneich [sic) unum ''' ,in Frentz '"^l uniim portatile. Non habent specialem
fundationem, nisi ex redilibus suœ ecclesiœ, excepto altari Béate Mariœ Virginis , cujus beneficiatiis re-
fundilecclesiœ matrici imiimninlfonim sillginis ol quatuor capito lia. Sacpllanus est Joannes Mais. Adsunt
b mille' communicantes.
lierod. — Berod. .loannes (îeorgius Braclit.ediitlueutiiuis. j)rinius pastor,qui in sextuin aiuuim eccle-
siam pai-ochialcm Berodensem cum plenitudine potestatis archiepiscopalis, die 2ô januarii 1762,
sepaiatani a matrice sua in Hundsangen et in novani perlectaraque matricem erecLim régit. Pai-ochia
complectitur filiales Wallmeroth et Buppach*-*'. .lus patronatus rompetit familiae de Walderdoff. Âitaria
c tria. Trecenti fere communicantes.
Salz. — Salz. Josephus Oster, ex Dunckeniieim, inannum 20 pastoi-. Jus pati'ouatus competit ;u-clii-
episcopo Trevirensi. Quatuor adsunt altaria consecratji. In sacellis ad Sanctum Leonardum et ad Sauctum
Joannem Baptislam in Weldersburg ''■' adsunt lapides consecrati non fracti. Vicarius Christianus Wûsl.
In Molsbergl^', in asdibuscomitumdeWalderdorfTliabelur sacellum domesticum. Missa ibidem auditur a
D domesticis illustrissimœ t'aniilia; et ah incolis MoNlici^vr. sed siiic |)ra>judicio publici oflicii pastoralis.
(^.irciter 1200 communicantes.
Schoenbery. — Schoeneberg. Matliias Hannapel, ex Molsberg, paroclius in seeundinn auninn. Collalor
est Kminentissimus. Tria sunt altaria. SaccUanus est Pelrus Geist. Filialis llahu'*'es variis collectis et
benelactorum contributionibus, praîsertim pie deiuncti domini Malhi;v Hartmann, hic quondam pa-
E rochi etdecani ruralis Hbera munificentia , est erecla. In MôUingen e regione domus parochialis sacel-
lum publicum ex munificentia defuncti pastoris et decani Harlmann. i()oo communicantes.
Weidcnhahn. — ^Weydenlialiu. Joannes (ieorgius Feigen.ex Niderahr prope Meud, inannum sextum
pastor. Ilaîc parochia erat olini filialis matricis in Meud, et lySo est separata, et ab eodem annojus
coufereiuli conipctil pastori iii Meud. Pranlecessores erani \\'i(lenhofrer. Dilz, Oster, Urgermann.
(" Piiclsclibacli, Malnviicicli'. <»1 Weltcrsburi;.
W Sti-iiiolreiiz. '" Molsl)eri;.
'■'■ Waiimerod et Uii|>|iarli. i'-' Hnhii.
VISITATION DU DOYENNÉ DE DIETIvIKCIIEN, EN 1767. 181
A Henitz. Duo altaria consecrata. L'na capella exjstit in KoriihorenC', ex piorum collectis resuscitata.
700 circitor communicantes.
Meiidt. — Meud. Johannes Jacobus ScliùU, in .'53 annuia jjaslor. Colialor aicliicpiscopus. Tria altaria.
Vicarius Cli. Lannau. In page Meud existit sacelluin Sancli Gangolphi. Sunt pra-terea saceila pubiica
tria. Adest primissaria ibidem dicta, cuj us coilator in futurum est pastor in Meud. Unica existit capella
B in Langwicsen '-'. Communicantes 1600.
(iioss-llnlbacli. — Holbach. Joannes Aihaus , limburgensis , in secundum ainium pastor. Jus palronatus
in Majore Holbacli competit omni mense archiepiscopo Trevirensi. Post possessionem moderni pastoris,
inter archiepiscopum et capitulura Sancti Fiorini in Confluentia conventum est ut dua' parochi.-e ma-
trices in Gros Holbach et Heiligenroth*^) in futurum sintunilae et collatio sit alternative. Duo sunt altaria.
c Vicarius seu sacellanus existit in Girod '''. Antonius Stahlhoven. Inpai-ocliia Grossen Holbach, excepta
liliali in Girod, existunt communicantes circiter aôo.
Neiitershausen. — Nentershausen. Christophorus Hermès, ex ai'chidiœcesi Trevirensi, ab anno 1762
régit parœciam. Jus patronatus competit coliegiatae ad Sanctum Lubentium in Dietkirchen. Altaria tria
consecrata. Filiales Nomborn et Berscheid(^). Sacellum unicum fundatione carens. Communicantium
I) numerus ad 800.
Eh. — Elz. Cyrillus Broetz, in hac parœcia natus, in annum 5o pastor. Residet jus patronatus
pênes dominos de Dehren. Tria existunt altei'ia consecrata. Unura sacellura Sancti Joannis Baptist* ,
extra ojjpidum Elz, non fundatum et a parochianis exslructum. 55o communicantes.
Nieder-Erbach. — Nider-Erbach. Nicolaus Hartenfels, monthaburanus, 29 annis pastor. Coilator:
E princeps et elector Trevirensis. Tria altaria. Filialis existit in Gôrgeshausen W ; nuUus autem ibi residet
vicarius. 260 communicantes.
Balduiiistein. — Balduinstein. AdamusThome, archidiœceseos Trevirensis, in tertium annum pastor.
Coilator olim liber baro de Reiffenberg , modo liber baro de Elz a Rubenach. Duo altaria consecrata.
180 communicantes.
V Lindenhchltausen. — Lindenholzhausen. Joannes Georgius Becker, ex Niederbrechen archidiœceseos
Trevirensis inferioris, parochiam régit in 16'"'" annum. Jus patronatus pertinet ad archiepiscopum
Trevirensem. Anno 1725 hœc parochia a Dietkirchen separata est. Tria altaria- Extat adhuc ecclesia
antiquior extra oppidum sancto Albano dedicata. Item adest sacellum Sancti Wendelini ex oblatis se
sustentans. 48o communicantes.
G Wcrschaii. — Werschau. Wilhelmus Fritsch, ex Camp, archidiœcesis Trevirensis inferioris, régit
"' Ou peul-clre même Knrnlwven. (" Ciirotl.
'^' Lang«icsen. W Nomborn et Heilberscheid.
''' Gross-Holbacli, Heiligenrolh. '"' Goergsebausen.
J82 DIOCKSK l)K IWVA KS.
A pai-ochiain in aniiiiin oclavuni. Jus j)ationaUis prajiendit quiclcin cullegiata ad Sanclum Georgium
Limburgi, asl, post dismembrationem anle 56 annos factam a Niderbrechen , archiepiscopus Trevi-
rensis providit. Altaria adsunt tria. Communicantes circiter 200.
V'illnmr. — Viilmaria. Mailinus Majer, prolessus ad Sanctum Mathiam apostoluni. mgit parochiani
in annum secundnm. Collalor : abbas ad Sanclum Matbiam. Altaria cxsl.tnl Iria. Filialis est Arfurth ' .
li Sacellum exslat domosticuni. Communicantes ySo.
Kainbeig. — Camberga. Gasparus Scbmilt, cambergensis, parœciam régit in annum decimum. Ecclesix
«ollcgiatae Limburgi parochia ita est incorporata, ut per vicarium perpetuum parœcia providelur.
Altaria adsunt tria, summum est consecratum. Modo non habet sacellanum. Paiœcia complectitur
fdiales quinque, nimiium Wiirges, Erbach, Dumbach, Schwickershausen et Oberselters '^'. Sacellum
«; adest Sanctae Crucis, perlinens ad familiam ab Hohenfeld. Alia sunt bénéficia, scilicet : altare Sancta,-
Catharina; (conferunt lil)cr baro de Ilatslcin et comes de Lay, alternis vicibus), altare Beatœ Nirginis
incorporatum primissariœ (confert piimissariam judicium sœculare Camljei^ae), c;ipella domestica in
domo ab Hohenfeld. Communicantes 1800.
Uasselhach. — Hasselbach. Henricus Joscphus Bmreth, cambergensis, in annum (juailum paioeciam
1) ngit. Archiepiscopo Trevirensi competit jus patronatus. Tria altaria. 48o communicantes.
[Jaiittchen. — Haintgen. Petrus .iacobus Brixius, trevireiisis patria', régit parœciam in annum un-
(lecimum. VdsunI tria altaria. 270 c(minuuiicantes.
Eisenhach. — Eisenbacli. Conradus Adam, hadamariensis, régit parochiani in annum undecimum.
Collcgiata ecclesia in Dietkirchen jus patronatus habet. Adsunt tiia altaria consecrata. Communicantes
»; ad /j20.
Nicdei-Selters. — Niedcrsciters. iMelchiur Baucb , nionthaluiraniis, in annum Mcuiidnm paixx;hus.
\rcliiepiscopus Trevirensis jus babct coiifcrendi. Sunt tria altaria consecrata. Communicantes ad 4oo.
Nieder-Biecheii. — Niederbrochen. Joannes Bender, e\ \alle Ehrenbreitsteiniana, régit ])arœciam in
;innum 16. Collator archiepiscopus Trevirensis. Altaria adsunt tria consecrata , quorum nnum \irginis
I' BeatK. Adest primissaria lundata pro familia WolfTiana in quartani generationem tenuiter; hanc confert
archiej)iscopus Trevirensis. Communicantes (ioo.
Ohi'i-lhechen. - Oberbreclitii. Antonius Fuchs, limbni-gonsis, régit parœciam ab anno lySS. Jus
patronatus compelit abbali Sancti Mathia' prope Treviros. Altaria, prœler summum, habentur duo,
nnniia consecrata, (juornm illud Diva> Vinginis. Sacella publica, vulgo • helgeu hâuser •, adsunt plura,
<ii in (pioriim nentro nnqnam celebratur; fundos suos liabent ad conservationem necessarios. Numeiiis
(iimmniiicantinm circiter TiOo.
" Arl'in-l. — -' \\ iliTsrs , l'.rliiuli , Donilmrli . Scln\ir]kCi>li;inM'ii .1 Ol.rr S.U.T..
MSlïATION DU DOVENNE* DE DIETKIRCHEN, E\ I7(i7. I8;i
\ Diethirchen. — Dietkirchen. Joannes-Carolus Klein, e\ ducatu Luxemburgensi sed archidiœccsos
Trevirensis , in 46" annum pastor. Jus competit archldiacono. In ecclesia hac et pai'ochiali existit luii-
cum et qiiidem summum altare consecratuni. Reliqua aitaria, tam in ecclesia quani in capellis adjacen-
tibus, haljent lapides integros consecratos. Vicarius Joannes Rick. Filialis capelia publica in Deliren C'
exisfit, fundata et semper renovata al) illustri familia de Dehreu. Cierlcus dominus Georgius Pétri, bic
Il (juoque vicarius, officium ibidem peragit, et quot annis accipit ab altefata familia salarium sunm
cougruum. Filialis quoque in Escliovent-" , sine vicario specialiter résidente. Ecclesia Lindenhol/-
hausen f^', modo matrix, olim filialis erat. Sacellum collegii sub invocatione Sanctissima> Trinitatis.
Communicantes 800.
Limhurg. — Franciscus Ludovicus .laniiy, aicbidiœceseos Trevirensis, régit parœciam ab ano 1 7.)3.
c Jus patronatus competit capitulo insignis ccclesiœ collegiata;. Multa adsunt aitaria consecrata. Adsuut
duo sacellaui, quorum unus, vulgo urbicus dictus, Antonius Eisenkopp; alter parochialis Joannes
(".lu-ysostomus Schell. Adsunt sacella publica, in quibus celebratur, quorum alternm BeatiT Maria*
Mrgini consecratum, alterum est Sancta' Cruels extra muros, tertium est Sancti Joannis Baptistic,
pertiiiensad cellerariam monasterii Erbacensis in Ringavia. Capelia domestica in aiec Kminenlissimi,
i> in qua publiée celebratur. Communicantium numerus ad 2 4oo excurrit.
Eiigers. m DECVNATU ENGARIKNSI.
\ alleiidar. — \ alleuder (9 julii 1767). Petrus Marci, ex diœcesi Treverensi oriundus, tredecim
annis régit parrochiam. Jus patronatus competit archiepiscopo Trevii-ensi et comitibus de Witgensteii»
alternative. Aitaria sunt novem, quorum sex consecrata et octo fundata. Sacellanum habet pastor unum.
Vlicbaëlem Tlieisen. Parrochia ûliales haliet Weidersburg, Niderwert, Malender et Hildscheid C' .
Annexas ecclesiœ sunt in Weidersburg et Ilildscheid. Sacellum publicum est in der Klausz, in monte
Maller et in Schonstat. Sacellum in Klausz solum est fundatum. Communicantes snnt pr.-eter
propter 2200.
Engers. — Engers (10 julii 1767 '. Parochi nomen est Nicolaus Bernardy, per 8 annos regens paro-
chiam. Jus patronatus competit eminentissimo electori Trevirensi. Altaiia sunt tria consecrata. Filialem
habet parochia, Muilhoffenf^'. Sacellum publicum Sancti Sébastian!. Communicanles pra'ter propter
quincenti.
Heimhacli. — Heymbag (11 julii 1767). Nomen parochi est Rudolphus Horst, professas in Pxt)-
mersdorlV et diœcesis Trevirensis, ordinis Premonstratensis, in nonuni annum regens parochiani. Jus
patronatus competit abbati in RomersdorfT. Vltaria sunt tria consecrata. .Saci'lia publica sunt duo iu
Wi'is et (iladbagl*. Communicantes sunt pra'ter propter mille trecenti.
' l)<>lini. l») Weslerburg, M.d.Muirlli . \lall.-nclar et Hillsrlipitl.
•■' Eschhofeii. '*' Muehlliofcn.
' LiiicIcnhol/.liaiisiMi. '■ Weis et (".ladliacli.
184 DIOCESE DE TREVES.
A Ekrlich. — Ehrlig (12 julii 1767). Parochi nonien est Wilhelmus Spurtzheim, px diœcesi Tre\i-
rensi oriundus, in noniirn annum regens parochiam. Jus |)atronatus competit archie|>isco{xj Tre\irensi.
Allaria sunt tria, duo coiisecrata. (',oninninic.int('s sunt (juiiigenti.
Leudesdorf. — Leudesdorff (i3 julii 1767).^ Parochi nomen Joannes Redderat, ex diocesi Treve-
rensi oriundus, in annum vigesimum quintum regens parochiam. Jus patronatus compelit archicpi-
B scopo Trevircnsi. Altaria sunt quatuor, non consecrata. Sacellanum habet pastor Petrum Sartor. Com-
municantes adsunt ultra nongenti.
Ober-Hammerslein. — Hammersstein [i/i julii 1767 ;. Parochi nomen Joannes I^urentius Altenkii-ch,
ex diœcesi Coioniensi oriundus, in annum vigesimum secundum regens parochiam. Jus patronatus
compelit «'leclori Trevirensi. Altaria sunt tria consecrata. Adcst una filialis ecclesia in Niderham-
c mersstein'''. Communicantes adsunt ducenti sexaginta.
lîheinbrohi. — Reinhcrohl '"^ (1 5 julii 1767 ). Pastor est l'clrus C.asimirus \\ ahl , e diœcesi Trevirensi
oriundus, ab anno 1729 regens parochiam. Jus patronatus compelit abbatiae ad Sanctum Thomam.
Altaria tria, summum est consecratum. Sacellum ])iil)licuni admiiiistratur per vicarium Kônigs. In
cm de Hergenhellen '-) reperitur sacellum domcsticum. Communicantium numerus ascendit ad oclin-
u gentos.
Ilocnniiujen. — Honiugen (16 julii 1767). Parochi nomen est Joannes Christophorus Schreiner,
tievirensis, in annum decimum sexlum regens parochiam. Jus patronatus competit collegiatae ad
Sanctum Svmeonem Treveris. Altaiùa suut (piatuor consecrata. Sacellanum habet pastor H. HegenhoItT.
Filialis est ArgendorfT'-'''. Capclla domestica est in arce comitis de Ley. Communicantes sunt non-
K genti.
V\'aldbriitbach. — \\ albreilbach ^17 julii 1 767 ). Nomen parochi est Christianus Vincentius Essor,
ex diœcesi Juliacensi, in annum vigesimum regens parochiam. Jus patronatus competit dominis Thcu-
lonicis. Altaria sunt tria consecrata. Publica sacella suntocto : ad Sanctam Crucem , in Niderbrcitbach ,
in Chursheid, Versheid, Siwenmorgen, Breitscheidt , Rorbach et Reifert'*'. Communicantes 1800.
F Neusludt. — Neuslatt (18 juli 1767). Parochi nomen est Hieronymus Clolden, ordinis Cistercieusis
prolessus in Hcisterbach , ex diœcesi Trevirensi oriundus. in annum secundum regens ptarochiam.
Jus patronatus competit al)bati Heislerbacensi. Altaria suut quinque consecrata. Vicarius est Eugenius
Orth. Sacella publica suut ijuinque. Comnuuiicautes itioo.
Petersiahr. — Peterslahr (19 julii 1767). Parochi nomen est Philippus Meyer, subprior iu Ehren-
G stein ad Sanctam Crucem , c diœcesi Juliacensi oriundus, in annum vigesinuim sextum regens paro-
l") Le manuscrit prête à lire licincliroht.
Cl Niecler-Haiiimcrslcin. — '■ Arienkeller. — ''' Arieiirforf. — ■'' NieHer-Breilbacli, Kurl*clioid, Verscheid, Sielwn-
morurii, Brcitsclii'id, Holisasdi? et Ucilerl.
MSIT\TIO\ DI DOVKWK l)K Dl K'I'K IRC.riKN, KX 1707. 185
A chiain. Jus |)alri)iiatiis priori iii Ehrensteiii coiujK'tit. Altaiia suiit Iria, imuiii lonsccratuni. (Commu-
nicantes trpcenluni.
Horhuusvn. — llorliauson (ao julii i7()7). Parorlii iioincn est llarnianiis llonuiaii, c diocesi
Trevirensi oriiindus, per cleccm annos regens parocliiam. Jus j)atronalus competit collegiataj ad
Sanctiim Florinum Confluentiaî. Vltaria sunt tria, summum consecratum. Sacelium publicum adest
B luiuni. Communicantes pr;vter propter f|uingenli.
Ar:ba(h. — Artzhach (3 aprilis i 768). Parochi nomen est Joannes Jaco])us Wassenich, e diœcesi
Trevirensi oriundus, regens parochiam in annum vigesimum tertium. Jus patronatus competit colie-
giatae ad Sanctum Florinum. Altaria sunt tria, summum est consecratum. Sacellanus Joaiuies \\ inter.
Sacelium pu])licum est in Neulieusel''). Communicantes sunt circiter octingenti.
c Hoehr. — Hoër ( 1 9 aprilis i 768 ). Parochi nomen est Slephaïuis Michels , e diœcesi Trevirensi oriun-
dus, in sextum annum regens parochiam. Jus patronatus competit archiepiseopo Trevirensi. Altaria
sunt tria consecrata. Communicantes sunl SP|)tingenti.
Banshach. — Ranshach (20 aprilis 1768). Nomen parochi est Joannes Ba|)tista F ii rck, e diœcesi
Trevirensi. Jus patronatus competit baroni de Buttlai". AUaria sunt tria consecrata. Capelia domestica
D est in villa iwronis de Buttlar. Communicantes sunt circiter septingenti et viginti.
Naiiort. — Nanert (21 api'ilis 1768). Parochi nomen est Josephus PeifTer, syensis, professus in
Sayn, parochiam regens in annum decimum octavum. Jus patronatus competit archiepiseopo Trevi-
rensi. Altaria sunt tria : summum est consecratum. Coadjutorem habet parochus, ordinis sui Prœ-
monstracensis, Petrum Eic]d)orn. Filialis est in Grentzau (-'. Communicantes sunl seplinginti.
E Isenhurg. — Isenburg (22 aprilis 1768). ^omcn parochi est Philippus Schoneberg. e diocesi Trevi-
rensi oriundus, regens parochiam in annum vigesimum. Jus patronatus competit comiti de \A alter-
dorfl". Altaria sunt tria consecrata. Sacelium [)ul)li('tini est Rcatœ \irginis in Ilauscnborn. Commu-
nicantes sunt circiter trecenti quinquagenta.
Gross-Maischeid. — Gros Meischeid (23 aprilis 1 7(i8 j. Parochi nomen est Adamus^^"eber, oriundus
F e diœcesi Trevirensi, regens parochiam in annum decimum quintum. Jus patronatus competit comiti
de WalterdorfF. Altaria sunt tria consecrata. Sacelium publicum adest l'undatum. Communicantes sunt
septingenti.
Breileuau. — Breidenau!"' (2^ aprilis 1 768J. Paroclii nomen est Mathias Flzeluis, e diœcesi Tre-
virensi oriundus, in annum decimum secundum regens parochiam. Jus patronatus competit coIlegiat;e
G in Dietkirchen. Altaria sunt tria, summum est consecratum. Sacellanus est W'ilhelmus Ilorn. Capelia
domestica adest in Adenroth'-*'. Communicantes sunt circiter quadringenti et sexaginta.
■*' Becidenauc.
'"' Neiihaeusel. — '*' Grenzau. — ''' Atlenrolli.
HISTOR. DE FRANCE. — POUILLÉS, V. 2i
186 DIOCKSK DK THKN KS.
A Marieiirachdorf. — Mariae Ilaclidorll' I nf) aprilis 1768;. iNoinen [)ari>chi est Chrisliaiius Sturiii,
e dioecesi Trevircnsi oriiiiidus, in nuiumi aiinuiii n-^eiis parocliiain. Jus patroiiatus competit archiepi-
scopo Trcvirciisi. Altaria sniU tria; duo sunt consecrata, luilluiu est fimdatiim. Sacoiiuiii publicuiii
est in .\laiialiaiisen''J l'imdatuiii. C.oinuiuiiicantes sunt circiter septingenti.
Ilersclibach. — Hersclihacli (26 aprilis 1768). Nomen parochi est Georgius Daniel W idenlioffen,
Il luidensis, regens parocliiain in annuni vigesimum nonum. Jus |)atronatus competit clectoriTrevireDsi.
Altaria sunt tria, nuliuni et consecratnm. Saceilanum lial)et pastor Joannem Lagra\e. Filiaiis est
Sclienckell)erg'-'. Comminiicantes sunt quingenti.
llurleiifeh. — Harlenfelt/. (27 aprilis i7()8 . Parochi nonien (^st Joaimes Scliiiid. e diœcesi Trevi-
rensi, regens parochiam in annum lertiiuu. .lus patronatus competit serenissimo Trevirensi. Altaria
c suni tria, non consecrata. C.oniiuunicanlrs sunt Irecenti quiuquagintii.
Ilelfcisliirclien. — HeiHersclikirciicn i>8 aprilis 1768J. Parochi nouien est Fridericus Ferdinandus
Waldorir, e diœcesi Trevirensi oritmdus, regens parochiam in annum dccimum secundum. Jus patro-
natus competit archicj)iscopo Trevirensi. Altaria snni tria; summum et altare Sanctaj Crucis sunt
consecrata. (lonnnnnicantes sunt circiter trecenti.
1) Il iryes. — Wirges [-iç) aprilis 1 7 G8. Parochi iiomeu est .loannes Castor, montaburanus. regens
pai'ochiam in secundum annum. Jus patronatus compatit collegiataj ad Sanctum Fiorinum. Altaria sunt
tria consecrata. Saceilanum liahel pastor Joannem Midler. Kcclesia annexa est in Derenhach ". Commu-
nicantes sunt circiter mille septingenti.
Ili'iligenrolli. — lieiligenroth (3(> aprilis 1768^. Parochi nomen est Joaunes Alliaud, limburçensis,
I-; regens parochiam in secundum annum. Jus patronatus competit collegiata- ad Sanctum Fiorinum. Altare
ununi est consecratnm. Communicantes sunt ducenti qninquaginta.
Monlabanr. — Montabaur (1 maii 1768). Parochi nomen est Rupertus Ilollman. montaburanus.
perdecem annos regens pai-ochiam. Jus pali'onatus competit canonicis ad Sanctum Fiorinum Conllueutiie.
Altaria sunt octo consecrata et l'undata. Saceilanum hal)et pastor JtKinnem Goebel. Anuesae ecclesia-
F sunt in lloller, Wittzenborn, Ober-Klbert, et \\ elschneudortr'', in ([uo ultimo loco residet vicarius.
Sacella publica sunt tria : in arce, in cœmiteno et ad Sanctam Crucem. Pneter enunciata bénéficia
ndhuc adest beneficium erecluin in Montabaur, in subsidium pastori. Communicantes sunt praeler
pnipler Iria miiiia.
C' Meiilciiliaiisiii. w [)er„|,ach.
(«1 S(licnk,ll..M-.'. W H.illoi-, WiiAiiil.c.in. OIhtKIIhtI cl W elM-hiieiulorl.
EXTRAIT D'UNE NOTICE SUR L'ARCHIDIACONE ])E DIETKIRCHEN,
PAR L. COHDEN (1776).
DE FINIBIS ARCHIDIACONATI S niRKIUCHENSIS IN SKX CAPITLLA Ul HAI.IA OLIM DIVISI.
A Fines erant adeo ampiiati, ut archidiacouatus iioster sex in capitula niralia seu totidein sedes chris-
tianitatuni divideretur. Prima sedes erat capituluni nostrum Dikirchense, secunda sedes Wetziaria,
tertia sedes Kirberga, quai'ta sedes Cunostein-Eugers , quinta sedes Maiienfels, sexta sedes Heyger, no-
bile oppidum non piocul a Dillenburgo situra.
Fuerunt igitur ceielierrimi viciniae totins cis-rhenanae pagi Enrichone, Longavia superior, Longavia
B inferior, pars major Engersgaviae , pars pagiHassia", qui jurisdictionem ecciesiasticam arcliidiaconi nostri,
consequenter et ordinarii Trevirensis, ab initio sa^culi xii ad critica reforniationis sic dictœ tompora
recognoscerenl.
Auscultemus nunc numeruui parocliiarum siuguli seorsim capilidi ruraiis, et amplissiinam insiinul
peripheriam miral)undi intuebimur. Capituluni Dikirchense nostrum -jS numerabat parochias, et pra-ter
c Limburgum, Diezium et tractum sylvaticum vix non omuem principatus Nassovici districtum sibi
incardinatuni recensebat. Capituluni Wezlariense in Hassia» meduHis teniiinos inquirebat, et 64 numéro
erant parochi;e matrices, quœ Wezlariam christianitatis sedem suam venerabantur. Kirhergense in
tractu aiireo, totaque quam fluvius Ahra lavât vicinia, /lo parochias complectebatur. Engariense ex
j)arte superiori Niederlanstein, et ex inferiori j)arte Linzium termiiiabant, matertpie erat ^-j paro-
D chiarum... A jNiedcrlanstein ad Cubain Marienfelsense capituium sese extendebat et per Hassiam
Uheinfeldensem, totamque antiqui Enrichonis viciniam excurrendo, de 3/i parocbiis jurisdictioni sua^
subditis gaudebat. Heygerense demum omnes parochias in confinibus DiUenliurgi iongo ordine suis annu-
merabat. Fines piofecto ampHssimos, fines toti diœcesi comparandos.
Et quanquam critica religionis per Germaniam valde mutatœ œtate, quatuor capitula Wezlariense,
E Rirbergense, Marienfelsense, et Heygerense, excepta sede Wezlaria, paucisque aliis ])arochiis a religione
orthodoxa deficerent, atque Calvini et Lutheri doctrinam profiterentur, non tamcn extincta est his in
capitulis archidiaconatus nostri jiirisdictio, sod dormit duntaxat et suspensa est, exorituro demum his
in terris vera fidoi sole, suis relaxaiula \inculis jurisdictio.
DK PAROCHIIS ANTIQII CAPITULI DIKIRCHENSIS ET KIRBERGENSIS.
Capituluni Dikirchense nostrum, jirout de facto subsistit, ex Dikircheusi anticpio et Kirbergensi co-
t aluit. Siquidem cum plures ab utroque parochia- una et ipsa Kirberga capituli Kirbergensis sedes ad
Liitheri et Calvini vexilla abirent, bina capitula in unum concreta sedem antiquissimam christianitatis
Dikirchensem, ad nostra usque tempera coutinuarunt.
Libet nunc ex antiquis archivi arcbidiaconalis documentis catalogum parocliiarum pnememorali
utrius(|uc capiluli in médium profiM-re. Et cpiidem capituli Dikircliensis parocliia' erant se(|uçntes :
188
DIOC.KSK l)K rilKN KS.
A Dihirchen seihs . . . Huinhangcii cimi altari B. M. «t \icaiio ibidnii . . . Mude ciiiii NUMrio ibidem. . .
Lonrcum vicario il)i(lcni . . . Sccken cnm vicario ibidem. . . jmrochia in Limburg . . . Mons S. Pelri in
])ii:... (iemiindeii ... Ilurzberg . . . Nenler.ihausen . . . Eikbach... Else . . . Munjjluiiu... Iladentei...
Zuilzhei... Sahc... C/cweècny, id est Mous S. Blasii .. . Wolmerodc . . . Huh:chaliiie . . . .\ùnkircheii . . .
Aldendorjf... Oppeinlnnle . . . Schnppach . . . Ilnhhauseii . . . Dijfenbach . . . Weyer... Sicden fl Derni- . . .
B Hohlhach !').
Capitiili auk'iii Kirbcnicnsis .se(|ueiis catalogus extal. hctteubarli ciiiii vicario iijidi-m... Flaiclit cinu
vicario ibidem... lierqfii mm vicario ibidem... Brechen Iiiferior ciim \icario il)idem... Kaynburg , id
est Cainber" ciim vicario iliidein . . . Dorslorff cmn vicario ilûdein . . . Ilestericli , et II i rsdorj/' cum vicario
ilndem... Bechtheini cum vicario ibidem .. . coUeginm In Die:... nionasteriuni in Dirstein... ecclesia
C in Engenstein, id est Idstein... ecclesia in llalinc... Lift... klingelbach . .. Dobberen... Streinze . . .
Esche . . . Steinjîshach . . . Estershnisen . . . Super. Schwalbach . . . Munster . . . .Schonenborne . . . Freyen-
dieze... ecclesia in Majori lilmar... hirpurg... Walsdor/f. . . Isenbacli... Hoenslœden . . . Mensfelden . . .
Scchwalbach Inferior... Ilastingcn . . . Ihcchen Snperior . . . U inbach... Langenbach . . . Dreisbach . . .
Bh'issinhach . . . IJffinqhin . . . Selibach . . . ecclesia in Minori ] ilniar. . . Ecckershuisen . . . Nasen . . . Rode . . .
D Wilmiinstcr.. . l'ancodc... \ aclitingin . . . /îot/p auf der Weil '-'.
Scqueiites autem capilidi Kiri)ergeii.sis ■' capellas et altaria documenta ad iiotitiam nostram transcrip-
serunt : capella in Klingelbacli .. . in Kirpurg altare B. M. \., ibidem aitare S. Lcouardi... in Kamberg
altare S. Gatliarin;e, ibidem aitare S. Leonardi, il)idem aitare S. M. \ ., ibidem allare SS. Trinitatis.. . in
Keltenbach aitare . . . ('/( Heringen allare B. M. \ . ibidem secundar [sic] . . . in lloensleden altare . . . in \asen
F, allare... /// Vilmiir altare S. C.rneis, ibidem priiiiissaria. ibidem allare l ndecim Millium Martyruni...
(7( Wiilmiinstcr altare... //( Langenbach altare B. M. \ ... in Edigstein altare S. Ci'ucis, ibidem altare
S. CatliariiKC, ibidem allare B. M. V., ibidem altare S. Vridiea... in Dieze altare S. Cathariua^. ibidem
altiire S. Pelronelhe, ibidem S. Joamiis Baplist;e, ibidem altare B. M. \. , ibidem altare S. Nicolai,
ibidem [altare] SS. Trinitatis, ibidem altare S. Crucis, ibidem allare .S. Andreac, ibidem allare S. An-
F lonii, ibidem altare Mari;e Ma^dalena', ihidciii allare S. (jeorj^ii... iMpi'll.i in Krawpurg .. . ca[)ella //i
Inferior i Selters (' .
t') Plusieurs des noms (|ui lii;unnl ici ont rli' |)lu- un
moins altéiés par les copistes el je citerai , a litre d'exemples ,
ceux qu'on lit Muiifflieim et OppemIroJc. 11 est néanmoins
aisé d'identifier la totalité des noms de lieu relevés jinr
Corden et que nous donnons ici sous leur graphie moderne :
Dielkirclien , Ilundsangen, Meudl, Lalir, Seck, Limburg,
Pctersberg ])rès Diez, Gemuenden, Hirscbbcrg, Ncnters-
liausen, NiederErbacli, EV/., OITIieim, Niederlladarnar.
Nieder-Zeu/lieim, Sal/. , S. Blasius-Kapellc, A\ ilmenroil.
Uol/.enbaliu, Aeunkircben, .MlendorlT, Kppenrod, Scliii|i-
barli, llerkliolzliauscn, Ober-Tiel'enbarh, Weyer, Debrn,
Gross-Holbacb.
'^) Parmi les noms de lieu <ln do\euné de kirlnrg les
plus gravement déligurés par les enpisles, signalons llcs-
Uricli. Vifl , Eslcrsliuiscn . //«.«(iiii/in . Ihcisbnch el Ecclurs-
Imlseii. Les xocables lopograpliiipies relevés par C.orden
dans les rôles dn iluMiiné de Ivirliirg séerixenl aujonr-
d'Iuii : kelleubarli. Flailit , lic-rg, Nieder-Brecben, kam-
berg, DoersdorI', Heflricli, Uoersdorl', Berbtlieira, Diei,
Tliierstein , Idstein , Haintcben , Ober-AurotT, Klingelbacb .
Dauborn, Slrin/.-Trinitalis, Esch, Sleinliscbbach, Essers-
liausen, Ketlernscbwalbaeli, VVeilmuensler, Schoenborn.
Freiendie/. , Villmar, Kirberg , Walidorf, Eisenbarb ,
IlabnslaeUen, Mensfelden, Burgscbwalbacb , Habensrheid ,
Ober-Brerlien , Weinbacb, Langenbarb, Treisberg, Bles-
senbaeli, Enlîngen, Nieder-Soelbach, Wenigen -Villmar,
Elkerbrtiisen, OberNcisen, Bodau-Monl , Weilmucnster.
l'aurod, Facbingen, Ro<l-sur-la-\Voil.
••''' L'imprimé porte ici Kiriienyensis.
'*' Les localités citées en cet alinéa s»' nomment ac-
luellemenl : Klingelbacb, Kirk'rg, K.amU'rg, ketlenbacli,
lliringen, Halmsiaelleu, OK-rNeisen, Villmar, Weil-
mucnster, Langonbacb, Idsiein . 01.;. KranilH-rL- .1 Nieder-
.Sellcrs.
NOTICE SUR L'\I\CHIDIACO\E DE DIETkII\(.HKN.
189
PRO SUPPLEMENTO
HISTORICO EX ANTIQUIS REGISTRIS ADDl'NTUI! PAUOCIll.t:
RELIQUORUM CAPITULORUM.
Parochia et sedes
])resl)yteri ornabatiir.
Weilburg.
Langiuise
Poelgnuse.
Lù/.elinden.
Tiisdorir.
Erde.
Iliiclieliicheini.
OhersdorfF jiixta
berg.
Wez Superior.
Woz Inferior.
Liiiizl)ac]i.
Darler.
Alteiikirchcii jiixta
Brauiifcls.
Koenigsberg.
DiUicheim.
Parochiœ capituli antù^ui ruralis in Wezlart'^).
christianitatis \V<'zIaria, cujus decaïuis ruralis autiquitus s|)(!ciali tiliilo arclii-
Dilhausen.
Rodelieim.
BischofFskirclieii.
RickelfFkirchen.
Nentrodeii.
Mengerskirchen.
CrafTtsobiis.
Ole- Schwalhacb.
Geisen.
AltendorfTpropc Linden.
Leuii.
Rechtenbacli Superior.
Hirnsheim.
Burgsolms.
Cleben Superior.
Clebeii biferior.
Bêle.
Hulzhausen.
Naijeren.
Habichenbey.
Hussen.
RachdorlT Superior.
Gredelbach.
Superior Coenbach.
Inferior Coenbacli.
Rlioetgen.
Kelhausen.
Mulheim.
CrufRilbach.
Follenkirchen.
Ulmen.
Waldorff.
Cul)acli.
Delsberg.
Garbenbey.
Banenboden.
Cruuibacb.
AUar.
lleyavve Inferius.
Rolshauseii.
Allonkirclifti [irope Koe-
nigsberg.
Alspach.
Milte.
Altenkircben prope
Hobensolnis.
Nilvveren.
Alpacli.
Alteilsteteii.
VoIprecliLshausen.
Parochise capituli ruralis in Cunostein-Engers (').
Engers, sedes christiani- Vallendar cuni vicario Bedendorlt' cum vicario Ncdeuberg cuui vicario
tatis. ibidem. il)idem. ibideui.
'') L'imprimé porte ici supplenenlo.
'^1 En comparant celte liste des paroisses du doyenné
de Wet/.lar avec celles qui ont été reproduites ci-dessus,
et malgré les lapsus qui déshonorent plusieurs des noms
qui la composent, on reconnaît ici les lieux appelés main-
tenant Weilburg, Lang-Goens, Pohl-Goens, Luetzel-Iinden,
Krofdorf, Erda, Hochelheim, Brandoherndorf, Obcr-Wetz,
Nieder-Welz , Launsbach, Dorlar, Altenkircben, Koenigs-
berg, Dillheim, Dillbausen, Rodheim-sur-la-Bieber, Bis-
kircben, Reiskirchen, Nenderoth, Mengerskirchen, Krafl-
solnis, Schwalhacb, Giessen, Allendorf, I>cini, KleinUecli-
tenbarb. Hoernsbcim, Burgsolms, Obcrkieen, Nieder
Kleen, Ober-Biel, Muenchbol/liaiisLMi, Nauborn,...
Hausen,... Griedelbacb, Ober-Quembach, Nieder-Quem-
bacli, Roedgen, Koelschhausen , Hermannstein, Kroeffel-
hacli, \ ollnkirchen, Ulm, Wallendorl", Kubacb, Edelshcrg,
Garbenbeim, Bonbaden, Krumbacii, Aslar, Heimau, Nie-
dershausen ou Obershausen, Altenkircben,... Atzbach,
Moettau, Altenkircben,... Albacli, Gross- Allenstaedlen ,
Volpertshausen.
'') Malgré la fâcheuse transcription de quelques-uns <le
ces noms de paroisses, on peut établir ainsi la liste des
vocables désignant aujourd'hui les paroisses de l'ancien
doyenné : Engers, Vallendar, BendorI'. Niederherg, Pu
190
DIOCESE DE TREVES.
A I'ii(lorl);i('li ciiin vicario
il)i(lt'iii.
Bi'veren ciini \icari()
iljideiii.
Ilegenstorir niiii \icn
r. rio ihidi'iii.
lloestL'iihachcuiii vicario
il)i(li'iii.
Uockciirodc cuiii \icariu
ibiclfiii.
c DitîrdorfV ciiin \ifano
ibidem.
iM'idkirchen ciuii vicario
ibidem.
lieimbacii ciini
il)idem.
Hiinfeld cum
ibidem.
I,in/..
AliiKM'sbacb.
Irbacli.
\Yiiideii.
Ludesdorir.
Ahrenberg.
Marhaiisen.
Laar.
Dreis.
Meysclieid.
vicario llacbdorll'.
Rospacb.
vicario Ib-lperskirclien.
\Vaeiil)ach.
Noerthocffen.
Briiel.
Breitl)acb.
Aiiisbaiisen.
Niivvenstatt.
Breidenaii.
Hoeningen.
Heindinstorfl'.
Hainmerstein.
Rainsbacb.
\\i<'dl\]ieinl)acli.
Rupacli cum vicario
ibidem.
Embs.
Nassau.
Daussenau.
Niewenheim.
Horcheim.
FafTendorff.
Niederlanstein '.
Se(|uunlur altaria cl beuellcia oapituli ruralis Cunoslein-Enji;aricnsis (*'.
//( l'allé Ehrenhrcitslein aitare S. AIatbi;p. il)idem aitare S. Pétri.
/(/ HoeiniHjen aitare S. Calliarinn".
/)( ] allcndcr aitare S. .loannis I$aptista?, il)idem aitare S. Catharin;»', ibidem aitare S. \iitonii, ibidem
dIareB. M. V.
/;( CiiiiosIcin-ErKjers aitare B. AI. \ .
//( daiistro ibidem aitare S. Micbaelis, aitare S. Bai-barœ, [aitare] S. Crucis. [aitare] S. Nicolai.
Iii. Beselich aitare S. Blasii, ibidem aitare B. M. V.
/;) Ileimhach aitare Omnium Sanctorum, [aitai'e] S. Catharinai, [aitare] S. Jacobi, [aitare] B. M. \.
Capellaiiia in Ehleiiberg aitare B. M. \. ibidem, aitare S. Bartholom.Ti ibidem.
\ltare iti Dadi'iilHTÇj.
<lorl)ach, Nieder-Bieber, llengsdorf, Hoectislenbach , Rucc-
kcrolli, Dierdorf, Fcltlkirclien, Heimharli, Nicdcr-Honnc-
Md, Liiiz, AIsbacli, Uibach, Wind.ii, Lciitesdcrl', Aivn-
lierg, Horliaiisen, 01)er-Lalir, OberDiles. (iross-Maiscbeid,
Marien-lîaclidoif, Rossbacb, Helferskii'cben, Nicder-Wam-
bacb, NordboCi'ii, Rheinbrobl, Rlieinbroilbach, Anliausen,
\custadl, Breitenau, Iloenningcn, Iloddesdorf, Obci-
llammcrstciii , Ransbarli, Wicd, Raubacb, l'oins, Nassau,
Daiiscnaii,. . . . Horcblioim. PltilTcniloir et NiederLalm-
sloiii.
' Mirabar, primo inliillii , loi paiocliias ad insigne capi-
lulnm S. Florin! in tractu pra'serlim s\lvalico spcctantes,
noslra- matricnla- archidiaconali non ossc adscriplas; scd
diligenliiis invcsligandi inilii occurrit, jus visilandi a-que
ac investiendi liis in parochiis a tenerabili rapitulo prt-
scriplum. Parocbia', ipia" bac die ad capituluni Engarien>e
et DIkircliense noslrum pertinent, in Schemalism. Tre-
\ii'. legl poteruut; si qua: occurrunt superius non notata',
signum est tuni lemporis vel [ non '"' ] fuisse matrices , vel
per vicarios amovibiles, uti Ilônningen provisas (noie de
Corden).
''' Les noms modernes des localités désignées dons ce
paragraplie sont les sui\ants : Elircnbn-itsfein , Hoenningen .
Nallendar, Engers, BcsseJich, Heimbacb, Oldenl>erg,
Dattcnberg, Leubsdorf, .\rikeini, Dausenau, Lini, Nassau,
Feldkircben, Rheinbrobl et Hoenningen. Quant à l'expri-s-
sion in claustro , elle se rapporte à un monasléiv do femmes
situé ])rès de Vullendar.
"' O-
ajoutt'
il'un
<l,in« IVi
<1.- W i.slM<l.n.
NOTICE SI r, L'AUCniDI \(.()\K DE DIETKlIlCflEN.
191
Altare in LiipxtorJJ.
Ecclesia in Arzheint.
Primissaria in Daiisenau, altaïc S. Nicolai ibidem.
lu Linz altare S. Crucis.
In Ludesdorjf altare B. M. V . . . [altare] S. Catharina:, [altare] S. Hedwi«;is.
In Bedvn iloijf iihaiT iioo martyriim . . . [altare] S. \ntonii... [altare] B. M. V,
//( Nassauc primissaria. Hospitale iliidem . . . altare S. Pétri ibidem.
//( Feldixirchen altare B. M. \ . .. [altare] S. Georgii.
/;; Broel altare S. Nicolai.
In Hoeningen vicaria S. Catharina'.
l'arocliia' capituli riualis in Marienfels C' .
Marienfels, sedcs. Superior Dillenljacli. Ascherbach.
Didrot. Singlioben. Rettrode.
Weiler. Ziinn'. Osterspey.
Niewereu. LaiilVensi'l. Oberwallmelacli.
Larscheid. Meiiirigvn. Schweickhausen.
Fipporne et \\aldn)de. Bachiieini. Weissel.
Braubach. Didrot in Valle. Robershoven.
Burnich et Cube. Holzhausen. Oiierlanstein.
Inferior DifTenliacii. Dornsholzhausen. HvnicKoben.
Enicht.
Diedentliall.
Obernliofl".
Esten, modo llol/.appel
Habenscheid.
Nasstaetten.
Schoenaii.
Altaria et bénéficia capituli in Marienfels'^'.
//( Marienfels altare S. Spiritus. Primissaria ibidem, capella S. Bartholonia'i in Castro niinc Casterl ,
K ibidcui altare S. Nicolai... [altare] S. Catharinœ . . . Hospitale iliidem.
Capella in Lanevh.
In Braubach altare S. Nicolai .. . [altare] S. Barbara-.
Capella in Gerhardsiein.
Capella in Dasxenhausen.
1- Altare in Holzhausen auf dcr HeydI.
(japella in Mehlen.
Capella in Bechen.
'' La synonymie des noms modernes peut être établie de
la sorte : Marienfels, Altenberg, Weyer, Nievern, Liers-
diied, Lipporn, Weltcrod, Braubach, Bornicb, Kaub.
Niider-Tierenbach, Ober-Tiefenbach, Singhofen, Zorn,
Laufenselden , Nieder-Meilingen, Nieder-Bacbheim, Diet-
liardt, Holzliaiisen surlaHaide, Dornliolzhausen, Acker-
l.aHi, Rrtteil, Osici-Spai , Olu'rWallm.Miacl. , Scbweig-
bauscn, Weisel, Ruppcrlsboft'eu , Ober-Lahiislcin , Hini
migbofen, Fruecht, Dienotbal, Obernhof, Hol/appol,
Habenscheid, Nastaetten et Schociiau.
'' Synonymie moderne pour ce paragraphe : Mariciil'els,
Lahneck, Braubach, (îeroldstein?, Dachsenhauseii , Hol/.-
hansen-sur-ia-Haide, Miellen, Becheln. Aflholdorbacb,
DoiT^clicid. Kaid), Nasiaellen il Weisel.
192
DIOCESE DE TREVES.
Altaie in Alffeishach erat monasterium monialiumj.
C.apella in Dttischeid.
In Cttha ahare S. Michaelis... [aJtare^ S. Joannis Baptistac . . . [altare] S. Cnicis... [altare] S. Ni-
colai . . . [altare" S. Georgii . . . [altarel SS. Triiim Regum . . . Adanct. S. Georgii . . . altare SS. Trinitatis.
Oflicium priinae et secundœ missœ.
Altare in Nasstaeten.
Primissaria in Wesel.
De capitulo rurali in Hevger.
Pluribus in docnnientis sedes hnjus christianitatis annotatur; sed canonem parochiarum temporum
injuria; ]>erdidenint t'^.
•') Celle assertion est parfaileraent justifiée et , circonstance
unique, le doven de Haiger, représentant à lui seul la cir-
conscription ecclésiastique à laquelle il présidait, figure
dans le compte de décimes du srv' siècle pour une taxe
globale de loo Ib. 'voir, plus haut, p. 4i p). C'est en vain
que, plus tard, on chercherait le détail du dovenné de
Haiger dans les procès-verbaux de \isitation de farcbi-
diaconé de Dietkirchen : le plus ancien est de iSô', mais
déjà la contrée était passée au protestantisme et dès lors il
ne pouvait plus en être question Beyer, Eltester et Goen .
Urkundenbnch zut Geschichte derjetzt die PretusUchen Regie-
rangsbezirlie Coblenz und Trier bildenden milttlrheinitclier
Territorien, tome H, p. Cl). Néanmoins, M. W . Fabriciiis
est récemment parvenu à reconstituer, dans la mesure du
possible, la composition de cette division territoriale
[Trierisches Archit . 8* fascicule, igoS, p. ôi-5ï).
FOIILLÉ DU DOYENINÉ DE BOPPARD.
(XVIir SIÈCLE.)
C0\S1'I-:CT1 s PVROCHUIUIM C\l'ITll,I UUI!AI-IS BOPPAliDIKNSIS.
NOMEN l'AROCHI K. TErBlTOEllL[S. MjMEN COLI.AÏdRIS. \l)ME\ PAROCIII.
1 Serenissimu
A Bacharach elector Pala
tinus.
'!lden, jP. I.andu]phusj g^^ ,3^
f (.apue )
368
Bickenbacli. . ..\ ^^C' • '"''"•'"*'"' ! ïdeni. , Michael Bleuel. 5oo 300
I Irevirensis . . \
Boppard i'^^C"'- ''^':'^*°''! Hem., Cliiistian Sturm. 3,5oo 3on
'^'^ / Irevirensis . . )
/-. i Ser'""' elector l Idem et coiiimu- / n * tu r^ ■•„
Camp ' ,„ . . ' . Petnis Kuehn. . ooo .)0o
'^ I Irevirensis . . ( nitas )
Caub * ^^C . *^^^'^**"" 1 Wein I.Petras Fischer. 5oo 200 3oo //
/ Palatinus. • • • )
; o ,a„.. 1 i \ Parochus ad S. 1
B Daiuschcid . . . . ; L . ■'^ \ MartinumWe- - Pctnis Ewert. . . /(5/i 200 i5o 2/1
( Irevirensis . . ..
FUsen » ^'C . '^':'*°'' ! ^T""! ^l ^'^' î "^^ J^os'^a'^^h ■ • • • > 9^ -'lo 60 36
; Irevirensis . . ( derdorl \
Halsenbach. . . . I ^*=Î;7' • ''^''•'''°'' î Idem lacobusHofman. 673 3i6 285 7
1^ 1 revirensis . . )
u u ■ i Ser""" elector î , ,_^ ( Hen. Josephus ) - ., •. r r-
Herschwiesen . . : „ ■ ■ Idem d . ''f^Q 20.) 000 la
( Trevirensis . . I ( Bourret )
„. , \^^C, fï«'^*°''<^* i Abbatia Sieg- l Nob. lib. baro de )
""•'•''"='^'' Palatinus et ,^^„.„ ^J q,,.,,,^^ 270 ,60
( Trevirensis. . ' ' ' ^
c Kesterl
.Nastaetten
I Ser"'" elector 1 jjp^^^ AntoniusBotsch. 6/,i 270 3^7 3
l l revirensis . . )
, , , . „ n i m ■ 1 i Idem laiidsraviiis parocho corapeten-
Landsravius Ko- / , , i Pater Piacidus \ . 1 • -^ i j ■
j . ° I j Idem ' (^ c n ''am subimmstrat, qnam desigiiare
tbenburg.. . . i } 0. S. B
ohibituni est.
Noratb.
I Cornes do Met- j j^^,,, j Ludovicus Clôt- | ,.^^^ ..3^^ ^,^^
I ternicb ( ( tcn )
. Parochus ad S. \
»,. , , i Ser""' elector 1 MartinumWe- ( rii -i c • i n , >«/.
iNiederbur". . . . " ,„ . . ,. .. Phii. r iid. nevor a u 10/1
'^ I I icMionsis. . j saii.e .*>upe- i
") R = Reiclisllialer. — "1 .\ = Allnis.
lirSTOB. DE FRA>CE. POl ILI.És, V.
19'i DIOC.KSK 1)1'. TP.KVF.S,
\OMEV PAHOGIII K. TF.nr.iToiiut is. NOMKN r.OI.I.ATORfS. NOMKN PAROOIII.
( c m... 1 1 . ( C(>llef,'iuin ad J
;, Ûlicr\M'scl . ... ! ™ . . ' Sancluni Cas- > Ricli.l.atii-. Bfrk. i,9.oo 8oo /|00
/ 1 revirensis . . / . \
..., , .,. , , c ,,,„, I , ((iapitulumSancti i » , • \
()l)i'i- ol Niedcr- Ser'"" eleclor | ', , ,. . ... I Antonius .Ncii- l ^ ,. ^. ^
i ,,, . ■ Martini Wor- • , fi(it) i8a i»o
spav / 1 revirensis. .1 . inann < •'
' ■ f iiiatiiT' '
( Baro dcWaldcn- i v i /• i
,, , \ , o , ' i> 1 u I .Nicolaus Laden- i ^
()sto^s|)a^ ! bury Sohon- l)aro uf lions. • j l i ■ ooo loo .no
( ckern )
, c mil. 1 L 1 Caiiituluin VVe- i t i u r
n 1 ■ I ( aer elcctor l ' ,. ,, | Jacobus linl- / _ ,,,
Pprschcid T • • ^-ai'ii' Supe- } 5'|S 27.) 1.11
/ J revirensis . . 1 . . ri manu \ '
^ [ lions 1
,, ■ I II ,1 i Ser"'"' eicctor ) 1 1 1 Peter Pliil. Be- / .. ,,
Piciiilxilcn' . . ! T> , . 'Idem ' , .)20 100 1 'iO
( Falatinus . . . \ I ckor \
I Q „ui, I 1 l Capitulum ad S. i i d »■ »
,,, ■ ôpr clcclor I l , ^ f Joannes Baptista / c, - ■.
Il Mifins i r 1 ■ ■ Lrsidam Co- } „.. . ,' , 800 IDO 017
/ LiOionionsis. . 1 , . [ lnirKcnnovPr. \ '
loniii- 1
Salzii;. . .
( c mu. I 4 l Idem, qua pnv- 1
l Ser elector \ . • ,1. I r^ j 11
■ rp . . • posilus Wor- (iPrardusHoegf;.
I 1 revirensis. . i ' . ( "
' f nmtia» '
012 220
^ , i ÎVoii est propric parocliia. Catholiris tantiiiii in \irinis locis sparsini habitanlibus sacramenta
.Scliopiiau i '',.'.. '
( a convcnluali adiiimislraiitiu'.
1 . I, , l Ab eodem landj'ra\io parocho sub-
andirravins no- ) 1 , i 1 u • \ ... . ■.-
., "^ , Idem Jacobus Heimos. ministialm- competentia, cm ean-
'^ \ deni designare inliinituin est.
Sanctus Marti- ]
nusi)ropeWe- f Ser""" clcclor ) 1 , i Melrhior Bauiii- ( -p;„ „_r -- ■{/
,.' '„ T, . . Idem . J :iDo 2a.> td.) 6à
saiiam bupe- ( I revirensis. . ) / fjarten )
riorem ;
.. ,1 1 (Ser ~ l'iccldi- / l.llu'r baro de Si- i Josepluis Sclia- ) - c,
( Palallnll^. \ ckiiiiien. I ack \
.. Il ' I i Ser""'" clcctor ) 1 ■ l Miehael Bien- 1
( Tn
''' Pcnl-âlie Rlieinhav.
II
DIOCÈSE DE VIETZ.
COMPTE DE PROCURATIONS DE 130 1.
Compolus hubsidii bienualis civitatis el diocesis Melensis.
A Ad cujus rxideutiam in prirais esl sciendiuu (juod domiiius iioslcr papa imposuit iu Aleiuaiiiiia
subsidium biennale procurationis exigeade a persouis ecclesiasticis, pront archidiacono \isitanti (jim
ad curata l)enelicia debentur secuudum tenorein Bénédictine'^' super hoc édile, ciim moderaiiiine tanien .
(piod ecciesie quaiuni lacnltates non sulTicerenl ad solutiouem integrani ])rocuratiouis predicte pro
snarum niodnlo dumtaxal soivereni facultatuni, et super hoc couscientiain collectons oneravit.
B Secundo reverendus pater et domiuus dominus [Ph.] Cavalliceusis episcopus tunc*"^), nunc patriarcha
Jherosolimitanus, generalis coHector hujus subsidii in tota Aleiuanuia deputatus, in civitate et diocesi
Metensi me Johannem de Hoyo primicerium ecciesie Metensis predicti subsidii constituit exactorem,
cujus commissionis virtute in hujusmodi negotio procedens recepi de hujusmodi subsidio sumnias
infrascriptas.
c Et est ulteiiiis altendendiini qnod in hujusniodi decretali Bonedictina couliiietur bec clausula : t bi
Alemaunie quoque, Anglie, Ungarie,Boemie, Polonie,Norvegic, Dacie, Scotie et Suecie reguis ac certis
provinciis et partibus eisdem adjaceiitibus . . . archiepiscopi et episcopi aliique prelati ac persone eccle-
siastice cum, ut premittitur, persoualiter \isitabunt iidem archiepiscopi etiam si primates existant, a
suis vel suffraganeorum suorum ecclesiis cathedralibus et personis earum pro procuratione unius diei
D sive iu victualibus sive a volentibus iu pecunia ultra treceutorum et viginti, a monasteriis vero et aliis
ecclesiis et prioratibus sccularibus vel regularibus liabentibus collegium duodecim vel plurium persona-
inm ultra ducentorum et sexaginta, ab aliis vero monasteriis, ecclesiis seu prioratibus minus collegium
liabentibus aliisque ecclesiis, prioratibus et locis ultra ducentorum et viginti; episcopi etiam a cathe-
dralibus ecclesiis ultra ducentorum et viginti, a monasteriis vero et aliis ecclesiis et prioratibus secula-
E ribus et regularibus habentibus collegium duodecim vel plurium persouarum ultra ccntum et octoginta,
ail habentibus vero minus collegium et quibuslibet aliis ecclesiis, prioratibus atque locis tdtra centuui
"' Le texte ici visé esl une décrélale du pape Benoît XII , '^^ Elu évcque de CavalUoii en i334 , Philippo de C.abas-
insérée dans le Corpus juris miwnici, Kvtrav. comm., sole devint patriarclic de Jérusalem en i36i, cardinal en
lib. III, lit. \, c. 11. i3t)S et mourut rvrque de Marseille en iS;?.
^5,
1% DIOCESE DE METZ.
A et qiiiuqiiaginla; ahbales iusuper a monasteriis vel prioratibus seu ecclesiis hahentibus coiiegium duo-
(locim vol plurium personanim ultra ccntum, ab habentibus vero minus coiiegium ac ecclesiis, priora-
lil)iis, .iliis locis (piil)uslibet ultra octoginta; archidiaconi vero ultra quadraginta, arcliipresbiteri etiam
ultra deccm turoiiensiiim argenli valorem recipere non présumant.
Item alla claiisnla : l'orro liiioncnses prcdictos taies fore inlelligiimis, ([uod i :> ipsuriim valeanl
B uniini llorenuiu boni cl piiri ami legalis ponderis et cuni florentiiii.
Seqiiitur coinpoliis summalim abbreviatus et postea partn iilaris el distinctus.
In primis scienduin est ((iiod in civilatc Metcnsi sunt episcopus el ca|)ituUnn ecclesie Metensis.
Item, tam in civitate (piam in diocesi, capilnla talia (|naiia i i.
Item al)bates sive monasleria nionacbonim iç).
It(>m abbatisse y.
c Et nna domus religiosa nbi csl niagistra cl non abbalissa'' .
Item prioratns i i.
Item parrochialcs ecclesie compelcules ^Gi.
Bene vernm est quod sunt plures alie capellauie el panocbiales ecclesie tpie sunt uotorie ita pauperes
el exiles, quod nec de liiis nec de aliis f|nibus(nni(|iu' snbsidiis urdiiiaiiis vel extraordinariis solvunt
D pictamP' nec aliquid exigitur ab eisdem.
Primo dominns episcopus nichil solvit. Attende.
Capitubun ecclesie Metensis solvit integiam procuralionciu.
I (iorziensis j
. 1 Sancti Arnnlphi f i •
Abbates ( , . . } sohernnt mtegram procnralionem.
' Sancti Sympbonani 1
Sancti Vincentii ]
item 3 1 parrochialcs ecclesie et non plures solverunt iutegram procurationem.
Cetera \ero collegia, monasleria monacliorum et monialinm. prioratns el parrociuales ecclesie non
solvenmt inlegram procurationem propter snarnm penuriam facnltatum. sed solveri\nt partem quam
|)ofnerinil, pront iulra in comjxilo parliciilari et distincto conlinetnr.
I\ecollectis igitur summis singulis luijusmodi snbsidii, tam |)ro integris (piam pro aliis imjwsitis,
ascendit luijusmodi subsidium pro aniio ad siiminam y 1 1 flor. et ~ gix)ss.
De (]ua restant solvcndi pro primo anno i6 flor. el 2 gross.
Resta.
Sic recepi pro primo amio Syâ lier. 5 gross.
Approltatar.
De secundo anno rcsiani -- jlnr. 8 gross. cum dimidio.
Resta.
.Sic recc|)i pro secundo anno 8,î.'< llor. i o gross. cum dimidio.
[pprohntur.
" Le monastère de Lîassol , (!.• l'urdii- de Suiiil-Aiipiuslin . !,,• vhn i'\ii;»> piclam . et il faut voir en ce partage une allu-
\oii' ei-dessoiis, |i. S'i n. sioii à ta |M>ilevine. menne monn-tie cqiiixalanl s la moitié
'*' M. KIrseli ,(|n'ii Mii\i \1. I)i>i\;m\, ini|iiinii' ici pi<<niii. d'imr obule.
COMPTE DE PROCURATIONS DE 1361. 197
Siimma reccpte totius biennii i>729 Hor. S gioss.cumdimidio.
Apiiriihatar.
Ex liiis assignavi Camere i,Goo flor.
Apiirohniur.
Viper liliram donnin lleginuldi coiulum lezaararii fecit fideiu .
Quibus dediictis, debeoex rcceptis penne de hujusmodi subsidio. 1 29 llor. 3 gross. curu dimidio.
(juos 129 florenos, cum 3 grossis cum dimidio, niaimaliter solvit videlicet die 20" novembris, anno 61".
Resta solvendoruni ex totn bieuiiio yS ilor. 1 o gross. cum dimidio.
licsla majnr.
Sequitur coiipolus parlicularis el distinctus.
NOMS MODERNES.
B L'éijlife cathédrale, à Met: . Ecciesia Metensis, pro intégra 26 flor. et 8 gross.
Saint-Sauveur, à Metz Capitulum Sancii Salvatoris Metensis, pro parte. . . 10 (loi-.
„.„,.„, ( Capitulum Sancti Theobaldi extra inuros Metenses , ) ,1
Samt-Thiébaud ^ , '10 llor.
( pro parte )
N.-D. -la-Ronde •••)>, ( Canonici Béate Marie Rotunde Metensis 8 llor.
Saint-Pierre j ' ^' ( Canonici Sancti Pétri Metensis à llor.
c Saint-Arnual Capitiduiu Sancti Arnualis 10 llor.
Hondiourg Capitulum de Hombourg à llor.
Muenster Capitulum de Monasterio 4 llor.
Marsal Capitulum de Marsallo -1 llor.
Sarrcbourg Capitulum de Sarburgo 4 H"' '■
D Vie Capitulum de Vico 3 llor.
Hornback Capitidum de Hornl)acbo 3 llor.
Summe impositionum de calhedrali et coUegiatis ecclesiis civi- | 90 llor. cum duabus parti
tatis et diocesis Metensis , pro primo anno ( bus unius flor.
Aj>prnhaiur.
Gorzc Abbas Gorziensis \ ( ^ ' "'" '• •"* ^ gross.
Saint- Arnoul Abbas Sancti Arnidpiii. . . . f , ^ 1 Tantundem.
' . . \ Intègre 1
Saint-Sympliorien. . ) , ( Abbas Sancti Symphoriani . i • lantundem.
E Saint-Vincent j " '' | Abbas Sancti Vincenlii. ... 1 ( Tantundem.
S.-Clénient. faab.de Metz. . Abbas Sancti Clementis 10 llor.
Saint-Martindés-Metz Abbas Sancti Martini antc Meten[sem urbem] .... 1 a llor.
Sainte Croia: Abbas Sancte Crucis (i llor.
Jastemont Abbas Justimontis i llor
F Hornbach Abbas de Hornbacbo 10 Jlor.
Longevilledés-Sainl-Avold . . . Abbas Sancti Martini (îlanderiensis 10 flor.
Saint- Avold Abbas Sancti Naboris 10 llor.
Boazonville Abbas Bosonisville f) llor.
Villers- Betnach AJjbas de Viller\o ô llor.
198
DKJCESK I)K METZ.
NOMS MODEBNtS.
A Woerschweilei- .\ljbas de W ern[er]ivillerio
Suint- Benott-en-Woévre .... Abbas monasterii .Sancti Benedicli.
Le Pontiffroy, à Met: Abbas Pontist^ ffridi
Saint-Pierremont Abbas Sancti Petrimontis
Salivai \bbas Salinevallis
Il Staerzelbronn \bbas de Stulceboine
6 flor.
3 flor.
3 flor.
8 flor.
8 flor.
6 flor.
Siitiiina pro monasteriis inonachoruni uji flor.
et 8 gross.
Ipprohatur.
.\bbatissa .Sanclc Glodesindis Metensis.
Abbatissa Sancte Marie Metensis
Abbatissa Sancti Pétri Metensis
Suinle-Glossinde. . . .
Sainte -Marie .... I à Metz.
Saint -Pierre -aux- [
Nonnains 1
Verqaville Abbatissa de W ergavilla lO flor.
Sflc
5 fie
3flo
Hcsse ^Abbatissa de liesse
Herbitzheîm Abbatissa de Hertzbotzheim . .
Craiifïhal Abbatissa de Crotaui
Neamuenster Abbatissa de Novomonasterio.
Freistroff, en uU. Frii^dorf. . .\bbatissa de Frystorph
Bassel Magistra de Bassela
Sllor.
4 flor.
4 flor.
3 flor.
4 flor.
3 flor.
Suuuiia pix) monasteriis nioniaituiu 4'
Moire-Dame (h's-Champs. . . . Prior Béate Marie de Campis
Saiiil-Pieneaux-Champs . . . Prior Sancti Pétri de Campis
Zellen Prior de Cella
Thicuurl Prior de Teheicourt '*'
E Viviers Prior de Viviers
Insming Prior de Ensminga
l iV Prior de Vico
Mottsson Prior de Monlione
-4utf Prior de .\iba
K Saint-Quirin Prior Sancti Quirini
Li rheiiD-la- 1 ille Prior de Lukesheim
Ipjn obatur,
3 flor. et 4 gross.
3 flor. et 4 gross.
3 flor.
a flor.
2 flor.
3 flor. et 4 gi°oss.
a flor.
a flor.
a flor.
6 flor.
6 flor.
Siuuma pn) prioratibus 3 'i flor.
ipprolHItttr.
K\ quibus rcsiani solvcndi per priores de Ensminga et de (leUa. .'> flor. et lertia pars uiiiii>
p rocurationisl.
I<[esla].
Smiima ouniiuni premissonim pro collegiis, monasteriis et \ 363 flor. et 4 gross.
j)rioratil)Us / Approhatur.
Do (piilms \it predicilnr restant j flor. et 4 gross.
Restant 358 flor.
') M. kirscli a In Fn-icmirl . In-dii que seiiililo jnstilior l'eTistonco du prieiin'' de Fricoiirl, laiidis qiu' M. Duriniiv
i|irini(' Trhcicomt. riinrornu'inciil un n<ni)nM-ril iM à la raison cf.. pinsbns, n. îiyc).
COMPTE DE PROCIR AXIONS DE 1361.
\99
Met:.
I. iti:m r\ akchipresiuteiwti metensi kcclesh; i'ARrochiales
NOMS MODER^ES.
A S(niil-SimpUve. . . .
Saint -Murliit
Saint-Gciigoul. . . .
Saint- Jacques
S.-Ililaiir-leGraii(L
B Sainl-Eavaire . . . .
Sainte-Civia'
Saint-Amanil
Saint-Mnximin . . .
Saint-Marcel
c Saint- Victor
Sainte-Ségolènp . . .
Saint-Livier
Saint-Georges . . . .
Saiiit-Mèdard ....
D Saint- Eusèhe
Saiat-Fenoy
Saint-Gor(jon
Saint-Vit
Saint- Jean -île- la-
Citadelle
E S.-Julien-Us-Metz. .
Saint-Bénigne ....
Saint-Etienne
S.Jean-uux-Champs
S.-Hilaire-le-Petit. .
V Valliercs
à Metz.
Sancti Syiiiplicii. ■ ■ ■ \
Sancti Martini
Sancti Gengulphi. . . j
Sancti Jacobi [
Sancti llaiii Majoris. iiilof^re ^'
Sancti Eukarii . . .
Sancte Crucis. . . .
Sancti Amancii . .
Sancti Maximini. . . .
Sancti Marcclli
Sancti Victoris .^ j . . .
Sancte Segolenc
Sancti Livarii.
Sancti Georgii
Sancti Medardi
Sancti t^uzebii
Sancti Femitii
Sancti Gorgonii
Sancti Viti
Sancti Joliannis ad :\()vunî nionasteiiuii
Sancti Juliani
Sancti Benigni
Sancti Stephani Lanlati
Sancti Joliannis in Sancto Clémente.
Sancti llarii xMinoris
Ecclesia de Valleriis
Siimma inipositionuni in archipresbiteratu Melcnsi.
3 llor. et 4 gross.
Tantundeni.
ïantundem.
Tantundeni.
Tantundem.
Tantundem.
Tantundem.
Tantundem.
3 (loi-, et ^ gross.
2 llor.
■i 11..1 .
2 11,,,-.
1 llor. ciim dimld.
I llor. cum dimid.
1 flor. cum dimid.
i llor. cum dimid
1 llor. cum dimid.
1 flor. cum dimid.
2 ll..r.
I llor. cum dimid.
1 llor. cum dimid.
8 gross.
8 gross.
8 gross.
8 gross.
6 gross.
).") llor. et 2 gross.
l/i/)ro/<«(iir.
Sillecjny.
11. ITEM l.\ AhCHIPRESBITElUTl DE SILIGNE\
KC.CI.ESIE PARROCHIAl.ES :
CniTY De Cuvre\
Ilozérieullrs De Rozelluere
Jussy. De Ju\ey
Ars-snr-Moselle De Arcubus supra Mosellani.
r llor. cum dimid.
2 llor. cum dimid.
3 llor.
a llor.
''■ Ce t.M
:lic]iinnl que les liwil ei;!!*
enl iirnonnition entièn', est écrit en mars;e.
200
DIOCESE DE METZ.
NOMS MODERNES.
BENEFICIA.
Woippy De W appey. — Intef^ra'''
.louy-uux- Arches De Joiev
Sillcgny De Siilligno>
iiiijny De Awigney
Saint-Maitin-lés-Metz De Sancto Martino ante Metim .
Moidins-lés-Melz De Molendino
Ancy-sur-Moselle De Anceyo
Marfy De Maiieyo
ScY De Seiey
Stiidny De Saney '"'
.Siiinina in aichipiesbiteralu de Sullignev. . .
. lier,
rtor.
Iloi-.
'i gross.
19 llor.
Noisscville.
III. rn:\i i\ archipresbiteratu de nowesseviu.\
ECCI.ESIE PAUROCHIAI.ES :
Noisseville ÎVowesseuilla. . .
Pontoy De Pontoy . . . .
Colombey De Columbario
Orceval. De OiTe> alz. . .
Courcelles-sar-Nied De (lourcelles .
Fleury De Fleiev . . . .
Magny De AFeijney . . .
Failly De Kaillev
lietonjéy De Helonfay . .
Méclenves De Maclives. . .
Vantoiij: De \'antouz . . .
Argaiic)' De Arcancev . .
Charly De Chairloy . . .
Pouilly De Powilley. . .
Sorbey De Sorbcv . . . .
Suniina In aie
l)iteratu de Nowesseuilla .
Nomeny. IV. ITKM I.\ VIÎCIIII'RKSBITERATI DE NOMEXEY
ECCI.ESIE PARROCHI.ALES :
F Boiixières-sous-Froidmonl. . . De Buxeiiis. — Integra'"
Cheminot De (Ihamineto''''
Coin De Go> ns
llor.
llor.
llor.
llor.
llor.
flor.
lier,
llor.
llor.
llor.
(i gross.
6 gross.
8 gross.
8 gross.
6 gross.
8 gross.
8 gross.
cum dimid.
Approbatar,
cum diiuid.
cuiii dimid.
1 9 llor.
cum dimid.
cum dimid.
rum dimid.
() gross.
(j gross.
() !,TOSS.
(i gross.
6 gross.
Appiohatur,
3 llor. '1 gross.
I flor. cum dimid.
1 llor. cuiii dimid.
'"' Lanci R. — '*") n porte Clumneto avec un signe (rabrévialion an-<lessus «les lettres nn
('•'' Cet a<ljerlir est écrit en marge.
COMPTE DE PROCURATIONS DE I3()l.
'201
NOMS MODERNES. I
Sainl-Jare De Sancto Georgio.
Sdilly De Saileyo
Baucourt De Raucourt
Nomeny De Nomeney
Port-siir-Seille De Portu
Liéhon De Lyehon
Clémerj De Clemerey
Morvillesiir-Seillc De Morvilla
Soigne De Soignes
Loniicjny De Loveney
Thézey De Taixey
Abaacoiirl De Aboncourt . . . .
ManoncoKii De Menoncourt . . .
Tliimonvillc De Thiemonvilla . .
Senières De Serieres
Alémont De Allemont
Suinnia in archipresliiteiatii de Nomenev.
9 llor.
TAXATIO.
1 2
gross.
8
gross.
riim
dimid.
8
gross.
/i
gross.
(j
gross.
6
gross.
(■)
gross.
6
gross.
1 2
gi-oss.
12
gross.
8
gross.
i-j
gross.
12
gross.
8
gross.
10
gross.
.,,, . -i, . I . (Ex hiis restant solvendi 20 grossi qiios debeni )
I lumoiictlk ; AIcmont 1 i • 1 ti ■ -ii . 1 ' *ii . 1
ecclesie de lliimonvule et de Alleinout \
Mousson.
V. ITEM IN ARCHIPRESBITERATU DE MONCfONE »
ECCLESIE PARROCHIALES :
S.-Marlln , à Pont-à-Moufson. Ecclesia Sancti Martini de Pontemontionis '
Comié, auj. Custincs De Condey. — Integra'''
Villean-Val De Sancti Pétri [de] Atrio
K Millery De Miilerey
Corny De Croney
Lorry-ilcvnnt-le-Pont De Loreyo. — Integra'^'
Atton De Eston
Serpagnc De Xerpannes
'■' Mousson Dp Montione''
Champey De Champel/,
Arry De Aiiey
Sainte-Geneviève De Sancta Genovefa
Morey De Morev
.Suniina in archipresbiteratu de Montione '■'''.
2 llor.
3 flor.
2 llor.
i flor.
2 llor.
o flor.
18II0
/( gross.
cum dimid.
4 gross.
8 gross.
() gross.
8 gross.
8 gi'oss.
() gross.
8 gross.
6 gross.
4 gross.
lj)|)ioia(Hr.
'*' Montone n. — '*'' Pontemoittonls n. — M ilfoiifone R. — '''' Montnne it.
"■' L'adjectif inlegra est écrit en marge.
IIISTOR. DE FRANCE. POl'lLI.ÉS, V.
)6
202
DIOCESE DE METZ.
liomhns.
VI. ITKM IN \UCMIPItr:srîlTl.R\Tl DE ROMBACR
ECCLESIE l'.\RHOCHIALES :
NOMS MODKRNES.
A Ricliemout , en ail. Reicheis-
bcrg
Hauconcouvl
Vitry
Moyeurre-Grande
Malancourt
D Marantje
Norroy-lc-Veneur
Semécourl
Briey
MomUlunge
C Bombas
Fameck
Maizières-lés-Metz
Talanyc
Ennery
ï> Ay
Trieitx
Logne
Rosselangc
Mance
K Neuchef.
Amnévillc
Lommcrungc
.Suiiiina in
De Hichieniont.
1 flur.
De Hawenconcourt
I )e Vitrey
De Moiouvro'*'
De Malencourl
De Mairanges
De Nowprov
De Semeicourl
De Briey
De Mondelanges
De Uombairt
De Famacre. — Integra ■'
De Maixieres
Do Talanges
De Encrey
De Aioy
De Trieiilz
De Loignes
De Houclielange.s
De Manco
De Nucschiel
De Amenn[p]villa
De LoniiTangps
arclii|)ri'si)ytcralu ile I5oinhair
Intou'rc'''
a flop.
i flor.
1 flor.
1 flor.
ciini (liinid.
a flor.
1 flor.
a flor.
a flor.
1 flor.
1 flor.
cuin dimid.
3 flor.
Agross.
6 gross.
8 gross.
3 flor.
4 gross.
3 flor.
'i gross.
I flor.
cuni dimid.
8 gross.
6 gross.
8 gross.
6 gross.
4 gross.
6 gross.
33 flor.
lo gross.
i
fi^irn/mdii .
Gorze.
Vil. ni.M l.\ AUCUIPKESBITERATI DE GORZIA
ECCLESIE PARROCHIALES :
Saiitt-Julien-lés-Gor:e De Sancto Juliano
Nenlan De Neulant
v Onville De Onvilla
Tkiaucoiirt De Tliiacuria ....
WaviUe De V\ avilla
<*' H priUi' à liri' Moiruliri'.
''•') liitf(jra csl encore lieril en maii;e.
flor. nini dimid.
flor. runi dimid.
\ gn>ss.
la gross.
6 gross.
I
NOMS MODEIUiES.
COMPTE DE PROCURATIONS DE 1361.
BENEFICIA.
203
Integr
A La Chaussée De Calcia. . . .
Arnavillc De ^\rnavilla .
Hagéville De Hagevilla.
Rezonville De Rixonvilla
Hadonville-lcsla-Chaussée. . . De Hadonvilla
1! Cliamhlc'Y De Chaml)ley
Bouillonvillc De Collonville
Béney De Berney
Vundeluinvdlc De \\ andelcnvilla
BayomiUe De Baionvilla
<: Biissières De Busseriis
Tuntelainvllle De TantelenviUa
Novéant De Noviant
Xainmcs De Xainmes
Pannes De Pannes
I) Cliarrey De Chairey
Montsec De Monsé '"'
Xivray De Xevrey
Suniiiia in archipresl)iteratu de Gorzia.
Montsec; Xivray.
Ex hiis restant solvendi 5 flor. et lo gross. quos
debent ecclesle de Monsé '''' et de Xevrey.
6 gross.
6 gross.
^ gross.
6 gross.
1 2 gross.
1 2 gross.
6 gross.
A gross.
/i gross.
8 gross.
1 2 gross.
I 2 gross.
6 gross.
2 flor. cum dimid.
3 flor. /i gross.
3o tlor. 1 o gross.
Annrobattir.
^ nor.
3nor.
3 llor.
2 llor.
Delme.
Vin. ITEM IN ARCHIPRESBITERATU DE DEMIS
ECCLESIE PARROCHUI.es :
.'Irraje De Arée
I-; Craincoiiil De Criencourl . .
Faulx De Faulz
Tincry Do Tinkerey . . .
Moivion De Moiveron . . .
Fossieiix De Foussieulz. . .
'•" Bacourt De Baucourt . . .
JJtriconrt De Letrclcourt. .
Grémccey De Gremecey. . .
î^moncoml De Lemoncourt.
Ij;yr De Laiey '''
'■ l'resnes-eii-Saulnois De Fraines
Salonne De Sallonnes ''''. .
I (lor. cum dimid.
1 llor.
2 flor.
2 flor.
2 flor.
1 flor. cum dimid.
1 llor.
1 flor.
1 flor. cum dimid.
2 flor.
2 llor.
2 llor.
A gross.
''•''' Moitso B. — '"' Lareyo R. — ''') Sallonnez R.
'"' Ici encore, l'adjectif inle(jra se lit en marge du compte.
96.
204
NOMS MODERNES.
DIOr.KSE DE METZ.
BEXEFICIA.
Amelécourt lie Ameloicourt
Villers Ics-Moivron Do \'illeirs
Hioiicourt De Byoncoiirl
Chambicy De Chaml)re\
Bev De Beirs
Donjeux De Donjons'"'
Suinina in arc)iipresb>lerafii do Demis.
Mars al.
I\. ITEM I\ ARCHIPRESBITER.VTL DE MARSALLO
ECCLESIE PARROCHFALES :
1 lier, ciirn iliinid.
5 jUTOSS.
2 ilor. rtiin dimitl.
'i gross.
6 gross.
6 gross.
iD flor. 10 gross.
Ap'j)robaJui .
Manoiivillcr Do
Aatrepierre De
Anienoncoitrl De
Surnéville De
Embermênil De
Leiiitrev Do
Parroy De
Riouville De
Laneuveville-aux-liois Do
Blanche-E(jlisc Do
Sainl-Médard De
Ilaraiicoiirl-sniSeiUc De
Sailli-Martin De
Domi'ire De
Mulccy De
Jnvelùc De
Marsal De
Herbéviller De
Recourt De
Chazelles De
Gogiiey De
Hénaménil De
Repaix De
Xoiisse De
; Rcilloil De
Remoncoiirt De
Lc.-rv Do
Manonvilleirs i Hor.
Aultrepiere i flor.
Amenoncourt i flor.
Sornevilla i flor.
Embermeney i flor.
Lentrey i flor.
Perroya 2 flor.
Ryovilla i flor.
Novavilla i flor.
Alba Ecclesia i flor.
Sancto Medardo i flor.
Heraucourt a flor.
Sancio Martine ante Marsalluni a flor.
Domeivre i flor.
Milcey a flor.
Gcrvllize i flor.
Marsallo. — Integra ''' 3 flor.
Herbevilleirs
Reicourt
Chazelles
Goingney '•'''
Hennameny
Rappox
Xousse
Rellon'
Renieicourt
Lei/.ev
cuni cUniic
ciuii dimid.
ciuu dimid.
cuin dimid.
.'i gross.
8 gi-oss.
6 gross.
8 gross.
4 gross.
6 gross.
G gi-oss.
G gross.
8 gixiss.
G gross.
1 çross.
'•) Donieiif U. — '""' (rOiiii;ncj n. — '' Rollnn R.
t'I ('.('l ailjrclif, qui s'a|>|iliqiu" à la i>ioiiiralion, est icrit en marge.
('.OMPTR DK PROCURATIONS DE I06I.
■205
NOMS MODERNES.
A bezunge-hi-Petile De Besengia Parva
Bezange-la-Grnnde De Besengia Magn;
Moncourt De Moncourt . .
DonnelaY De Dunnerey . .
De Monte
li Mantoncoiirt De Matoncourt.
Maizières De Maixeires . .
Aihicnville De Attien ville .
Sumnia in archipresbiteratu de Mai
ialio
TAVATIO.
6
gross.
6
gross.
8
gross.
12
gross.
8
gross.
8
gross.
1 nor.
4
gross.
36 llor
AftprobaUir.
Ex liiis restât solveudus flor. cuni dimidio quem débet ecclesia de Domeivre.
Thionville.
X. ITEM IN ARCHIPRESBITEU.\TU DE THEONISYILLA
ECCLESIE PARROCHIALES :
Hussange
Rodemacli
c Œtttrange
Bertrange
Thionville
Basse ■ Yiitz , en ail. Nieder-
Jenlz
Roussyle- Village
I) Kanfen
Gnénungc
Catlenom
Zonfflgen
Angevillers
I Uckunge
Hayange
Wollirangc
Berg
Florange
!■■ Escherungc
Manom
FontoY
De Husinga
De Rodemacre. . .
De Oltranges '''. . .
De Bertranges''''. .
De Theonisvilla . .
Integra ''
De lulz
De Roucey
De Canthevenne. . .
De Guinanges . . . .
De Retthenlieim . .
De Escovay
De Enchevilleir . . .
De Eukanges '"'. . . .
De Haienges''"'. . . .
De Walkeranges'"'.
De Bergue
De Fiorehanges. . .
De Euxeranges. . . .
De Monneheim . . .
De l'^onlov
3 llor. 'i gross.
ïantuntleni.
Tantundem.
Tanlundem.
Tantundem.
Tantundem.
Tantundem.
Tantundem.
2 llor. cuni dimid.
2 llor. cum dimid.
1 tlor. cum dimid.
2 llor.
1 flor.
2 flor.
2 flor. cum dimid.
2 flor. cum dimid .
■>. flor. cum dimid.
1*2 gross.
1 4 gross.
6 gross.
Summa in archipresbiteratu de Theonisvilla /18 llor. à gross.
Approbaliir.
■'1 Otlraïujez R. — C'- Bertrange- R. — " Enlterange: R. — '^' Haiemje: R. — ''' If'alherange: R.
''' Ici, comme plus liaul, l'adjectir inlerfra est écrit en marge.
206
DIOCESK DE METZ.
Varize.
XI.
ITEM IN ARCHIPRESBITERATU DE WERRISE
ECCLESIE PARROCHIALES :
NOMS MODERNES.
A Berweiler
Varize , en ail. Weibelskirchen.
Rémilly
Batimbiedcrsdoif
Bionville?
B Longeville-lés-Saint-A l'old . . .
Guenkirchen ou Gehnkirclten.
SaintAvold
Foiiligny
Pange
i; OUonviUc, en ail. OlicndorJ. .
Merten
Eschwiller
Vittoncourt
Giiinfjlangr
D Ilam-sous-Varsberg
Boucheporn ou Buschborn. . .
Vavsbery
Dentiiig
Hinckanijc
E Dorvillers
IIaiitc-Vi(jnealle
l'iétrange
^'WJ
V Maranye
Béning-Us-Saint-Avold
Trittelinfj
lUersdorff
Villing , en (dl. Willingen . . .
V, Bazoncoiirt
Berlize
Guerting . en ail. Gerlingen..
Conde', en ail. Contchen
ChaussY
BENEFICIA.
De Berwilre
De VVcrrise
De RemUley
De Banbenderslorf '"'
De Baninga
De Sancto Marlino Glanderiensi ,
De Gucnkirchein
De Sancto Nabore
De Fiillinguen
De Espenges^'"'
De Ottendorf.
De Morthena. — Integra'' . . . .
De Exwilre
De Witoncourt
De Guenguelanges '''
De Han
De Bosperon
De Grusselanges
De Dentanges!'''
De Henkanges
De Wilre
De AUeville
De Sancti Pétri Monte
De Flutlcr;inges
De Luppey
De Menranges >' '
De Baningnen
De Trithinguen
De nitcslorf
Do Willinguen
De Bazoncourt
De Riulizo
De Guertangos'*'
De Condey supra Nydani
De ChauceY
Siininia in arcliiprcsbitoratu de Wcrrise
1 flor.
1 flor.
I flor. cuni diinid.
I flor.
1 flor.
1 flor. cum diniid.
1 flor.
1 flor. cum diinid.
1 flor.
1 flor.
2 flor.
3 flor. 4 gross.
1 flor. ciun dimid.
1 flor.
8 gross.
4 gross.
4 gross.
6 gross.
6 gross.
4 gross.
4 gross.
8 gross.
8 gross.
8 gross.
5 gross.
8 gross.
8 gross.
6 gross.
8 gross.
8 gross.
8 gross.
4 gross.
4 gross.
6 OTOSS.
flov.
<"' BonbcndcrstorJ B. — <') Ki/iciii/f; n. — ''' Guentjuclanijez R. — ('') Drnlamjes H.
tangcz c.
C Ici, encore, imijeclif intajia, cnractérisanl In procuration, est écrit en mnrgi\
9 gross.
Approhatnr.
**' Menrangt: B. —
COMPTE DE PROCURATIONS DE 1,161.
207
Morhange.
\U. ITEM IX AUCIIIPUESBITERVTU DE MORIIANGES
ECCLESIE PARROCIIIALES :
NOMS MODERNES.
A lioiistrofj', en ail. Baschdorf. .
Vahl-Ebersincj
Brelmiii
BellaïKjc
Gros-Tenqnin
B Vintrangc.cnall. Wintringeii.
Morhange
Many
Bénestroff, en ail. Bensdorf.
Munster .
c Insminij
Lesse
Hellimer
Léning , en ail. Leiningen . . .
Bruliinge, en ail. Bruelingen.
i> Bistroff, en ail. Bischdorf. . .
Virming , en ail. Wirmingen .
Muxsladt
Pontpierre, en all.Steinbieders-
dorf
Fuiihjuemonl on Valkenherg. .
B Guéblange
Lidrezing. en ail. Liedersingen.
Riche, en aU.Reich
Altrippe.
Pévange
i,- Bacrange
Mainvillers, en ail. Maiweiler.
Haboudange
Conikil
Destry
G mhprich
Thicourt , en ail. Diedersdorf.
*«''•/
Bublestorf"
Ebresanges
De Breheiai
De Billinguen
De Tenneyo
De Winteringueii. . .
De Morhanges
De Mairney
De Bamieslorf
De Monasterio. ...
De Amanges'"'
De Lesse
De Heyieraer
De Londinguen . . . ,
De Breulinguen. . .
De BysLorf.
De Wirminguen. . .
De Mackestat
De Stenbenderslorl.
De Faukeiiiont. . . .
De Guebeldingiien.
De Luderinguen . . .
De Rey
De Altrcpen^"'. ...
De Bejtinguen ....
De Raqueringuen. .
De Maviileirs
De Hobedinga
De Contii
De Destrey
De Hulsperch
De Theheicourt . . .
De Solru
2 llor.
flor.
flur.
llor.
llor.
llor.
nor.
llor.
llor.
Iloi-.
llor.
llor.
llor.
Iloi-.
llor.
llor.
llor.
cum dimid.
cum dimid.
(limid.
Lum dimid.
cum dimid.
cum dimid.
i dimid.
llor
cum dimid.
llor
flor
cum dimid.
flor
cuui dimid.
llor
cuiu dimid.
8 gross.
6 gross.
6 gross.
6 gross.
6 gross.
6 gross.
A gross.
6 gross,
8 gross.
'*' Ahcrjipcn R.
''' .imanijcs est une forme régiiliiirt:, en français, du
nom allemand Ensmingen, aujourd'liui Insming; mais la
méconnaissance de ce fait a conduit, au .\vi° siècle, le
reuianieur du pouillé du iliocèse de MeU. à distinguer ,1c
prieuré d'jAmange» du prieuré d'insming [voir plus loui,
p. 217 c et c).
208
DIOCESE DE METZ.
NOMS MODEHNES.
BENEFICIA.
A Holving De Halvinga
Flocoiirt De Flocourt
Vahl Do Walen
^ébintj De Ncbinguen
Torclwiille De Tonilleir
B Marcoiirl De Macourt'"'
Tétiiuj De Tatinga
BaronviUc,cn(iU.Bnvonive'der. De Barandorf.
Béning De Baningiien
Leyweilcr De Leywilre
c Burlioncoiirt De Bnilloncourt
Hamponl De Haniponl
Veitiijncrowl De Vertigneicourt
Summa in arrhipresbyteratu de Morhanges.
TAXATIO.
4 glOSS.
Sgross.
8 gioss.
8 gross.
6 gross.
3 gross.
8 gross.
8 gi-oss.
8 gi-oss.
fi gross.
1 llor.
3 gioss.
1 llor.
rnra dimid.
i8 llor.
.5 gros^.
Aiiprobatur.
Hall
XIII. ITEM IN ARCHIPRESBITERATl DF. HATRIZE
Er.CT.ESlE l'ARROCIIIALES :
Intègre
Jariiy Gerney
Urcoiirt Eurecoiirt
D Luhcy De Leubez
Sainte-Marie-aux-Chènes . . . De Beala Maria ad Quercus
Sainl-Ail De Sancto Stéphane
Ville-sur-Iron De Villa super Yron
Mars-la-Tonr De Martis Tiirre
E Génaville De Genavilla
Monder De Monaslerio
Coinville De Coinville
Lahry De Laibrie
Halrizc De Hestrize
F Jœiif. De .Inef
Joiiaville De Howavilla
AhhéviUc De Abbatisvilla
Summa in arcbipresbvtcratu de Ilatrize .
3 flor. 4 gross.
Tantundem.
1 llor.
1 flor. cum dimid.
1 flor. cum dimid.
1 flor.
2 llor.
1 flor.
2 flor.
a llor.
1 flor. cum (liniid.
2 flor.
1 flor. cum diuiiti.
2 flor. cum ilimiil.
1 flor. cum dimid.
29 flor. 8 gross.
Approhatur.
'"' AUicourl H.
>" L'adjei'lif iN(<>i/r(( , \isanl la piocnialion, ixl érril en inar<;e ilti comble.
COMPTE DE PROCURATIONS DE 13GI.
■209
Veriiavill)'.
XIV. ITEM IN ARCHIPRESBITERVTU DE WERG.WILI.A
KCCLESIE PARHOCHIALES :
NOMS MODERNKS.
Doinnoii, en ail. Doinmenheiin
Bispiiig
Vergaville
Ciitting, en till. Kattingen. .
liBNEFICIii.
De Dompnelieim .
De Bispingiien. . .
De Wergavilla . . .
De Cutinsuen. . . .
Dienze De Doze
u Assenoncoiirl, en ail. Essesdorf. De Esseloncourt i
(ruébling ou Gneblingen. ... De Guebedinguen
Rohrbach De Rorebach
Azoudange De Anseldinguen
Lindre-Haulr De Lindes
<: Molring De Malringuen
liédestrojf, en ail. Beidcsdorf. De Bederstorf.
Anqweiler De Anwilre
l'alloncourl De Falloncourt
Tarqnimpol De Tcckempach
Sumina in archipresbyteratu de Wergavilla i ■.
Kédange.
XV. ITEM IN ARCHIPRESBITERATU DE (JIEDANGES
KCCLESIE PARROCHIALES :
TA\ATIO.
llor.
ciini iliiiiid.
Ilor.
llor.
llor.
llor.
cuni diinid.
iS gross.
6 gross.
() gross.
8 gross.
(3 gross.
8 gross.
A gross.
0 gross.
5 gross.
llor.
8 gross.
l/i/irwindir.
înghnge Enguelinguen. . .
Elzange De Elzinguen. . .
Hestroff. en «//. llessdorf. . . De Herstorf . . . .
Wohnitenater De Walmunstre.
Vuudreching De Wadrich. . . .
lieUange De Bettinguen. .
kocnigsmacker De Macre
Filstroff ou Fihdorf De Feilestorl' . . .
Mensidrch Do Mensekirche .
Metzeresch De Escli
hUier.iwiller De Avrenvilla. . .
kcmplich De Kemputre. . .
kèdanrjc De Qiiedinguen.
Gomniclungc De Gamelanges .
Diogny De Drawney. • • .
licttlaini'ille De BettelenviUa.
/■'n'islvoff ou Frcisdoif De Frystoil". . . .
1 llor.
I nor.
I flor.
■>. llor.
1 llor.
1 llor.
1 llor.
2 llor.
I llor.
IIISTOn. DE FRANCE. l'OUILLES , V.
cum dimid.
cum diinid.
(J gross.
6 gross.
8 gross.
(j gl'OSS.
() gross.
(5 gross.
8 gross.
S gross.
210
DIOCESE DE METZ.
NOMS MODERNES. nENKFICIA. H\.\TIO.
A Aboncoiirl De Aboncoiirt 8 gross.
Vigj De Vigey 6 gross.
Summa in archiprosbiteratu de Quedanges i-j (lor. 8 gross.
Apiirolintur.
Sanebourg. XVI. ITEM IN ARCHIPRESBITERATi; DE SABBOURG
ECCLESIE PARBOCHIALES :
Sarreboarg
Wellring
Saint-Quirbi
B Hommaiiing
Winterfbourg
Réding
HoJ-
Bettliiig
c Wabchcid
Réchiconrt-le-Cliâtean
Hilheslieiin
Saint-Remy
//este
D Abreschwiller, en (dl. Alber-
schweiler
liibcrkirch
Lafrimbolle
Lorqnhi
Fraqaelfmg
E Hattigny
Xoaaxange
Herzing
Fottlcrey
Ibigiiy
F Réchicotirt-le-ChdIcaii
Berg
De Sarbourg
De Welteringueii. . .
De Sancto Quii-ino. .
De Hobertiiiguen. . ,
De Wintesperch. . . ,
De Rudinguen ....
De Hove
De Bettelinguen. . . ,
De Walscheit
De Ruckesinguen. .
De Hilbecheini. . . . ,
De Sancto Reniigio .
De Hesse ,
De Ebleswilre.
Brouviller
De Bibera
De Lauffenburne . .
De Lorchinga
De Frichelinga. . . .
De Huttinguen. . . .
De Sweckesinguen.
De Irgesinguen. . . .
De Folkeranges . . .
De Ybinguen''' . . .
De Ruk.esingncii. . .
De Bergue
De Browili-e''"'
Suiunia in arrliipiesbileratu de Sarbour;
I llor.
1 Hor.
1 flor.
1 flor.
1 flor.
3 flor.
2 flor.
1 flor.
2 Hor.
.oll,'
8 gross.
6 g^oss.
6 gross.
6 gross.
G gross.
6 gross.
6 gross.
4 gross.
i gioss.
5 gross.
4 gross.
4 gross.
8 gross.
8 gross.
8 gross.
6 gross.
4 gross.
4 gross.
Approbatur,
1 Vintersboiirg ; SuinI - Remy ;
Fraqnclfmij
En hils deficiunt unus florenus ot lo grossi, qnos dcbont ecclesie de VVintespercI» ,
de Sonclo Heiuigio et de Friciuelinga UesUi.
'"' ïhuvijitcn R.
Beruilir n.
COMPTE DE PROCURATIONS DE 1361.
211
llornbach.
XVIf. ITEM IN ARCHIPRESBITERATU DE HORNBACH
ECOLESIE PARROCHULES :
NOMS MODERNES.
A Walschbronn
Schorbach
Ernstweiler
Beeden
Pirmaseiis
n Gross-Biindcnhdcli
Contwig
Mimback
Medehkeim
Niienschtoeiler
i; Bedeborn
Rohrhach
Riesweiler
Wattweilcr
Ixheiin
1) Kirchheim
LoittzwiUer
Kirrherg
Wolmucmler
Altheini
E Roddlben
Summa in
De Walsburen
De Seorspach
De Erneswilre
De Beden
De Birmesensoin
De Bunthenbach
De Contwicli
De Mennembach
De Medelheim '"'
De Neineswili-e''"'
De Bedenburen
De Rorebach
De Russewilrc
De Wackewilre
De Uckesheim
De Kircbeim
De Lùtzewilre
De Kirperch
De Walmustre
De Altheim
De Rotaiben t"'
archipresbyteratu de Hornbach.
1 ilor.
1 Hor.
1 flor. cum dimid.
2 flor.
1 flor.
a Ilor.
6 gl'OSS.
6 gross.
6 gross.
8 gross.
6 gross.
6 gross.
8 gross.
6 gross.
8 gross.
6 gross.
8 gross.
6 gross.
6 gross.
6 gross.
6 gross.
I (j flor. 8 gross.
Approbatur.
Boiiqiienom.
XVIII. ITEM IN ARCHIPRESBITERATU DE BOUCKENKEIM
ECOLESIE PARROCHIALES :
Bouquenon De Bouckenheim . . .
Weyer De Wiger
Ober-StiiizelouNieder-Stinzel. De Stensel
Surraliroff. De Altorf
Volkerskircken ? De Wolkeskircheim .
Herbilzheim De Herbotzheiin. . . .
Domfessel De Donevassele . . . .
Gossclming De Gosselinguen . . .
Hautchchcr ou Zitterdorff. . De Syderstorf
2 flor. cum dinild.
1 flor. cum dimid.
1 flor.
2 flor.
1 flor.
•>. flor.
1 flor.
1 flor.
1 flor. cum dimid.
>"' Modelltfiin R. — ''■ Xciiimesivilie avec l'un des deux m successifs remplacé par une ahrcvialion. — ■ '° Rolalliez n
27.
212
DiocKSK 1)1". \ii:t/..
\OMS MODERNES.
Bellborn . . . .
Harskirchen. .
Hambacli. . . .
Biershach . . .
Wolfskirclieii.
Daniel
Dehlinyen. . ■ .
Rcxingeii
Oltweilrr
K'irhfvtj
IMIeri„;i
Lorrnzeu
Ohei'StinzelouNic'deiStiiizrl.
Poslroff, en ail. Postdorf. . . .
D DndiiKjen
licrij . . . .
Diemerinijcn. .
Buclteii
Dolviiifi
K Schidhucli . . .
Ticif'enbach. .
Vnrllerdin(]en .
Cadi'idinrn? . .
Bptl)nr
Harskiiclieim. . . ,
llainbach
Birkensjiach. ...
Wolfeskircheim. .
Sturdelden
Delingiicn
Reckesinguen . . .
Odewilre
Kirp[er]ch
Helgueringueii . . ,
Sancto Laurenlio ,
Steinsel
Polestori.
Pruzil
Druldinguen
Bergue
Dymeringa
Budena
Dolvinguen '■' . . . .
Xalkembach
Diepacli
Willderdinguen . .
Codeniburen''''. . ,
Suinina in arcliipresbiteratu de Bouckenheiui.
1 flor. cuiii tliniûl.
3 flor.
1 flor. cuin dimid.
G gross.
/i gross.
/i gross.
6 gross.
G gross.
6 gl'OSS.
A gioss.
6 gross.
8 gl'OSS.
8 gross.
5 gross.
8 gross.
(i gross.
G gross.
8 gi-oss.
G gioss.
6 gross.
i gross.
8 gross.
G gross.
^î !;ross.
28 flor. 9 gross.
Apjivohuttii'.
Sainl'Arinial.
MX. ITEM l\ .\RCHIPRESBITERATU DE .SANCTO ARMiAI.I
LCCLESir. PARROCHIALES :
Welferding De Sanclo \\ alIVido.
i- Samdbc De Albe
Btiesmcngcn De Mengiie
Farschiveilcr De \\ arswilrc
Wittring De VVinteringueii. . .
i\oitsscwiller-lc's-Pttllelangc. . De Noswilre
G PiiltclaiHie lés-Sarralbc De Piillelanges ....
Rèmeriiuf De Bvineringiieii. . .
Gross-Bliedcrstroff De Bliterstorph . . . .
Folcklin;! De Folkelinguen . . .
1 lier, ciiiii diniid.
I flor. ctiin dimiil.
a flor.
a flor. ciini ilimid.
I flor.
1 flor.
1 flor.
a flor.
8 gross.
8 gross.
<*■ AI. Kliscli ini|irim<' iri A'/ini/iicii .
Dvliiiiien avec alircvialioii <iir li' Liroiini' 1
iiic ii-(lossiis. i>. i\x B, et M. Dorvauv DeUiijucn: mais il semlilo «[n il > i'it
qui |u-rnu'ltiait de liiv Dc/i im/nfii , pour DoUinijufit. — ■''■ Codembiire: ».
COMI'IK l)K l'HOClRATIONS DE 130 1.
213
NOUS MODERNES. IIENKFICIA.
A Boultling De liuldiiif;iirii
Gvoss-Rosseln De Russcle
Scelbach De Seilbach
Tentelirifj De Tentelingiicn
Hahhirclien De Hapkircheiii
Il Wecklingen De Weckelingiien
Ommerslieim De Omersheim
Blickweiler De Blicwilre
Rttb'enheim De Rùbenheim
Bousbach De Buspacli
i; Dudweiler De Dudewilre
Enslieim De OneslieLm
Saint-Ingbert De Sancto Iguelberto i flor.
Fronsbach De Fromespacli
Wittersheim Vie Winterlieini
D Heckenransbach De Ratispach
Bliesranbach De Ranspach jiixta Menge ■"'
DUesbrueckcn Do Brucken
Saiiit-Jean-Rohrbacli De Rorebach
lùnmersweiler De Ejnuiewvilie
E Forbach De Fourpacli i lier.
Suuinia in archipresliiteratu de Sancto Arnuali 2 5 lier.
TANiTIO.
8 gross.
() gross.
8 gross.
lO gross.
A gross.
8 gross.
G gross.
5 gross.
8 gross.
4 gross.
() gross.
5 gioss.
(i gross.
G gross.
4 gross.
4 gross.
4 gl'OSS.
4 gross.
4 gross.
• Newnnenster.
XX. ITKM IN ARCHIPRESBYTERATU DK NOVOMONASTEUIO
ECCESIE PARROCHIALES :
LinJcne'ûcT De Lenwvilre
Sainl-Wemlel De Sancio Wandelino. — Integra''' .
Wiebehkirchen De Wilkescliircheini
Limbach De Limbach
Xeumiienslcr De Novomonasterio
lUingen De lidingnen
Schiffireiler De Cvffwilre
Waîdmohr De Mora
Hattweiler, auj. Jaegersbiirg . De Ilaltw ilre
I''iterlh De Furtha ''
Mittel-Bexbach De Beclensbacli
Forbach De Fourbacb
Spiesim De Sphisheim
Suniina in archipresbiteratn de Novomonasterio.
1 lier.
3 (lor.
4 gross
■... ilor.
1 Ilor.
ciim diniid.
I rtor.
8 gross.
8 gross.
8 gross.
4 gross.
4 gross.
6 gross.
6 gross.
4 gross.
2 Ilor.
1 o gross.
Quieye , ou plus exactement Qeije avec un sigic abréviatif après l'initiale , n.
''1 f.omme partout ailleurs, cet adjectif est écrit en marge.
''• Funlui.
214 niOCKSE l)K METZ.
donclasio^^K
A Aiino Doinini inillesimo Irecentesimo sexagesimo primo, die 20' mensis novemhris, compulavil predictus
receplor coram domino Ehlone; per quod compotum et conclusionem apparuil quod procuraliones liennales
sive subcidia (sic) hiennii episcopntiis Melensis assendunt (sic) in summa, prout de singulis snperius dési-
gnai, videlicet 1,823 Jlor. 2 gross.
De quihus ussignavii Camere apostolice, diversis vicihm et per diversus nianas , uscjue ad diem presentew ,
!■ videlicet 1,729 Jlor. 3 gross. cum dintidio.
Quibus exclusis restant ad levandunt pênes debilore.s, proul supra singiila apparent, videlicet :
93 Jlor. 10 gross. cum dimidio.
"' Ce mol el les lignes suivantes sont écrits d'une autre main.
FOUILLE DU XIV= SIECLE,
REVISÉ VERS lô'iO.
Polioiies sive usitata répertoria ac nomina canonicatiuim et prebendarum monasterior unique ac
prioratuum, necnon coUatorum et collatricum parrochialium civitatis et diocesis Metensis , dudiim per
R.D. archidiaconum de Vico, unacum episcopatus Metensis excessuum promotore et duobus curie
Metensis notariis juratis ibidem nt apparet suscriptis, solemniter auctenticati , de novo recogniti, appro-
bati et, pro majori fide et oinnium personarum utilitate, ex thesauro moaasterii Sancti Pétri ad
Moniales Metensis diligenter deprumptiî"' et, ut sequitur, per ordinem in scriptis redactis féliciter in-
cipiunt, Deo omnipotenti et Deipara auspicibus.
I
KT PRIMO PREBENDARUM ET CWONICATUUM INTRA MUROS METKNSES.
NOMS MODERNES. BENEFICIA. NOMS MODERNES. BENEFICIA.
A Saint -Etienne
Saint -Saiiieiii
S.-Thic'l>ault. .
N. - D. - la -
Ronde . . . . ,
Saint - Pierre -
le ■ Vieua- . . '
B S.- Pierre-sur -
le-Cloître . .
à Metz.
I' Ecclesia catliedralis Meten-
sis.
Sancti Salvatoris.
Sancti Theobaldi.
Béate Marie Rotunde.
I Sancti Pétri Veteris.
, Sancti Pauli supra Claiis-
trum.
Saint-Pierre-
aitx-Images
S.-Reinelte. . .
S.-Glossinde. .
S.-Pierre-aux-
Nonnains . . '
Suinte-Marie. .
I Sancti Peirl ad ImaginesC''
\ Sancte lAeginete.
à Met:. ( Sancte Giodesindis.
J Sancii l'etrl ad Moniales.
l Sancte Marie ad Moniales.
EXTRA MUROS METENSES.
Saint-Anwal Sancti Arnnalis.
Ilombourg In Humburgo '"'.
Marsal In Marsallo.
Fie In Vico.
<^ Sarrehourg De Sarburgo''''.
Neumuenster De Novo Monasterio.
Hornbach De Hornebaco ■''.
Briev De Bryeio ■''.
Mars-la-Tour De Marlis Turre'*'.
l'ènètramjc De Feneslraiige ''■'.
NOMINA MONASTERIORUM VIRORUM ET MULIERUM DIOCESIS METENSIS.
ET PRIMO IMRA MUROS METENSES.
Saint -Vincent, i i Sancti Vinceiitii.
Saint-SYinpho- f , ,, ' Sancii Siiuphoriani' .
..;.„ ' a Metz. ^
rien i 1
Le Pontiffroy.. ] [ Béate Marie Pontisfrigidi
S.-Glossinde. .
S.-Pierre-aax-
Nonnains. .
Sainte-Marie. .
à Metz.
! Sancte Giodesindis.
1 Sancti Peti-i ad Moniales.
Sancte Marie ad Moniales.
'*' deprumtk avec abréviation suspensive M. — C"* Ymajines M ; alias Ima(jines. — <'l El non llomburyo comme le porte
le texte imprimé en 1902. — t'*' Salbiir(jo M; alias Sarburgo. — '*' Ilorenbaco M; alias Hornebaco. — <'' Alias de Biyelo
se\i Brach. — (s) De Martislarre M. — ''"' Fenetra'itie m; alias Fenesiraïuje. — ''' Alias Symphoriani.
216
DIOCKSK 1)1- MKTZ.
NOMS MODEIWES.
EXTRA MUROS MKIKVSES.
RF.XEUOH. >OMS MODERXES.
A Sailli -Ariioiil , Sancti Arniilplii.
Saint-Clément Sancti démentis.
Suini-Martin-lcs-Melz. . Sancti Martini ante Metim.
_ . ,■ . i Sancte Crucis, alias'' Sancti
Sdtnt-bloi • Tjr ••
( Eligu.
.S'oinJ-Gorr/oH, à Gorze. Sancti Gorgonii de Gorzia.
B Saint-Picrremont Sancti Petrinaontis.
Jiislemnnt Justimontis.
Salivai Saline VallisC».
Villers-Bctnarh Vilariensis-''.
SainlUdioll-en-Woëvre. Sancti Benodicti in \ epria '■*'.
]V oerschweiler \Vaine\iUari'*'.
Sluerzellnonn In Sturzelbronnen"^.
- .„,■.,, , , \ Sancti Martini Glanderien- F
LonijeciUe-les-S.-Avola . ■ (J^
SnintArold Sancti Naboris.
Hornhacli In Hornbacho '' .
Bouzonville In Bosonvilla ''".
Freislroff In Friesiroff'''.
MONASTERIA MtILIERI M E\TR\ MUROS MIOTKNSES.
Verijavûk In \\ argavilla ^\
c. Herbitzheim De Herbetzeni ' .
Neumuensler De Novo Monasterio.
Crauflhal De Craufllal ■"'.
Hesse De Hesse.
PREBENDARII.
Herhitzheiiii Qnatuor in Herl)etzeuj'° . | Sarretiueinincf Qiialunr in Geniuina'"'.
Longei'ille-h's-S.-Aoold .
CAMERARII.
In Sanctii Martino Glande- 1 Saint-Aiold In Sancto Nabore.
'jpnsi- Neawiller In NovoviHari.
Lu Trinité. . .
D Le S.-Ksprit. .
Les Clicvaliers
Teutouinues 1 , ,,
' > a Metz.
MONASTERIA SIU DOMIS VIROIUM IN CIVITAÏK METEXSI, l l/rHA PREMISSA.
SaintSicolas. . \
S. - Jeun - en
Chambre. .
Les Auffustins
Domus Sancte Trinitatis.
Donius Sancti Spiritus.
1 Donius Sancte Elizabelh
extra ninros.
Prioratus Sancti Nicolai de
Prato.
Domus S. Johannis de Tba-
lamis.
/ Hospitaiis Sancti Nicolai in H
I\ Novoburgo.
àMetz. l Domus Sancte Kli/abelh.
J
ie li'iiipie. . . ; ( l'cniplarii.
MONASTERIA MENDlCANTll M.
Auinistiuenses.
E Les Jacobins. . > ùMctz. < Predicatores.
Les Carmes . . ) 1 Carmélite.
Les Cordelitn-s \
Les frères lian- \ à Met:.
Conligeri.
Minores de Obsenaiitia.
'*) Alias atque. — '""l M place rc nom sur la même ligne que le précédent. — '') Alias Villarirnsis in lirlnack. — '■'''■ Ali'a<
f-Vepria. — '"'Alias fFcrnei'i7/ari. — '') Heur:clb(innen M ; allas Stut^elbron on Sturtzelborn. — '■ Ailleurs on ajoute <i/ii« (/<•
Lontjavilla. — '*') Alias Hornebaco. — ''' Alias Bouzonvilla ou Bazonisvilla. — <') Alias Frei.<!torff. - - '' .Mias Vergarilta. —
'') )lnrbot:em M; alias Herbeizhem. — '"l Crimsfstal M; alias Cra/tel. — '°' Horbetzem M; alias Ilerhftzcin. — '"' Brmintfa V;
le nis. D lie l'éililion tlo Nancv porte (lucmwi<l : Cemuina est la leçon de Godefrox i ?
POUILT.E REVISE VERS I5'iO.
217
NOMS MODERNES.
AI,IA MONASTERIA MULIERIM IN CIVITATE METENSI.
BENEKICU. NOMS MODERNES.
A Les Pucclles de la Vî- \ Monasterium ''■' puellarum
(jnotte, à Melz | S. Agnetis.
Le Petit-Clair- \ i Clarevallis.
vaux / à Metz. }
S.-Marie-Ma- i [ Marie Magdalene.
deleinc. . . . ]
Les Pièclie-
I esses
Les Claristes. .
; aivieiz. ,
iiiuros.
Les swurs Co- \ j Sororum Sancte Clare en
letles ' ' Meiz''-").
à Melz.
Soroi'uin Prodicatriciiiii.
Soioruiii Sancte Clare super
PRIORATUS EXTRA iMUROS MliTENSES.
N.-D.-anx-Champs . . . . Béate Marie in Campis.
Sainl-Pierre-aax- Arènes. Sancti Pétri ad Arenas''
I'. Saint-André Sancti Andrée.
Saint-Germain Sancti Gerniani.
N.-D., à Sarralbe Béate Mariç de Alba.
Zellen Prioratus in Celle''''.
Rozériealles De Roserueidle '"'.
c. ■ r, ,. \ Divi Benieni prope (
c Saint-Belm . ° ^ '^
( ziam.
Insming De Ensminge '''.
Thicourt De Thecuria'^'.
Salone De Saiona ''"'.
Viviers De Vivaiiis.
Saint-Chrisloplie , à Vie- ) ,^. . ^, . , . , ,,.
c -II, , Uivi Lruistophon de Vico.
Xiires De Xure.
Lixhciin-la-Ville De Lukeshemî''.
Saint-Qairin Sancti Quirini.
Graefenthal De Gravcnthai ' .
De Sepulchro Changeio'''.
.4Hi'/;iv De Awigni''.
Insming De Aiiiango.
IN ECCLESIA METENSI SUKT QUATUOR ARCHIDIACONI , VIDKr.ICET :
Metz Archidiaconus Metensis.
Archidiaconus de Mar-
sallo.
MarsaL
Vic-sur-Seille Archidiaconus de \'ico.
\ Archidiaconus de Sarbur-
) ooC').
Savrebourfj.
Metz. IN ARCHIDIACONATU METENSI SUNT TRES ARCIIII'RESBITERI , MDELICET :
D Metz Archipresbiter Metensis. 1 Noisscvillc Archipresbiter de Noesvilla. ^
Le Val-de-Metz .archipresbiter de Valle. |
Marsal.
IN ARCHIDIACONATU DE MARSALLO SLNT SEX ARClIirRESUIlERI.
Marsal Archipresbiter de MarsaUo.
Archipresbiter de Morhan-
Morliunge.
Thioiiville.
Archipresbiter de Theonis-
viUa.
„ , l Archipresbiter de Roinba-
^'""''«■' ( cho(").
Kèdonrie Archipresbiter de Kedinga.
.,, . l Archipresbiter de Wari -
W anse , ■ L\
I sia''.
'*' Monasterionim ji ; le mot n'existe pas ailleurs. — (""l Metzn; alias3/e(: ou Meje. — ■'■' de .Irenns m. — '''' Alias Zelte.
— ''' Alias ItozerindU: — ''' Alias Cafmmge. — '^' Alias Thiecowt. — t'"' Ailleurs on ajoute prope Vicam. — ('' Lutressliem M ;
alias Luireshem, Tikeslwm ou Trcitesheim. — '') GraiieiuUd M; alias (iraventhal. — W Alias Sanijero. — ''' Albigni M; alias
/luuçjny. — ("' Salburijo M; alias Sarburijo. — '"' Alias Rombaco. — '"' Alias Varizin.
'" Etabli au Orand-Meiss en i/i85, ce monastère est les mss M et N de l'édition de Nancy, ainsi que dans la
dit Snronmi de Ave Maria, alias les .Swurs Collelles , dans troisième des copies Godefroy.
UISTOR. DE FRANCE. POCILLKS, ^. 28
218
DIOCESE DE METZ.
Vir-sur-Seille.
NOMS MODERNES.
IN AllClIfDIAr.ONAII DK VICO SIM QUNQIE ARCIIIPBESBITERI.
BENEFICIA. >OMS MODERNES.
A Delme Archipresbiter de Demis.
( Archipresbiter de Nome-
^°™««.y ( neyo«.
Mousson Archipresbiter de Montione.
Gorze Archipresbiter de Gorzia'''.
,, i Archipresbiter de Halri-
HaUize i ■ %,
I sia>'.
Sarrehourg.
>C,
( Archipresbiter de Sar -
■^'""'■'''"""■^ ) bureo'-.
IN AHCHIDIACONATU DE SARBUUGO' ' Sl'NT SEX ARCilIPRESBITEBI
}teHmueiisler ....
( Archipresbiter de Sancto
■^'""'-''^'■"""' I ArnuaU.
,, l Archipri
" Bomincnom j ^^^^,
Archipresbiter de Boucken-
I Archipresbiter de Novo Mo-
I nasterio.
l Archipresbiter de Warga-
^^'■3»""^' 1 vill'a.
,, , , ( Archipresi)iter de Horn-
lloritbacli j K r ''
II
Et quia sat